장음표시 사용
231쪽
est cognitus &manifestatus deus pater & spirituit inctus, mysterium videlicet trinitatis. Sapiens autem deus non ex accedenti vel accidenti dono, sicut salomon .aut aliquis hominum,sed essentialiter dicitur sapiens;& est, quia nihil est ei aliud esse, quam sapientem essem ec sapientein esse, quam esse Finis huius epistolae in Graeco apertior habetur. tu quo scripta est epistola. Nam quod dicit, ei honor crgloria, dc postea addidit, cui, cum sufficeret quod praemissum habebat, Et gloria.inusitato nostrae locutionis genere usus est. Et quod dixit, in secula seculorum, morem sacrae scripturae tenuit,& immensitatem temporum per hoc voluit designare,& tale est ac si diceret, in omnia futura secula, honor & gloria sit omnipotenti deo. men autem idcirco supposuit quod est iuramentum vel affirmatio in lingua Hebraeassatine autem sonat verum)vt confirmaret omnia vera esse:quae per totum textum huius epistolis ab eo scripta sunt.
rinthios priorem. Cumentum Hadimoni
P Raecepto domini saluatoris admonitus Apostolus
Paulus, venit Corinthum , quae est metropolis esuitas Achaia ,prouinciae graxorum, ubi moratus est anno integro &mensibus sex:ibique constanter praedicauit euangelium,tantum ut pene omnes eiusdem ciuitatis habitatores ad fidem Christi conuerteret. Sed postquam ipse discessit ab eis multi illoru seducti sunt a Iudaeis & pseudoapostolis. Quod audiens Apostolus scripsit eis hanc epistolam ab Ephelo. & misit per Timollieum, volens eos ad fidem Christi reuocare,quia ad tempus ab eo recesserant,dc reliquos confirmare.
232쪽
CAPUT I. Omlus,vocatus e postolus Iesu Christi per
voluntatem dei. subauditur patris.De nomine Pauli in epistola ad Romanos, prout melius cognoscere potuimus,aut boritate doctorum dicere sui duimus.& quomodo ipse vocatu, sit A postolus. In hoc autem quod dicit, vocatus Apostolus Iesu Christi pecvoluntatem dei patris ostendit nam voluntatem esse patri; Sicut enim unius substantiae, unius maiestatis, atque potentiae sunt pater & filius, ita unius voluntatis existunt: & qui vocantur a filio, vocantur a patre. Sicut Paulus per filium vocatus est: ita a deo patre A postolus,id est missus & legatus, quia legatione euangelij functus est. Quibus verbis percutit pseudoapostolos, nec non & Iudaeos, qui dicebant illum non es se a deo vocatum Apostolum. cr Sofrenes stater in fide,& in pr dicatione,non tamen apostolus. Quare interponebat Apostolus nomina discipulorum suorum in suis epistolis'Ob duas causas. Sive ut maioris authoritatis essent secundum quod dominos dixi: In ore duorum vel mum testium stabit omne verbii. 3c aliquis diceret . quia unius mendacio ista excogitata sunt, siue ut compleret quod ipse docebat, dicens in quodam loco:sicui reuelatum fuerit aliquid sedenti,prior taceat.Nam quando dictabat epistolas,dissicipuli eius aderat in praesentia: & si sorte alicui illorum aliter aut alia reuelanus magister discipulis:& insuper nomen illius in exordio cum suo ponebat,quia quandam partem ibi habebat. e clesia dei quae est Corinthi. Generaliter ad omnem ecclesiam id est,multitudinem Corinthiorum scribit , quia carebant
illi adhuc episcopo,cui specialiter scriberet. sanea tis in Christo
233쪽
Christi Iesu id est per fidem Christi Iesu, per passione eius,
per aqua baptismatis, vocatissandri. Non ideo vocati sunt
Corinthii ad Christum per Paulum quod sancti essent,sed
ut sanctificarentur sancteq; viverent. Cum omnim quι in cant norie domini nostri Iesu Christi. Sacerdotum est inuocare
dominum pro salute populi: ut de ipsis dicitur in veteri testamento vos inuocabitis nomen meu, & ego benedicam eis. Et in Psalmo: Moyses & Aaron in sacerdotibus eius, Samuel inter eos qui inuocat nomen eius. Hoc dupliciter
potest intelligi, cum omnibus subaudis sacerdotibus qui
inuocant nome domini . vel cu omnibuς, Iudaeis credentibus cuin eis habitatibus in omni loco ipsorum m no Iro,stib- audis salute optamus. In omni loco ipsorii, id est ubicuque illi fuerint qui apud illos sunt & apud nos,salute optamus cuin eis. Grana vota sit,id est fides,remissio peccatorum, Crpinc, qua reconciliamur deo patri per passionem Christi, gdeo patre, σ domino Iesu rim. spiritu sancti persona in donis suis accipitur, in remissione videlicet peccatorum de pace quia dominus discipulis promisit inquiens, vos au- -- tem baptizabimini in spiritu sancto. Gratias ago deo meo id ' 'est gratias vel laudes refero deo meo, simper pro vobis. Cudixit Apostolus,Gratias ago deo, id est laudesino sine causa addidit, meo, cum enim omnium creaturarum unus sit per natura atq; potetiam eo quod sit cretator omnium illo
rum: tame proprie dicitur deus esse, qui merito fidei & iustitiae eius cultores esse probantur: sicut beati Pauli, alio- .rsimque apostolorum. Hi ne dieitur. Ego sum deus Abra Exo s ham deus Isaac, dc deus Iacob, per gratiam & vitae meritu,& quare dicit se gratias agere deo semper pro salute illo-fum,cu nemo hominii semper possit intentus esse orationibus aut gratiarum actionibus ξNa sicut in scripturis patrum legimus, Apostolus ab hora prima usque ad quintam operi manu i insistebat,ab hora autem quinta usq; ad decima pr dicationi opera dabat, post decima vero iterum procurabat pauperii peregrinoriaq; hospitalitate,suiq; corporis necessitate:per nocte vero orationi in tetissime insudabat. Igitur propter nimiam assiduitate,qua per singulas dies & noctes deo gratias reserebat, ta pro Corinthiis
quam p ro omnibus quos C bristo acquisierit. dixit se gratias deo semper referre pro illis,ingratia dei, subaudi patris
234쪽
id est pro remissione peccatorum,qPae data s vobου, subaudis gratis a deo patre in Cori βο sesu. Hoc est perfide Christi Iesu Illis enim tantummodo largitur deus pater gratia
suain,id est remissionem peccatorii quos videlicet verac
ter cognoscit credere in filiu situ. Gratia dicitur gratis data. Et non immerito remissio peccatorum & fides , gratia dei appella tur,quia quicquid donorum habemus,dei gratia est: quoniam gratis nobis tribuitur nullis praecedentibus meritis. ιη omnibus diuites μfh estis in illo, hoc est in Christo. In quibus rebus erant illi diuites effecit 3 in fide, in doctrina in diuersitate linguarum, in efficati a miraculorum. Istae sunt diuitiae spiritales , quibus ditantur electi, in omni verbo id est in doctrina noui testamenti, γ' in omni fientia, subaudis veteris 3c noui testamenti: vel ut ita dicamus in omni sapientia & scientia,sive in intellectu veteris & noui testamenti, sin t testimonium Christi confirmatum est in vobs. Testimoniti Christi appellat evang. in quo narrantur testimonia natiuitatis Christi,miraculoru quoque, necnon & passionis ,res irrectionisque eiu , &ascensionis ad canos,& aduentus illius ad iudicium. Quae testimonia
Christus ante passionem suam praedixit,& omnia in morte sua conficinauit.Videamus unum testimonium ex multis,& consideremus quomodo illud praedixit,& quomodo confirmauit, longe ante passionem suam dixit discipulis:
Ecce ascendimus Hierosolymam, dc consummabuntur Omnia quae scripta sunt per prophetas de filio hominis &c. usque dum ait: Et die tertia resurget. Sic omnia illo veniete Hierosolymam compIeta sunt, quia traditus est gentibus, Pilato scilicet, & militibus eius, illusus est, occisus, Mdie tertia resurrexit, unde dicit Apostolus: Sicut testimonium Christi id est euangeliu , confirmatum est in vobis, hoc est creditum est a vobis,& confirmatum in vestris cordibus: quia omnia creditis vera esse, quae ibi cotinentur,ita it ni Aut vobis dest iu ullat alia id est neque in fide, neque in doctrina, neque in diuersitate linguarum, neque in virtute miraculorum. Quaestio oritur in hoc loco. Si Corinthii diuites erant facti in omni verbo,& in omni scientia,&sitata gratia erant repleti, ut nihil eis deesset gratiae sicut insequentibus dicitur)quare Apost. in subsequentibus huius epistolae locis dicit illos contentiosos esse, de insuper ad-
235쪽
dii ad verecundia vestram dico' Quae hoc modo soluitur Sicut in omnibus ecclesiis duo sunt genera hominum,b norum. s. & malarum,ita apud Corinthios tunc temporis erant. Primum ergo Apost .a laudibus coepit & gratiarum actione alloquens eos qui in fide bonisque operibus perfecti erant, abudantes diuitiis spiritualibus ut ipsi semper in melius proficerent: sicque posti nodum sortiter coepit redarguere illos qui in fide errabant, dissensiones'; seminabant nore peritissimi medici agens qui vulnus secandum videns, sed aegrum timidam esse conspiciens,diu palpat sana inebra,subit6q; percutit amore etiam arietis , qui prima humiliato capite incedit,sed postmodu fortiter ferit. primu enim laudauit bonos,& deinde percussit malos verς-cundae etenim mentes, nisi fuerint palpado reprehes e,ita ut ex aliis rebus audiat quod in consolationem sumat, per increpationem dura protinusad desperatione cadiit,expectant:bm reuelatione domini nostri Iesu Christi. Reuelatio manifestatio est. Christus ergo modo absconditus est quodammodo. non apparet,quia no videtur a nobis nisi mente. Videbitur autem in die iudicii,quando se imanifestabit omnibus hominibus,tam electis quam reprobis, sicut dicit scriptura, immo propheta per scriptura, idebit omnis carixo salutare dei: & tunc dabit electis gloriam qua eis pro misit, Jc vita sine fine masuram,unde Apost. alias , Mortui,' inquit, estis peccato,& vita vestra abscondita est cu Christo in deo. Cum autem Christus apparuerit in vita vestra,
tunc & vos apparebitis cum ipso in glori : quia eritis sicut angeli dei in coelo: & quod maius est,similes ei erimus spiritu, quoniam videbimus eum sicuti est. Qui cr consimmdit τοι id est roborabit in sua fide es in bonis operibus. Uuem Ane,id est usq; ad die mortis vestrae, vel usq; ad dieiudici j, Sιne crimine. Non dicit sine peccato, sed sine crimine,id est sine capitali peccato, quod a regno cortorii separat Na nullus homo est super terram, qui faciat bonum,&n6 peccet, aut in verbo,aut in cogitatione.Vnde & Ioannes ait: Si dixerimus,quia peccatu non babemus,nosi os seducimus,& veritas in uobis no est. Quod aute dicit,c5
firmabit vos Vsq; in finem hoc exposuit iubnectens, in die aduentus domini nostri Iesu Christi , quando ipse veniet reddere unicuique secunduin opera sua. Duae autem sunt
236쪽
vocationes: unalest,quae fit singulis hominibus, quansso ab hac Vita per mortem corporis transeunt, vocati a domino. Altera erit generalis iri diei uilicii quanto omnes ta boni quana in ii ad iudicium vocabuntur: δc quos in ista prima vocatione inuenerit deus omnipotens bene laborates, illos utiq; in secunda no vocabit,ad hoc ut damnet cum reprobis, qui audituri sunt. Ite maledicti in ignem iternum, sed potius ut remuneret cum electis, quibus dicturus est: Venite benedicti patris mei, percipite regnum vobis paratuiti ab origine mundi. In omnibus enim verax apparebit, sicut sequentia manifestabunt. Fidelu dem per que vocati suin societatem fili j elim Iesu Christi. Fidelis pater dicitur, quia verax est δc completor sui sermonis. Promisit enim Abrahae daturum se illi terram peregrinationis suae, & quod in semine eius benedicendae essent omnes gentes , ta est in Christo: compleuitq; illud sicut modo cernimus Sc promist nobis per filium suum regnum caelo ru, in quo verax apparebit utique,quia dabit illud nobis,si permanserimus in fide etas. societatem hic secundum Ambrosium fraternitatem debemus accipere. Fidelis inquit)deu; pater & verax est, qui dabit omnia bona patriae caelestis, per que derieatrem Vocati estis in societatem, id est in fraternitatem illis eius Iesu Christi, ut simus fratres Iesu Christi, & fiiij eius,non per naturam, sed per adoptionem. Per filium suu vocavit nos ad fidem suam, ut sit ipse nobis pater,& simus hos fratres filij eius. Quicunque enim in deum veraciter credit, eiusque voluntati obtemperat, ipse utiq; frater do iiiiiii nostri Iesu Christi est non per naturam, sed per gratiam adoptionis,sicut ipse dicit in euangelio : Quicunque
fecerit voluntatem patris mei, qui in caelis est, ipse meus frater, soror, & mater est:& ad mulieres post resurrectionem: ite, inquit,nunciate fratribus meis.Obsecro autem vos fratres , ut ipsum dicatis omnes, Cr non sint in vobis schismati. Hactenus laudauit illos qui permanserunt veraciter in fide , amodo vero ex hoc loco incipit redarguere illos , qui
diuisiones quet schismata graece appellantur ae minabant, dicentes se potius filios hominum a quibus baptizabantur, scut sequentia manifestant quam filios dei. Q apropter dicit eis Apostolus : Obsecro vos fratres per nomen domini saluatoris, per quod saluati estis, ut idipsum dicatis
237쪽
CAPUT I. 99 Omnes subaudis quod ego dixi superius, quia filij dei estis,
non dicentes vos filios alicuius hominis,sed dei. Sitis autem perfecti in eodemsensu in eadem sententia, quod unum est id est in eodem intellectu manete, quem a me accepistis,& dicite vos filios esse dei, sicut dicebatis quado a v bis discedebam. Significatum, id est relatum est enim milide vobis fratres mei ab his qui hunt Chloes, quia contentiones sunt inter vos. Chloes locus cst & tale est ac si diceret, ab his qui sint Antiochiae, aut aliquid tale. Ro quidemsum Pauli, subaudis filius, vel baptismate baptizatus. Apud Corinthios emerserant haeretici post discessum Apostoli,maxime hi qui ex circuncisione erant Iudaei credentes, qui quotcunque baptizabant, suos esse dicebant filios, baptizantes cos in nomine suo : & illi qui ab eis baptizabantur, gaudebant suos appellari sitos esse illorum a quibus baptietati fueranti credentes vero, qui crant fidem & doctrinam Apostoli tenentes , dicebant: Ego sum Christi, quod utique bene dicebant,quia sic est dicendum . Similiter factum est quodam tempore quando exurrexit Donatus & Nouatianus haeretici qui quoscunq; poterant ab ecclesia expellebant,iterumque rebaptizabant, & dicebant
suos esse flios: Ic illi gaudebant se appellari Donatistas &Nouatianos. Ergo Apostolus ut comperit t/ba scri apud Corinthios scripsit eis ista quae dicuntur hic, errorem illorum ostendens, sed nomina quihorii non prodens.Maluit enim in suam & in aliorum fidelium doctorum personam ista transsurre,quam illos prodere, ne deteriores efficere tur. Si enim ita esset ut illi voleb/nt,ut omnes a ouo baptizabantur,illius essent stis,quasi eius baptismate saptizati,
quot essent baptizatores tot essent baptismata, cum unum
sit baptisina Christi sicut unus deus, S una fides. Dominus Iesus minisse rium quidem tingendi corpora dedit suis fidelibus,gratiam aute baptizandi,id est peccata dimittendi nulli tribuit, sed sibi proprie retinuit sicut Ioannes dicit de eo turbis: Ipse vos baptigabit in spiritus ancto , de ii erit, Et ego inquit Ioannes)nesciebam eum , id est nesciebam quod potestatem baptizadi sibi esset reseruaturus: sed qui misit me baptizare,deus pater videlicet ille mihi dixit,super quem videris spiritum descendentem, & manente su-rer es,hic est qui baptizat in spiritusancto. In tantu ergo
238쪽
retinuit sibi Christus potestatem baptizandI, ut sicut di-''mittuntur ei omnia peccata,qui a sancto & innocente viro tingitur in aqua, ita S illi qui a peccatore & scelerato, modo in nomine sanctae trinitaxis illud fiat. Meritii enim vitae baptizantis siue agenetis, nec prodest nec obest in bae.
parte illi qui baptizatur. Dimisus est Christin subaudis , si ita
est ut dicitis. No affirmative neque interrogative boc legendum est, sed suspeta voce. Christus quodam modo dicitur diuisus esse,quando honorem & gloriam eius, quam sibi proprie ipse retinuit, haeretici inter se partiuntur, diuidentes eius baptismii. Similiter haeretici diuidebant Christum quando aliqui dicebant illum verum corpus non habuisse, sicut Manichaei: quidam non habuisse animam , ut Apollinarista' quidam minorem patre, ut Arrius. Nunquid Paulus pro νυbis crucifixm est8 subaudis non . R e st sensus iiii
illius nomine debetis baptizari, R in illius baptismate debetis credere vos posse saluari,qui pro vobis crucifixus est. Si in nomine Pauli baptietati estis Z Hic ponit se Apostolus pro omnibus illis, in quoru nomine se dicebant esse baptizatos, ide6que a se coepit, ne forte dicerent illi haereti-cit Idcirco Paulus talia prohibet, ne aliquis dicat se nostro baptismate baptizatum , & nostrum filium esse. & ne ipse sibi vendicet omnem hortorem. Gratias ago deo meo quod neminem vestrum baptietaui, nisi Cristum m Gaium, qui fuerunt primitiae Achaiae. Baptizauit quidem Paulus tanquam minister, non tanquam ipsa potestas: dc idcirco ipse gratulabatur, quod plurimos illorum non
baptizauerat, ut quia error sub nac re coeperat oriri. si ipse plurimos baptizasset, multo magis ex eius nomine augeretur error, & dicerent: Ego sum Pauli. Bapti etaui autem Cr Stephanae domum. Nobilis matrona Stephana extitit, cuius familiam baptizauit Apostolus. virum vero ipsam baptizauerit, an in infidelitate perma- serit ignoratur. Nou enim misit me Christus baptixare ,sed quata lixare. Magis electus est Apostolus ut euangelizaret, quam baptizaret: quia plus est euangelizare , quam baptizare. Omnis enim qui euangelizat, potest & baptizare: sed non omnia qui baptizat, idoneus est & euagelizare: In episcopo omni u ordinu dignitas est. Caput est enim te roria mςbrqru. Et Apostolus qui potis ex erat,oes gr*-
239쪽
CAPUT I. Ioo dii; ecclesiasticos habebat. Ideoque & baptizare & euangelizare poterat, sed maxime praedicationi insistebat sicut alii apostoli. Discipuli vero eius baptizabat,sicut legimus, cp petro veniente ad domum Cornelij, postquam cecidit 1 piritus sanctus super omnem domum eius , praecepit eos Petrus a suis discipulis baptizari. In primordio etenim fidei omnes baptizabant,& non solum viri, sed etiam foeminae,si quando necessitas imminebat. Sed ne tantum mysterium vilesceret, aut non recte a simplicioribus Impleretur, crescente numero fidelium per uniuersias ciuitates 5 villas, decretum est a sanctis patribus, ut episcopi tantum &presbyteri baptizarent:& si necessitas fuerit,diacones. noin apientia verbi, subaudis misit me Christus euangelizare, Ni non evacuetur crux Christi.i. ut non an nihil etur passio crucifixi Christi. Haeretici & philosophi praedicabant in sapietia verbi .hoc est culto & polito sermone, ut placerent suis auditoribus & ipsi appareret docti: vel etia in sapientia verbi praedicabant quia ea quae mundus,id est , amatores huius mundi,& philosophi humanae sapientiae sulta putant, non praedicabant illi .Verbi gratia, Christi natiuitatem ex Virgine, mortem, dc resurrectionem , quae omnia illi denegabant, dicentes non posse alicuid gigni, nisi ex comixtione alterius seminis:&deum qui spiritus est,non esse hominem factum neque filiit dei mori potuisse: sed quando v I uit apparuit,& quado noluit recessit,neq; resurrexit, quia 1i5 mortuus est. Ista omnia philosophi & haeretici, quia per humanam sapicti a penetrare non poterant, dicebant me-dacium esse, Si anni hi labant passione Christi. Sed Aposto- Ius praedicabat simplicibus verbis Christum esse natum de Virgine,mortuum.& resurrexisse, ut auditores eius intelligere possent quae loquebatur. Quicunque enim fide Christi: verbis vult exornare,non dei gloriam, sed propria qu xit. uerbum enim crucis pereuntibus quidem stultitia eg, his a
tem quis ui sunt, id est, nobis, virtus dei est. Quid ergo dicit verbum crucis 3 Crux quae in animata & insensibilis res est, quomodo potest loqui verbum dei 3 Verbum crucis dixit, id est,euangelium & praedicationem crucifixi Christii in infidelitate manentibus, & non intelligentibus virtutem dei & sapientiam, stultitia est filium dei dicere crucifixum : credentibus vero & fidem habentibus, qui per pas-
240쪽
sionem sunt redempti,virtus dei est ip*passio,quia peril
tam merentur saluari. Scriptum est enim in L sata, Perdam sapientiam sapientum, oe prudentiam prudentium reprobabo. Non sapientiam quam ipse deus dat, perdit siue reprobar, sed humanam , quam ipsi homines sibi adinveniunt dco permittente, dialecticam videlicet , caeterasque artes , per quas sperant sapientes esse, illam ad nihilum deducit. de stultam esse manifestat. Vbisapiens Z ubi bis3 Hoc ad Iudaeorum sapientes,scribas videlicet, & pharisaeos pertinet. ubi inquisitor, vel coquisitor huius secubZΗoc ad philosophos pertinet gentium, qui de sapientia conquirebant,& de cς-teris occultis Sabditis rebus,3c de naturis creaturarum: αmaxime ad astrologos , qui cursu & moderatione duodecim signorum, solis quoque & lunae, & quinque planetarii, dixerunt omnia quae in terris aguntur, consistere, & deum non curare de his quae in terris aguntur, neque do hominibus, neq; de animalitibus. De his ergo dicit Apostolus Vbi sunt modo sapientes de scribae Iudaeorum Z& Vbi sunt philosophi gentium de an rologi Z In ecclesia nullum habent locum. NAnestustam fecit dem sapientiam buim mundi 3 id est nunquid non fecit, id est, demostrauit deus stultam esse sapientiam amatorum mundi,& philosophiam, dii cpmpleuit opere quod illi denegabantὶ Utique illi negabant posse
aliquid gigni,nisi commixtione maris & foeminae. Deus autem omnipotens ostendit sapientiam illorum non esse veram,dum filium suum constituit nasci ex virgine sic etiam resuscitauit eum a mortuis, licet illi negarent resurrectio
nem. Nam quia non cognouit mundus,id est amatores mundi de philosophi, per sapientiam suam inudanam eum patre, in dei sapientia, id est, in filio, qui est sapientia dei patris i lacuit deo,subauditur patri, perstultitium praericationis, is est,per praedicationem euangeli j,quam illi stultitiam dicebant, fatuos facere credentcs. Sensus huiusmodi est . quia sapientes istius seculi confidentes in sua sapientia humana noluerunt credere in Christum qui est sapie*ia dei: neque in illo etiam voluerunt Wgnoscere deum patrem. vel qui voluerunt credere vera esse quaeia sapientia dei erant , id est,euagello, permisit eos deus perire in sua incredulitate, ct placuit ei per illam praedicationem quam illi putabant ne nulxitiam,salvos facer illos qui credere voluerunt. sthonia