장음표시 사용
241쪽
Quoniam Iudaeisigna petant. In hoc P credunt deo omnia possibilia esse,quaerunt semper signa, quomodo illud factum iit,de quo sermo agitur. Sic fecit Abrahana, ouando Gcne. is. dixit ad deum, I u quo scire potero P daturus es mihi terram hanc in possessionem Z sic Gedeon, & alii plurimi. Graci latruntiin,subaudis humana quaerunt, id est philosophiam. Quia septern liberales artes apud ilIos praecipue vi guerunt. Ideo pro nihilo ducunt simplicem doctrina fidelium. Nos acitem praedicamus Christum crucifixum, Iudaeis q&idem standalum, id est,rixam S cotentionem, gentibus aute stultitiam. Apostolis praedicantibus mysteria humanitatis fili j
dei videlicet quomodo natus est ex virgine.quomodo miracula inulta secit, quomodo sudat Christit in crucifixeriit innocentem.& quomodo ipse resurgens ascedit ad coelos, scandaligabantur Iudaei id est, rixabantur siue contendebanx dicentes nullo modo esse versi, ut virgo pareret. ut ipsi
dei filiu interfecissent, sed magum qiicndam , a cuius cli- stipulis dicunt inuenta esse illa , quae in euangelio de eius
resurrectione & ascensione reseruntur. quae omnia denegant vera esse. Dicu inter caetera: Christus que dicitis vos
iam venisse per virgine. non dii venit, quia nobis promissiis est,nec nascetur ex virgine, sed Dauid resurget, & ipse erit noster Messias. Similiter philosophis gentiu stultum visum est,ut filius dei qui est author vitae, pro hominibus moreretur: & dum ea audiebant praedicari de Christo , quae ratio mundana & philosophoru sapientia penetrare no poterat, eonstricti stultitiam esse illud dicebant. Ipsi enim dscebant virginem non posse sine semine viri parere,& resurrectionem negabant. ipsis autem Iudaeis vocum, subaudis ad fidein Chiisti, Cr Giaecis id est , gentibus similiter praedestinatis ad vitam,& credere volentibus, Christum dei virtutem Cr ei lapientiam. subaudis praedicamus esse. Christus virtu dei est patris quia per illu deus pater omnia fecit. ipse est etiam sapientia cius,quae dicit per Salomonem. Ego sapie- Eccle. 1 a
via ex ore altassimi pro iij primogenita.& de qua Psalmista tacitioi
ad deu patreni: Omnia,inquit, in sapientia fecisti,id est per filiv. l pse enim recte dicitur sapientia & verbii patris quia
242쪽
nisestaui nomen tuu hominibus. quia quo talium est si id est quod stultum ab hominibus putatur, sapientim est ho-
η ius,id est humanam sapientiam transcendit,& est sensus: Qiuid homines sultu putant esse, ut deus omnipotens pater filium suu ad passiones, ad mortem perferenda mitteret in mundum , omnem sapientia philosophicam transcendit:& quia penetrari ab ipss non potest,stultum dictit esse,& nolunt crederemon quia vere stulti m est,sed sapietius omni sapientia mundana. cr quod infirmum est .lci, Omitus est bominibiti id est quod illi putant & dicunt infirmum esse,q, filius dei potuisset mori, sortius est omnibus hominibus, Somni fortitudine gygantia. Quomodo Qma mor
tena qua gygantes euadere non potuerunt,infirmitas cru
cifixi Christi superauit. Quamobre infirmii dei quod illi dicunt esse infirmis non est infirmu3 Quia infirmitas Christi
magna victoria est. Superauit enim diabolii superauit mortem. Videte id est,considerate,& in vobisipsis probate, V .cationem vestrum subaudis qua vocati estis ad fidem Chri .
si, quia non multi sapaentes, subaudis adeo vocati sunt ad fidε praedicandam & euangeliu,& caetera,vsque ad id quod sequitur sid quae stulta sunt mundi, elegit deus, ut confundat sapi tes, id est piscatores & pauperes atque idiotas,quos potentes huius seculi Jc philosophi sultos deputabant, & pro nihilo ducebant. Cr infirma mundi eligit deus , ut confandat fortia id est ut mendaces ostendat & erubescere faciat philosopbos S potentes huius seculi. Apostolos appellat infirma in udi, vel quia sulti videbantur sapientibus huius seculi,&infriari sensu atq; intellectu in udano:reI propter infirmitatem filii dei quem praedicabant. Videamus quomodo per ista infirma mundi ostendebat mendaces potentes &fortes huius seculi ,& quomodo aaciebat cos erubescere. Praedicantibus apostolis mysteria humanitatis fili j dei, dua philosophis contradiceretur omnia quasi me dacia,prqcipiebant apostoli afferri mortuos duos siue quinq; vel etiaamplius:& dii eos per inuocatione filii dei crucifixi susci tabant, apparebant philosophi & potentes mundi mendaces,& illi veraces. ignobiliam desid est quae sine nomine dignitatis erant,cr contemptibilia id est despicabilia, elegit deus,apostolos videlicet, qui despectui habebantur, crea qVae nonfuit Gaudis elegit,. eosdem scilicet apostolo
243쪽
C APUT I. qui nullius dignitatis vel utilitatis a philosopliis & potentibus huius seculi videbantur esse: aet ea quae sunt destrueret. id est ut illorum sapientiam euacuaret, qui apud se aliquid videbantur esse. Et quare elegerit infirma mundi & no sortia manifestat ex parte, dum subdit: in non glorietur omnis caro,id est omnis homo in conspectu eius. Sapientes & potentes non possunt gloriari: quia no sunt ab eo vocati propter suam sapientiam aut diuitias mec habent sapientiam diuinam & diuitias spiritales . Apostoli non possunt gloriari, quia gratis quicquid habent, ii ne suis meritis a deo perce perunt : & non possunt gloriari propter sapientiam suam di diuitias se esse electos. Ex ipso autem vos sis in Christo Iesu. Ex ipso, id est deo patre estis, quia ab ipso creati estis vel ex ipio estis in Christo , id est ex deo patre factum est, ut in Cnristum crederetis,& firmi sitis in fide Christi lesu. Propositi in enim & dispositio dei patris fuit,ut per Christum veritatem & misericordiam eius cognosceremus. qui,
subaudis Iesus Christus, factus est nobissapientia a deo patre. Non debemus pueriliter intelligere filium dei secundudiuinitatem esse factum , sed genitum a deo patre ante omnia secula, licet' secudum humanitatem factus sit in utero virginali opere spiritusiancti: sed ita est intelligendum, Factus est nobis sapientia, id est, factus est ut nobis esset sapientia,&nos faceret sapientes. Tale quid in Psalmo ha xo betur: Factus est mihi dominus in refugium quod nihil est aliud nisi facius est, ut in illo refugium haberemus. Et in propheticis libris: Factum est verbum domini ad Iohel 3cad Osee , id est, factum est ut loqueretur verbum domi- Abel. r. ni ad Iobel. Verbum etenim domini non est factum sed genitum. Dicamus & aliter, factus est nobis sapientia a deo patre, id est, ille qui est genitus ante omnia secuta , factus est homo, ut nos faceret sapientes. simili modo factus est nobis o iu*tia quia uos iustificat. γ' sanctificatio quia sanctos nos facit,& ianctificat nos per baptismum, Cr redemptio. quoniam sanguine suo nos redemit. Et hoc quare 3 vequemadmodum scriptum est siubaudis in Ieremia, Qui gloria. tur, in domino glorietur in domino & non in se gloriatiit, qui bonii omne quod habet, a deo se percepisse fatetur sine suo merito ideoque non qu aerit gloriam propriam & laudem,
sed illius a quo quicquid habet accepit.
244쪽
T ego cum venissem ad vos fratres, em no' iis si umitate sermonis, id est, in facun - dia eloquentiae auisapientia mundanae,quia nihil vobis per humanam sa- pientiam polito sermone praedicaui,
annuntians vobis testimonium Christi. t
stimonium Christi est euangeliu,qui ibi sunt testimonia incarnationis eius, passionis,mortis, resurrectionis ascensionis'; ad coelos, &aduentus ad iudicium. Non enim iudicaui mescire aliquid inter vos .nisi Iesum Christum, hunc crticiseum. Quod nihil aliud est quam nihil vobis aliud praedicaui, nisi Iesum Christum crucifixum .Quaestio oritur in hoc loco, Cum in subsequentibus dicat radidi enim vobis in primis quod& accepi,quoniam Christus mortuus est pro peccatis nostris:& quia resurrexit tertia die,loouens de mysteriis humanitatis eius,quare modo dicat non alia se praedicasse, nisi Iesum Christum crucifixum,id est passionem eius, Quet hoc modo soluitur,quia in hoc quod clicit Christum icti sum crucifixum comprehendit omnia mysteria pertinentia ad humanitatem eius. Ille enim crucifigitur,qui ante nascitur: ille moritur, qui crucifigitur,ille sepelitur , qui mori tu ille resurgit,qui mortuus fuerat. ac si diceret aliis verbis Quia vos idonei non eratis ad capienda alta mystetia diuinitatis Christi,licet multa sapientia in me esset,iudic ut siue statui, & decreui in animo meo, ea tantummodo mysteria vobis praedicare, quae ad humanitatem Iesu Christi pertinent, & quae vos penetrare possetis. Et ego in infirmitate, subaudis corpo is, timore mentis,& tremore multo Membrorum, fui apud vos o Corinthij. Forsitan venicias Apostolus Corinthum infirmatus est corpore:& timebat nimium, ne in ipsa infirmitate positus interficeretura pseudoaposolis,quibus contraria praedicabat:& timebat ne Colinthii ab ipsis pseudoapostolis decepti, recederent a rectitudine fidei quam ab ipso perceperant.Vel aliter , In infirmitate sensus fuit apud illos,quia quodammodo infirma videbatur eius sapientia, dum propter infirmi
tatem auditorum, ta tarditatem sensus eorum,non manifestabatur plenissime: in timere etiam di tremore erat ti
245쪽
mens interfici,ut diximus ab haereticis & pseudoapostolis: praedicatio mea, subaudis fuit non in persua ilibus humanae sapientiae verbis, id est,non philosophico& culto sermone praedicaui vobis Christum,ut vos deciperem & delude rem per obscuritatem verborum sicut philosophi faciunt sed μοδεψοnemritus σ virtutis, id est in ext ibitione miraculorum, siue per virtutem spiritus ancti operibus confirritabam meam sententiam vel praedicationem : quia quod dicebam & praedicabam verbis, miraculis roborabam , Mostendebam vera esse. uod philosophi vestri & pseudoapostoli non poterant agere. Hoc autem idcirco facieba, ut fides vestra non fit in sapientia homi nnm .i.ut per humanam tantummodo sapientiam, sed in virtute dei, noc est in virtute miraculorum probetur. sapientiam autem diuinam loquimur inter perfectas in fide dc sensu qui valent eam capere. Persectos hic appellat Apostolos aliosque credentes, qui in tantum etiam profecerat in fide,ut socij essent & adiutores in officio praedicationis,sicut erat Timotheus, Titus Sostlienes,aliquando quam plurimi, & est sensius: Nos quidem habemus sapientiam diuinam,sed vos non potestis eam capere neque tunc poteratis, quia adhuc paruuli probabamini esse in sensu. Sapientiam vero no buιus seculi. id est, mundanam sapientiam non loquimur,qua utuntur amatores huius seculi. neque sapientiam principum buisti se- euli loquimur,id est philosophorum, qui dinuuntur. Quomodo destruuntur Philosophi & potentes huias secu*ν
Per mortem corporis rediguntur in puluerem, & destruitur siue annibi latur eorum sapientia. Destructus est Plato M Aristoteles per mortem, & eorum sapientia in ecclesia pro nihilo ducitur. Vel etiam tunc destruebantur illi eorumque sapientia, dum quod illi per humanam sapientiam edocti, dicebant nullo modo posse fieri, deus omnipotens per Apostolos ostendebat verum esse. verbi gratia: Nega - bant illi quod filius dei esset natus ex virgine sine semine viri,eo quod humana natura hoc non admitteret dum per inuocationem eiusdem filij dei Apostoli mortuos suscita
246쪽
lis sterio id est,in obscuritate intelligentiae. Sapietiam hIeduobus modis possumus intelligere,euangelium Christi videlicet,ubi inenarrabilis sapientia latet. vel quod melius est sapientiam substantialem,quae est verbum dei patris, quae loquitur per sapientiam: Ego sapientia ex ore a I-tissimi prodij primogentia. Istam ergo sapientiam loquebantur Apostoli,quia ipsa loquebatur per illorum ora , Scipsam praedicabant illi. Sed si abscondita erat, quomodo Ioquebantur illam Philosophis3 utique & potentibus huius seculi erat absco lita,& illis erat manifestata per seipsam. Vnde sequitur: quam sapientiam,id est, Christum, praedestinauit deus pater secundum humanitatem, ante Iecula in gloriam no stram id est,ad glorificationem nostra,qui credidimus per illum,redempti & mundati a peccatis, ut gloriά-
cari mereamur adhuc. Igitur ante omnia secula predestinauit deus pater hominem assumendum a verbo . ut esset
verus filius dei,& nos per illii glorificaremur.Vnde Apost. in epistola ad Romanos ait: Qui praedestiuatus est fili' dei in virtute. Sequitur: quam sapientiam nemoprincipum huius seculi maneriti principes huius seculi dupliciter in telligen disunt in noc loco. PKcipes huius seculi, id est,Octauiati' Tiberius,Herodes, Pilatus,scribae,& pharisaei,sacerdotesque Iudaeorum,non cognouerunt Christum esse filium det,quia videntes illum hominem esse,videntes eum fatigari,sitire, esurire,non putabant esse deum,unde Petrus,scio,inquit, fratres,quia per ignoratiam hoc fecistis,sicut & principes vestri. Quid ergo ZSi per ignorantia serui occiderunt filium
dei,nunquid immunes sunt a peccato3Absit ut peccatum eis non adscribatur,quia per opera miraculorum poterant cognoscere operatore: quoniam nisi filuis dei esset, nequaquam talia facere posset, quae nemo ante eum alius fecit. Vnde ipse dicit:Si non venissem,& locutus fuissem eis, Mopera non fecissem in cis,quae nemo alius fecit, peccatum incredulitatis non haberent. Et quid sequitur Z Nunc inquit excusationem non habent de peccato suo. Et quamuis deum esse nescirent tamen quia rem impiam faciebant&iniusta innocetem danantes,no erant nescij: ide6q; rei tenentur. Alio modo principes huius seculi possumus intellipere aereas potestates, daemones videlicet,per hunc aere
discurrentes ,de quibus ipse dicit in epistola ad Ephesios
247쪽
IO Non est nobIs colluctatio aduersus carnem & sanguinem, sed aduersus principes & potestates tenebrarum haru contra spiritalia nequitiae in celestib': de quorii principe dominus ait: Nunc princepς huius mundi eiicietur foras. 3 ,venit princeps mundi huius,& in me nihil inuenit.Quamuis enim Marcus euangelista dicat de daemonibus, Sciebant
inquitὶ illum esse eliristum:& ipsa daemonia , subaudis
dicunt: Scimus quia tu es filius dei,tamen no veraciter poterant credere illum esse filium dei,videntes illum iterum post facta miracula esurire sitire,fatigari. Sciebant quidem illum posse esse promissus ii in lege, sed nesciebant quod potestatem,quam in hoc mundo tenebant. per illum essent amissuri. & quod tantae potentiae esset futurus. Quapropter subiungit Apostolus de utroque ordine principum: Si enim
cognourbent, subaudis principes huius seculi illum esse filiudet: nunquam dominum gloriae crucifixissent. Dominus gloriar verbum dei patris est, per quod glorificatur de' pateriquia per illud omnia fecit.sed quaerendum est studiosissime . si gloria dei patris verbum eius est: quomodo ipse dominus gloriae qui spiritus est,potuit crucifigi 3 Christus filius dei ex duabus substantiis c5sistit,diuina scit licet & humana in
unitate personae. Diuinitas ergo verbi,quae genita est a deo patre ante omnia secula, a tepore coceptionis illius homitiis quem assim psit in utero virginali, in eodem homine
pleni inne mansit,& eadem gloria dc potestas quae erat in verbo coepit habitare in homine , & factus est ipse homo gloria dei patris,sicut ei de' pater dicit: Exurge gloria mea de sepulchro. Et non solum gloria dei patris est ipse homo, sed etiam deus est Si enim verbum caro factum est,id est si deus homo factus est, utique & homo deus factus est. Et tamen hoc est diligenti isine attendendum quia licet Iudaei& principes huius seculi deu persequerentur: tamen in forma serui crucifixus est ipse, qui erat dominus gloriae ,& diuinitas impat sibilis malit. Videam' ex hoc aliqua similitudine, uti late sole, Jc ex clara lampade fundente lunae, radiu; & splendor eius illustrat & perfundit arborem, tu erio asseunt eandem arborem homines cum securibus inciendam nunquid erigendo & deponendo secures incidui radios solis,licet arborem incidat3sic utiq; sicut impassibilia manet radi' solis,licet semper videat serri super arbo-
248쪽
rem quam Illustrat,ita illius diuinitas, quae omnia Implet. impassibilis mansi:,quanuis ille quem replebat in cruce passionem sufferret. Multa pollent ex hoc dici, sed ista pauca dicta nobis su Tipant, tenentibus firmissime,quias daemo- nes Christum eas filiit dei cognouissent qui dominus gloria est & maiestatis,per quem deus pater glorificatur,nequaquam ad crucifigendum eum Iudaeos ac milites Roma norum compellerent .ipsi enim illum crucifixerunt qui ad crucifigendum suaserunt,& ipsi principes Iudaeorum & milites nequaquam illorum stiationibus obedirent ad hoc ut crucifigerent si filium dei esse veraciter erederent. Sed sicut scriptum est in Isaia, Quod oculus corporis non vidit quia non est corpus neque color, nec qinis corporis audiami, quia non est soniis, nec in cor hominis humana sapietis ascendit qtna cor id est intellectus hominis illuc debet ascendere, quae praeparauit deui his quι diligunt eum, id est qui
eum non offendunt corde, verbo , & opere. Nubis autem
Apostolis & credentibus in se, reuelavit De vi per spiritum suum, id est, spiritum sanctum,quod non reuelauit carmonibus, neque philosophis humana sapientibus. Spiri enim sanctus qui est in nobis, Omnia strutatar, id est, in nil secreta inuestigat,& non solum secreta cordium, sed etiam profunda subaudis mysteria dei & praescientiam illius, quia unius substantiis est cum patre & filio. QVir enim scit bο-minum quae sunt in corde hominis , nisi spiritus hominitque in ipsse' subaudis nullus. & est sensus: Sicut quae in homine sunt,nemo scit nisi spiritus hominis , qui in ipso est, ita Cr quae dei sun nemo cognouitni Upiritus dei, & cui idem spiriru sanctus reuellare dignatur, nos autem Apostoli &credentes, non spiritum huius mundi accepimiis id est , spiritum diuinationis & spiritum philonicum, sed sipiritum qui ex deo est, id est spiritum sanctum, cr in dosiana spiritu loquimur id est simplici sermone, & sicut spiritussanctus
nos docet interius cum miraculorum virtute, spiritalibus viris qui politat penetrare quae dicimus, Irritata mysteria comparantes. Quod tunc fit quando capacioribus diuina committuntur mysteria. nimalis autem homσnon percipit ea quae sunt spiritus Dei, id est quid gratiar crux Christi conferat credentibus. Animalis homo dicitur,qui spiritum dei non habet,qui licet r tione a pecore distet,ia
249쪽
rosmen Ipsa ratione non bene utitur,quia non putat aliquid esse post mortem,sed secundum ritum animalium versatur. Ideoque animalis dictus est ab aninia, carnalis a carne,eo p totus ex anima costet & carne. Stultitia ess enim illi subaudis quod audit de mysteriis dei. er non patesrintelligere, quia spuuualiter examinatur, id est, discutitur & diiudicatur. E t quia homo non potest intelligere quod audit, nec vult credere , a spiritalibus viris diiudicatur & condemnatur. Philosophi mundana sapientes, & haeretici apud Corinthios degentes , ut facilius animos auditorum peruertere possent Sc a rectitudinis sta tu deiicere, sua prava dogmatanonesto sermone poliebant. Ideoque dixit parumper superius. Non loquimur nos in verbis doctis humanae sapie-tiae. Dicebant enim eulto sermone, quod humana natura non reciperet, ut deus comprehensibilis δέ incorporeus sui, homo fieri posset,& uec esse credibile. ut Virgo hominem sine virili semine conciperet . aut post partum virgo esse possit nec posse fieri,ut homo post mortem de puluere terrae resurgat, de alia lucule missiuio sermone proserebant. S' Vt hoc credatur stultum esse dicebant, ideo quia ipsi per humanam sapientiam potaetrare noli valebant, Spirita-Is autem vir Ludicat omnia, id est , discernit δρ probat omnia quae au dit,videt, & cogitati quid sit verum 3e falsum, uid sit bonum Ic malum: S cognoscit vera esci quae pr*ieanuis vel discervit omnia Mnera Eominum carnalium. Ipse ψ-m a nemine iudicatur, id est, neque 1 spirita ibus viris sui similibus, neque a deto damo atur vel reprehen dituria quirenιmcognouιtpensium domani arat quu in buxit eurid est,qui hoininui in potest intelligere & penetrare intellectum de lapientia domi ui quo omnia secit 'quis subaudis homo in struat & doceat siue corrigat ipsiim dominum, de dicat, Hoc & illud non bese lacisti, ita debes corrigere istu di& ita meliorare illud Z subaudis nullus. In stiper nisgnificabit de laudabit sensum Jr intellectum domini atque potentiam, si cognouem ab illo omota e se facta, dicen, eum sapienter cuncta fecim. Nos Em m sensium Chri-D habemui, id est, intellectum Christi habemus,& sentimus vera de illo per spiritumsanctum illuminati, qui omnia nouit cum patre dc filio. N est sensus. Ideo quia nemo
potest penetrare intellectum 5 sapientiam Dei , nisi ipso
250쪽
donante,idcirco nemo debet dubitare, quin ista vera sint, quae dicimus de natiuitate & humanitate Christi,quia nos spiritum sanctum habemus.
CAPUT III. 'T ego fratres, non potui vilis isqui quasi
spiritualibus, tarditate sensus vestri,non mei praepeditus . nondum enim poter tu,subaudis mysteriit diuinitatis Christi capere. Ne illi dicerent, modo pos sumus,subdidit: Nicnunc quide potesta. in futurum tamen deo donante poteritis. Ideoque quia non poteratis capere,addo: lac vobispotum dedi, non es m.i. simplice doctrinam de humanitate Christi, non solidii cibum de diuinitate Christi.& mysterio trinitatis. Cum enim ' ιηπr γος lusCr contentim,eteius, id est,inuidia & contentio de variis batismatibus, cum dicit unus: Ego quidem sum Pauli baptismate aptizatus,& eius filius sum, alius autem, o G pollo,n ne homines estu3id est, nonne carnaliter sapitis 3 Fidelium Ap stolorum nomina pro falsoru ponit ob causam supra memoratam. quid est . θοyοὶ quid ve=ὸ Pitatio 3 subaudis nihil per se,coparatione Christi, di ipse exponit quid sint. Mi-HIbi inquis eius civ credidistis. ideoque non possimius dimittere peccata in baptismate, quod Christus proprie sibi x
tinuit. Ille ministrat qui recte praedicat. er uni que sicut couenit,ministrat scut domium ministerili dedit. E plantari, praedicando vobis fidem. ia pollo rigauit, id est baptizauit& tinxit corpora,sed deus incrementum,id est,auginentia dedit mihi piaedicanti, & Apollo riganti, quia ego fidem ex terius praedicaui, deus firmauit eam in cordibus audienti ii,& multiplicauit numerum credentisa: & Apollo tinxit cor pora sed deus peccata dii nisit.Deus omnia ex se & a se habet,nos autem & ex illo & ab illor Itaque neque qui platat, id est, praedicat, neqae Di rigat, i d est, bahtietat, est aliqμid comparatione dei quia non potest fidem infundere neque peccata dimittere,si deus auxilium non dederat. Qui auteptimat, . quingativnti unt, id est unius ministri & serui . sunt & unius naturae, quia homo iste & homo ille in personis quidem duo sunt. sed in natura & officio unum.