장음표시 사용
61쪽
oraculum divinum docuisset et approbasset. Hucusque Bartolocci .
Nec pauca erant doctrinae capita in quibus Sehola Billeliana a Schammaeana dissidebat, uti ex Τal-mude liquido constat. Illorum quaedam recensuere Geiger et Giessmannus in Commentatione quae inscribitur =Ruo I a I nta, Alidorfi, 1707, quae ibidem legi poterunt. Hic ego unum tantum illud controversiae caput commemorabo quod est de causis divortii, quia nonnihil facit ad perspicuam intelligentiam eorum quae leguntur Matth. Cap. XIX, V. 3, Sqq. Controversia autem haec refertur in Talmude, in Gemara Babylonica ad Tractatum Gittin cap. 9, his verbis :
ti, De urari eaeterisque terminis Talmudicorum technolo-gleis dicturi sumus in notis ad exeerpta Talmudiea. M 'ra passim apud Magistro pro tri ecce usurpatur, et sic exponit Aben Erra. Kohel. 2, 17. ut d et Drusius in libro suo de partieulis Chaldaieis, Syria- eis, Thalmudiris eι Rabbinicis .
62쪽
Quae verbotenus sic latine reddimus : Traditio
est : dixerunt Schola h. e. discipuli Hillelis
Scholae Sehammai : an non ecce dictum est Deuter. XXIV, 1. Iad ροι quinoumqus' responderunt ipsis Schola Schammai : an non ecce dictum
est nΠν turpitudinis ' reposuerunt ipsis discipuli Hillelis : si dictum fuisset nΠν stantum Deo setiam dictum fuisset III, dixissem : propter turpitudinem egrediatur ejiciatur uxor , propter quamcumque) rem non egrediatur; et ideo dictum est Ian. Quod si dictum fuisset lan
sem et propter quamcumque) rem posse uxorem ejici); etc. Ex quibus patet tempore Salvatoris nostri, nam tunc floruere Billel et Schammai, Scholas Judaeorum circa causas divortii abiisse in duas sententias, quarum Hilleliana quidem quan- cumque ob causam ad licitum esse divortium docebat, Schammaeana vero non nisi ob III n ny rem turpem tantum id juris esse concedebat. Itaque Pharisaei qui nihil magis venabantur quam ut Christo invidiam conflarent, quaestionem illam
de causis solvendi matrimonii eo tempore maximo animorum aestu agitatam ei proponunt. Et acce3- aerunt ad eum Pharismi tentantea eum et dicantes, si licet homini dimistere uxorem suam , qu umqua eae catiad y Cui quaestioni seu negando seu assirmando respondisset Christus , utrovis modo plurimorum
63쪽
odium in se concitasset; nam aut Hillelianos aut Schammaeanos necessario fuisset offensurus. Atque hoc spectabant Pharisaei, qui non ad discendum sed ad nocendum, ut Saepe antea, etiam nunc
ad Christum accesserant. Quid igitur Christus pinatrimonium ad primaevam institutionem revocat , ac, abrogata Mosaica lege de divortiis, legem suam de vinculo conjugali ob nullam causam solvendo, hoc loco proclamat CL Marc. X, 2-9, et Luc. XVI, 18 , atque ita captiosam Pharisaeorum quaestionem eludit. Itaque, quae verba deinceps a Salvatore prolata leguntur apud Matthaeum V. s, Dico autem vobis, quia quicumque iam
gerit uxorem suam, nisi ob fornicationem , ει aliam duxerit, moechatur e et qui dimissam duxeris, moechatur; ea non ad Pharisaeos suere facta, sed, quod omnino conficitur ex loco parallelo Marci X, 10, 11, ad discipulos suos qui
domum reduces, uti hic Evangelista narrat, de eadein re iterum Magistrum suum interrogav/re. Et in domo iterum discipuli ejus de eodem λ- terrogaverunt eum. Et ait illis r Quicumque dia
miseria uxorem suam et aliam duxerit, adulterium commauit super eam. Et si uxor dimiserit virum suum, et alii nupserit, moechatur. Pag. 21. V. 5.
pu=b. De usu Rabbinico suturi temporis p fixo , paullo distinctius hic agere juvabit. Itaque
64쪽
futurum praefixo , pro Infinitivo usurpari, non est quod dubitemus. Sic Maimonides in opere suo quod inscribitur m nri =I D= I Nais seu constia tutiones do fiandamentia legis, Cap. IV, finem versus, ait : in iam NDRpi Mnt, rori cin, ' varii. E. egi vero caro et panis acire quid sit licitum quid prohibitum. Idem in ipso statim sui operis principio, ait: ν it, nauam muν nri D=ri Πτ=ba κ)xuu κ . t m =U: Σο π=u h. e. fundamentum fundamentorum primum sundamentum) et columma omnia gapientias verbο- tenus sapientiarum) est, scire quod eristit Ena Primum , quodque illud dat stristentiam omni existenti. Ibid. in principio Cap. 2. haec habes :,mari non um=, Π,ma Nn Π κnu h. e. magno desiderio expetit cognoscere nomen illud magnum Deum illum potentissimum . His addatur unum alterumve exemplum ex Τalmude. Τract. P
Dicit R. Simeon filius Gamaliel: non omnis qui velit assumero Nomen, id etiam licite faeere poterit. Ibidem Cap. 4. finem versus, haec habet : It
si vehitur aliquis asino, descendat; quod si nequeat descendere, convertat faciem suam; si vere nequit faciem convertere ete. Animadverte, Lector , promiscuh hic dictum esse et v, brat et bra=
65쪽
7π6. Imo in una eademque phraseos particula futuro cum , jungitur Infinitum verbum tamquam Infinitivo vero praecedenti. Exemplo esto illud Maimonidis Cap. 2 operis supra laudati : nnνπνη=3M MYR h. e. intelligentia ejus Sc. tu Ia r Π Π,Mu primi gradus) brevior est quam
ut attingat et co&noscat. Animadverterit attentus lector in omnibus exemplis quae hucusque eitavimus de sui. praefixo Τ pro Infinitivo usurpato, futurum hoc positum esse innumero singulari.
An vero, quod assirmat G. Otho in sua sInopsi institution. Rabb. 3 43, Arma suturi etiam pluralis numeri, praefixo , , loco Infinitivi veniat apud Rabbinos, id mihi quidem nondum probatum est. Caeterum, Futuri temporis tertiis personis utriusque numeri praepositum saeph reddendum est per tit vel ad cum Gerundio; atque eo etiam casu pro Infinitivo venire Armam futuri, ex eo patet quod, etiamsi subjectum phrasis sit pluralis numeri, futurum tamen illud ponatur in singulari. V. g. Tract. rQU. C. XII. imp itan a unu la )κ Mnt, volari h. e. signarunt assere1
tentorii ad cognoscandum quis cuique 1ωλε ut eodem semper ordine asseres componerentur.
Sapientes dicunt: ad stercorandum porrum; arenam majorem , ad injiciendum calcis tanto, quan-
66쪽
tum vola capit. In quo exemplo nota promiscuhdici ad strecorandum, et int, ad λ ciendum. Conseratur etiam Mistina praecedens, et
h. e. Quicumqus promit funem, ut amam urceo ex eo faciat ut indo me nauram calcei pro puero faciat etc.
Nota. Quamquam in multis locis nihil cogat assirmare formam suturi in 3 persona singularis numeri masculini generis praecedente , pro Infinitivo usurpari, et dici possit non pro Infinitivo sed propriῆ pro suturo seu pro modo conjunctivo praecedente , venire, tamen alia sunt loca in quibus formam suturi praecedente , pro
Infinitivo venire non possis non agnoscere. Conserantur exempla supra allegata; et considerentur etiam sequentia : Taim. Τract. n Η =pIB Cap. 2finem versus haec habes : N, : u Η Π=ri
. nauu h. e. Idem solebat dicere : non quidem injungitur tibi ut opus persitans, sed tamen I libertatem non habes ab opere cessandi. Si in hoc exemplo το , at quod respondet praecedenti Infinitivo non pro Infinitivo sed pro suturo habitum fuisset, dicendum profecto suisset Maan, quandoquidem ΠnN, adeoque secunda PerSOna,
67쪽
64 NOTAE MI ACE ANEAE IN C. II.
praecessit. Sic R. D. Κimchi ad Jes. 14 31 scribit: ho=, π= est vobis timendum ; jam si suturum hic conciperes, dici debebat Nn 7, tam in secunda persona quam numero plurali, quorum neutrum ad Nnt, accommodari potest, uti rectissimh observavit Dangius I . Idem, quod ad Praesentem quaestionem etiam iacit, ex Talmudico I ractatu Nup N a Cap. 9, hoc adducit exemplum: ut, mu)yri , ovis stana ut tondeatur; ubi Si suturum concipis, requirebatur praeserm. nscemininum.
Pag. 22. V. 1-5. V IN h. e. quatuor sunt genera discipulorum Sapientum. glii sunt quasi Nongia , quavemaugit et absorbet omnia, i. e. omnem humorem , non discernentes unum ab alio, sed omnia memoriae suae mandantes. Alii tamquam dolium pertusum, quod aquam haurit una ex parte eseae alid essundit, omnia sicile apprehendentes, sed nihil memoria retinentes. Alii quasi cuma quos vinum espuero sinit, et fascea tantummodo
retinet, res malas et doctrinam erroneam memoriae commendantes; res vero bonas veramque doctrinam oblivioni tradentes. Alii denique Destiti subcemiculum seplasiarii seu pigmentarii, quod pulverem et furfur emittit, et optimam colliga
68쪽
aimilam, solum id quod bonum et verum est, memoria retinentes : quod vero malum et salsum est, e memoria delentes. Plantavitius. Pag. 22. V. 6, 7. rar nu ba observent Hermestani, qui eum magistro suo negant squod docet Ecclesia Cath lica , creasse Deum propter semetipsum ut finem ultimum, quidquid creavit, adversariam ipsis esse etiam Synagogam, quae disertis verbis proclamat :Propter gloriam suam creasse Deum quidquid
Omnia e*o quincumque vultis υι faciant vobis homines , et nos facite illis. sic jam multo ante tempore eamdem morum regulam inter alia piissima monita filio suo inculcaverat Τobias Τobiae
IV, 16 : Quod ab alio oderis flarι tibi, vide natu aliquando alteri facia3. Pag. 23. v. 3. rar byn. Patet ex hac sententia Synagogam, quae etiam hic facit cum Ecclesia Catholica, neutiquam sentire cum Luthero, qui docuit poenitentiam consistere in sola novitate vitae vel resipis-II. 9
69쪽
centia, quin necesse sit ut dolore tangatur homo ob vitam anteactam. Pag. 23. v. 5.
ra I UIn ,κ. Conser hic Matth. C. III, v. 9. ubi S. Johannes Baptista, ad Iudaeos : Et na velitis dicero, inquit, intra vo3: patrem habemus Abr ham. Etiam alibi in S. Codice videmus Iudaeos hanc originem ostentantes. Sic Joan. VIII, 33 clamant : Semen Abrahoe sumus. Cf. etiam II Corinth. c. XI, 22; atque utinam fuissent obsecuti Salvatori eos adhortanti : Si filii Ab hoseatis, opera Abrahm facita Joan. VIII, 39 ). Non enim succegato carnis quoeritur, ait S. Hilarius, sed sidei hinreditas; atque eo sensu dicitur in Mi-drasti Tehillim ad Ps. 146 unde verba praesentis
sententiae desumta sunt : M siduciam ponat quia in operibus bonis patrum suorum, nequs clamet Israel, Ibraham pater noster est; hon rum ipsius particeps ero, ψεs ms eripiet eis. Nam Sanctorum intercessionem, quam Ecclesia Calliolica docet, hic non rejici, imo a Synagoga admitti, suo loco, Deo dante, adductis argumemtis , probaturi sumus. Pag. 23. v. 7. aen, M te torqueat astrumna diei crastinae, nescis enim quid paritura sit dies, seu,
70쪽
ut inquit alter, nescia quid serua rever vehat. Hoc est, ne sis sollicitus de malo venturo, satis enim vexationis habet malum praesens. Nihil est miserius, inquit Seneca, Epist. 101, dubitatione venientium , quoraum evadant : quantum sit i lud quod restat, aut quati , collecta mens λ- explicabili formidine agitatur. Nam ut ait Horatius :Quis scit, an adjiciant hodiernae crastina summa Tempora Dii Superi Et Propertius :Forsitan includet crastina sata dies :Omnem crede diem tibi diluxisse supremum.
s. etiam dictum Salvatoris Matth. VI, 34. Nolito ergo aolliciti esse in crastinum. Plantavitius. Pag. 23. V. 8. HUn ,κ. Conser dictum Salvatoris Matth. VII, 6 : Nolite dare sanctum canibus, neque
mittatis maryaritas vestras ante porcos : ne foris conculcent eas pedibus auia et convergi dirumpant v98. Pag. 24. V. 2.
mure vocantur ii quibus parum fiducia est in providentia Dei. Eadem phrasis ad idem significandum oecurrit Matth. VI, 30 : Si autem foenum agri, quod hodie est, et cras in clibanum