Vergil's Gedichte/ erkl. von Th. Ladewig .... 2, Aeneide Buch 1-6.

71쪽

nos delubra deum miseri, quibus ultimus esset ille dies, festa velamus fronde per Urbem. Vertitur interea caelum et ruit oceano nox 250 involvens umbra magna terramque polumque Myrmidonumque dolos; fusi per moenia I eucri conticuere; s0por sessos complectitur artuS. et iam Argiva phalanx instructis navibus ibata I enedo tacitae per amica silentia lunae 255 litora nota petens: flammas cum regia puppis extulerat, satisque deum desensus iniquis inclusos utero Danaos et pinea furtim

5583. 250. vertitur caelum. Ovid. met. II, 70: adsidua rapitur vertigine coelum, sideraque alta trahit celerique volumine torquet. - ruit Oceano, auS dem 0cean, Vgl. A. V, 721. 0vid. mel. IV, 92: aquis n0ae surgit ab isdem. 251. Der spondeische Bau des V. 251 veranschaulichi den schweren Druch der alles bellei 1 schenden und

Arcturum mediaeque silentia lunae arυa Super postulosque meat. Die

classis ibat, cum Sinon conspectis flammis claustra lainat: Vgi.

72쪽

P. VERGILI MAR0ΝIS laxat claustra Sinon. illos patefactus ad auras reddit equus, laetique cavo se robore promunt 260Τhessandrus Sthenelusque duces et dirus Ulixes, demissum lapsi per funem, Acamasque I hoasque Pelidesque Neoptolemus primusque Machaon et Menelaus et ipse doli fabricator Epeos.

invadunt urbem Somno vinoque sepultam, 265 caeduntur Vigiles, portisque patentibus omnis accipiunt socios atque agmina conscia iungunt. TempUS erat, quo prima quies mortalibus aegris incipit et dono divom gratissima serpit: in SomniS, ecce, ante oculos maestissimus Hector 270 visus adesse mihi largosque effundere fletus, raptatus bigis, ut quondam, aterque cruento pulVere perque pedes traiectus lora tumentis.

hei mihi, qualis erati quantum mutatus ab illo Hectore, qui redit exuvias indutus Achilli, 275 vel Danaum Phrygios iaculatus puppibus ignis.

squalentem barbam et concretos sanguine crinis

263. primus, der ais der ei stelierausstieg. - Machaon stand ais

267. agmina conscia, die Scharen, melche um die Sache wussten. 268. mori. aegris, das Homerisclieδειλοῖσι βροτοῖσιν. 270. maestissimus Hector. 'Εin

ante rege, Achillem, a quo genus ipse deduceret, imitatum se esse poena in hostem capienda.275. redit. Das Praesens Zur Be-Zeichnung einer Vergangenen Sache,

277. squalentem barbam . . . ge

73쪽

volneraque illa gerens, quae circum plurima muros accepit patrios. ultro flens ipse videbar compellare Virum et maestas expromere Voces. 280 o lux Dardaniae, spes o fidissima Τeucrum, quae tantae tenuere morae 3 quibus Hector ab oris expectate venis ut te post multa tuorum funera, post Varios h0minumque urbisque labores defessi aspicimus i quae caussa indigna serenos 285 foedavit voltus 3 aut cur haec volnera cerno 'ille nihil, nec me quaerentem V3na moratur, sed graviter gemitus imo de pectore ducens, 'heu suge, nate dea, teque his' ait feripe flammis. hostis habet muros: ruit alta a culmine I rota. 290sat patriae Priamoque datum: si Pergama dextra defendi possent, etiam hac defensa suissent. sacra suosque tibi commendat Τroia penates; hos cape fatorum comites, his moenia quaere, magna pererrato statues quae denique ponto 29bsic ait et manibus vittas Vestamque potentem aeternumque adytis esseri penetralibus ignem. Diverso interea miscentur moenia luctu et magis atque magis, quamquam secreta parentiS

quantum mutatus.

287. nec me mor. morari algm.

moror. In dieser Bed. stelli esnur in negativen SatZen. 290. ruit alta a culmine Troia. Diese Worte enthalten eine offen-

296. vittas, der Vesta.298. div. luctu, Τrauer, die in

74쪽

Anchisae domus arboribusque obtecta recessit, 300 clarescunt sonitus armorumque ingruit horror.excutior Somno et summi fastigia tecti 3Scensu SUpero atque arrectis auribus adsto:

in segetem veluti cum flamma surentibus austris incidit, aut rapidus montano flumine torrens 305 sternit agros, sternit sata laeta boumque labores praecipitesque trahit silvas; stupet inscius alto accipiens sonitum saxi de Vertice pastor. tum vero manifesta fides, Danaumque patescunt insidiae. iam Deiphobi dedit ampla ruinam 310 Volcano superante domus, iam proximus ardet Ucaleg0n; Sigea igni freta lata relucent.

exoritur clamorque virum clangorque tub3rum. 3rma amenS capio; nec sat rationis in armis: sed glomerare manum bello et concurrere in arcem 315

cum sociis ardent animi; furor iraque mentem praecipitant pulchrumque mori succurrit in armis. Ecce autem telis Panthus elapsus AchiVom, Panthus Othryades, arcis Phoebique sacerd0S, Sacra manu VictoSque deos parvumque nepotem 320 ipse trahit cursuque amens ad limina tendit.

currebat, grave HSSE.

75쪽

'quo res summa loco, Panthu 3 quam prendimus arcem ViX ea satus eram, gemitu cum talia reddit: venit summa dies et ineluctabile tempus Dardaniae. suimus I roes, suit Ilium et ingens 325 gloria Τeucrorum; serus omnia Iuppiter Argos transtulit; incensa Danai dominantur in urbe.arduus armatos mediis in moenibus adstansfundit equus victorque Sinon incendia miscet insultans. portis alii bipatentibus adsunt, 330 milia quot magnis umquam venere Mycenis; obsedere alii telis angusta viarum0ppositi; stat ferri acies mucrone corusco Stricta, parata neci; vix primi proelia temptant portarum Vigiles et caeco Marte resistunt 335 talibus Othryadae dictis et numine divom in flammas et in arma seror, quo tristis ErinJS, quo fremitus vocat et sublatus ad aethera clam0r. addunt se socios Rhipeus et maximus armis

das Haus des Aeneas reitet. 322. quam prend. arcem. Da

gamum, Menn nichi Schon Verioren,

Wenn er sagi: cum tu eam relinquas; non enim plures erant arces.

334. parata neci, 0vid. sast. III,

215: iam steterant acies ferro mortique paratae. - primi stetit

545. Val. Fl. III, 619: socium qui

mainimus armis.

76쪽

P. VERGILI MAR0NIS Epytus, 0blati per lunam, Hypanisque Dymasque 340 et lateri adglomerant nostro iuvenisque Coroebus Mygdonides. illis ad Τroiam sorte diebus

venerat insano Cassandrae incensus amore

et gener auxilium Ρriamo Ρhrygibusque serebat, in selix, qui non Sp0nsae praecepta furentis 315 audierit. qu0s ubi consertos audere in proelia vidi, incipio super his: fiuvenes, sortissima frustra pectora, si vobis audentem extrema cupido certa Sequi, quae sit rebus sortiana, videtis. 350 excessere omnes adytis arisque relictis di, quibus imperium hoc steterat; succurritis urbi

incensae: moriamur et in media arma ruamuS. una salus victis nullam sperare Salutem

sic animis iuvenum suror additus. inde, lupi ceu 3bbraptores atra in nebula, quos improba ventris eXegit caecos rabies catulique relicti saucibus expectant siccis, per tela, per h0Stes vadimus haud dubiam in mortem mediaeque tenemus urbis iter; nox atra cava circumvolat umbra. 360

341. Zu adglom. gelidri aus dem Vorhergehenden noch se. adglomerare hommi nur bei den Dichtern vor. 344. gener. 'gener dicitur et qui est et qui esse vult.' Servius. khn-licli stetit maritus A. IV, 35. 346. Ober den Halbvers S. Z. A.

I, 534.

347. audere in proelia, Vgi. Stat. Τheb. I, 439 L: neque enim meuSaudeat istas civis in usque manus Grat. Fal. 498: audere in artes.

353. moriamur et ruamus moriamur ruendo, S. Oben Z. V. 208.

Τerent. Eun. 940: nos se omnia haec salus est adulescentulis. 355. lupi ceu raptor , Ugl. Hom.

Hom. Il. X, 298. Lix . VIII, 30, 6. IX, 39, 8.

360. Die Worte noin atra . . . .

77쪽

ΑΕΝΕID0S LIB. II. quis cladem illius noctis, quis sunera sando explicet aut p0ssit lacrimis aequare labores urbs antiqua ruit mult0s dominata per annos; plurima perque Vias Sternuntur inertia passim corpora perque domos et relligiosa deorum 365 limina. nec soli poenas dant sanguine 4 eucri; quondam etiam victis redit in praecordia virtus Victoresque cadunt Danai. crudelis ubique luctus, ubique pavor et plurima mortis imago. Primus se Danaum magna comitante caterva 370 Androgeos offert nobis socia agmina credens inscius atque ultro verbis compellat amicis: festinate, Viri. nam quae tam Sera moratur segnities 3 alii rapiunt incensa seruntque Ρergama; Vos celsis nunc primum a navibus itisΤ' 375 dixit et extemplo, neque enim responsa dabantur fida satis, sensit medi0s delapsus in hostis. obstipuit retroque pedem cum Voce repreSSit. improvisum aspris veluti qui sentibus anguem pressit humi nitens trepidusque repente refugit 380

hullendem Schatten, Vgl. Α. Ι. 5 16V, 810. IX, 671. X, 636.361. Ugl. Hom. Od. ΙΙΙ, 113 u. 114.362. funera fando, Allitteration:

S. Z. Α. III, 412.364. inertia corpora, WehrlOSe.

A. II, 416. VII, 699. XII, 863 u. Ovid. met. IX, 170. In dei selben Bedeuiung stetit olim, G. IV, 433. A. V, 125. VIII, 391 u. 0vid. met. XI, 508. XIV, 429. 369. pavor. Ober die Delinung

379. veluti qui s. a ., Ugl. d3Sklini. Bild bet Hom. Il. III, 33-35. 380. nitens. Cic. de nat. deor. II, 48, 124: crocodili - simulac primum niti ponunt, aquam per

sequuntur.

78쪽

P. VERGILI MAR0NIS attollentem iras et caerula colla tumentem, haud secus Androgeos visu tremefactus abibat. inruimus densis et circumfundimur armis ignarosque loci passim et sormidine captos Sternimus. adspirat primo sortuna labori. 385 atque hic Successu exultans animisque Coroebus o socii, qua prima' inquit 'fortuna salutis monstrat iter, quaque ostendit Se dextra, Sequamur; mutemus clipeos Danaumque insignia nobis aptemus. dolus an virtus, quis in hoste requirat 3 390 arma dabunt ipsi.' sic satus, deinde c0mantem Androgei galeam clipeique insigne decorum induitur laterique Argivum accommodat en Sem. h0c Rhipeus, hoc ipse Dymas omnisque iuventus laeta facit; spoliis se quisque recentibus armat. 39bvadimus inmixti Danais haud numine nostro multaque per caecam congressi proelia noctem conserimus, multos Danaum demittimus Orco.

disfugiunt alii ad navis et litora cursu sida petunt; pars ingentem sormidine turpi 400

Scandunt rurSus equum et nota conduntur in alvo.

Heu nihil invitis sas quemquam sidere divisi

381. attoll. iras, Vgl. G. III, 421. 383. densis armis ist der Abl.

- circumfundimur, vir uniringen

nos - una undique circum fundimur. - et nacti gestetit Wie v. 434.

386. successu einultans animis

L. Metello tribuno pl. Capuam allatae sunt a Clodia socru, quae iPSatransiit.

buere deos. Hor. epod. 9, 30: υentis iturus non Suis.

79쪽

ecce trahebatur passis Priameia virgo crinibus a templo Cassandra adytisque Minervae

ad caelum tendens ardentia lumina frustra, 405 lumina, nam teneras arcebant Vincula palmas. non tulit hanc speciem furiata mente Coroebus et sese medium iniecit periturus in agmen. consequimur cuncti et densis incurrimus armis.

hic primum ex alto delubri culmine telis 410

DOStrorum obruimur oriturque miserrima caedes armorum sacie et Graiarum errore iubarum.

tum Danai gemitu atque ereptae virginis ira undique collecti invadunt, acerrimus Aiax et gemini Atridae Dolopumque exercitus omnis; 415 adversi rupto ceu quondam turbine venti confligunt, Zephyrusque Notusque et laetus eois Eurus equis; stridunt silvae saevitque tridenti

Spumeus atque imo Nereus ciet aequora sun do.

411. obruimur. Ober die Beh-nung der Endsilbe s. g. A. XI, 469. 413. gemitu atque ira, mit lautem Wutgeheul, Ugl. A. VII, 15. gemitus beZ. jede Ausserung des Schmerges vom stillen Seuseter bis etiam lauten

417. eois, Weil der Eurus Vonosteri homini; equis, insolarn die Winde sisters ais reiten d dat gestelli Wurden, Vgl. Η0rat. Od. IV, 4, 44: Eurus per Siculas equitavit undas. Val. Flac. I, 610-12: fundunt socarcere laeti Phraces equid Zephyrusgus et . . . NoluS.

418. Ober die Allitteration str

dunt silvae saevitquei S. Z. A. III.

80쪽

P. VERGILI MAR0NIS illi etiam, si quos obscura nocte per umbram 420 sudimus insidiis totaque agitavimuS Urbe, apparent; primi clipe0s mentitaque tela adgnoscunt atque ora sono discordia signant. ilicet obruimur numero; primusque Coroebus Penelei dextra divae armipotentis ad aram 425 procumbit; cadit et Rhipeus, iustissimus unus qui suit in Τeucris et servantissimus aequi dis aliter visum); pereunt Hypanisque Dymasque confixi a sociis; nec te tua plurima, Panthu, labentem pietas nec Apollinis insula texit. 430

Iliaci cineres et flamma extrem3 meorum, testor, in occasu Vestro nec tela nec ullas vitavisse vices, Danaum et, si sata fuissent, ut caderem meruisse manu. divellimur inde, Iphitus et Pelias mecum, quorum Iphitus aevo 435 iam gravior, Ρelias et Volnere tardus Ulixi, protinus ad sedes Priami clamore Vocati. illic Vero ingentem pugnam, ceu cetera DUSquam

I, 234.

429. Panthu, S. Oben V. 318.430. labentem, im Hinsinken. 431. Die Morte flamma eaeis. m.

Zen, Vgl. A. III, 184. 201. 603; IV, 493: VI, 457.

verbinden; die Konstruktion ist: et

meruisse, ut manu Danaum cade

rem, si fata fuissent sti 1mlicli ut caderem). Den Gedanken der Stelleahitit Sil. Ital. II, 704 L nach: Saeps

Saguntinis somnos eaeferritus um