장음표시 사용
51쪽
PIANo et PAvLLo imperator Antoninus plerumque vocari soleat saJ. Quam reliquorum omnium in aduertentiam eo magis mireris, quo cem tiora doceri potuissent ab HENRICO VALEsto, cuius Excerpta Petreficiana iam ab anno I 634. lucem viderant; a CLAUDIO SALMAsio fbJ,
qui quinquennio post in libro de modo usurarum; ac denique a Io. UEN R. BOECLERO se J, qui medio saeculo superiore totam legis hist riam auditorio frequentissimo , cui et studiosi iuris quam plurimi inter-
Crant , accurate explicauerat. Enim vero omnium in animis tam altas
radices egerat praeiudicata opinio de alterutro Antoninorum , ut nec UvGO GROTius ΓήJ , quamuis Excerpta Petresciana legi siet, exuere illam animoque euellere potuerit. Denique et Occasio editae constitutionis adeo omnes iuris interpretes fugit, nemo ut eorum fuerit, quin tamquam insigne atque inaestinc abile quoddam benescium laudarit, quod pessimus princeps non honoris caussa, sed ut exhaustum largitionibus . si scum vectigali vicesimario locupletaret, orbi Romano obtruserat. Atqui has tenebras omnes feliciter discussit splendidum orbis litterarii sidus, EZ CH iEL SPANHEMius, edito hoc luculentissimo commentario , in quo et innumera alia, quae adhuc abstrusa atque omnibus fere ignota videbantur , adeo in clarissima luce collocauit , vi quod CAROLvs Si GoNivs in libris de iure ciuium Romanorum, Italorum , et prouinciarum utilissimis, et ex viri celeberrimi, Io. GE. GRAEvll sententia s e J sub auspicia studii iuridici merito legendis , et in succumnc sanguinem conuertendis, vel praetermiserat, vel perperam scrip xat, id omne ipse explanarit egregie, nihilque reliqui iecerit, quod sciret ad antiquitatum iuris consultis praecipue scitu neces Tartarum cognitionem ullo modo pertinere. Sunt equidem , quae vel emendari, vel
illustrari, vel suppleri possent, si quis harum litterarum paullo peritior serio id agere vellet: sed quis auderet, quaeso, huic purpurae adsuere lacinias ' quem non puderet Iliada post Homerum lariberet
Ne tamen temerarium tibi meum hoc iudicium videatur: pauca ex iis quae iam olim retuleram in aduersaria, veluti per lancem saturam tecum communicabo.
Exercitationis L capite 8. pag. 66. viro illustri nescio quo fato exciderunt verba : Latini liberat , quales lege Iunia Norbana sunt primum ,
52쪽
mi in eodem fragmento iucitur, et nub A vGVsTO , quidem inducti. Ea e rori calami tribueremus, nisi similia repeterentur pag. I 87. Et tantea legem luniam Norbanam non Augusti temporibus, sed sub Tiberio, a. v. c. PTI. M. Iunio Silauo et L. Norbano coss. latam esse, conflat. Quod eiusdem exercitationis eapite 9. Par. 78. tradit laudatissimus S r NHgratus, ius illud suifragiorum, in coloniis serendorum, et sub diem comitiorum Romam mittendorum non ad uniuersam Italiam ,
sed ad duas et triginta colonias ab Augusto conditas pertinuisse, illud tantum abeii, ut ex adducto loco SVETO Nil saJ probari pollit, ut diserte referat auctor ille locupletissmus, Augus luna per hoc Italiam. non istas tantum per Italiam colonias, 2 iure et dis natione urbis quodam modo parte aliqua adaequasse, id quod iam olim ab I s A ACO CASAU BONO bd , et nuper a viro adcurate docto , CHRI-sTIANO GOTLIEB SCHVVARZio L e J obseruatum est Capite eiusdem exercitationis II. pag. 82. seqv. s a se agit auctor de legibus, tum Iul Ia, tum Plotia . ex quibus ius ciuitatis, sinito bello Martico, cum sociis ac Latini nominis, ac denique cum uniuersa Italia communicatum est. Priorem latam dicit non a Caio Iulio , sed a L. Iulio Caesare, P. Rutilii in consulatu collega, a. v. c. 663. At paullo post par. 84. auctorem istius legis ipse vocat Caium Iulium Caesarem , siue μνημονικον sit illud ἀμπιτηροι, sue, quod magis crediderim , error operarum. Et sane de Lucio etiam Caesare non omnia expedita sunt, quia anno proxime antecedente Sextus Iulius Caesar cum L. Marcio Philippo fasces tenuit, cui hanc legem tribuere non dubitat FRANCiscvs HoToΜΑuus f d J. Sed verosimiliorem tamen esse SPANHEMII nostri sententiam, et ipse fateor, et idem, quem paullo ante laudaui, celeberrimus SCHvvARetius se J pluribus ostendit.
Capite Il. prioris exercitationis pag. III. elegans occurrit obseruatio
de Aeguptiis, lege publica a civitate Romana seiunctis, quam tamen vir illustris, qua erat modestia, se AEGiDIO MENAGio sfJ ex parto debere, ingenue fatetur. At MENAGlo iam praei uerat IAconvs CvI Cius f x J, quamuis hic solum IosEPHI testimonium ex libris aduersus APIONEM grammaticum in promtu habuerit. Caussam huius insti-Hemeerit Opisse. Θllage III. F t
53쪽
tuti Aegyptiorum α-χetiae, esse statuit iple Aegyptius , Iς Donvs P
Lusi OTA a ), ab auctore nostro citatus. Cui ACIVS addit Aegyptiorum nouaru in rerum studium , opulentiam, et ob quam Diocletiano imperatori , teste Sui DA b , quam maxime suspecti fuerint. την νωργύρου Ν πιυσου. Sed, ex mea quidem sententa a. nullam harun, rati num imperatoribus, eam legem 1erentibus, in mente fuisse , verosimile est. Neque enim peiores Aegyptii Cretensibus, Cilicibus, Cappadocibus , τρισὶ Ἀπα κακεις, neque rerum nouarum studiosiores Gallis , neque Afris et Arabibus ditiores fuerunt . quos tamen a ciuitatis iure nemo exclusit. Ipsa quoque SVIDaΕ narratio Graecoli alicuius recentioris, chemiae dediti, innium rc dolet, nec credibile est , Diocletianum, principcm auarum , combusturtim suille libros, unde tanta spes auri effulgebat, ac non potaus eos in rem suam versurum, si tales in Aegypto reperisset. Potius religione prolithebantur Romani , quo minus Aegyptum reliquis prouinciis aequipararent. Diuulgatum enim fuerat, nescio quod Oraculum , quod Aegvptios libertatem recuperaturos pollicebatur, simul ac ibi conspicerentur fasces et praetcxta Romanorum. Rem refert TREDELMVs PoI LIo e . Quum enim Gallienus Theodoro cuidam proconsulare imperaum per Aegyptum decemneret, consilia haec turbarunt sacerdotes, interserentes cliussam , fasices ingredi Alexandriana non licere: dici enim apad Memphim in au-νea calamna Aex ptiis litteris scriptum . tum demum Aeops liberam fore, quum in eam venissent Romani fasces et praetexta Romanorum. Haec vero genuina cauissa est, cur Aegvptios ciues seri nollent, ne praetextati conspicerentur in Aegypto. Haec caussa vera, cur nec senatori fas esset , in Aegyptum ingredi , nec procon siili xl l legato Augusti Aegyptus committeretor, sed non nis praefecti Augustales et iuridici. nullis instructi fascibus, in tam fatalem prouinciam cum imperio irent. Pulcherrima sunt, quae exercitationis eiusdem eapite IT. pag. 24 6 seqv. de quaestione, an Christiani aliquando in Pandectis nostris perstringantur Z disserit auctor celeberrimus. Et recte omnino aduersusALClATVM. BVDAEvM, aliosque negat , loca, in quibus vel Iudae
rum, Vel Iudaιcae supersitionis mentio fit d , ad Christianos perti
nere d) L. r s. s. s. D. de ex set. riuor. l. 3, D. de d. r.
54쪽
nere. Vt enim primis ecclesiae temporibus Christianos eum Iudaeis confuderint Romani, veluta Claudius imperator apud SuETON ivri a , et LucΑΜ bJ, EPiCTETVs se , et alii, de quibus post alios
CHRisii Asus KORTHOL Tvs d): notiores tamen VLPiΑNI temporibus erant Christiani, quam ut a Iudaeis non facile distinguerentur. Dum etiam Me. Isti . scribit noster: nec via ceteraqtiis de Christianis in toto Panaeaarim opere fit mentior omnes sibi facile consentientes habebit, si de ipso Christianorum vocabulo quaeratur. Quis enim pe mi iIurum fuisse credat IusI sN ANum, Christianum principem , ut collectores aliquid, quod religioni Christianae parum hono tisicum esset: in Pan deitas admitterent 8 At dulit lato nomine Christianos aliquando pupugisse veteres iuris auctores, eorumque locative dolo malo TRI
tione prorsus alienum fuisse perhibent siue , quod magis suspicor , eius et συν ἐργων inaduertentia in Pandectas relata esse , persuasiti limus sum. Quae ei vin VLPIANV g de iureiurando, quo propria superstitione iuratum est , it cmque de iureiurando improbatae religionis disserit , ea procul dubio ad Christianos illorum temporum pertinent, qui, r probato itureiuram o per genium Caesaris , non Diti per deum , per risum , et per principis saltitem, iurare audebant h9. Nec alio referenda, quae iciem VLPIANvs i scribit alibi: medicos fortassis quis accipiat etiam eos, qui alicuius partis comoris vel certi doloris sanitatem polluentur, ut puta s auricularius , s fistulae , vel dentium. Non tamen .s incantauit, se impraealtis est , s vulgari verbo ImpoSTOR UΜ utar, EXORCIZAVIT. Non sunt iso medicinae genera , tametyi sui, qui, sessibi pro irase, eum praedicatione ad ment. Proprium id erat eorum tem- is porum Christianis, ut daemones eiicerent, eosque, quibus tale ματουργἰM 'Fρισμα diuinitus obtigerat, adpellarente o clii , ceat
55쪽
quorum testimonia vir doctis limus , HENRICvs Do DNELI. us , se a diligenter collegit. Prorsus etiam in Christianos faba cuditur, duin idem V cpi ANus ΓfJ seribit: quisquis illicitum collegium ussurpaverit, ea
poeua tenetur, qua tenentur, qui hominibus armatis loca publica vel templa occupa se iudicati sunt. Praeterquam enim, quod a Christianismi incunabulis nihil eius cultoribus magis vitio datum esse nouimus, quam quod collegia illicita , religionis obtentu , usurparent, et hetaerias tam seuere prohibitas facerent fgJ : textus ille depromtus est ex VLpi ANIopere de Ucio proconsulis, cuius libro VII. eum nefaria principum rescripta aduersus Christianos collegisse , tradit LACTANT ivs i h J. Scio equidem, viros doctissimos, et in his nuper PETRum d ovLI. l Eus ingulari oratione , demonstrare conatos , DOMITIvM illum , cuius libride incla proconsulis a LACTANTIO memorantur, ab VLPlANo nostro diuersum sitisse, quia ille libros vii. hic, teste indice Florentino, d cem de ea re scripserit. Sed scio etiam haec omnia corruere, si cum
IACollo Cui AC io siJ et AEGi Dio MLMA Gio h P apud LACTANTI vri non libros VII. sed libram septimum legamus, quali librariorum
errore in numeris cardinalibus et ordinalibus nihil omnino frequen- ...tius esse, a IOANNE CLERICO I obseruatum est. Exercitationix posterioris capite a. pag. I 8s. recte noster refellit ICtum eximium , IOANNEM VOLT iv Μ m) , qui constitutionem de o he Romano iure ciuitatis donando aut Antonino Pio , aut Marco vel ideo necessario. tribuendam existimo, quia alioquin locum non habui siset S C. Apronianum , quo perminum , ut ciuitati hus fideicommissa relinquerentur, nisi prius omnes per imperium ciuitates iura Quiritum essent
consequutae. Sed iis, quae hic erudite scripsit SPANHEnius addi po- . test argumentu ar, quod iusto plus probat. nihil omnino probare Vi
56쪽
deri. Ex eodem enim VoSTI argumento colligi pote it , iam Hadriani temporibus , ac multo ante Antoninorum istorum imperium, eois tutionem imam prodiisse. Iam enim sub Hadriano exstitisse S C. Apronianum , contra C VI AC Vm a obseruauit ANTON ivs SCHvLTiN-civs b , idque vel inde satis adparet, quod IvLiANus e , quem sub Hadriano, et initiis Antonini Pii floruisse nouimus , illius non obscure meminit. Et fuere sane Apronii vel Aproniani, Vipstanorum cognomine nobiles, de quorum gente THO As REIN Is Vs c d et Cis Ris-TOPHOEvs ADAMVs RVPER Tvs e P egeriint, sub Hadriano celebe
ximi, eorumque consulatus non tacent fasti ad a. v. c. 87Ο. et 876. f , ut alterutrum horum consulum de hoc SCto ad amplissimum o dinem retulisse, admodum probabile sit. Eiusdem exercitationis capite s. pax. 22O. verba CAII g de m numissione in ecclesiis facta , explicaturus illustris S PANHEratus, non mirandum continuo esse ait, a gentili homine adhibitum esse ecclesiae ito men, quum illud et a POLUBIO , ARisTIDE, PLiNlo , aliisque scriptoribus Graecis et Latinis pro eoncione vel coetu usurpatum , et alia quoque Voca
huta , quae deinde Iudaei et Christiani adoptarint, veluti 8nagoga , θn drium, apostoli, a gentilibus alio sensu adhibita sunt. Quam ob rem hane
esse putat CAII sententiam , sertios manumisti aut testamento , avi in eMesa , aut ante consulem , id est in concione ciuium Romanorum per censum, vel in consilio ante consulem. Acuta sane diuinatio , qualem e SAM. PETlTo h video in mentem ventile , sed quam tamen solidam esse non existimo : primum , quod nemo veterum, quod ego sciam, Voca-hulo ἐκκλε is pro censo vel consilio consulum usus sit: deinde, quod ANIANVS CAII Institutiones non integras et sinceras, sed more istius saeculi passim interpolatas, et ad aeui sui mores inflexas reliquerit posteris et ut adeo manumissio illa taeeelesia. ducentis fere annis post CA tempo a Constantino Μ. inducta H, non minus AN IAHI manum prodat, quam quae alio loco h de ecclesiis, id es, templis dei, iisque patrimoniis ac sub stantiis, quae ad ecclesiastica lina pertinent , CAII textui inseruita
Quis, nisi qui CAIure Christianae religioni addictum fuisse statuit IJ,
57쪽
talia a CAIo proficisci potuisse credat, ac non potius Cu IACIO sa Isuffragetur , tilia ab ANI AN I manu cibe, iam Olim suspicanti. Cupite S. eiusdem exercitationis pa . 26 S. ex instituto agli de edicto perpetuo, tum urbano , tum Promisc ii, quae multis Obseruationibus a geri possent. Nos more nostro quaedam , nec Vbrum obuia, consectabimur. Magistratuum potestatem omnem in imperaudo , iure dicundo . ref rendo, γ que au*icando politam fuit se, ex CICERONE tb J constat, et iam pridem a CAROLO S lGONIO sc J obseruatum est. Ad imperium, praeter vocationem et prehemionem , praecipue pertinebat ius edicendi . adeo proprium Romanis magiitratibus, quibus aliquid erat imperii. ut non modo PLVTARCHO DdJ edicta dicantur διαγρο μματα ἀρχFHr- . praecepta magiνtratu: m, sed ci IlBvLIO se J Db imperitim venire dicantur bona, quae ex praetoris edicto distrahantur. Ita enim vir clarissimus Io. FRiD. GRO Novius II J acute interpretatur locum poetae elegan- adlimi: Quin etiam sedes iubeat si vendere aithas ἰ ne sub imperium , sub titulumque, Larra. Hinc iam Ancum regem διαγρα pas vri τίερῶν, edicta de rebus I acris in tabulis quernis proposuis e. memoriae prodidit DIONYsivs HALiCAR-
NΑss Eus f g J , qui et alio loco h J aeque ac Livius s i J mentionem
facit edicti a Servio Tullio rege de lustro condendo propositi. Regum exemplo et consules edicta proposuerunt, quorum passim meminerunt GELLivs f hJ, Livi Vs DIJ,PLi Nivs fmJ, CrCEBO fu J, SuΕΤΟ-Nlvs o J et alii. Inprinias celebrantur edicta censorum , quibus de iis , quae ad disciplinam et mores ciuium, coercendamque luxuriam pertinere videbantur, populum monebant. Μeminerunt eorum PLINIvs sp J, GEL
58쪽
Livst saJ , SUETONIVs f b J, ex quo et Claudium imperatorem in ce sura sua veterem edicendi morem reuocasse nouimus f e J. Quin et perpetuom illud, vel ut rictius dicam. tralatitiona edictum habuisse cenibres,eκ CORNELio Nεro TE sdJ discimus, qui de M. Porcio Catonet C to , inquit , censor cum eodem Flacco factius, seuere praefuit ei potestati.
m et in complures nobiles anima aeteriit, et multas res nouas tu edictum
addissit, quare luxuria reprimeretur, gnae iam tum incipiebat pullulare. Addere enim aliquid edicto nemo potess . nisi iam ainte huius modi edictum exstiterit, quod tamquam legem obseruet ciuitas. Multo magis ergo dictatores in re trepida creati edicta proponere poterant , quae pro Numine siemper obseruata este , dicit Papir,tis dictator apud Liviun f el, qui et alibi Is J edicti a M. Valerio dictatore propositi meminit. De reliquis magiitratibus dicemus breuius. Praetorum, aedilium. ac prCconsulum edicta nemo ignorat. At non acque inter omncs constat. et retia quos praetores, Veluti peregrinum eosque , qui quaestiones publicas erant sortiti, edicta proposuit Tq. Et prius tamen ex V ALTRlO MAXIMO fg Jet THEOPHi Lo s bJ ; posterius ex vetere commentario de anquisitione M. Sergii T. Quinctium Trogum capitis accusantis, apud VARRONEM Dd, nec non ex ΡLl Nio Iuniore s h J perspicue probari potest. Ceterum et illud haud praetermittendum videtur . praetorum Vnum quemque rus edicendi habuisse, nisi forte rei grauitas aliud exigere videretur. Tunc enim non modo totum praetorum collegium de nouo edicto consultabat, sed et aliquando in consilium adhibebat tribunos plebis, ceu docet exemplum apud CiCERONEΜ Γ IJ. Non idem autem licuisse videmus tribunis plebis , qui, eodem test 4 C CERONE L m J , non nisi de collegii sentemtia edicebant: quod et de aedilitiis edictis obseruat Cul AC Ius f nJ, et rationem inde reddens, cur in aedilitio edicto non disatur: iudicium dabo . vii in praetorio, sed: ti dieiitim dabimus , foJ. Sic vidimus edicta regum, consulum , censorum . dictatorum , praetorum , tribunorum ple bis , aedilium. Sed et reliqui magistratus ea potestate gaudebant.
59쪽
ALEx ANDER enim imperator L a J meminit etiamformae a praefecto pra rorio datae. Forma autem nihil aliud est ita iure nostro , quam edictum , a magistratu propositum , ceu ex locis quam plurimis constat LbJ. Praefecti urbi Turcii Aproniani edicta bina integra existant in marmore apud
aerario edicto obaeratum pependisse Claudium, refert SuETON ius se J. Nec minus certum est,magiitratus,qui in prouincias cum imperio ibant,edi- icta proposuis Ib, quamuis delegatis Auguil. pro consule vel propraetore nonnulli dubitent. Sane enim G vi DO PANCino Lus syn iis iure praetorio obtigisse prouincias , adeoque et edicendi ius fuisse , plane negat e primum, quia nec de caussis status exemplo proconsulum cognoscere potu
rint fg J , nec de agnoscendis liberis s h J : deinde quia Voriscus f i I
auctor sit, Probum impcratorem demum permisisse patribus, ut itis praetorium praesidibus darent. Enim vero, quantumuis haec speciosa sint , ratio tamen omnino fugit virum doctillimum. Quum in Syriam tulisset Cn. Piso , quam prouinciam tunc Caesarum fuisse . docuit HENRlCvs N
Bisivs s h J, diserte apud TACiΤvM I J ait Domitius Celer, Pisonem.
nou Sentium , Soeriae praepositum, huicfasces et ius praetoris , et Iegiones datas. Quid hoc testimonio clari usi quid apertius 8 Nec PANCl x o Li argumenta ita profecto comparata sunt, ut propter ea vadimonium des rere velimus. De liberali enim caussa praesides non minus, quam proconsules cognoscere potuisse , legibus f m J non paucis probant MERIL-Livs s n J et LYRLAMA s o J. In lege I. autem C. de ora. iudic. quaestio non est, an praeses de caussa liberali cognoscat. sed an dandus sit iudex pedaneus in quaestione incidente de caussa status, quum ipsitus caussae primariae de testamento Fabii praesentis notio ad praelidem pertineat lceu vir antiquae eruditionis et fidei, mearumque Musarum , dum viveret, amantissimus , GERARDvs NooDTIus Γρ J, perspieue demonstrauit. De
60쪽
agnostendis liberis et restitutione natalium an ipse cognoscere possit dubitabat PLINI Us . non tamen, quod ipse se ius praetorium non ha-, here existimaret, sed quod SCtum ad ea caussarum senera pertineas tantum de proconsulibus loqueretur , isque sibi religioni duceret a thenticam eius interpretationem sibi arrogare. Et quis miretur, quaeso , Irincipes sibi quaedam reseruasse , quae a legatis suis cognosci nolent , quamvis his dedissent ius praetorium, et talem notionem in honorem senatus proconsulibus concessissent. Huius generis autem mille restitutionem natalium , nemo ignorat , qui in arte nostra non plane
hospes est La J. Denique, quidquid Vopis Cus in loco paullo
ante adducto Probo imperatori. tribuit , plane antiquum est. Permiserat ille patribus , ut procousiles crearent, at idem iam Augustus, eiusque successores permiserant, ut proconsules legatos darent, at nec id nouuna esse , vel titulus Digestorum de Uisio proconsulis et legati e uincat, ac proinde et ius praetorium praefidibus datum non inter noua erit , sed Vetera ,
a superioribus principibus abolita, et a Probo restituta senatui. Et quid opus est verbis , ubi ipsa rei documenta exstant 8 Petronii enim , legati Aug. in Syria, edictum ad Doritas integrum exstat apud Ios EPH vae tb J. Et PLi Nivs De J, non modo se edicto prohibuis te hetaerias, fatetur. sed et Seruilium Caluum , qui ante ipsum Bithyniae praefuerat , relegatos a se in triennium edicto reuocasse, refert d J. Quin quum frequentius Per epistolas Traianum imperatorem consuleret, hic se ideo prudentiam PLiNII elegi sie profitetur , ut formandis istius prouinciae moribusi se moderaretur, et ea constitueret, quae ad perpetuam eius prouin- Ciae quietem essent profutura s e J. Id quod sane non aliter , quam peraedictum fieri potuit. Praeter magistratus edicendi ius habebant imperatores et duces belli , immo et pontifices maximi et decemviri sacrorum. Edictorum in castris propositorum exempla exstant apud DIONEM CAs-
rum exercitus esse, ad locum TERENT 1 I :
-- m. -. an miles nune adeo edico tibi ,
obseruat. De pontificum maximorum edictis, quorum exempla apud minueti opust. S II. III. G . TACI-