장음표시 사용
151쪽
utrum tanta ab ecclesiae alicuius procuratoribus pecunia corradi potuerit , ut ea moueret principis animum ad legem hanc ferendam : ata non potius PROCOPius suo more ex musca . quod aiunt, elephantum
secerit, et quod sortassis lustiniani administris pro Obtinenda ea lege datum est, ipsi Iustiniano datum esse mentiatur : sed id tantum urgebo, primo Iustinianum non soli ecclesiae Line senae, ded uniuersis per orbem Romanum ecclesiis hoc beneficium indulsiste , adeoque procul dubio non Enac se Orum pecunia , sed pietate et singulari religionis Christianae studio ad id adductum esse : deinde ignarum plane suilla principem fraudis a Prisco admissae , ac proinde quum quemdam mittendum putaret Emesam , qui caussam cognosceret , non misisse hominem aliquem iniustu in et sordidum , sed Longinum δρας ραν cla', virum industrium , neque huic id dedisse negotii , ut litem secundum ecclesiae procuratores daret , quod fecisset procul dubio , si pecunia corruptus auxilio esse voluisset calumniatoribus, scd ut ius ea religione, qua par est , diceret. Addit enim ipse PROCopius, rem ita moderatum eiae Deum , ut quum Longinus Priscum omnia chirographa ad se deserre iussisset, et deuictanti alapam tanto impetu infixisset , ut
supinus concideret, ille trepidus, et, fraudem suam patere , existimans, rem omnem illico fateretur: Ο ὐτω δὲ τὰ σκα&ωAM ά-σης ες φας ε in χΘύσης, την συκοφανταν m-Baia ξυνίει : se , deiecilia totius rei scena , δε-
situm calumniis esse. Ita rem ipse refert PROCOPius , ut lustinianum leges venales habuisse demonstraret. Quid vero, quaeso, totum hoc factum continet, quod vitio verti possi IusTi Ni A Noy an quod priuilegium centenariae praescriptionis eccletiae dedit Z id fortassis laudarint alii , et insigni Iustiniani pietati attribuerint , maxime quum non nouum sit hoc beneficium, sed iam a Leone occlesiis datum. l. 23. C. de . eccles An quod pecuniam ab Emesenorum procuratoribus eo nomine accepit' at raro priuilegia gratis dantur a principibus, etiam optimis, et minime auaris. An denique ιν quod Prisci fraudibus commodis.1ima ea lex esse potuisset y quali mo non et sapientis limis principibus obreptum sit. Potius laudandas Iustinianus , quod deprehensa ista nequitia . non modo Prisci et Emesenorum procuratorum calumniam repressit, sed et hane ipsam legem sexennio post . edita nouella cxi. abrogauit, praemis .hoe notabili prooemio : quod medicamenta morbis ,
hoe exbibent irrea negotiis. Vnde con equitur , ut non uti inquam a Midicio
discordet essectus, et quod exedebat contestico prodesse . experimento inveniatris inutile. Probat igitur Me praesentis etiam necessitas sanctionis . in qua priuilegium ex religiose proposto a L ecclesu Dei ei mulieriis aliiFque
152쪽
multa commota sunt. et zelut antiquorum vulner- obduciae patuerunt Dertim cicatrices et Iecu eorum simias prouenire non potuit , probationum
silicet difficultatibus impedita , quoniam Per tantum Deculi magis , quam temporis , spatium , nec documentis intecritas , nec actis fides , nec aetas talei iesibus sub ragari. His sane verbis nihil aliud dicit IusTi Ni Adius, quam se, carcumuentum aliorum dolo, constitutionem illam de centenaria praescriptione pio consilio edidisse, sed postea re nivipsam docui sie , occasionem calumniandi inde arripuisse homines , ac proinde e re publica visum esse , legem illam cum tot priuatorem hon. inum p riculo coniunctam tolli, novamque ferri , quae ecclesiis non nisi quadragenariam praescriptione in opponi concedat. Sed plura iam non addo de auaritia. Iidem enim, qui illum huius vitii accusant, eius simul munificentiam in exit ruendis templis, condendis exornandisque urbibus, expendendis pro pace firmanda pecuniis mirantur , eodemque stilo et auaritiam eius reprehendunt, et insignem profusionem. Sed si probi- . sio PROCopio visa est liberalitas , qua maxime ad amplificandum cultum diuinam usus est lusΤiNlANus, id procul dubio odio eius in Christianos tribuendum est : et si auaritia existimata est cura locupletandi aerarium . id vulgi iudicium subrit , quod semper fremit, ubi tempora periculosa principi etiam inuito neces statem noua vectigalia exigendi
Imponunt. Eam vero exactionem nos hodie facile excusamus , quum Compertum habeamus ex eorum temporum annalibus , IusTINIANVM
non modo Gothos et Vandalos dissicillimo bello perdomuisse, et Persas Partim armis , partim consiliis cohibuisse, verum etiam cum Antis, Laetis , Zanis, Hunnis, S lauis , t beatis , Gepidis, aliisque barbaris ii tionibus perpetua certamina habuisse , ut mirari non debeamus , eum de pecunia , nemo rerum gerendarum , suisse sollicitum. Gloriam ac immortalitatem nominis adsectasse ΙvsTINIANvΜ facile PRO Copio credunt ii , qui male ei cupiunt , quod is in Aneerit. pag. 67. omnia nouasse ait eum principem . non iure, nec publico commodo inductum, ά ά ἴπωε δἰ ἄ-Wm m it, a uis iar μα , sed et eomnia noua, et de syo nomine dicerentur. Id suo more probaturus ALANANNUs , magnum texit urbium, oppidorum, portuum, litterarum, librorum, aliarumque rerum indicem , quibus Ius TlNIANus de se nomen indiderit. Aliis ne id quidem ferendum videtur , quod priorem constitutionum codicem , quem ipse consciendum curarat, IusTl NiA
153쪽
I a X. DEFENSIO COMPILATIONI s
NEvΜ vocare non dubitarit. At si nemo ideo reprehendit Traianum , Hadrianum, Constanti num M. Gratianum , quod urbes de nominibus suis Traianopolim , Hadrianopolim , Constantinopolim , Gratianopolim dixerunt: nec cuiquam sanae mentis culpandum videtur, quod nostro quoque saeculo academiae quaedam celeberrimae conditorum suorum nomina praeferunt : s denique nemo ideo inuehitur in principes, a quibus codices THEODOSIANUS , ALARICIANVS , LUDOVIClANus , AMADEvs cognominantur : quod , quaeso , flagitium admisit Ius τι Ni Atius, si urbibus quibusdam a se conditis, et codici constitutionum ,
suis auspiciis compilato , nomen suum indidit ' Postremo quid hae eomnia ad Corpus iuris , quod siue gloriae studio , sue alio consilio ,
adornari iusserit IusT IN ANVS , nostra parum refert. Tu , lector, hoc monitus exemplo , quanta PROCOPIO conuiciandi libido fuerit , disce. Sed ad alia nos vocat illa accusatorum audacia. Accipe nunc Danaum insidias , et crimine ab uno
Ne quid IusTINIANO , quod laude aliqua dignum videretur , superesset: etiam ea illi defuisse conqueruntur , quae numquam in bono principe quisquam desiderauit, nempe distulam rei scientiam et litteraturam elegantiorem. Sed id quidem perridiculum est, quod inter eos, qui ferulas in Iustinianum expediunt, parum conuenit, quid in eo castigatione tam seuera dignum reperiant. Aliis enim litterarum plane rudis et ἄναλφα βηrro, aliis non indoctus quidem, sed tamen inanibus potius rerum inutilium , maximeque metaphysicarum , notionibus , quam verae doctrinae ac prudentiae praeceptis imbutus fuisse videtur. Quinsunt, qui et orationem eius barbaram et hiulcam rident, quamuis ipsi tam barbari, ut non viros doctos, sed seruulum aliquem a lacu et fumno redeuntem , te audire existimares. Enimuero , quod ad primum attinet, manifestam calumniam redolet ista accusatio , quam eo porrigit BARONI vs ad ann. yy I. Vt eum repente scribat adparuisse palliarum theologum , atque de domatibus acutissime disputabile, qui numquam legeresciverit vel 'sum foris inferiptum sacrorum titulum BiDliorum. Solis enim
SuIDAE testim omis nititur haec narratio, quam tamen non ad ΙVsTINIANvΜ , sed ad IusTlNVΜ pertinere, deprehendere statim potuisset BARON ivs, SUI DAE codicem aliquem Vaticanum euoluens, nisi iam imbutus fuisset principis optimi odio. Hinc IusTlNIANVM recte defende runt non modo IAC. MAE TERT ius de itisit. Du. Roman. disp. II.
154쪽
Sciau REFL. in Iustin. orthodoxo g. II. et ΚvsTERus ad Suid. sub ἀμά- et i ουςινιανος , verum etiam ipse ALAMANNVS ad Pro p. pass. 18. Deinde tantum abest, ut Iustinianus litterarum fuerit rudis, ut UR - copius de bello Goth. Lib. III. quamuis nihil eorum, quae ad infamandum illum principem pertinent, omittere soleat, cum tamen satis do-inim et studiosis limum sui illa fateatur, et ideo Artabanem cum coniuratis ei non facilius insidias strui posse existimasse reserat, quam libris impallescenti: Κοί rata γὰρ απύλακ γ ἀεὶ am λέχης πιος ὐυρά πιννυκ-ν Ουου πὰ των ἱερ- ἐχα γερουσιν αλε πν ἀπ-υκλω τά muto α-νων λογια σπουδὴν ἔχων : perpetuo enim sine custodibus desidet ad multam noctem ciιm senioribus quibusque sacerdotibiis in mi eo , attemis imo sudio areana Chrisianorum dogmatum inues ans. Vt i m praetermittam testimonia LiBERATI in Breuiar. cap. 23. Eu STACHil in vita S. Eutychii , denique THEODEM ADt et Vi Ti Gis regum apud CASSIODORUMVatriar. Lib. X. cap. λ. 22. et 3 a. qui omnes illum sapientiae ac doctrinae nomine celebrant. Atqui metaphysicae suerunt hae tricae, in quibus tantum olei in sum sit IusTi Ni ANus. Quo vero auctore tam praefidenter id adfirmant boni viri l Si in diuinas litteras dogmataquc theologiae penetrare studuit: an ideo se metaphγscis tricis inuoluit ' Mirarer sane, nisi eo res redeat, ut qui doctrinas theologicas attingunt, tamquam nimis dediti traducantur. Denique quis in principe requirat vel professoriam linguam , vel adcuratiorem omnium artium scientiam ' quis quemquam generi humano praeesse posse neget, nisi qui humanitatis ac doctrinae studium numquam omiserit , quum. si Vllos mortalium , certe imperio destinatos, memores oporteat esse illorum , quae Olim monuit NEOPTOLEMus : philosophandum esse , sed paucis , nam omnino non placere ' Sed ne his quidem immorari operae pretium est, quum haec quoque omnia nihil faciant ad corpus iuris . quippe non IusTlNlANl , sed aliorum opera adornatum , qui aliquid perfectum suisque absolutum numeris perficere potuerunt, ii vel in xime indoctissimus mortalium fuerit IusTINlANVS, et contra opuS procudcre , tanto nomine indignum , si vel maxime ille omnes omni uin saeculorum philosophos doctrina ac sapientia superarit , nisi sorte principi eum imponere velis laborem , ut tanto volumini ipse limam adhibeat , et obelo notet, si quid a ministris suerit peccatum. Sacculo itaque , et ministrorum IusTiNIANI socordiae , imputandum tuerit, non ipsi IusTiNIANO , quidquid in componendo hoc opere peccatum. Illi enim, dum bene mereri volvat de re publica , uberri-
155쪽
mum eius consilii fructum licuit ad conscientiam suam referre . si vel maxime eius spem destituerint ii , quibus eam curam demandarat. Sic peroratam esse putarim caussam IVST1Ni AN , sed ita. ut in tanto maiorem invidiam TRIBONIANVs, ciusque collegae, adducantur. In hos enim iam praecipue faba cuditur , nec fieri potest , quin horum tanto maior futura sit culpa , quanto magis culpa omni vacat IVsTINIANvs. Itaque iam nouo nobis defensonis labore perfungendum est pro Ini Bo Ni ANo eiusque sociis , in quos tantum impcium faciunt accusatores vehementes atque acerrimi, ut , si in parricidii aut perduellionis suspicionem adducerentur , vix possint maioribus conuiciis onerari. Quin, quod maxime illactabile est , ipsa TRlao Ni ANi caussa multo dissiciliorem reddit reliquorum defensionem, nec quisquam fere inter iudices est , cui non proletaria illa turba videatur , cui TRIBONIANVS praefuerit , vir et Omnibus coopertus sagitiis , et illo saeculo indoctissimus. Si enim , qui primum inter illos locum tenuit, tam nullius fuerit pretii, quid speres de reliquis Z nonne te incidisse putes in
Sardos venales , quorum alter altero sit nequior Z Nunc quam rem
vitio dent Triboniano , quaeso , animaduertite. Hominem illum fuisse, aiunt, vanissimum , et ad seruile demissum obsequium , quippe qui
IusTi Ni ANum vivum consecrarit , eique persuaserit , cum, tamquam alterum Romulum , vitium ac spirantem in caelum iturum. Auctor huius quoque calumniae est PROCOPIus, qui de IusTINIANO in Anec-det. pag. 63. Θωmc τε , inquit , λόγους - πει περμνω.
Θ εἰς λάΘοι. τοικτους δε υς επα νους , οῦτοι σκωροχ τα , ἐν τω τνς δα-νοιας ἐποιειτο βεβαιω : essentatoribus cumprimis patefaciebat aures, quibus facile fore crederet , ut sublimis aliquando raptus aera penetraret. Tribonianus illi is dens vereri se vehementer alii mab.it , ne ob singularem pietatem in caelum improuisio surriperetur. Quam laudem , vel potius cauillam , apud animum sic plane sutim constanter habebat. Eadem repetiit HEsYCHIvs Mi LEsius de viris illuseribus , et Sui DAs , qui procul dubio haec sublegerunt PROCOPI o. Iam Vctus quidem aut rum pestis est adulatio , vereque ac sapienter dictum est a SENECA de benine. Lib. VI. cap. 3O. non et Ilius rei inopia magis laborare magna fa-sigia, quam eorum , qui verum dicant , et principem inter mentie es sa- Pentem vindicent a consensu concentuque falsorum. Omnes Iere in praeceps
156쪽
arere exstinctam libertatem et fidem in obsequison seruile submissam, dum nemo ex animi sui sententia suadeat di uadeatque, sed adulandi certamen sit, et unum amicorum omnium officium , una contentio , quis blandissime fallat. At neminem tamen tam . absurdum fuisse arbitror , ut principi persuadere vellet , quod hic ne posset quidem , si vel maxime vellet; credere; nec principem ullum tam stupidum esse crediderim, ut'ab homine talia effutiente sibi illudi non animaduertat. Et quis ergo credat , vel Tribonianum, hominem profecto non stupidum, haec IusTl Ni Aso in aurem dicere ausum esse, vel IusTINI NVM adeo non hominem, sed fungum , fuisse, ut I riboniano, homini pagano , immortalitatem sibi, promittenti, fidem haberet ' Si quid veri inest illi narratiunculae, illa procul dubio orta est ex carmine aliquo vel epigrammate, quo vel Tribonianus, vel alius quicumque, ut IVSTINIANus sero in caelum redeat, optauit, quale es illud HORATii Carm. Lib. I. Od. a. v. qs. Serus in eaelum redeas, diuque
Laetus intersis populo Quirini o Neve te nostris vitiis iniquum
Testat Quis vero HORATIO hane fecerit iniuriam , ut eum Augusto persuadere voluisse dicat, eum non moriturum, sed sublimem aliquando iturum in caelum i Vt paucis omnia complectar . aut poeticum fuit illud TR BONIANr votum, aut insignis calumnia PROCOPli, sano homini impudenter impingentis crimen ,
Quod sani esse hominis, non sanus iuret Orses. Probabilius videri posset alterum crimen , in quod vocari solet
TRIBONIANVs: puta , quod leges ipsas venales turpiter habuerit. Eum enim incredibili habendi cupiditate arsisse , testantur omnes , qui eius res gestas attigerunt, puta PROCopius de bello Pres Lib. I. et qui eius scrinia expilarunt, SulDAs, et HARHENOPvLUε. Equidem quum non habeam, quae his opponam, veterum testimonia, et ipsa nos doceat experientia, homines etiam doctos et sapientes in huius modi sordes incidere posse: non sane suscipiam ea in re Triboniani patrocinium , quin fatebor, eum , si eo animi morbo labo
157쪽
rarit, vix illis laudibus dignum suisse, quibus hominem passim ornat
IusTiNIANV s. Nullum enim est vitium tetrius , nullum foedius , quam auaritia, praesertim in iis qui administrant rem publicam. At iam supra obseruare me memini, nihil hoc sacere ad Corpus iuris, quippe cui adornando cum laude praeesse . potuit Tribonianus, si vel maxime hominum fuerit auarissimus. Neque enim tum de legibus nouis ferendis, sed de antiquis in ordinem digerendis, agebatur, nec ulla Triboniano , id facienti , occasio esse potuit aliena adpetendi , vel accumulandi opes , nisi sorte princeps amplum aliquod praemium iis, quibus aerumnabilem illum laborem delegarat, proposuerit. Hoc praemium, inquiunt, non inuidemus Iriboniano: ici vero vix serendum , quoὸ leges ipsas venales habuit. Hoc enim illi exprobrat P Roco-PIus, non in arcana historia , cui tu sidem omnem abrogare soles , sed de bella Persico, Lib. I. ubi collaudans Triboniani doctrina in . statim subiicit: Ela o. φιλοπ νψ ntra' δων νίως ἐ-δακώς , ο κ τε κν χέρδους αει το δίκαιον ἐπδ ιδεο α των δἰ νοαων καθα ἐκ τίν ε ὶ πλεῖςον
υἰν ἀνήρει, τους επι φεν, - πολων τοῖς δεομένοια κα τά την πειαν ἐκινάρων : veraein heanti homo et inexplebili auaritia , v-nice huro seruiebat , erantque apud illum iura venalia. Iamdiu legum nundinationi deditus , quotidie pretio re gebat alias , alias Lebat , prout e re erat atque usu poscentium. Sed si fingamus, haec omnia vera esse , vere enim tam sordidum atque iniustum hominem fuisse Trib nianum , PROCopio , homini maledicentissimo nemo temere crediderit, nemo tamen tam erit iniquus rerum aesti inator , ut illud Triboniani crimen ad Corpus iuris quidquam attinere celaseat. N mirum
Tribonianum aliquamdiu quaestura sacri palatii , munere splendidissimo, et cum legum scribendarum, principique commendandarum potestate quam maxime coniuncto , functum este nou unus. Si itaque tam prauus suit , ut leges pretio venderet: id fieri oportuit . a quaestore
sacri palatii, quippe cui muneri praesectos, NYMMACH vs Lib. I. Elis.
T. concilii regalis participes , precum arbitros , Dilum conditores ; CAS-Si ODORVS Variam Lil. o. cap. s. et Lib. V II. cap. I 3. armaria et vo-
res legum adpellitant , quia, ut est in Notitia imire. orient. pag. II a. edit. Pa/:cirol. sub dispoisitione Ciri illa'is , quae laris, erant leges dictandae et preces . ita ut officium non haberet , sed adiutores de formiis , quos voluerit. Iam si temporum ineamus ratione, e eum toto in re illo tem pore, quo de Corpore iuris concinnando ait Una est, quaestura non amplius iunctum csse, satis compertum habemus. Anno enim erae Chii Dioti
158쪽
Dionysiacae 328. quando Cod ex Iustinianeus compilari coepit, quaestura illa erat penes 1 homam , quem virum gloriosissimum Vocat Iuni Ni ANus , Confit. Haec quae necessario ν. I. de nouo Cod. facienae Const. Summa res. f. a. de hsin. Coae confirm. Anno F o. Irabonianus quidem quaesor sacri palatii memoratur in inseriptione L. I. C. de vet. iitr. euigi. at triennio post , id est . anno s33. quum Institutionum libellus et Pandectae prodirent , iam exquaesis sacri palatii adpellatur.
s. I. prooem. hist. et L. S. S. 9. C. de vet. iur. enuel. eociemque titulo utitur anno insequente s q. quum abolito priore nouus vel repetitae praelectionis Codex publicaretur. Const. Cordi nobis , s. a. de emend. Codic.
Quaesturae ergo praefuit anno F O. anno Iustiniani quarto, anno post, teste CEDRENO , non demum post pacem anno Iustiniani septi ino cum Cosroe Persarum rege initam, uti scribit PROCOP. in bello Perf. Lib. I. J tristissima illa seditio , quam Victoriatam adpellant eorum temporum annales , commota est , qua Tribonianus magistratu abire iussus est in gratiam furentis plebis, eum non recuperaturuS ante
annum s S. vel si6. quamuis postea illum tanto constantius retinue rit , diemque obierit supremum anno 3ε6. Iam biennio illo , quo quaesturam sacri palatii gessit, adornatae sunt Pandectae et Institutiones, in neutro vero libello concinnando occasio fuit Triboniano leges venales habendi, quum non nouae leges scribendae, sed veterum iureconsultorum fragmenta in ordinem redigenda essent. Prodierunt quidem tum leges Iustiniani plurimae , postea in Codicem repetit ge praelectionis relatae . quarum longum indicem texuit PETR. RELANDus in Fasi conful. p. 7 . et seqq. Sed in quo nullam me deprehendere fateor , quam pecunia corruptus scripsisse videatur, plures contra prudenter scriptas, ac rei publicae valde salutares. Enimuero est hoc fatum magnorum imperiorum, ut quo pluribus adiutoribus ad rem pu-hlicam administrandam indigent principes , eo facilius quaedam non ea,
qua ear est , religione , sed per sordes , fiant. Quale quid si et sub
Iustiniani imperio contigit, id adeo non mirum est , ut, si non contigi stet , id esset vel maxime mirandum. Non tamen ideo sordere no- his debent eius leges, quia illae non a Triboniano vim suam ac potestatem acceperunt , sed a IusTINIANO , neque nos illas, tanquam Triboniani foetum, exosculamur , sed quia eas ciuitate donare visum est maioribus nostris. Quam multas . quaeso , leges libera adhuc re publica tribunitius furor , quam multa edicta Praetorum auaritia , quam multa SCta patrum adulatio peperit 3 Et tamen eorum auctoritatem in dubium numquam vocarunt Romani , multo minus ea ideo
159쪽
x18 X. DEFENSIO COMPILATIONI s
ideo plane proscribenda e re publica existimarunt, quod non ex virtute legissatoris, sed ex vituperabili aliqua caussa , originem habuissent. Parum ergo nostra hodie interest, quid vel Iustinianum. vel Tr:bonianum mouerit ad hanc illamve legem publicandam , si nihil ipsis legibus inest, quod iniquum vel utilitati rei publicae adversiam videatur. Nec
desunt exempla , quae ea etiam, quorum non admodum laudabilis origo est, rei publicae tamen aliquando utilissima fuisse , demonstrant , ceu vel celeberrima illa constitutio Antonini Caracallae L IT. D. de satu
hom. de iure civitatis cum ingenuis omnibus in orbe Romano comm
nicando satis superque probat, quae posteris, sublato vectigali vicesimae, admodum salutaris fuit, quum nihil minus propositum fuerit C racallae , quam ciuibus dare beneficium , sed pol us ingenuos ciues esse voluerit, λογω μὸν πιμύν, εργω en o-ς πλειω Myrco astit ἐκ is πι--του προ- , δά το τὰ τοι πομα αυτων μη συmλε ν , specie quidem eis honorem tribuens , sed reuera ut fiscum suum augeret , quippe quum pereirini pleraque vectigalia haec non penderent; uti eri apud Dios. in Excerpt. Petres. Pag. Tqs. Sed haec de auaritia TRIBONIANI, cui et aliud non minus detestabile vitium accessisse aiunt, nimirum impietatem. Ouum enim HEsYCHIUS et SulDAs eum vocent εμηνα κω αλον, αλλο νον η - - - τής των --m ως , hominem gentilem et impium , et a Chrisianorum fide morsus alienum o ne dubitandum quidem este existimant , qui ei male cupiunt , quin data opera permultas paganismi reliquias
in corpore iuris exstare voluerit. Eo enim pertinere , quae passim o currant de sacrorum euocatione , L. 9. s. a. D. de rer. diu. de sponsa aqua. et igni accepta , L. 66. s. I. D. de donat. int. vir. et uxor. L iure , quo naturaliter se in pretis emtionis et venditionis inuicem po sint circumuonire contrahentes, L I6. p. q. D. de minorib. de concubinatu ciuibus concessio, L. 3. D. de concub. de caede adulteri patri et marito permisesa, L. aq. pr. D. ad leg. Iul. de adulter. de parricidio eo saltim easiulieito , s pater aduersus patriam continasset, L. 3 s. D. de religios denique de tortura , tis. D. et C. de quaes. de supra in vulgares feminas non admittendo, L. 29. C. ad leg. LI. de aδιθ. de transectione su-ser criminibus, L. 28. C. de tranfaci. et quae sunt huius generis alia. Iaec enim omnia paganismum redolere contendunt , et dolo malo
inserta esse arbitrantur Corpori iuris, ut lectores, quasi aliud agentes. impietate ista imbuerentur. Sed si veteri impietati adhuc mo dicus inhaesit Tribonianus, quod fecerunt etiam illo tempore alii,
160쪽
eerte Christianis eum nomen vel dicis caussa dedisse oporteret, quum publieis functus sit ossetis, eaque tempellate per leges IusTi Ni ANI seuerissimas nemini, nisi Christiano , ad rem publicam pateret aditus , teste CEDRENo in Annal. par. 366. Et certe fieri non potest, quin
tunc admodum ingeniose instruxerit scenam , ut , quod HEsYCHi Vs animaduertit, numquam animaduerterint IusTlNIANVS vel THEODOR , quorum in oculis quotidie versabatur , eum nimirum esse ε ret aues αλλοτρο ν παντα της των χῖ ςαιναν minciri Qui vero aliam pursonam adsumunt , et Chri iliani volunt videri , quuin ab ea
religione quam maxime abhorreant, ii nihil prius, nihilque habere solent antiquius, quam ut ne verbulum quidem , quod Christianae pietati repugnare videatur , sibi excidat , maxime ubi periculum imminet sermocinantibus ex animi sententia. Quis ergo tam parum callidum fuisse credat Tribonianum , ut prodere voluerit animum, a Christiana
religione alienum, quin superstitionem suam in opere, principis Christiani auspiciis scripto , stolide denudare voluerit Z Et quid est , quaeso , tam profanum , quod Tribonianus instillare legentibus voluisse videatur 3 An periculum erat , ne quis Christianorum religioni suae repudium daturus esset , si in Vi.pi ANi , id est , pagani hominis fragmento legerat, solere eos , qui liberare locum religione velint, sacra inde euocare ' aut si SCAEvoLΑΜ respondissse obseruarit, donationem factam ante nuptias , id est , antequam aqua et igni acciperetur uxor , ratam esse ῖ quasi non innumera eius generis occurrant et in aliis veterum
fragmentis , quae ipsi Christiani scriptores collegerunt. Si quam legem Corpori iuris inserere ausus esset Tribonianus, qua quid profanum dici serique iuberetur, tunc sane iure vapularet homo improbus , et . me iudice , quamcumque Poenam subiret. Sed eum paganismum prodere , qui fragmentum , in quo ritus antiquus describitur , adducit,
ea vero tam absurda est acculatio, ut eius merito pudere debeat eruditos. Nec maioris momenti sunt accusationes reliquae , veluti quod de circumuentione mutua enatorum venditorumque dixit non TRIBONIANus, sed POMPONivs. Praeterquam enim, quod non omnia , quae
improbe dicuntur, paganismum produnt , ne probitati quidem aduersantur verba illa PoΜposii. Plerumque quidem dolum significat verbum circumuenire, sed non semper. Qcti in re et pretio consentiunt , ii conuenire dicuntur : adeoque circumuenire se inuicem recte dixeris , Mater quos nondum conuenit , altero. quippe plus exigente , altero offerente minus, illoque operam dante, ut quam optima conditione