장음표시 사용
181쪽
178 NOTAE MISCELLANEAE IN C. VI.
datur farina sine molιtore , quasi dicerent: Non est doctrina sine doctore K chis. Vocatur etiam CtpΠp ruri οὐ caput et prinoe a Grammaticorum , non quod Dihil aliud doceat quam Grammaticam ; sed quod caeteris omnibus Sacrae Scripturae expositoribus in littera explicanda accuratior sit atque fidelior. Praestantissimus inter Hebraeos interpres est, et in Christianos parcus insectator; aliquando tamen, et praesertim in expositione
nonnullorum Psalmorum contra Religionis nostrae sacra, calamum constringit acerbiorem. Libros noster scripsit exegeticos et grammaticos. Et adscripta ejus exegetica quod attinet, commentarios edidit in singulos sere Sacrae Scripturae libros. Quod vero ad rem Grammaticam spectat, scripsit
librum, cui nomen dedit , 4bala ILD h. e. liber complerionis, qui dividitur in duas partes. Prior
complectitur universam grammaticam linguae Sanctae ; Posterior Vero, quae Speciali nomine Vocatur 'LD liber radicum, est Lexicon absolutissimum omnium vocum, quae in Sacris voluminibus Bebraicis reperiuntur. Utraque aliquando bimul, aliquando seorsim excusa fuit. Sic seorsim cito Π ISD nunc irpis exscribitur Lipsiete a I aut linit gio brevi in lucem edondus. Pag. I 29, V. 1. Na. Loca selecta quae dedimus ex priore parte
182쪽
libri lupis exscripta sunt seeundum editionem quam hujus prioris partis procuravit Gui lace
rius S. Theologiae regius in Universitate Parisiensi Prosessor) Parisiis 10 1540. Subjicimus hie praefationis Κimchi in 'is
interpretationem Latinam ejusdem Guidacerii; quam tamen in mullis locis correximus, ut col
laturo patebit l).u Dictum Davidis filii Ioseph filii Κimchi, His
pani. Laudetur et exaltetur qui posuit spiritum hominis in medio ejus, et intellectum et rationem in corde ejus, ad investigandum et cognoscendum ; animam intelligentem, ad calcandum semitas ejus s2 , et ad tenendum vias eius; ad accurate Observandum calles eius; ad ambulandum in viis rectitudinis, et in semita interritatis, ad se uendum dulcedine Domini. Prie tulit autem Deus) Israelem omnibus nationibus, et linguam Heber omnibus linguis; inque ipsa semet revelavit populo suo in uno montium. et locutus est ei decem verba Decalogum), praecepitque prophetae suo, docere eos mandata, et Statuta et judicia justa. Erant autem edocti a puerilia
lὶ Verbum verbo reddidimus, quantum quidem lleuit per linguae Latinae indolem. 2ὶ Ad ealeandum semitas ejus; pula : divinoe Legis; namhoe vel simile quid, etsi non ex presserit auetor, intellexerit tamen: ident ni omnino postulanteontextus et quae ibidem habes astixa seminini generis. Forsitan legendum est :
183쪽
eorum linguam Heber patris eorum; verum ex quo exularunt patres nostri in terra non sua inter gentes, didicerunt linguam earum, et obliti sunt linguae sanctitatis ; itaque assuefecerunt filios suos, et filios filiorum suorum usque in
diem hanc loqui lingua extranea, et labio peregrino , singuli pro lingua sua in usu in terris
eorum, pro locis transmigrationis eorum, ita Kedar, in Edom, et in omni natione et natione. Nec vero invenitur si in manibus nostris nisi quod relictum est scriptum penes nos scit. libri XXIV S. Scripturae, et dictiones paucae in verbis Misnae. Proinde debemus edoceri ling. mbr. ad normam illius quod nobis superest de eadem lingua, ut discamus uti ea secundum regulas ejus nec
Corrumpamus eam, aut committamus solaecimos.
Et vero jam pridem monuerunt nos hac de re. et docuerunt semitam ejus lingum Bobr. sapientes, qui fuerunt ante nos. Ac princeps docentium et
ad regulas) dirigentium linguam fuit R. Juda
FeZZanus cognominatus Chiug, qui inveniens ipsam in tempore illo depravatam in ore hominum et corruptam in linguis eorum, composuit duos libellos lucentes sicut Sapphiri, librum de remissis et librum de duplicantibus, qui dant linguam doctorum, aperiunt oculos caecos, et seorum ope) lingua balbutientium festinabit loqui eleganter; et post
ii in Puta : veteris linguae sanetae monumentum aliquod. Di iii od by Corale
184쪽
R. Chiug vires accinxit sapiens magister Iona, qui aggressus est scribere libros multos, et agere de Grammatica linguae et de significationibus svocabulorum ejus, prolixius quam omnes qui ante ipsum suerunt, ex eis quos vidimus nos. Tum alii multi deinceps operam dederunt Grammaticae, scripsitque unusquisque ex eis libros, suo cujusque nomine apposito. Quod si quis veniret habena in animo) ediscere scientiam Grammatices susuletque perlellere Iibros omnes qui de Grammati sunt conscripti satigaretur legendo omnes libros,
quos composuerunt auctores, et necesse haberet
incumbere iis omnibus diebus suis. Atqui non bonum est hominem esse solum in scientia Grammatices, Verum necesse est ipsi setiam) operam dare Legi, et mandatis, et expositionibus eorum, et ne
cessitatibus modorum I) eorum , verbis deniquo
magistrorum nostrorum, memoria eorum s sit) in benedictione. Incumbendum autem est Grammaticae via compendiaria, via quae sufficiat ipsi ut
discat dictiones secundum rectitudinem earum , et cognoscat redundantiam litterarum, et desectum earum, etsit admonitus de hoc in orationibus ejus, in glossis ejus, in epistolis ejus, et in carminibus ejus.
l) Puto Κimehium indieare hic veterum Rabbinorum in exponendo Pentateucho modos tre decim, de quibus peeuliari libello inter alios egit David Millius in libro eui titulus: Cataleeta Rah-hinica in usum Seholarum Privatarum edita a Davide Hillio. Trajecti ad Rhenum 1728.
185쪽
Ac jam doctores nostri, memoria eorum salt) in benedictione, monuerunt nos. de hoc et dixerunt :semper doceat aliquis discipulum suum via brevi. Libri autem quibus aliquis incumbere debet, ad explendam majorem partem susscientiae suae circa Grammaticam, sunt sequentes), hi: libri sapientis Rabbi Jud ae, cum eo quod addidit ipsi sapiens Rabbi noster Iona , memoria eorum sit in benedictione; ad discendam autem vocabulorum significationes : liber radicum. Attamen in ipsis multa dantur quae non ex necessitate sunt , et sine quibus disceret discens id quod facire necesse est ipsi; et vicissim in saliquibus) locis deficientes sunt libri isti in eo) quod scire) necesse est ipsi.
Itaque suscitavit Jellova Spiritum meum , et corroboravit cor meum ad scribendum librum via
brevi scompendium . Et veni sicut qui colligit
spicas post messorem, et sicut colligens racemas post vindemiatorem; incessi autem in vestigiis eorum abbreviando verba eorum, scribendo librum cujus nomen vocavi sepher Michlol liber complexionis); quia voluntas mea sest) complecti in eo Grammaticam Linguae, et vocabulorum ejus significationes si ue) via brevi, ut sit sa-cith discipulis addiscere eam stinguam) et intelligere semitam ejus, et sit paratum ipsis in eo omne id quo opus liabent ad discendam Grammaticam et cognoscendum verborum) significationes. Scribam autem sprimo) partem Grammaticalem ,
186쪽
183 et post hanc partem Lexicalem; in fido) autem
ordine processi more antiquorum, ordinando sc. vocabula secundum Ordinem litterarum salphabetisum ), ut sit funumqvosius vocabulum aeque cito inventum ac quaesitum. Dico autem Principio quod lingua Sancta , et sic omnis lingua, dividitur in tria capita, quae sunt nomen, Verbum, particula. Scribam autem primo caput liebr. : portam) Grammaticae squod tractat de verbis. Nam tametsi nomen sit ante Verbum , quia Verbum oritur a nomine, dixerunt enim quod nomen sest) sicut eo us aliquod sustinens accidentia, Verbum autem sicut accidens , tamen propter prolixitatem tractatus de verbis,
scribam caput sportam Grammaticae quod tra lat) de verbis primo loco), et post hoc caput Grammaticae quod tractat) de nominibus ; et post hoc caput Grammaticae squod tractaι de particulis. Verum in parte significationum h. e. Lericali)explicabo tria haec simul secundum ordinem litterarum. A Jehova autem, a quo disponantur
opera hominum et cui conveniunt laudes sindo obrenientea) peto auxilium ad incipiendum opus
et ad absolvendum. Pag. 138, V. 1. Selecta quae hic damus, lector, de- Sumpta Sunt ex opere Grammatico quod inscri-
187쪽
bitur Ση κ Iapia h. e. peculium Ahra , haustis verbis tituli ex Gen. Cap. XIII, 7 , uti sere solent scriptores Iudaei ex aliquo S. Scripturae loco de sumere verba quaedam, quae libris suis ad modum tituli praefigunt. Auctor CNIMIapta est B. Abraham de Balmes, Italus ex siletio, vulgo Leoci, in regno Neapolitano, oriundus, soruit Venetiis initio saeculi XVI. Opus ejus praedictum Iapta est Grammatica linguae Hebraicae admodum prolixa.
Quam ex Hebraico Sermone, quo conscripta est
ab auctore, Latinam fecit Daniel Bomberg Ant- verpiensis, de litteris Hebraicis optimh meritus, qui Venetiis sui narrat R. David Gang) anno 1511
omnium primus in ea urbe coepit libros Hebraicos cudere, magna diligentia usus, ut editia se libri essent quam correctissimi. Ab eodem praesens opus excusum est primo Venetiis an. 1523, Hebraleg et Latinδ, eaque editione nos hic usi
Abraham de Balmes, praeter Grammaticam suam Hebraeam, libros alios ad Philosophiam Aristotelicam et Astronomiam pertinentes, partim Hebraici conscripsit, partim ex Hebraicis Latinos fecit; eorum aliqui typis exscripti suere, alii conservantur in pluteis Bibliothecae Vaticanae. Operum ejus aliqua dicata suere Dominico Grimano sanctae Romanae Ecclesiae Cardinali Episcopo. CLBartolocci, Biblioth. Magnae Rabbinicae , parte 1', Pag. 34.
188쪽
Pag. 143, V. 10. ur , κ . Inter exempla quibus usus erat Κimchi ad demonstrandum subinde notare annum , recitaverat etiam locum 1 Sam. Cap. XXVII, v. 7 : fuit autem numerus dierum quibus mansit David in agris Philistinorum πw7Π Ma Nais h. e. uti ipse Κimchi mox explicat: C m IDIR Iao
per annum et quatuor menseg. Sed mox corrigens quae dixerat, ait : attamen durum est
tellitur, interpretari annum; nam quomodo fuerunt contingere potuerunt omnes illos res quos fuertini Sauli cum Davido intra octo menses 'nam duobus tantummodo annis Saul regnavit.
Itaqus locus ille illi) exponendus est sui dicatur quatuor mensibus et diebus aliquot mensis quinti fuisse s David) in agris Philistinorum
horum autem dierum numerum S. Scriptura non commemorat. atque ita etiam hunc locum
interpretatur Targum nam habet : dies aliquot
et quatuor menses. - An Verum Sit nec-ne, Per duos tantum annos Saulem regnasse, quod interpretatio Κimchiana supponit, hujus loci non est inquirere. Pag. 147, v. 5. Postremi hujus loci ex iamchiano Lericoselecti subjicimus hic interpretationem Latinam.
189쪽
ΟΠ. Saul autem ΟΠ) cogitabaι i. e. ha bebat in animo Ulicere ut David caderet in manus Philistinorum). 1 Sam. Cap. XVlII, v. 25. . Putabat autem Heli eam Urv ) esss ebriam. I Sam. Cap. 1 , V. 13. Existimare οπ) quis posset abyssum incanuisse. Job. Cap. XLl, v. 24; cujus loci) interpretatio haec) est : qui considerat abyssum propter spumas a crocodilo actas albicantem, existimaret eumdem incanuisse Forma autem gravis h. e. Arma Pihel) est :Reoogito sinaetin) dies annos antiquos. Psalm 77, v. 6. Meditatus sum a Min ut intelligerem hos. Psalm. 73, v. 15. . . . Navis autem putabat 1
interpretatio sest) : existimabant homines navis qui navem conscenderant , naVem smox fractum iri; quo modo dicitur alibi), Gen. 41, v. 57 : et omnis terra venit in AEgyptum ς cujus loci interpretatio sest) : et omnes homines terrae; sic ibid. v. 55, eι fams laborabat omnis terra AEgypti, et quae sunt alia loca S. Codieis similia his. - Significatio του Π ΟΠ quam se. vulgo habet) nota est. Jam vero quum artificium ali-
1ὶ h. e. parum aberat quin rangeretur: jam in eo erat ut frangeretur; eonfer Gallieum ris misseau pensa se erreasser. Attamen Κimehi, ut patet ex interpretatione quam hule loeo statim subjieit, iu
intelligit ut dictum illud velit non de navi, sed de iis qui in navem conscenderaui. Diuitizod by Cooste
190쪽
cabulo Ion ejusque derivatis usi sunt, ubi sermo erat) de re artificiosa, ut: ad excogitandum rea artisiciosas in unu in Exod. Cap. XXXI, V. 4. Sic, opere artisicis n), ut puta , acu Pictoris , facies illas sc. cortinas . Exod. Cap. XXVI, V. I. Porro nomen substantivum sarad. aon est:
Ibid. cap. XXVIII, v. 8 , quod nomen Substantivum auri scribitur cum quinque punctis. Et fecit in Ierusalem artificiosa nraal Π artificiosas machinas ; 2 Paralip. Cap. XXVI, v. 15; ubi observa to Myeah in littera o esse ad ornatum euphoniae causa positum . Ac jam similia observavimus in parte Grammaticali nostri operisse. ,, u IED . Sic etiam seodem adhibito vocabulo loquuntur in re arithmetica, et sapientia philosophica, ut :quoerere sapientiam et rationem sintelligentiam); Ecclesiastae Cap. VII, v. 25. Quia nec opus nec ratio pavm . Ibid. Cap. IX, v. 10.θ8i autem qua sinere rationea multas; LXX Interpretes : κα αυτοι ἐγz - λνισμους n - πολλους. Ibid. Cap. VII, v. 30; το Dagesh autem quod hic
lὶ Verbolenus : ma eogita- 2) Sermo est de eingulo quotionis. Conser Gallieum : par Ephod seu ruper iumerale summi vote smorent M. Pontifieis eolligabatur.