장음표시 사용
151쪽
x o RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
coris, quam alii Toxeuitlapii xochiti, alij Hωtristasi tendi, alij Chilpanxochiti, alij Ῥ---chiu vocant, herba est parua, ferens soli a Salicis
Ionga, serrata,& angusta. caules tenues,& pumpureos .ssores longos,rubeos, & circa extrema
pallescetexradicem longiustulam, & fibratam. Nascitur Totorepeci, & I Ocani, calidis in locis. Radix est acris , calidaq; & sicca ordine fere quarto,uresq; guttur. tusa, appositaq; doloribus articulorum,etiam e morbo Gallico orietibus, spleni, contractis neruis, atque impedito m tui mire conferti vulneribus medetur,pituitam attenuat, & si1pra infraq; purgat radix tua, ac trium drachmarum podere ex aqua deuorata. Ius decocti eius infusu auribus saniem exiccat, dolorem lenit, & audiendi facultatem instaurat. Est & alia herba Chillatati vocata,praedictae similis,dulcis tamen, sed quo adhuc repererim, nullius in arte medica usus.
bens Solani, sed firmiora, caulem volubilem, radices multas,tenues, illis Pyrethri similes, non modo sorma sed sapore acerrimo. Calidaq; ordine quarto temperie. radix admota leuat dolorem dentium, veluti per miraculum, eosq; , atque eorum radices extergit,& dealbat. laterum dolorem ex frigore ortum, & cuiusuis alterius particulae placat: praecipue si cum resina Terebinthina admoueatur. auri u lenit dolores, inueteratos capitis fronti admota curat , & venenatis inflictis plagis applicata , vim adimit veneno. Nascitur humidis locis , calidisq; aut temperatis Chiis chimecarum, &ab omnibus indigenis i maximo habetur pretio. qui persuasum Di
152쪽
habent, mirabile esse remedium aduersiis omnia morborum genera frigore habent ortum. & nisi folia diuersam formam haberent, ad species haec planta referri posset. uid si ad Clemati des hanc plantam referamus f folia ad ι bina, filposita, si me periculo fre cauli ada centia, Solanosimilia, sed duriora. eaι
repit. in radix summam habet acrimoniam cum aciditate quadam eon
qualem in Viorva filiis d praebendas . quae omnia simul sumpta , vix in . quam Clematide reperias. omnem strvulum nobis exemisset Author , sis fruetis, melio figura, mel in deprΨιione addidisset. D. COCO TE ME CATL, seu fine Volubili aeri ρ. II X.
alij boeotemecaxibuiti vocant, herba est folia ferens Ocymi forma,longe tame maiora,angulosaq; &crenata. caulem purpureum, ac volubilem. flores in postremis ramulis pilosos, parvos , abeuntes in pappos, & ex albo purpurascentes, ac radicem fibratam. Prouenit Taevictile, & Eu b- quecuti calidis, atque saxosis locis. Folia, quae glutinosa stat , tusa pugilli mensura, atque epota, dysentericis medentur. Radix autem caulesq; , quarto sint ordine exic-
153쪽
141 RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
Dis co COXI HUI TY expurgatoria. Cap. I x. HERBA est Cocoxibuiti folia habes cor
dis figura, hi liata tenuiaque, in sern Esqualida superio viridia. caules rotundos, re
hirsiitos. flores paruos,& luteos,& in postre mis caulibus terna grana nigra ciceris se ma , & magnitudine, valculis contenta prodeuntibus ab ipsis folioru exortibus. & radice fibrata, Tota plata est gustu & odore Thymi,calidςq; ordine quarto temperiei. hum 'res omnes, supra intraq; expurgat. sed prae-hipue crassos,& pituitosbs,drachmς unius podere deuorata . exhiberiq; etia potest pueris
modica portione, fit ratione ςtatis & vigoris. Inter 1 Conuolutis hane herbam reponendam puto. Videmus enim in omnι molubili grana tria metituatuor nigra obrotundia Vascutis contineri. Et quavis folium magnam habeat varietatem, tamen plerum': ad figuram cordιs accedit.Confirmat hanc opinionem iis purgandi vehemens, . qualis nempe in Scammonio etiam reperitur .
dens Menthae, scabra,Oblonga, subalbida, & serrata. caulem sulcum . fructum in summis caulibus capitulorum sorma eviridi pallestentem . radicem vero siurcul sam. Prouenit iuxta cacumina motium regionum calidarum. Calida est, di sicca ordine quarto. gustataq; linguam adurit . od rem spirat Cumini, trigori aduersatur, fleab eo ortos flatus dissipat,tormina sedat,a petentiam excitar, seu herba ipsa deuoretur, seu succus iusue decocti absorbeatur. menstrua, et urinam euocat, reserat obstructa , paralysi medetur, coctioni fert opem, crassos humores incidit, perfrigerata membra instaurat , aliaq, his similia praestat iuua
154쪽
quam alis hichica Marsic, alij cob stelli, seu anguem hiemem, alii Tisoton, seu
nigram,et foetentem plantam vocant,herba est spinosa,proferes Cirsij folia, longa,& angusta,serrata,et spinosa, unde nomen. caules rotudo ,cauos, purpurascentes, et in eorum c cuminibus capitula spinifera,et obrotuda. i radicesq; fibratas. Prouenit reperatis ac motosis locis, quales sunt uaustepetenses. Calida ordine quarto natura constat, Sisaris sapore, Odorato tamen, et acii. Radix trita, ac deuorata pondere drachmarum trium ex aquae uncijs decem , ventriculi imbecillem ea lorem roborat, dolores ventris , ac caeterorum membrorum e frigida caussa ortos sedat, flatus discutit, cholicae, et iliacae conseri , urinam, et menses euocat , satietati medetur, venerem stimulat, ac ventriculum impense frigescentem confirmas fouet , et morsibus serpentum veneIrum medetur. Quae omnia efficacius praestat, si ex vino, liquoreue alio cti, et roborante Offeratur . quin tumores praeter naturam admota distipat, humores articulis insertos attenuat, ac discutit, et cuiuis frigidae medetur intemperiei.
4Ad Dipsarum, mel Scabiosam, forte referri poterit. capitula enim admodum punt sinutia, in Ioba ex oppositione bina, quasi unum fiunt, sicut tar in Labro Ueneris lacet consipuere. qum in Ures Scabios non abludunt multum . ectetum satis mehemens in purganius omnibus humoribus, ob insignem amaritudinem.
155쪽
De ς0 GOT ATIC , seu herba Palma simili. Cap. XII. OςOVATIC herba, quam Michua
canenses Xaluique vocant, folia profert Po ri, Palmaeue humilis, unde nomen. et In caule flores longos,et purpureos, caliculorum forma. radice capitati Porri instar. ubiq; pr
uenit. radix c5trita,admota' , narib. protinus sternutamentum ciet, ac trahit pituitam. quo
fit,ut ea Indi Medici,quos vocant Titici, vehici certissimo quodam indicio periclitentur, 'uinam ex aegris, qui curandi sibi contigere, unc morituri,aut qui sanitati tandem restituentur. eadem drachmet unius mensura deuorata, Vrinam dicitur euocare, et dysentericis mederi. mures necat carni permixta. ius vero decocti
pediculos,si caput eo lauetur. Haec est illa n Ditis planta,quae concisa minutim, et in mulsam c5iecta,muscas omnes pererrantes doma statisq; pωcipue tempore morosas,atq; m testas,dulci esca inuitatas delet,ac perdit. Acris est, calidas et sicca ordine quarto. radix int stino recto postqua in pilulas conformata est admota Pectori confert,pituitam trahit,et instaurat ob eius redundantiam contabescentes.
binos dodrantes longa,per terram repens,folia serens magna, pingula,obro unda, odora, et acris saporis. caules teretes, conto tos,et spraeterquam unde oriuntur pediculi l queS, per terram repentes. ac circa singulos soliorum exortus, radices oriuntur fibratae,
capillisue pares . fructus Piperi longo persimilis est. Nascitur humectis locis regionum feruentium, qualis est auaubnahuacensis, et Horiacocotiensis. quarto gradu calida est, et tertio sicca natura.et fortassis ad Piperis longi species attinens. Bibitur cum Coc athgratumqὲ illi saporem cociliat.cor roborat, ventriculum calefacit , oris halitum commendat, crassos lentosqi humores attenuat, aduersatur
156쪽
NARDI AN T. RECCHI LIB. V. I As
uersatur venenis, iliacis,& cholicis confert. urinam euocat. menstrua,ac partus emortuos trahit cum Tlιωκbiti, vivosq; accelerat. Obstructa reserat. frigora,&ex eis ortos dolores tollit. rigoribus febrium opitulatur. & alia his similia prae
Dὸ O LILIUN AEVI, seu planta orbicularium Ioliorum . sep XIMO LILIVMQVI , quam coaxitatu,
seu herbam Serpentas alii vocant, volubilis herba est, folia viridia serens, tenuia,cordis figura. caules teretes,virides, tenuesq;. flores albos, &longiustulos . semen rotundum simile Coriandro, unde nomen. radices fibris similes. calida quarto ordine planta est. luem Gallicam curat. dolores Cfrigore ortos sedat . flatum, ac praeter natu ram tumores distulit. puluis resina mixtu pellit frigus. luxatis aut fractis ossibus, &lumbis foeminarum laxis, aucto robore mirum auxiliatur in modum.S eminis etiam est usus in medicina, quod tritum,ac deuoratum, illitumq; capiti, & fronti, cum lacte& Chilli, fertur morbis oculorum mederi. deuoratum vero, venerem excitat. Acri est sapore, & temperie, veluti & planta eius, impense calida . Indorum sacrifici cum videri volebant versari cum Superis,ac resposa accipere ab eis,ea vestebatur planta,ut desiperent, milleq; phantasmata,& daemonu obuersatium emgies circumspectarent . qua in re Solano maniaco Diostoridis similis fortasse alicui videri possit. ita est haec planta in horto D. Comini, Pharmacopolae in plantarum notitia expertissimi, curiosissimi, qua inspecIa jacile cuiuis erat iudicare, eam Conuoluulis
annumerandam se, inde in mires viri que apte congruunt. Smilaces leues phantasimata maria gignere etiam apud antiquos notum sit. νnde Dios ait Conuoluulum cum Dor cmosumptum turbulenta lomnia rignere . quod ei commune est non solum cum Solano manico , ped etiam cum Papaun e, Most amo neue, Fabis, Nicotιana,omnibusq; alijs narcoticis. haec enim multitudine umorum quibus caPut occupant, in spiritus animales miarie visant, in diuersas i ecies eis, it in ebrijs ιnducunt.
Ad maiorem porro Authoris declarationem,libuit apponere ea,quae a Z Patre ases iente Hib=aniarum Societ. I E S V accepi constripta ab Americis Medicas, qui inquiunt. Omnem dolorem ortum a calore vel rigore,in quavis coryoris parte rana ista in puluerem redacta tollunt. In doloribus podagricis isus est talis. Pars dolens ineatur oleo sebietis, mel Liquidambar, et Melle albo, et in defectu horum omnium
157쪽
1 6 RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
Si duodecim, et tresecim grana seminis huius in puluerem redacta, cum mino alba
sumantur,tollant dolores e lue menerea ortos, abosq; in artubus exortos. ω licet m ca
pite quadam excitent phantasmata, id tamen non obest. Hactenus illi. De PO aTE C P ATLI Hu acensi
HLRBA est ' repulli folia ferens
Rutae,candida, pusila, conuoluta, ac arborum erumpentibus gemmis similia , quae toto anno seruat, ac Nasturcium indistincta similitudine sapiunt. caules lignotos,& fascos, ac radices tenues, fibris similes. Nascitur saxosis locis, & asperis montium fraῖminibus, regionis maracensis. caules& folia, calida & sicca, ordine quarto natura Constant . eadem tuti, & drachmae unius pondere deuorata, succurrunt neruis, ten- donibusq; , aut resolutis aut conuulsis, m do a frigida, & humida evenerit caussa, ac amissum restituunt motum . quod est permultis cognitum experimentis.
De TL A L ATO C HIC TL, seu humili
regrina, agoriganive . herba nam est folia habens parua, serrata , Origano similia,binaq; per interualla,& minora. Caules tenues. pores purpurascentes ex albo. binos quoque ab ipso foliorum prodeuntes exortu. radicem longam, tenuem, & fibrata. Prouenit montosis,ac planis Xalatiauhij locis, ubi seruari in manipulos redacta in totius anni usum passim consueuit. Calida, Msicca ordine quarto natura conflat. & cum caeteris generibus urentior sit, linguam tamen,quam primum calefacit,paul 5 post velut Atochieti species, reddit impense gel dam . Ius decocti eius discutit status . dolorem ventris tollit. cholicis medetur. frigas pellit. urinam, & sudorem euocat. De Dissilire Cooste
158쪽
ω TEγECUIT LA UOTL,s C VITA A UOTL montana. p. XVII.
bes folia,sed maiora.caules sesqui- dodrantales,subalbidos. radicem surculosam. nascitur Menecuit . radix calida est, de sicca ordine quarto.acris gustus,nesq;. Haec tusa, illitaq; dorsis, rigores accessonum tollit. satum discutit. cratas,&lentos humores attenuat.dolores a frigor , aut flatu ortos lenit. urinam,& meses trahit. sudores euocat. couulsis,& his quibus motus est impeditus auxiliatur . Confert resolutis . aliaq; permulta exhibet auxilia, quae ex simili temperamento solent secundum naturam prouenire. Folium cordi simile aliquo modo,utitia nem babet trium digitorum. Herba porro ipse forte apo no adiungi poteris,quod ex fructu, si eum Author destri Fet, futile eonisti potuisset. folia bina ex aduerse postia, s separille aeris, ad hane se picionem aliquem posi
serens rotundam , Nucis Ponticae magnitudine, fibrisq; refertam tenuibus,& cyanei coloris. unde prodeunt pedic ii tenues,& in eis soli a sinuosa,& Polypodio pene similia, sed minora, & virenti ra.& flos, ut aiunt,nullus. Naseitur in pia . nis,editisue,sed calentibus locis Totopecensibus. Radix est acris odora gustu,calidaq;& sicca ordine circiter quarto, subtiliuq; partium . Curat haec impetigines, panos,
iurunculos, & Gallicum vocatum mor bu,& alios discutit pretier naturam tumores . radix deuorata, atque applicata alijs
morbis succurrit, quod facile ex praedictis viribus, quilibet methodo quadam, N 1 deprae Diqitigod by Corale
159쪽
148 RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
depraehendet. Egregia videtur planta, &qua nullae deberent carere ossicinae. lij longitudo naturalis en*eptem digitorum, latitudo mero maxima octo , eus, si ura filjsinuosa, sicut in Acantho demus.
Inter Heriles porro het bas, cum fructu careat, reponen a erit. de Author, eam Polypodio comparauit. Haoc non puto esse Drac enam, cum radice consset rotunda.
HERBA est Fili pendula Michuacanica, radicem fundens glandi sinu
lem , intrinsecus candentem, & extra fuscam, desinentem in tenuem,& lon um funiculum 1, unde prodit caulis purpurascens ornatus folijs in tres partes, quarum media maior est, diuisis serraciiq, , & floribus circa postremos ramos per ambitum coccineis,ac media parte luteis, cum alba quadam Iride . Naseitur in fiigidis motibus, & eorum verrucis Iacambaci prouinciae Mιch - anensis. Radix est calida, & sicca ordine tertio completo, & quarto incipiente, acrisq; & subamari saporis . odoris vero Copalli, aut Tecomahace persimilis . Folia tus a & admota , medentur scabiei, dcredacta in puluerem ulceribus, &praecipue pudendorum . radices tusae, atque ex aqua deuoratae duarum drach
marum pondere, urinam, & menses euocant. conuulsionem curant . pectori
conferunt. frigus pellunt. reserant obstructa. opitulantur cςliacis , hydropicis, cholicis,iliacis,& caeteris quibus medicamenta calida siccaq; ordine tertio,subtilium partium solent conser . , m TZAHUENUUEN seu Filipendula Michuae. altera. Cap. XX.
est radices proferens illis nostratis Oenantes similes , sed paulo maiores, &fibris refertas , quinas, senatue, inter sese connexas . e quarum singulis unicus prodit caulis , refertus folijs angustis , M longis . floribus circa medium luteis. in ambitu vero purpurascentibus . Nascitur in stigidis Mich canensibus , quale est Pusquarum. Radix copatus vocati saporem refert, calida & sicca ordine quarto natura, & nonnihil amara. Scabiem illita dicitur tollere, & pustulis Ortis a lue Gallica mederi, flatum discutere,pellere frigus, si1-dores euocare, calefacere membra refrigerata,& pectoris assectionibus conferre. sub tiles partes sortitur. unde quiuis posset facile permultos alios diuinare usias. Filipendula nomen generale eri, ἐν in pl-ribus Disiligod by Coos le
160쪽
ribus plantarum generibus inuem tur. quaedam enim in fruticeo genere reperiuntur: alia velo duinquefuse adnumerantur.quas mero Asthor in hoc'praecedenti sepiuaescribat, an abo prorsus sunt genere . nempe Coom fero, sitie 2Suphthalmico. Morem enim herba describit synilem Asieri Attico . Me mires huius generis abludunt .sunt enιm multa , aromatica, s calidae. Dὸ γ ZOCVILPAT LI. Cap. XXI. TZOCVILPAT LIS ALIA.HERBA est Teacusipatiis quatuor dodrantes longa, folia ferens Ocymi, parua, Crenata, ac nonnihil spinosa, & caules radici fibratae insistentes . flores vero abeuntes in pappos , summis quibusque caulibus senos, septenoBE appendentes. Nascitur editis,& calentibus locis Sapaloti paci. Odora est, & quarto Ordine calefaciens, & exiccans. Folia deuorata ex aqua pugilli unius mensiira, dolores capitis ac totius corporis tollunt , purgantq, . qui glans e radicibus parata, & supposita, ventris mitigat dolores, Sc extergit intestina .