장음표시 사용
161쪽
1so RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
proferens mediocris magnitudinis, cordis sere figura, inferne hirsuta, albidaq; & viridia superne . caules multos, aCpurpurascentes.sores virentes in formam corymborum compositos, obroludumq; fiuctum, & capillos quosdam iuxta soli rum exortus, radicemq; fibratam. Prou nit calidis regionibus,pr ruptis locis,motiumq; faucibus. Acris, calidaque,& sicca ordine quarto,& facultatis adstringentis. lia m1rum in modum Chrysemeloru odorem, aut malorum Cydoniorum spirant. Ius decocti eorum,dolorem ventriculi sedat. serina radicum inspersa,viceribus pudendorum medetur. Cortex radicum ex
aqua deuoratus, dicitur hydropi mirabili quodam succcssu mederi, si trium drachmarum sumatur mensis ra. Huius Ithailepatiis tres Ne imagines ex pontis Dissiliaco by Cooste
162쪽
ponimus res huius generis Hsferetias exprimentes. Primo loco posita quae cincinnis exisor auro alis prodeuntibus; ρurpureos habet eaules folia fere bina ex aaeuersio sita. Secunda , it in autographo depingitur, caules purpureos non habet. eiusq; stica viridis insigura Leuctra, sedi fores oscure rubent. Tertia viridi quoque' tu notatur,cincinnis orbata, emi sist fecunda.
DE T XCVICUIL ,seu Oculo depιρ o. 6ap. XXIII. HERBA 'cuicuit, caules fert exiles,& geniculatos,rutaceis folijs resertos, sed longioribus . flores candentes, & paruos circa singulos foliorum exortus. radicem PeOniae similem, extrinsecus fuscam, intrinsecusq; alba. Quae radix, cuius est in medicina usus, initio sentitur dulcis,sed mox exurit guttur puluis eius coniectus in aquam atquc ita infidus aut deuoratus, ventris aufert dolorem, pituitam detrahit, & urinam euocat, drachmae tamen uni pondere. Calida, siccaq; ordine quarto natura constat, ac urenti facultate . seruatur radix in annuos usus.
Flos bulis herba ei omnibus alis foliorum ex aduerso positorum exit , it in onagallide.
producens oblonga, angustaq; , &caules tres spithamas longos, tenues, cauos,& geniculis interceptos, coccineosq; fores, ac radicem fibratam, & sensim gracilescentem . Prouenit apud Mistecam superiorem. Radix est acris, & aliquantisper glutinosa, calida ordine quarto, siccaq; . eadem in farinam redacta, dicitur ventris tumores discutere; & punctis etiam, euocatis humoribus ad cutim, mederi , si bis die drachmae unius pondere ex aqua ebibatur. O mamo midetur hae herba similis, tum
geniculis, binissi solist non serratis, tum metro fure iras coccineo.
163쪽
εs, RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
ualamsis radici insistit fibratae, unde profert stipites tenues, teretesq , Ornatos folijs Ocymi, circinatis, & stibi uteis floribus in pappum abeuntibus. Nascitur in calidis, plani'; , & humidis locis regionis Qualvensis . Radix est acris, nonnihil amara, calidaq; , & sicca ordine quarto . folia unciae unius pondere deuorata ; aut decoctarum radicum Ius, ventris dolorem sedant, Ac pellunt tum bricos . Fus admodum sentia in virga aω-
herba est, solia proferens Lini, a sentea, longiuscula, de angusta. caules sesquidodrantem longos , teretes, ligno sis, subalbidos P stores, ut dicunt, modicos , dc candentes, ac radices surculosas. Nascitur apud Aratomicenses , aridis planisq; , ac frigidis locis . ubi ea Franciscus quidam Zimbren, a quo etiam habet n men , passim utitur, reputans mirabili pharmacum , dc reliquorum , quae apud Indos inuenta adhuc sunt, praestantissimum. calida namque est, dc sicca ordine sere quarto , odoraq; . Radix semiunciae pondere teritur , dc redigitur in spherulam, mox resoluitur ex vino, dc bis, te ue percolatur, ac bibitur succus, qui corpus citra ullam noxam, aut laborem assa
In figurininus depingitur Mercurialem representans. qm tamen ob paruitatem, recte diiudicari non potent. De Dissiliaco by Cooste
164쪽
m QACAT LEPAT LI. cap. XXV LI.
cian seu urentem medicinam vocansi
herba est Elia proferens Hordei, Graminisq; , flores luteos, calycibus contectos, ac semen exile, & rotundum, radicesq; multas Asphodelo, similes. Nascitur in frigidis i cis , qualis est Huexoromum , Ba Xalatianeum Radices calci additas, aiunt vetustis ulceribus egregie mederi, sed praecipue his, quae faudrum more multis scatent osculis. dilatatis namque plagis, atque extersis, tandem eo vitio avicti, sanitati restituuntur. strumas etiam sanare impositas i lici siem
per euentu, t mores praeter naturam rum
pere, atque patefacere, curare lychenas, &integram s; opus sitὶ carnem corrodere, &excavare . calida enim est ordine quarto, &vrenti natura, unde euenit nomen. M 'hodiu nomates etsi quartum eatoris radum non attingant, tamen ad purgatione=, praesertim per evomitum, non sunt ιneficaces. quod longe etiam e cacius praeriabit acrimonia
Fua Me ab Auttire descriptus Asphodelm . De AXIX COGAR VIA PATII,
ferens inserne lutea, unti nomen, scutorum, aut Hederae serma, multisq; distincta interuenijs. caules teretes, longos, lignota. radicem vero breuem, crastius culam, fibratam. Nascitur in collibus frigidarum regionum, campestribus , locis Tanguillam Mistecae superioris. Radix est odo. rata gustu,acris,calidaq;,& sicca ordine rertio, subtilium qi partium. urinam euocat, &dolores renum tollit Ius decocti seliorum, semel quotidie tempore matutino epota
165쪽
Cap. XXIX. PLANTA serens florem, quem Mexicenses a numerose seliorum multitudine Cem Lochiti, Hispani Caryophyllum Indicum, & antiqui ex quorumdam falsa sententia Othonam, aut Iovis florem vocant: herba est, cuius septem praecipue quamquam sint & aliae) in hac Nova Hispania disserentiae
reperiuntur, flore, nomine, & magnitudine distinctae . foliis omnes constant Tanacet floribus autem luteis, aut ex luteo rubescentibus . facultate ordine ter lio calida, & sicca.sapore acri,tenuibus partibus, & non sine quadam grauitate CAMPO AL XOCHIT L CAMPO AL XOCHI TL,
Caryophylli Mericani Planta. Gishnaxoebis. Te ye obuia. Caryophyllus Mexicanus I.
vires. OJoris. vi pollet discussoria, Et aperienti. Foliorum succus ebibitus,aut folia ipsa contusa,& ex aqua epota,vinoue, Ventriculum gelidum contemperant.menses, urinam,& sudores eliciunt.frigora intermittentium arcent illita paulo ante a cessionem. statum discutiunt, venerem excitant, cacheriam a causa frigida ci tam vitio hepatis curant, aperiunt obstructa. nuulsa laxant,hydropen leuarit vomitum ex aqua tepida procurant.& tandem febrium rigoribus,imo febribus ipsis,expurgata per urinam & per sudorem caussa,medetur. Primae speciei flos species est luteus, terorumve generum flores Vincit sellarum amplitudine, S: num
k IIL' ro, & Ompeia Metat proprie vocatur a Mexicanis ob innumeram, ut dictum.
166쪽
mirabilamq; foliorum congeriem. quorum dispositione & serma, albam R iam nostratem quadantenus videtur imitari. Huius generis planta caeterib ma ior est,& amplioribus ornatur solijs. Secundus flos uiuili, seu stos masculus
OIVICHTυ COCAX HIN. Caryophyllus Mexicanus II. TLAPALTE CACATAT L. Caryophyllus Meeseanus III.
dictus, ob magnitudinem soliorum & calycis, ut a primo genere totius plant ,ssoris,& foliorum amplitudine longo superatur interuallo, sic reliqua in omnibus si foliorum numerum excipias, quo cunctis pene cedit, superat, ac vincit. Tertium florum Tu- genus Tlapalte cacvalli ob colorum varie- euaui.
talem dictium, minus est secundo; sed solijs, ut attigimus numerosioribus, & e luteo in venetum inclinantibus colorem. huius plata minor est praecedentibus, & minoribus folijs constat. Quartum vero dictum emisochiti, tertio fere est par , sed pallenticolore. Quintum Tl altosalsi, vel Coaxo-chiti vocatum, praedictis omnibus minus est, & non usque adeo numerosis solijs,tertiumq; colore imitarur . Sextum ULCaea.
ebiti, vel Cosalsi dictum, luteum est, bc minus Di ilig
167쪽
is 6 RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
quam Tanaceto in eo genere propiornus praecedenti. Maiulculum est septimum pecenpoal xochul nuncupatum, sed exilioribus , luteisq; floribus, qualia sunt quoque ipsius plantae solia,quae fiunt omnium minima. Quibusvis locis & quouis tempore fata video prouenire huius genera, sed laetius in calentibus . emicuere iamdid apud His a nos, laetosq; exteris quoque nationibus flores
Iasicitar bis sos elegant simus, non tantum in Orbe novo, sta etiam apud Aphricanos: in L a multis flos Tunetanus, Nel Aphricanus no
Dodonaeus eius mim meneficam esse prodidi experimento in fele facto, δ mures arrosis minibus mortuos repertos addit, ist puero exesu foris os intumuisse , θην porcii quibusdam hi se exitio. βuae tamen omnia non concluduneiane herbam menenum esse , ἐν inter species Tanaceis referri non posse. Herba certe cor mbibera est, oestio nussi, Di δ' semen non multum abludunt d congene-
168쪽
ribas . Hor quidem quam in Tanaceto grauior ,sidiamen etiam tu Tanaceto mori . t odoris grauitas. mires porro quod alimet, idemus ex Ausiora noriro este meditamentum praestans, tum aὸ molnaeum, tum ad gandum . nec ea omnia me naiuiucanda, qua rimas, nastraim minores, fst debiliores, neeant. sic enim re Dis meam besi ijs mortem inseri, hominibus eor diale censetur.
Labia intumessere possent Deillime . quavis herba calida, sist arei. pr sertim in
puerils corpore, quod a quouis agente multum patitur . suod siomnino ob praedictuseauseas menenum quis Acere melit, non mιvus Tanacetum, mel Abs thium men hum dicendum fuerit. Refert enim Golias in libro de saporatas, Medicum Dendam risiensem, Fummitater Monre' deuorantem, in periculum mita incidisse Non malo autem Lycopersiam Galent ese putatur, quo us erat Centurio ille Dieantis ad ingentes artιculorum dolores euocandos, sicut in nos rutimur Chamamelo, Absinthia, ibbusq. plantis eatidis.
TLENSIS, ab alijs Pi auae crum parti vocata, Saluiae proseri folia, adeo glutinosa , ut tacta manibus, protinus adhaerescant. ssores in fiammis caulibus purpurascentes, & in corymborum Ammam compositos. radicemque fibratam. Calida constat, siccaq. ordine tertion acri sapore. adeo Coniza: similis, ut nisi floribus ab ea distaret,in illius species videretur referenda. Ius decocti eius epotum, admotum , humores imbibitos articulis aut neruis, mire discutit, ac dolores quosvis scaussa ablatal l uat. Nascitur in calidis raevictita .
Etsi sus huius herba sit purpureus, in
non luteus, id tamen non obstat quin C sit adnumeranda planta. nam flos s ste νarint in eadem l ci non quo ad colorem filum , mi in Tubpis ita mus , si etiam infit in sic enim Campanula aba spicam h De , alia Umbellam . Accedit etiam, iam herbam ess glutinosam admodum , instar Comea, in rires esse admodumsimiles.
169쪽
is 8 RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
D. COCOXI HVIT L, seu herba acri. p. XXXI. T SI Indi plantam hanc herbam
Vocant, in arboream tamen saepe-uumero magnitudinem eleuatur, duarum , ac interdum trium vinarum aequans altitudinem. atque ideo utriusque imaginem exhibuimus apud Regis Tet- locoquensis hortos, ubi rei herbariae aliquot vacavimus dies . ergo a sapore acri, quo pollet, nomen accepit. Folia sunt Polypodio non omnino diII1milia, sinuosa , dc magna, distincta venia rubrescentibus e pallido . Flores in postremis ramorum flagellis spicati, ex albo pallescentes . e quibus fructus prodit, paruus, racem sus,& utrimque desinens in acumen.amaro, 5 acri lapore constans, multoq; affluens succo . stipites hirsuti, ac teretes,ic interne lutei , lutem; succo manantes. Radix magna de surculosa, qualem exigunt arbores . folia altera parte viridiata, altera vero subalbida . Calida est, de sicca intra ordinem quartum, non sine quadam adlinctione. Surculi cortice nadati, albugines atque argemata illi tu discutiunt. Succus absumit statum, curat lychenas, quod & fructus facit, & dolores a frigida caussa ortos lenit. Folia medentur veteribus . plagis lusa atque applicata, verrucas corrodunt, dc praecipue praeputi j & pudendorum , quod certissimo patuit experimento. Sunt qui vocent hanc arborem auauhchim, a sapore acri & vrenti, Si liquastroque Chilli vocato a Mexicanis,quamsimillimo. Prouenit temperatis, calentibusq; regionibus convallibus,necnon in cultis,& hortensibus. Sunt etiam qui Totou-n tochi l, seu Passeris florem Vocent. nec delunt qui Tlacoxi huiti. Folia incantho, mel Sotr milia depinguntur, in mene omnes intereursantes
rubent. in summo sticae Disauae, quasi acini Ferberis.
170쪽
rata , herba est odora, folia ferens oblonga, crenata, &rubescentia. caules cubitales, spicatum semen, ac radices fiunculosis. Nascitur in calidis, temperatisq. regionibus, coliturque in hortis nonnullarum commoditatum gratia. Acris est odora, & tertio ordine calefaciens. eduis lis etiam, cruda coctaue. & adiecta condimentis corroborat: pectoriasthmaticis,& obstructis confert, & gratam alim niam praebet. Ius decocti radicum dysenterias coercet, dissipat inflammati nes, & noxia venenis pellit animalia. Folia rubra sunt, admodum fi lia Atriplici, Uel Botr .
Origani fundens, caules teretes , sores longiusculos, cyaneos, & angustos, ac radicem contortam,glutinosam,& pr lixam. Olet Coriandrum , sed acrius quidpiam sapit. Nascitur in Tancitari temperatis locis. Calida & siem ordine tertio constat natura , & subtilibus partibus . Ius decocti eius infusum torminibus medetur , urinam euocat, satum diicutit, de obstructiones aperit, crassa corpora ext