장음표시 사용
311쪽
p. LII. E R B A est Atib caprili, folia fundens tenuia, Lini similia, sed
minora . flores candentes . radicem ve
ro albam , pellucidam, fibratam, atque contortam . Nascitur regionibus f igidis Taualiubcam , iuxta acclivia montium loca . Radix trita , dc semiunciae pondere, ex aqua Buglossi, aut fontana deuorata, humores omnes vacuat . Esh& alia Ala aequiti spini sera , quae ad Tunarum species est referenda , de qua suo loco tractabitur.
M A PARA AEVA. ω. LIM.AP A R A QV Α herba est radici insistens longae, lentae, ac per inte
ualla tuberosae. unde prodeunt caules multi, hominis aequantes altit dinem , & propinquas arbores scandentes, selijs ornati virentibus, Mali Medicae foliis non plurimum dissimilibus. candentes, ac modici flores. Ac fructus nullus. Ius decocti radicum epotatum, medetur doloribus E Gallica lue prosectis. bubonibusque, ac vitiatae motioni seri opem. Nascitur in calidis, dc arentibus Huacana lacu.
312쪽
NARDI ANT RECCHI LIB. VIII. asp
quiloni quidam vocant , alij c --tia. ἰvan, alij vero Apittalpatu solent nuncupis re , folia fert appellatae Amazonicae forma, Haederaeve, sed angulis quibusdam insignia. caules exilcs, teretes , & volubiles. flores maluaceos,& purpureos, calyculoium forma, cymbalorumue . radicem vero obrotundam , candentem , & ten ram . Nascitur regionibus calidis, temperatisque, sponte sua, ac etiam culta pertinaci quadam vivacitate, quales stini Pabu-atianenses , & Alexicenses . possetque i nonnulla Hispaniae transferri loca . Radices , duarum unciarum mensura, deum ratae cubitum tendenti, aluum mira lenitate & securitate expurgant. tracta eti ime venis bili, ac reliquis humoribus. quid quod dulci sapore, & grato constat, nec macianis , pyris te nostratibus cedent Clamitet modo improba, & semper quae vita mortalitas mille passim pharmacis excarnificari, in tanta medicamen-
torum blandissimorum kecunditate, & benignitate naturae. lusius tib. 4. rariorum plantarum cap. sa. tria Patatas describit tenera colore distincta tortice MDid L et parpurascente, miles ente, albo. quae omnia in alimentiam Amerieanis ly mseanis cedunt. Addit noster Author quartam steti m me dicamentosam cuius, flori m ait Maluae similem. Nnde omnes has 'retes , Cucsis meraeeis, non Sisara, tuιus quidem saporem reseri, adnumerandas esse iudico. Vide etiam Mon-dem eo' I s.
313쪽
3oo RERUM MEDIC ARUM NO. HIs P.
ba est radices longas fundens, lcandidas, Asphodelinis non absimiles, unde inditum est cognomen , aut maitiabime . & ex eis folia prolixa , & lPorraceis paria . flores in postremis caulibus veluti spicatos, & Stoechadis capitibus persimiles. Nascitur siuauhiu Hoti liaeensi. Radices sunt molles,& resertae succo , insigni sapore &odore carentes , frigidaeque , & humentis temperiei . tusae , & admotae auxiliantur ictibus serpentium . idemque praestant ex aqua buglossie epotae.
v. COAPATLI TAN C VIT L ANE N SI. cap. L V I. HERBA est Ovalli raminiamensis, ramulos frequentes mittens, se
lijs ornatos longis, angustis, hirsutisque, & inferne subalbidis . I teosque flores. radicom vero longam tenuemque. Nascitur in collibus frigidis Mysticae seperioris . Frigida videtur, & lubrica natura. Medetur venenatis potionibus , ictibusque serpentum , ter aut quater per singulos dies admota vulneri, aut semivnciae mensura, e liquore congruenti resias ta , atque epota.
314쪽
De c o AC IUIT P AT LI, seti indicina doloris . cap. LVII.
folia Buglosit, statim ab ipsa radice
fundens. eaules folijs paulo altio S, tres . quatuorve, laeves, teretes, tenues,ac rubeos fores in summis eorum partibus, e viridi rubescentes. radicem vero minimum diagitum crassam , fibratamque. Nascitur in calidis regionibus Papalati Fati inter saxa, praeruptis cauisque locis . adeo autem est mirabile sanandis doloribus medicamentum , ut inde inuenerit nomen. Insigni sapore caret, & tamen nonnullum calorem participat. Aiunt, ius decocti illius, mirabile esse aduersus Gallicam luem. mensura foliorum esto manipuli tres, &aquae totidem librae. Decoquenda vero sunt ad tertias, & sorbendae singulis diebus decem unciae matutino, velut ius d cocti Guvaei assiimi solet. Quin etiam interdiu potandum est . ita quoluis des res, ac praecipue articulorum, placat.
TUM Coanoepissi, alij Ovarii, alij Galli Xothirianensem vocant , herba est folia ferens lunae crescentis in modum, aut solearum quibus calceantur iumenta, signata quoque clauis luteo colore. caules volubiles, teretes, exiles, ac ornatos per interualla praenarratis foliis. item capreolos,& flores multicolores, Vetonicae serE A ma, sed longe minores. radicem vero prolixam , & conuolutam,minimum digitum crassam, fibratamque, cuius est vius in m dicina . Nascitur multis in locis agri Me-xicani, sed praecipue Xochillam , ubi eius vires sunt primoexploratae,atque repertae.
315쪽
3o, RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
Radix namque est nonnihil dulcis, calidaque & sicca ordine sere secundo, &odora. quam tutam atque deuoratam trium unciarum pondere, alunt mederi spleni, restaurare motum impeditum , sedare dolores, appetentiam excitaro euocare urinam, calorem temperare, ventris dolorem lenire, semen retentum
pellere, ac per semnos insom niaue, a suis iam pene sedibus diuulsum,viperarum obsistere ictibus, venenatis potionibus , venenisq. alijs vim omnem adime expurgatis stati m per Inferna. praeseruare etiam a meretricum veneficis insi- , dijs, nocuisq. cibarijs, qua die fuerit deuorata. demum venenorum omnium perniciosam vim hebetare. Sunt qui flores idem praestare elistiment . Flores si miles quidem sunt colore, Vetonitae Attili, sed minores, O Eooniae forte polim compararipossunt, inter cuius flectes reponι possunt. Facca colore ex Carianeo ad nigrum tendente pinguntur. Contra erua tantopere contra omnia menena celebris, eιὶ mel hae ina herba, mel saltem congener. id enim mihi confirmarunt duo Monachi, qua in Mexico
multas annis habitarunt. gr parebit amplius ex his, quae de miribus huius hir-bae a Reuerendo Patre assinunte Hispaniae acceptis subjciam , ex Hsanico translata. Haec Radix est contra omnia venena , periem, 'ciatim eius mira es Ba midebis in sequemibus. Drachma una , mel sequiarachma, si persena miresses aut, εν grauit ad morbi requirat, in quinque mel flex uncise aquae tepida, mane mel vesperi sumptas, deinde budor procuretur , seruit per Tauadello . repete bis,
mel ter. εν licet iideatur incendere, in augere calorem, tamen eum potius expellιt, Similiter ad dolorem lateris, Dentrisuli, artuum, eapitis, Ischiadis, matricis prodest. in momis araneorum, miperae, Ierpentis,sidi aliorum menenatorum animalium,esi mirifica, nee est quidquam quod tam cito seuos prae tet esseetus udi tandem eri inicum remedium in omnibus morbis msurpata mi supra. 'Radix quidem maram habet fguras, omnes tamen ex planta sunt eiusdem stre ei refruntq. quasi omnium animalium menenatorum effigies, i inde cognoscamus earum esse antidotos. Aqua mel minum , in quibus radix sicca imposita suerit, si bibatur quotidie ad prandium, pra- seruabit a peste, Melancholia,iuvabit . digeritonem,odissipabit fatus, miraculum
confortabit. Et qui isus fuerit hae bibendi ratione, nunquam ad morbos erit procliuis. Haec radix melior ea quam Meaar vel Theriaca, mel Vnicornu, in suis essectibus . Vocatur haec herba Contra rua idest contra menena, item cocuanenepitu, Coenapallι , Hecelematia, hactenus ille. Hae nomina iidemus etiam a nasiro Authore huic planta tribui. De Planta, quam cicam Peruinam vocant . Cap. LIX.
HERBA est Coca Peruina, ut audio, quatuor spithamas, plus minusiae longa, solijs Myrti, sed paulo maioribus, mollioribusque, diluti viroris , de in quibus alterius minoris folij imago est expressa, semine vero racema tim dependente, & Myrti instar, cum maturescere incipit, vergente in rubeum Colorem, & tandem nigricantem. quo tempore solia colliguntur, in cratibusQ. exiccantur, ac reconduntur in usiis. Quod spectat ad culturam, semen in primis serendum est in seminarijs, deinde transferendum , atque ordine vel ratic fabae, Diuiti reo by Cooste
316쪽
fabae, & ciceres; disponendum, repastinato & culto selo. miscent selia dentibus commania, pulueri testinarum ullarum, in catapotiaq. Conformant, exiccantque, atque ita illis sunt usui. Ore siquidem gestata, atque hinc inde conuoluta, sitim dicuntur extinguere, egregie nutrire corpus, famem sedare, ubi cibi.& potus copia non eli,& tollere per longa itinera lasiitudines. Quin eisdem catapoliis uti talent permixto,deliciarum gratia, Test, in oppidis domicilijsq. sitis manentes,ad semnum conciliandum, e frietatemq. inducendam , & laborum, curarumq. omnium obliuionem,atque quietem. Est etiam illis pro nummo,&eius plantae commercio feruent emporia vide Or Monardem eap. 3 2. Consule etiam eos, qui bicloriam Peruanam eonstria σμηt, ly fissis notas ad Zetre, in Garciam. Extra dubium eri, hanc plantam Rusio mel HV glosso esse congenerem, eum f-buum alteri insidere sirabatur, in reliqua in desiriptione posita non contradicant. Eius filia missi apud D. Henricum Coruinum Pharmacoparum, Rusio omniano similia, insidentem tamen linguam non habuere, id quia aetati planta adscribendum fluis.
Lini ferens longiuscula,&aΠ-gulta . caules , tenues, dodrantales . semen orbiculare in summis ramis . radicem longam , tenuem, de fibratam . Nascitur Chalci, frigidis locis ac collibus. Radix tuti, dc deuorata ex aqua, semiunciae mensura, Vacuat Omnes humoreS. Semen in summis ramulis depingitur miride. in in eo apparet linea quadam nigra , qualis in Chrisiophoriana baccis conspicitur.
UVA C VI Q UΑ volubilis herba est,folia mittens rara, Hederae figura,
sed angusta, & longa. floresque coccineos. caules, exiles, teretes, hispidosque. Radicem vero tenuem. Nascitur temperatis locis, plani quo , α humectis Vinapae, ubi in magno habetur precio. Insigni videtur iapore carere. ει tamen ius decocti eius infusum, aluum lenit, aut puluis eius duarum drachmarum pondere deuoratus, eiusque dolorem, contractum praecia me ex albore, leuat .r Cc a De Dissiliet by Corale
317쪽
ιo4 RERUM MEDICARUM No. HIS P.
bens cordis figura. caules volubi4 L s, luteos, unde nomen. florem purpureum, xttiit an similem, in calycibus luteis contentum. radicem vero longam, ac tenuem. Prouenit in calidis Arecati
n nsibus sylvosis locis . Ius decocti eius humores crassos, ac frigidos purgat, ac ventris noxia pellit animalia. Decoquenda est adhuc virens, & matutino potio propinanda . sicca enim inutilis est. Hanc eonuoluuli speciem miri in mus D. comuni . flos eius est elegantissimul, p caducus ut in reliquis speciebus. semen nigrum masculis membranaceis com luditur. Huic alia ibidem nata, fuit admodum μmilis , sed flore caerulco , eiusdem magnitudinis . simine admodώm simili , sed flia cordis figuram non babent, sed similia sunt
Gos pinis velHederaceis. hirseia,cautis ruber. radix admodum subtilibus fibris connat . catera omnia, it In praedicia.
De of OT IN EN S I bria expurgante. Cap. LXIII. MOTINENSIS herba,folia parua, cordis figura fert. caules rubros
atque volubiles. flores rubeos, calycibus similes, vaseulaque obrotunda, ubi includitur semen . radicem vero fibratam. Nasicitur Xiqvilpa, de Tha-rimbari prouinciae Mich canensis. Semen tritum, atque ex aqua deuoratum drachmae unius pondere, omnes humores citra uoxam ullam expurgat. Eι hac a odum similis priori modo descripta.cui etiam νires purganssi respondent.
saligna proferens. caules comtortos, teretes, tenuesque. Nascitur H
citialpa . Frigida est , humidaque . ac saporis & odoris prope nullius . Pr pinantur folia tusa , atque resoluta ex aqua , homini qui ob iram, acc piamve iniuriam male habet . unde
318쪽
3 os TS M E C A T L expurgans, herba
est selia rara, tricuspidia, ac modica mittens. caules tenues, lentos, repentes per terram . flores orbiculares, modicos , luteosq. iuxta singulos taliorum exortus, toto caulis procursu, & tandem vascula reserta semine, in serne hirsuta, & subalbida. radicem vero Raphano similem, sed tenuiorem . Naseitur Alcomani ubique. Radices semiunciae pondere potae ex aqua, bilem & pituitam per superna atque inserna,
Et hae herba sipecies eri conuoluub. inde etiam mim purganssi obtinuit.
D. TLACOCHICHIC O PETLA rVCE seu Salui folia. Cap. LXVI. HERBA est Tiacochichis, surculosae radici innixa . unde proseri stipites
tres cubitos longos,teretes, & purpureos. folia serrata, Saluiae similia . sed aliquantisper latiora, inserne subalbida, ac virestentia superne. & flores i supremis caulibus candidos, & in pappos abeuntes. Succum vnciae unius radicum potatum ex aqua, aiunt, pituitam per inserna vacuare, mederique ventris dolori, ac stabiei, splenemque minuere.
ab alijs Iauhuacapatu dicta, herisba est sella habens Origani, sed longiora , & angustiora, circinataque. & fructum rotundum , toto caulis procuris utrinque, iuxta Aliorum exortum. Radices vero albas , tenues , di ton Sas . Prouenit Atlapulci , ubi utuntur lucco eius instillato naribus, ad pituitam e capite euocandam , & leuandum eius dolorem , tumoresque faciei distuli endos, di in magno habent pretio . Radices namque duarum drachmarum mensura epotae , Omnes humores pur-
319쪽
3o6 RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
gant, citato vomitu, &aluo silina. Securum est atque innoxium pharm cum , et si anxietatem aliquam nonnunquam excitet. mitius tamen est arens viridi, atque e calida aqua deuoratum . Radix crassa, non tenuis,ex rubro in album tendens, depineisur. eaules renisulati ,
mi internodium quodvis ipsi nodo i ertum iideatur. filia bina sibi opposita in nodis. De TLALAM ATL morbi Gallici sidante dolores,WHerba
cupata Tlatcimati, seu Cimati humilis, ab aliis herba loannis infantis , a Michuacanensibus Turpilaquam, ab aliis vero Currei, quae selia fert Obrotunda, terna, Nummulariae similia . caules purpureos per terram serpentes. purpureos, spicacOSq. flores. semenque. paruum, & rodundum, . radicem vero longam , tenuem, & fibratam. Nascitur temperatis locis, aut paulo frigidioribus, quales sunt Mexicani, ac nonnulli ex Michuacanensibus. Frigida, siccaq. natura constat, & adstringenti. medetur inustis, ac recentibus plagis. dicitum. ma
turare, ac rumpere praeter naturam tum
re, , dc abortum coercere . quin & tusa, ac duarum drachmarum pondere deuorata dolores e morbo Gallico ortos sedare, de vacuare humores omnes. illita vero oculis, eorum inflammationi mederi , ac pediculos interficere.
Folia parum rubent iuxta petiolum iπ pictura. . Aliam videtur Ab eodem nomine disicra lure herbam Assonardes, filio Oxabdis , Ddem ramen νινιbus ad νulnera sanan Praditam.
vocant, abi Totot extu, alij Comaluibu, & Michuacanentes Xereto , herba est talia habens angusta, δc prolixa, magna'. ex parte quina, di similia risauhyati, seu Indico Absinthio. caules sex dodrantes longos . coccineosqtae flores. Radicem vero fibratam . Prou nil suauhnahuacι. campestribus udiique locis . Admota haec hamori hoidibus, aut braclito appensa, eas exiccat, at
320쪽
N ARDI AN T. RECCHI LIB. VIII.
-Μalli vocant, Hispani vero Hordeolum, herba etsi, cuius tria reperiuntur gene ra . Primum sella fert oblonga, & angusta, li- Pii 3neisque secundum longitudinem procu rentibus insignia, e radicibus fibrarum aemulis. caulem vero tres dodrantes longum, ac minimum digitum crassum. cui haerent granula hordeaceis similia, spicatim composita, Vnde nomen. Nascitur in regio libus frigidis . Semen vermes extinguit, ulceribus quorumuis animalium carnibus ingeneratos, si tundatur , & redigatur in puluerem. vlcera putrida , de mali moris, egregie curar, carnznia supercrescentem absumit, pisces inspersum necat, muresque, unde quidam UMmisipatii vocaverunt lc carnibus permixtum canes, unde nomen. quin si puluis idem aquae com- misceatur, linteolumq. eodem humore ma- ' dens, articulis applicetur dolentibus, mirum. praestat auxilium . eadem aqua ulcera oris sanantur, colluta pedi fuli necantur/ gsuis anhelitus emendatur. & ius decocti spicarum, adiecto alumine, firmat menopere dentes. Secundum genus apud Meunda. Michuacanenses nascitur, eisdem viribus, sed radice Caepis fibratis persimile . . . Est & tertium apud eo dem, folii angustioribus, orbiculari radice, japore fere diee omi. nullo, & quo ad caetera sirv ile. v Dest bis. hane herbam etiam Monardes, sed sub Ceuadita nomine.' nisi m n.
sionem faceret vaginularum qu bus semen includitur, pistarem nou in frumentaceo ge-n re hane Iubam reponendam, sita in genere Ranunculorum,νel Anem mes . Vix enim an frismentrictis tanta acrimonιa re racar . . Author noster ait, folia oblonga, nee
adliit hydro simi ba. inde furteistimus generis fuerint, quali in lingua Dalectam .Hj mideo. addit caulam crassitie digiti, quem in frumentis uon inuenias. stica taudem etiam inter Ranunculos .m Anemonum genera reperitur. m quibus etiam flamenta illa, forte horder aristo repraesentare ρέ t. ed in hac re nil essero. intamquam Lugdunensis depinxit,ex desicriptione tantum, t mibi desur, expressa eri. Sequentes seres accepi q Reuerendo Patr Societatis I ESU I siritnte Hssa ni Minis ab Indis exploraras . Pulvis huiu r herbe miceri Cancrost impos tus, necat Can-erum . - quantamcunque sim antiqua re massigna. interficit vermes tu vul neruias natos, tum in homine sum in rim,s. tollit omnem stabiem mβpersio pulueris. Dissemat dentes, si res aqua inqua puluis fuerit bis terue astuas. Tossit etiam dolorem Antium licet computruerint. Lavando cum aqua hordeoli flabiem eodem die liberat.