장음표시 사용
81쪽
Iri pinguioribus, & mollioribus. floribus spicatis, paruis, & coccineis. ex quibus procedente tempore acinit producuntur. Nascitur in trigidis , floreq. mens Februario, & accolae Eriuaubtialamati vocant . Folia tuis, S pugilli mensura deum rata ex aqua, dicuntur humores Omnes,l niter & citra molestiam ullam euacuare . per superna. & tamen fiigida,adstringe , iique, de glutinosa videtur constare natura . aiuntq. , radicem levigatam & mspe sam, ulceribus mederi.
Gi Tlalamati ut ex imagine hic exposita con- v ipitur, videtur bpecies es e leguminis filia quidem terna,vt in Phastetas flos Viria, si L
quae vi in Sccurarica arborea ex castaneo colo re rubescentes .
DE CHATALHV IC Cassia Siluestri. Cap. XXXIX.
cacareoti, alij Cassiam , alij λ
stularem vocant, arbor est magnM, ,
ramosaq. N pcryctuo virens. stipites si uri y proferens tectos hiria lanugine, foliata, 1 vero, quce per modica eorum interual- i m. la prodeurn, Lirnoniae foliis, aut Cassae fistularis similia, sed longiora , & inferne candentia. luteos flores, & fru- , 3 re ctum , nisi tenuior & asperior esset ac dulcis cortex, parem . Prouenit iu ta fluminum ripas agri Xocotepecensis , 5 'meqnsis. Cortex, qui calidus &si iis est ordine quarto ς pulloqui
de candido variat colore, redactus in farinam, & deuoratus ex aqua matu-
uno duarum drachmarum pondere, va-
re cuat per superna atque inferna bilem , H Ill & pituitam . lumbricosque ac Ver- si mes , si qui forsan in corpore sunt , ' pellit . egregium habetur ab indige-
82쪽
nis pharmaeum . Idem eortex permixtus Axin, & applicatus post aures , tollit earum dolorem . fructus cortex, qui dulcis est, ac Cassiae medullae saporem referens . eodem modo atque pondere deuoratus, purgat bulem atque pituitam ι aluum emollit, ac ventrem leuiter siluit . Idem tritus , & infusus aqua i si pecten ex ea aqua tingatur in capillos breui instaurat , ac prolixam caesariem effcit. Semen vero intra fructu I
Contentum, tritum atque ex aqua deuoratum placat febres. Quae omnia mille patuere experimentis. Huius meminit Monardes cap. 44.
De N IS INDIGE, ET COCCI voeati arbore
V X Indica, quam vulgus Indorum
Maron, Strabo vero iut quida volui Palmam vocat, a Mexicensibus Costolli, a Lusitanis ob oculos quosdam Cercopithecismiles Coccum,a vulgo vero Persarum,&Arabum nuncupatur Varil. Arbor est v sta, Palmae magnitudine, & figura, in cu-
I-ius genus citra dubium est referenda. mais
si i y I b , fiuctu orbiculari, aut paulo oblongiore. capitis humani amplitudine,duplici comm
cto cortice, externo villoso,interno nitido. pra duro, & nigri coloris ut inferius latius dicetur, racematim dependente, ac me struo, sed intra trium mensium spatio mamrescente, interdumq. septem, c*ue, T
a ςςmi centum sexaginta libris pendentibus
arborem suam onerante: Cuius duo sunt, I, praecipua genera, alterum fiuctui ferendo, Fractis. bi alterum vero liquori euocando, idoneum . ebit, Nascitur passim apud orientales, & iam quoque apud occidentales Indos, ac praecipue maritimis, arenosisq. locis. s Tuntur nucibus, & inde enatae transferuntur plantae, atque ita breuissimo sp tio adolescunt, exhibentq. fructum. praecipue si diligenter colantur, &cculo gaudent feruido. hyeme etiam & cinere, & stercore inspergi volunt, & aestate aqua. ampliores tamen proueniunt iuxta aedificia, nam videntur puluere, &Iuto gaudere. In noua hac Hispania non unicum obseruatur harum Palmarum genus, diuersa'. alia genera obseruantur in alijs locis. Aliud namque littorius australis pelagi prouenit, fructum ferens longe minorem praedictoaeisdem tamen, ut existimo, facultatibus. sunt & palmae pumiliones apud Philippicas Insulas, ut a viris fide dignis accepi, quae vix e terra erupere cum edunt fiuctum. sunt & aliae vocatae Fabra, dc allae, quas Musu vocant. r. s M. peritur Disjtigod by Corale
83쪽
peritur &altera ux, quae Coccus de Naidiua appellatur, de quo latius intarius tractabitur. Vniuersis pene deseriptae plantae partessunt usibus humanis aptisiimae. nam ex ligno fovemur ignes, splendentq. seci, fabricantur apud nonnullas nationes
naues, nauiumq. tabulata, claui exacuuntur, aptantur mali, cons ruunturq. aedium tecta. Stillat succus ex tenerrimis huius germinibus atque racemis ci
ca postrema flagellatis di incisis, qui excipitur fistulis arundineis, vassue alijs, ac usurpatur pro vino pi ima die sis auis, tribus aut quatuor sequentibus iniucundus, ac deinde prorius superuacaneus, & inutilis, semper tamen ingratus, virus olens,crassos humores & satum generans, modiceq.humectans,& calerucient, & vino noli rati mitior, ac minin seriens caput si vasculis quibus excipi tur nihil infundatur quod temulentiae sit caussa,qualis esse solet Mansa. Aiunt autem, id geni vinus phtysicis mire conserre, adeoque esse opportunum urinae, renumq. viiijs laborantibus, ut vix sit in Philippicis Insulis quemquam offendere, siue ex indigenis siue ex nostris, similibus morbis affectum, emu datis ea potione his partibus, comminutis expulsisq. lapillis. & tamen laris re, aiunt eos, qui obstructione lienis praecipue laborant, ac hydropem patiuntur . Ex hoc vino insolato, aut alicubi seruato per octo decemue ales, acetum fit acerrimum, sed quod nolirate minus exiccet, ac admotum iSni statim omnem acrimoniam amittat. Quamobrem serculis iam refrigescentibus admi- stetur . durat diutius, sed aqua admota, quam celerrime evanescit, atque m rumpitur . Ex eodem vino carbonibus imposito spissatri. paratur mel, ac saccnara m adeo suave, ut a multis,praecipue indigenis,vero Iaccharo, ac melli, quibus abundant, praeserri soleat. Calida humidaq. constat temperie , gustuiq. gratum est, ciu incorruptum permanet. mollit pectus, grauedini conis
seri, ventriculum cerebrumq. roborat, coctionemq. iuuat. Nux vero binis tegitur corticibus,nempe externo,qui villosa constat natura,ac veluti cannabinis , stupet sq. fila mentis intexta in dulci harum Palmarum genere, circa inutia eduli, & Cinarς spiniseros respiente acanthos,sed dulciori,& minus adstri sente, aptis limoq. cohibendis diarrheis, latietati curandae, & ventriculo in-ltaurando. Ex hoc eodem cortice parantur peropportuna lychnia inflammando bellicorum instrumentorum pulueri, nauium funes, & rudentes fi missimi, & salsi humoris iniurijs quam minime obnoxij. materiesq. stupea praestatur tabularum comFgibus inserciendis , & quae madens intumestat,
arctiusq. obitruat rimas, inapetumq. maris commodius arceat. Interno alte
ro cortice praedicta operitur nux, nitido,praeduro, & nigri coloris. parantur ex eo vase pulcherrima, auroq. & argento exornantur, viq. tima sit, siluberniamum reddere potum, ac paralysi, nerui . corroborandis, i utcumque se res habeat) valde conferre. Subeth callus, nucleusq. candidissimus, edulis, ac iapore reserens amygdala dulcia. ex quo contuso atque expresso, lac extorque tur citra ignis operam, utilissimum necandis vermibus, ac lumbricis, si octavnciarum pondere. saddito seleὶ matutino assumatur, & pmcipue a pueris . . alijsq. natu minoribus. Mistetur quibusdam cibariis parandis, veluti et candido vocato taculo, & similibus . verum crassiun veluti & ipsa medulla praebet
84쪽
: praebet alimentum, dc concoctu dissicile, pituitamq. multiplicat hominibus in quibus abundat, nec tantillum delata noxia; cum tamen mbustis, atque illius alimoniae assuetis nihil inserat mali, veluti experimento comperium est in his qui Latmnum insulas colunt, quibus est Haecipuerum nutrimentum . M*enerem impense excitat. Idem nucleus solet delibrari, secatiq. in frustata, atque ita in loca apud quae non prouenid,'Vendendus deserti . loco enim Castanearum in usus reconditarum editur. quin ex ramentis nuclei saddita aquae opportuna mensura in serue is, ac multum agitatis, oleum supereminere so- Immolet, parandis serculis, dum recens es , non inutile, Medicinae vero usibus aptis. simum. dulce est, liquidum, sprendidum, & oleo amygdalarum dulcium non disii mile gustu. calida, humidaq. temperie constat, & sex, octoue unciarum mensera epotatum, addita interdum aqua ubi Thama di aliquamdiu maduerint, ventriculum, intestina'. leniter purgat. 6c humores, praecipue mea laneholicos, atrabiliosesque, & pituitota vacuare solet; cum tamen nucleus
aluum dicarur coercere, verum recens exrracitam oponet assumi. Dolorem
sedat, & praecipue ortum a stigida causa, de vulneribus mire opitulatur . nam& sanguinem sillit, saniem extergit, coercetq. dolorem, & tandem cicatricem inducit. oleo vocato A parati; esl emcacius. quin pectus lenit illitur , purgat infusum , de alia liuiusinodi innumera praestat auxilia, quae dissicile posseno singulatim recenseri . sed ex frustulis , quorum superius -- ζζω.
missimus, extrahitur oleum utile lucernis, orizae parandae, neruis contraci is axandis, articulorum doloribus antiquis leniendis, & necandis lumbricis vititissmum . me praedictos solum haec arbor praestat usus, nam unaquaeque nux LIquor Iacontinet intra se liquoris candidi, sero laetiue similis,trium sere librarum naen--. suram, siti, sebribusq. extinguendis, calor . contemperando idonei, meden- ς 'disque, &exmigendis oculis, carni .corum absunu ndae, & emur clandae mulierum cuti. eadem aqua fit facit, & humectat. emunda; sanguinem, ventriculum , Sc vias urinae purgat, sedat dolorem inflammatis oculis, medetur pectori, ac pergrato constat gultu. maxime aestuamibus,ac sitim sentientibus eis sudore perfundantur, di quantamlibet assumant copiam, etiam matutino, &ventriculo adhuc vacuo, minime videtur ossicere . plurimum praebet alimentum, &aduet biliosas fibres est potio mirabilis. Qui iretiam qua die Pharmacum bibitur assumi potest, etsi flatum generet, sitq. ventriculi laxitatem patientibus; aut diarrhaeas merito vitanda . Eduntur germina , capitaue harum Palmarum , quae suauissima sunt, sed cum certa arboris iactura. iuxtaq. suborientia folia non omnino sunt superuacanea. eis enim vinum Palmarum percolatur, vicem praebentibus: li , ac calceamentorum interdum pardntur seleae . De Cocco autem, quem de Maldiua appellant, ita sentiunt. Maldi uas Insulas aliquando continentem ivisse, inundatione tandem submersam,
has restitisse insulas lin quibus. Palmae fuerint obrutae, quaeios plotalissent
Coccos, qui terra indurati conspiciuntur. An vero plantae differant a nostris, cum nemo truncum aut sella insipexerit, cuto quis asserere nequit. soli namque Cocci, nunc singuli, nunciam conuincti in littus eijciuntur, quos nemini colligere licet, visi cum capitis peniculo, eo quia ad Regem pertinet quicquidi i G e mari
85쪽
e mari in littus eijditur. Inueniuntur autem ipsi Cocci interdum exigui,figura ouali, magna ex parte nigro, ac nitido cortice contecti . medulla, seu pulpa interior, quae siccata dura est admodum, & candida, ad pallorem tamen inclunans, in superficie rimosa est, nimis'. porosa , nullumq. saporem habensi. Magni est huius Cocci usius, presertim pulpae ipsius, apua earum insularunia
indigenas aduersus venena . aiuntq. aquam in vosis ex hisce nucibus paratis aliquamdiu contentam, ac conseruatam, adiecto medulla momento, ad coli dolores, pulsa causa per vomitum, assumptam, esse utilem , nec non ad param lysim, Epilepsiam, aliosve neruorum Esectus . Vsissipone haec medulla si cata reperitur venalis, magno tamen pretio, ibique magni aestimatur, or nibusq. alijs Alexi pharmacis praesertur. Huius medullae ad decem granorum ponduS, Cum vino, aut aqua, pro morbi natura exhiberi solee. et eius usum nullius esse momenti, aut parum conserre quotidie experiamur .i Quamuis author bubussit a Odum in hae arborsieiuni usibus describendis,non ea men erit abs res lector consedat Garcaam de Nuce istac a Clusi' ιπ-ndem noras.
De AC HIOT L, seM Medicina tingendo apta. Cap. XLI. A RBOR Aebiail vocata, ab alijs I 1 tanguarica , ab alijs Pumaqua . magnitudine.est, stipite, atque omni prorsus πῖ, is a Mali Mediciet,seliis ulmeis figura,asperitate, de virore sirilibus. colore extrinsem corticis, trunci, de ramorum,fulvo ; intrim
P S seco in viridem magis inclinante, & ligno
A PI - -' V ipsis aculeato, & candenti. Botibus magnis, stellatis, quinum soliorum, ex albo rube illi scentibus, de fructia erinaceis simili, amyg-h a, datarum viridium, paruarum. se a de magnitudine,quatuor modicis distincto an-ς gulis, qui secundum longitudinem discurrunt. Hi cum maturi sunt elictunt,osten- duntq. intra cauitatem grana quaedam actist γ nis uuarum forma similiaAdmodum rube 6 scentia. Prouenit calidis regionibus qualis f est Huim ensis, locis potius 1Iccis quamh midis. Frigida est ordine tertio, di nonnullam siccitatem adstrictaonemque participat.Indi maximi aestimant hanc arborem, atq; ideo eam iuxta domicilia serere
consueuerunt .folia seri toto anno,ac fructum velle edit,quo etiam tempore mi iligi selet. Materies utilis est igni veluti e silice excitando, si lignum ligno
fricetur; cortex vero senibus texendis, qui sunt cannabiniscirmiores. ac tamen pictoribus coccineo colori exprimendo; innatans liquori aeque filo non minus utile medicis . extinguit enim epotum aut admotum, sebrientium incendia, opitulatur dysienterijs,repellit'. tumores praeter naz -- quo fisi VU
86쪽
i thematis stigorificis potionibus, vocatis Ialaphs ι de quibusvis instigidanti
bus cibarijs, & medicamentis nusceri perquam commode pollit. additur se men Caraoati restigerij gratia, cominendandiq. saporis atque coloris. dentium dolores a causa calida ortos lenit, corroborat, euocat urinam, sitim extinguit, ac Croci apud aliquas gentes gerit vicem, Excipiunt parando pigmento ranaiam matura, ac In calentem aquam proijciunt, agitantq. continenter eodem modo semper, donec totus pene color aquae haereat. permittunt demum 1 ubsi dere, id in placentulasinormant eodem pene modo, quo diximus Ami, seu obmili parari,& Xiuqmbri, ut cum opus sit in usus euocentur. Est vero adeo tenax hoc pigmenti genus, ut semel illitum, vix etsi vehementer extergas, posust deleri,urmae autem permixtum sit indelebile. Adit ringit nonnihil. ideoque cum resina permixtum medetur scabiei, atque ulceribus, Ventriculum corro borat, fluxum alui cohibet, ac auget permixtum criastis Cacaoti, quem reddit innoxium quacunque mensura, bibatur, e . siquidem gracia, facile, ac citra satietatis incommodum olet concoqui. Fructum huius arboris Glibuit clusius exoticorum lib. L. cap 9. arborem recte con cit esse 'Paeam Ouiedi, a colore quo I nA Ie tingunt, ita dictam ab Oui edo. ea adem arbor etiam a Ddio Scaligero descripta fuit, fuli' 'uni,stuctu qualis Castaneae,
cum rei'acto: in quo caccus ruber. ετ έl ta nomen ignorabat, arborem finium regun-Li qm appellauit, clii Od eo cohre Me reant flues praediorum in tabellis depingerent. Modum excitandi ignem mutua lunorum attrιtione defribit Omedus tib 6. e s. historiae naturalis , speciem autem ligmin'I nominat. uae vero ligna apud nos attritu gnem concipiant, docti si vir sest in naturae astanis perquilei.issertis. Io. 6Vt. Porta Lysi .s lib. 1 2.suae nat. Magiae c. t .abuae docet.
fundens tenuiorem, breuiorem l Indica Nuce, & columnae serma, seu Metumq. ante Bliorum diuisionem cubiti unius interuallo e viridi futuescentem , qua pingitur forma, magnitudine l. Pyri paruae, cortice obductum crasso, cal lum densum,durum,candidis punctis inia terstinctum, & e rubeo colorem nigrum inclinantem, intra se continentena - qui
adstringentis est gustus, roboransq. C stant quintam partem illius glandis ore indigenae , ta quocunque se conferundcircumserunt, admixtam selio dimidio
volubilis Buos vocati, & calce conspersam, vcntriculum enim ita roborat, ccre
87쪽
brumque, concoctioni auxiliatur, dentes sirmat, vomitiones a fiigore excitat, sedat, rubrificat labra, nutrit, & Oris arcet ratorem. Nascitur in locis humidis
Philippicarum insillarum, De TCUOTL, siu Palma Montana . Cap. XLII LYC ς O T L, seu Palma Montana, ab alijs Guaulaepopopanu, seu monta.
nae scopae medicatae dicta, arbor eli fiuticans, duos tres te ab radice sti pites edens, Blia longa, angusta, crassia, Iridis sere similia, sed longe maiora
aceruatim ab extremis ilipitibus orientia . flores albos, odoros, racematim dependentes, ac sex constantes seliolis, ex quibus generantur fiuctus strobolissimiles. Nascitur in locis montanis cui uri, temperiei. stigida arbos haec,& glutinosa natura constat. quo sit, ut germina tosta, & in laeuorem redacta, ep taq. e liquore quopiam adstringente cum Chia, aut Boloarmeno, dysenterijs mire opitulentur, ac detineant abortum. Ius decoesti seliorum, & radicis, medetur syncopi, epotum eo tempore quo praesentitur inuasio. Sunt qui dicant satietati quoque mederi contractie ab aegritudine aliqua, quod qui fiat, nisi roborato ventriculo, diuinare non postum. Non videtur silendum, e Llijs huius arboris fila parari, linteis, storisq. intexendis perquam accommoda , pollutiora , firmioraq. eis quae ex Mees passim fieri consueuere, madentibus in primis aqua, moa protritis, ac locis, iterumq. di iterum maceratis, & inselatis, d nec apta reddantur, ut neri possint,&in usus accommodari. materies est levis, ae lenta a De NOCTLI, seu Tunarum genere. cap. XLIV.
ETSI planta illa, quam Hestini Tuuam, Mexicani Nomi, & antiquio res ut quidam decepti putant) Opuntiam, seu Pallam,arborem, aut F
cum Indicam vocant, nostro Orbi non paucis ab hinc annis innotuerit, caeperitque esse stequens in maximam admirationem, quae sui, ob monstriscaritasermam, & crassorum, spinisq. horrentium seliorum portentosum nexum spectatores traxerit; tamen quoniam nullibi, praeterquam apud Indos fructius perficiat, atque maturet, concoquatque, nec possit de ea alibi certius fieri iudicium quam ubi complet poma, & fiequentis lime in mensas tum Vr tantium , tum bene valentium hominum venit, libuit omissa serma, toto pene iam orbi notis lima, varias eius disterentias numerare,facultates percensere, palamq. facere quae amet loca, qua coeli regione ga 'eat, quo tempore sere da sit, & quo tactum maturet, proseratq. flores. Sumuntur ergo Tunarum disterentiae interdum a floribus, qui iam crocei, albiq. per extrema reperiuntur, extra lutei, intra vero ipsius pomi colore, veluti in tocmilli est videre ;iam, extra lutei, mira vero ex albo in Coccineum vergentes. & nonnunquam quoque lutei. sumuntur item a Lliorum, arborisq. magnitudine, & serma , . Omnes enim in seu ticis magnitudinem tantum attolluntur, si excipias Caca-
nomis, & Xon bili, quae interdum quoque arborea sunt. Item a .lijs, aliasiqui
88쪽
siquidem erasia sunt, alia tenuia; haec spinis stipata, illa raris, breuibusq. horrentia ; quaedam rotunda, alia oblonga; & cum nonnulla maxima sint, alia admodum parua reperiuntur. sed potissimum ex fructu . unde & nomina , quae latius prosequemur. Sunt ergo Tunarum species quo adhuc nouerim, quae in Mexicana prouincia reperiuntur, prima rasM nubia, vocata, quod al- ΥΠ ous fructus eius sit, folia fert rotunda, parua, leuia, rarisq. horrentia aculeis, florem luteum, fructum spiniferum, & candentem, & in isticis attollitur magnitudinem. Secunda quae me minui dicitur,quod pallentem Proserat fru- GHo- etiam, His constat amplis, orbicularibus, multisque & prolificis, horrentibus 'hii 'aculeis, flore Coccineo per extrema pallescenti, & pomo luteo, ac raro. Atla- Ailain tocn hui, seu Trina ex albo in rufum colorem inclinans, folia sert angusta, ob ' si 'longa, impense aculeata, & nonnihil purpurescentia, quod est huic tanrumgeneri peculiare, cum caeteris omnibus viridia sint; tactum item valde spin diim,sorem extra luteum intra vero ipsius Tunae colore. artum genus Tla noctili. idei Coccineum, folia sert tenuia, angusta, & oblonga, sed breui ra praecedentibus, ac minus spinosa, slorem ex albo rubeicentem, & paruum, pomum stem non adeo spinosum, sed Cocciisto, flammatoq, colore praedi-aum . Quintum rivo noebili ob similitudinem quam habet cum fructu a Tra, Mexicanis vocato 'apsu, soli a sert squallentia, oui figura, quibus dam hor. ' si rentia spinis, & flores in his luteos, ex albo in Coccineum colorem vergentes. Pisa nochili, seu herbacta siluestri'. Tuna in arboris magnitudinem attolli- Cum tur, multis alis concaua est, Blijsq. constans rotundis, paruis, & spinosis, siluestri fructu vix iuglandem nucem magnitudine superante, sed spinis horridi re , & pallidis soribus. Est & Xoc o notatb similis forma Pisa miniti, sed tam x. soli, quam fiuctu acida, unde nomen. Frigidae sunt omnes ordine secundo, humentesq. si excipias grana, quae sicca, de adstringentia lunt) natura. sunt etiam frigida de humida sella, saliuosaque . quo fit, ut Aliorum pomorumlsuccus expressus,ardentes febres maxime extinguat,sitim expleat,& arentia via
scera humefaciat. Poma cum granulis loco cibi sempta, alu u m dicuntur sist xe, praeci pue si calor suxus causa sit. gratum praebet alimentum, refrigeranstque . etsi flatuosem, veluti & caeteri horarij fructus, obnoxium corruptioni, atque aestuantibus iucundisiimum, quamobrem aestatis tempore commodius 3 auidiusq. manditur, praecipue ab his in quibus bilis, aut calida distemperies
redundat. Gummi fert renum & urinae calorem temperans. succus, aut aqua
stillatilia mirabilis est aduersus biliosas, & pestilentes febres, praecipue si, cum succo Pilahoe fructus misceatur. Honorem dedit huic pomo praecellens vir Martinus Henricus huius nouae Hispaniae Prorex praeclarisiimus. qui eius usu frequenti a multis morbis ad bilem caloremq. attinentibus,quibus vexari ta bat,est pene liberatus. Auxiliantur radices eius cum Hieranei quadam specie Enter coelis. Erisipelatis medentur, ortum a febre calorem, aut alia quavis ex causa extinguunt, & iecinori vehementer concalescenti remedio Gut . Folia eadem praeliant. & decocta, parata' cum Chiui in Hodorum esculentorum
veniunt usim. Ungunt Mexicenses Carpentorum rotas nimio motu aestua
res seliorum succo, atque ita peruri instammarique prohibent. Radicem, G 3 etiam Diuiligod by Corale
89쪽
etiam eius, quae nonnihil amara est, aiunt mire ulceribus subuenire. Mont nis, calidisq. magna ex parte locis proueniunt. & quamquam in frigidis quoque nascantur, in calidis tamen, aut temperatis saltem maturant tructum. Diarent primo vere, & fiuctum aestate cum caeteris arboribus proferre solenti ovis anni tempore, sed vere maxime, defossis utcumque folijs, aut pedibus conculcatis, proueniunt, nullaq. adhibita cura agunt radaces in Iuliamq. attoliniuntur magnitudinem . Ad Tunarum species pertinere videtur Tratia QM , quae cum natura tum etiam serma similis esset, nisi brachia, caulesq. teretem
formam & striatam fortarentur, de aliae permultae, de quibus sertad se diuti ctionis gratia proprijs tractabitur locis.
cocco Indico in Tunis qwbusdam nascente. LV. X L V.
nos in Tunarum quodam genere Noebetu alia , seu No-ΔMMissi vocat hac sola ratione a pecorum armentorum'. iniurijs, quibusdam in locis natura munitis asserto vindicatoq. vermiculi rotundi,extra candidi, intra vero coccinei coloris, interis
dum sponte ipsius naturae, interdum hominum industria atque diligentia, semina superioris anni stato tempore Tunis admo uentium , quae Indi Nociatili, noliri vero Cochinilla, sertassis a Cocco, seu Grano cuius species sunt, appellare solent. Sunt qui diuersam rem , hos esse vermiculos arbitrentur . Verum etsi non me lateat, Coincum nostri orbis non Tunae, quae nullae sere ibi reperiuntur, sed Ilicis cuiusdam, quam
Cusculium recentiores vocant, esse excre
mentum , folijsq. adhaerere, nec fiuctum esse , neque semen , ideoque facultate pollere minime adstrictoria , eiuri. interna, praestantiae & honoris gratia vocari Chermes , exteriora vero , quae magis fiant vulgaria, adhuc Graecam nuncupationem mordicus tenuisse; quare allucinantur qui Chesemes ab insectorio Cocco differre arbitrantur . Tamen cum vermiculi ex hoc exeremento gignantur , quibus ut in his qui in Tunae genere hoc , seu ex eius semine gignuntur, aequa tingendi lanas coccineo colore natura sit atque conditio, &promiscue sint nuiusmodi vermes pictoribus tinctoribusq. utiles,firmum habeo ad coccineum genus,unde veluti diximus fortassis Hispaniense nomen emanauit, non minus ac eos quin vocatae Pampinulae, Teueri'. radicibus apud Peruinos innasci fima es sis referendos. Ergo ex ru beryti pur
90쪽
Alumine, atque subsedimento efformato in sacentulas. Adstringit ex aceto tritus,admotusq. in serma emplastri vulneribus opitulatur. cor,caput, atq;VCntriculum roborat, ac dentes egregie extergit. Purpurarum sanguine via est antiquitas quibusdam in venis gutturis earum contento, dum lanas tingendas curabat,& Tyrio honore decorabat vestes; verum iamdiu eo medicamento uti desijt Orbis, eadem repetiturus cum libebit pigmenta, neque unquam nouis inuentis satiandus, aut pedem aliquo in tempore fixurus. Excrementa pluribus adnascunturpiantis, quae deinde in varias instectorum spories tri mutantur . sic non tantum Coccus in Ilire nasscitur, sed etiam quaevis Galla is a quercubus intra ste Musicam gignit . idem obseruare licet in vesiculis Vlmi, Terebiothi alijsq. plantis compluribus.
T in caua auabuiti, magna d teguntur humanae sertis volumi na. In veteri siquidem orbe, perq. prista illa tempora, quae vitae hominum erant necessaria, atque adeo apud alios cur deessent quaerenda, non rependebantur
aere . nondum aureus argenteusiue numia
mus circumferebatur, audie dum,Regumue, aut Principum timulacra m tallis cernebantur insculpta. rerum vivebatur permutatione, ut olim fictum c cinit Homerus, & tactuum quos reco debant ficta alijs copia, mutuum serebatur auxilium . tandem aera percus atque signata sunt, & mille rerum em-gies numismatis impressae conspiciebantur. at in nouum hunc mundum nunquam auaritiae signa penetrauerant, aut caput erexerat ambitio, donec nostri, volis ventovὸ deuecti, impetum secere. non
usque adeo splendebant illis argentum atque aurum quibus praecipue abundabant; auium pulcherrimarum plumae, lintea quaedam gomppina, & gemmae, quae ea seri affatim sua sponte tellus , erat diuitiarum, & copiarum semma. nondum Armillae, torques, aut brachialia, nisi sertassis concinnata e floribus, plebi innotuerant, aut Maragaritae erant illis in pretio. nudi pene incedebant, vitam degebant hilarem . neque vastos congerendi theseuros, aut rei familiaris augendae, veluti de Liuiam parum sellicitos,cura evigilabat in diem vivebatur,indulgebatur genio, humili sorte , sed tranquilla & filici, & potissimis naturae bonis magna cum iucunditate potiebantur.Semen Caravati erat illis pro nummo,& eo praecipua vi praemio, cum opus erat, comparabantur. duratq. in hodiernum usque diem