장음표시 사용
131쪽
haee miscibilia sunt quaecumque facientium contrarietavitem habent,4 haec emtii sunt ab inuicem passi . . t .
ua posita Iniscentur magis. Faeilius enim inuicem permutantur, citius. a Phrte γε s.
existens , in quo corum entitates unucam , & communem obtinentes actuaialitatem insunt. 3 Ex traditis miscibi lium conditionibus manifestum est quet cumque activa contrarietatem habent inuicem miscibilia esse, propterea quod & mutuo passiva sint. Quamobremiscibilium contrarietaS propria, i adaequata mixtionis causa erit . Sed quoniam simpliciter necessariae ad mixtionem efficiendam conditiones allatae sunt, alias afferre oportet, quae & minus facilem, aut difficilem, minusque perfectam, aut imperfectam mixtionem reddant vis: Primo igitur quo miscibilia in exiguas magis, ac minutas partes diuisa fuerint, eo facilius miscentur. si Etenim partes minimae iuxta positae se maxime tangunt, ideoque&maxime vicissim agunt, ac patiuntur, quare &facilius inuicem, ac celerius permutantur. 7 At parteS, quae maiori sunt prae ditae magnitudine se minus tangunt, plures a contactu remotiores obtinen res partes, atq; rninus idcirco agunt, ac patiuntur, quo sit ut tardius, ac dissicivilius mutationem subeant. Si igitur in hac miscibilium permutatione miXtionis natura consistit, necessario miscibialia, quo exiguas magis, ac minutas habebunt partes, eo facilius mixtionem subibunt. Quapropter eorum, quae
132쪽
Ρ R I M V S. Irs Idiuidi, ac pati solent, alienum facile l
terminum suscipere apta misceri facillime possunt, y quoniam, & facile diuidi,&in exiguas secari partes queunt. φ Atque humida quidem facile terminos alienos admittunt, ideoq; optime commisceri apta sunt, x si tamen excipiamus ea, quae viscosa, ac tenacia e Xi- 1lunt, ut oleum, pix, caeteraq; huiusmodi. δὴ Haec enim ob lentorem aegre diuiduntur,& ampliorem dumtaxat, malo remq; efficiunt molem. 3 Praeterea tum
imperfecta, minusque propria accidit mixtio, cum plura quidem miscibilia activa, ac passiva sunt, sed unum ad aliud relatum ab eo maxime passivum
est, alterum autem minus. qQuemadmodum in mixtione stanni, & arris co- tingit. Et si enim ambo liquescant, ac misceantur, attamen stannum ab aere maxime patitur, cum in aerem fere totum resoluatur, minus autem patitur ars,cuius integra substantia manet, amplior ob stanni mixtiooem facta, quodamque ipsius colore infecta.' Etenim quaedam balbutire, ambiguaq; videntur entia, quatenus media inter ea sunt, quae perfecte miscentur,& ea, quae misceri nullo pacto queunt. Quamobrem & remisse, & quodam modo mixtioncm subeunt, quoniam al- lterum passivum, ac susceptiuum est,al- i
Ita diuisibilium, & passivorii miscibilia sunt, s diuiduntur enim in parua
haec faciliter. Io Hoc enim erit faeile teris minabile esse,ut humida mi. scibilia maxime corporum D facile terminabile enim maxime humidum diuisibilium, nasi viscosum fuerit:
I 2IIaee enim ampliorem utiq;& maiorem molem faciunt. II Quando autem alterum solum passivum erit, aut Veis hementer, illud autetn vaIderemisse , aut nihil amplius quod mixtum est ex amboribus,a ut parum. a Philopponu .r Quod quidem eontIngit eis
I Quaedam enim balbutiunt ad inuicem entium, di ancipitia sunt r1Videntur enim quodammodo,& miscibilia esse remisse,&vt alterum quidem susceptibile, alteium aute forma,
133쪽
3 quod se in his eontingit rq stannum enim, ut passo ali
, qua existens sine materia aeras pene evanescit, & mixtum recedit, cum colorauerit solum rs Idem autem hoe eontingit, R in alijs.
6 Manifestuat est igitur ex ijs, quae dicta sunt, ia quod est nixtio,& quid est,& propter quid eis, S quae miscibilia
' Quoniam sunt quaedam ta- .lia, qualia iunt ab inuicem assibilia.,& facile termina, ilia ,& facile diuisibilia r
s haec enim neq; corrupta esisse nec ellarium eli mixta,ne
ter esse,s neque compositionem esse mixtionem eorum,neque ad senium.
quando facile terminabile existens passuum fuerit ,&activum, & tali miscibile rix ad aequivocuin enim misti
terum autem Veluti serma', ac species activum. s Atque hoc in stanno ,&arre contingit. A Nam eteri stannum admixtum quasi materiam propriam, pr priumque non habeat corpus,sed quaedam sit aeris affectio,cum miscetur, pene totum evanescit, ac difflatur, & ob exiguam, quam retinet, substantiam,
ipsum tantummodo ars colorare vide tur. s Idem vero,& in alijs rebus accidit . 6 Ex his igitur quae in toto hoc postremo de mixtione tractatu dicta sunt, manifestum est, an mixtio sit, quid mixtionis nomen significet , propter quam existat causam, & quaenam entia misceri apta sint.' Atque miscibilia videntur ea, q uae vicissim agere, ac pati, alienum facile terminum suscipere, &diuidi facillime possunt.' Ηec enim, ut
consentiunt omnes, nec omnino interire necesse est, nec eadem, integraq; simpliciter manere, sed in commune quandam, mediamque verti naturam opo tet. 9 Hoc autem modo miscibilium haud compositio videtur mixtio, quae sic sensibus latum modo appareat, que- admodum senserunt Veteres. Q Quam
obrem id miscibile quidem erit, quod
activum,ac passuum existens, alienum facile terminum potest suscipere, & cueo miscetur , quod easdem habet conditioncs : miscibilia enim,& idem nomena Diuiti su by Cooste
134쪽
men, & easdem essentiales conditiones obtinent. Τ Mixtio vero miscibilium alteratorum erit unio, hoc est, miscibilium unio, quae propria actualitate deperdira ,& quodam proinde modo alterata, ac refracta sub alio communi, medioqi exist un t actu,& vere,proprioque mixtum ericiunt.. Finis Libra Primi.
Bso I. v TA 3 iam est de mixtione sitactu, actione , & passione pertractatio, quomodo ijs co- petant, quae suapte natura agere, ac pati queunt. Atq; de substantiali rerum ortu, ac interitu quid sit, quibus in sit rebus, di quam ob causam existat copiose diximus. y Praeterea, & de ipsa quoque alteratione quid sit, de quo pacto ab ortu simplici, absolutoqi differat explica uimus Reliquum nunc est, ut devo. catia elementis considcremu S, ex quibus
i De mixtione igitur,& tactu, Fc de ipso facere, & pati dictuni est, quomodo existunt in retal ,qilae trans mutant secundum naturam ἰ2 amplius autem de peneraraone, S corruptione simplici,quo Diodo est, ct tuitis , cpropter quam causam: 3 sinuliter autem,& de altera tione dictuni est,quid alterari ,εc quam habet differentia eorum unumquodque. 4 Reliquum autem est eo ni
135쪽
Generatio enim , & eorruisptio omnibus natura consistentibusi substanti js, non siis ne sensibilibus corporibus.
Tox. a , Norum autem subiecta ina teriam hi quidem inquiun esse unam,2 ut aerem ponentes, aut igne, aut aliquid medium horum, di corpus existens, di separabile.
bus corpora mixta, veluti ex propria scertaq; materia fiunt, & constanta Neisque enim absque sensibilibus corporibus, seli elementis , quae cum praecipuum tactus feriant, excitetq, sensum, ob peculiares sibi a natura concessas affectiones, prima nuncupantur sensibilia, Ortum, ac interitum mixta subeunt
corpora, quae Vt proprium, ultimumq; naturae scopu consideramus, ideoq; natura consistentes substantias vocamuri Verum antequam propriam elementorum naturam, quam ad mixta relata sortiuntur corpora, eorumq; in uestigemus numerum, prima haudquaquam esse rerum elementa, ac princi
pia,sed ex prioribus alijs principijs esse
composita demonstrandum est, ut &transmutari inuicem posse mixtor uid
elementa corporum appareat, & eo-Tum corruat error, qui ex elementis , veluti ex prima, ultimaq; materia cGII stitui mixta censent.
Quidam igitur e veteribus phila.
sophis unicum tantummodo elemen tum , atq; unam statuunt materiam, in qua tamen assignanda minime consentiunt, cum alij aerem, alij ignem, alij quoddam medium interi haec invehant corpus actu per se existens, atque ab alijs seiunctum elementis. 3 Quidam vero inquiunt plura e sie rerum elemeatas Diuit tred by Corale
136쪽
ta, ' quorum alij ignem, ac terram a Dserunt, alij liis addunt aerem, alij aqua ut Empedocles. s Attamen ex his , aut coeuntibus, ac dissolutis, aut penes a Dfectiones alteratis res gigni, ac interire unanimi consensu omnes affirmant. Sic autem arguunt, ut corpora haec Prima rerum principia esse probent. Quaecumque in suo genere prima sunt, aliorum principia , atque elementa videntur, sed quae assignata sunt corpora, aut omnia,aut quaedam omnium prima sunt,ergo aliorum principia, & clementa existunt. In hac argumentatione quoad maiorem propositionem spectat absq; vl- Io scrupulo cocedi potest. Etenim fateri consentaneum est, ea q uar omnium prima sunt, rerum principia, atq; elementa esse, quicquid sit de modo, quo ex his generatio rerum, ac interitus accidit, aut quia per unionem, dissolutionemve transmutentur, aut quia alterata dumtaxat mutationem subeant, etsi ut patebit, verum haud sit corporea indicata elementa prima rerum principia esse. At qui unicam praeter elementa statuunt materiam , quae actu
cxistat corpus, & ab ijs seiungi queat, maxime errant Neque enim fieri potest, ut sensibile actu existat corpus, quod nullam ea primis, ac sensibilibus . . R quali-
η Hi enun meni & terram,hi autem, te staec, re aerem ter. tium,hi autem , dc ii quam quartum, vicies; e quibus conpregatis, &
segregatis, aut alteratis contingere generationem,& corruptionem rebus.
pia, & elementa bene se haiabet dicere, sit consessum, ex
quibus transi nutatis, aut secundum aliam transmutationem contingit generatio. nem esse, & corruptIonem. a Phuo sua . . - . : .
1 Sess faeientes quidem unam materiam praeter dicta, hinc autem separabilein, di cor. porcam, peccant: σ3 Impossibile enim est sine contrarietate esse corpus hoc. sensibile existens.
137쪽
4 Aut enim leue,aut graue, ut calidum, aut frigidum necesse est esse infinitu hoc , quod quident dicunt esse princi
r Vt autem in Timeo scripta est nullam habet determinationem .
a Non enim dixit manifeste illud omne reeipiens si sep rat irati elemeruis et 3 nec utitur illo, dicens ego subiectum ali ala vorat selementis prius: ut aurum epeti us au illis
, qualitatibus suapte natura in Iuat.
l Quare medium, iq; infinitum, quod
i praeter elementa inuchunt corpus, rea rurnq, principium asserunt, aut graue, aut leue, aut calidu , aut frigidum erit. At si calidum, ac leue sit ex necessi a te aer,aut ignis erit, si frigidum , ac graue terra,aut aqua, aut saltem ex his conflatum corpus, non igitur vllum sensibile actu praeter elementa exi siens corpus
cile possibile est. Verum ,& in eo defecit Plato de
prima rerum materia loquens, quod in Timeo ipsius naturam obscure, & confuse tetigit. Neque enim clare dete minauit,an materia prima, quam se marum omnium Iocum receptacu
Ium dixit, ab elementis ieiungi, & abiaque in consistere ullo modo posset.
3 Atque etiam errauit Plato,cum prium unicana es ementis labiecerit materiam, postea autem de elementorum gen ratione loquens, haud illa utatur,sed ex superfici cbus clementa constitui aiascrat. Α Hanc autem subiectam mateririam exemplo auri declarae, auq, ut ex auro opera quaecumque aurea fiunt, sic ex ea omnia Mementa fieri. Quare cum corpora haec artificiata a subiecta denominemur materia, eodem modo,& naturalia corpora ab immutabili, ita qua insunt, materia proprium sortirino mea Diuitigod by GOoste
138쪽
nomen censet. s Sed minus quidem recte hoc dici videtur, quandoquidem res naturales potiusta torma a qua in
proprio esse constituuntur,quam a materia denominentur. si Etenim quia in alteratione non mutatur subiectum sen
sibile, sed manet idem substantiali ser
uata forma , recte a subiecta materia sumitur denominatio. 7 At in generatione, atque interitu, quia substantia- Iis mutatur forma, haud ex materia, quae permanet Oritur nomen ,sed ex forma, quaerem in proprio esse constituit.' Atque hoc pacto rectissime Plato a subiecta materia statuas aureas dici a Lfirmat , cum artificialis statuae figura accidens sit, auri autem forma substantia,a qua esse,nomenq; prouenit. Secus vero inu rebus naturalibus accidit in quibus forma haud accidens est, sed substantia, quae proprium esse constituit, iureq; nomen tribuit. Is autem, & Platoni potest adscribi error, quod elementa, quae solida videntur corpora , ex superficiebus,
tamquam eX materia constare , & in
eas diuidi censet. Neque enim fieri potest ut superficies, quae indivis bilis corporis terminus est, ipsum veluti prima
ingrediatur materia. Verum licet Veteres corpora sen
sibilia, seli elementa, ex quibus con-R a stant
s sed hoe non bene dicitur. hoc modo dictum, 6 Sed quorum quidem altera tio est, ita,
et quorum autem generatio,&corruptio , i inpossibile illa appellari, ex quibus genera tum est: 8 Quam uis,inquit, longe verillimu m ellat aurum dicere unumquodq; esse.
t sed elementis existentibus solidis usque ad planities sa-cit disibiu tionem. x Impossibile autem materia primam planities esse.
I Nox autem dicimus aliqua materiam , corporum scias iis
139쪽
trarietate,ex qua generantur vocata elementa.
2 Determinatum est autem de his exactius in alijs.3 sed tamen quoniam, & hoe
pora prima determinandum est,& de his. 4 Principium quidem , dc pri
riam, inseparabilem quide, - ubiectam autem contrariis.s Neque enim talidum m teria est seipido,neq; hoc calido,sed subiectu ambobus.
ε Quapropter primum quidepotentia corpus sensibile principium est. et Secundum autem contra rietates, dico autem, ut caliditas, & frigiditas.
stant mixta, prima rerum principia egestatuant, nos tamen aliquam his coriaporibus materiam sub ijci asserimus, ea
que haud per se posse consistere, sed
cum aliqua semper forma, certaue qualitate coniunctam esse, atque ex ea sensibilia gigni corpora, quae dicuntur e lementa , censemus. At de his maiori cum diligentia in physicis determinatum est. 3 Nunc tamen breuiter de ipsa materia dicendum est, quomodo ex ea,cum certa quadam temperie qualitatum elementa fiant . Atque id existimandum est, principium,ex quo primo elementa fiunt, materiam esse, quae
ab ipsis quidem formis , certisue qualitatibus seiungi nequit, sed ijs perpetuo , ac indi lubili nexu iuncta subiicitur. Neque enim calidum praecise sumptum frigido, ut propria substernitur materia, atque ipsius actionem suscipit, neque calido frigidum, sed te tium quoddam subiectum esse oportet, in quo ambo suscipiantur contraria. Quapropter hunc ex parte materialium causarum ordinem in producendis elementis considerare possumus. si Nam primo quidem ipsa inest materia , quae sensibile corpus, seti elementum potestate est. 7 Deinde primarum tem p ries qualitatum, ut caliditatis, & fria
giditatis, quae ipsam praeparat, ac dilponit
140쪽
nit materiam, ipsiusque potentiam ad certam suscipiendam formam determinat. 3 Postremo iam ipsum constitutum elementum adest, propria ipsius genita forma, ut ignis, aqua, & alia huiusmodi, atque ex iis tamquam eX materia corpora mixta fiunt. 9 Etenim vicissim pugnant, & in se inuicem transmutantur elementa, ut sic ad mixtorum compositionem concurrere queant.
0 Hinc patet error Empedoclis,& aliorum quorundam, qui transmutari inuicem posse elementa negant. I Si enim id verum esset, omnis tolleretur de meis dio alteratio, quam tamen ipsi concedunt. Probatur, nam alteratio in ei mentis eo usque potest procedere, ut eorum substantiam interimat, quatenus existentem in ijs temperiem qualitatum auferre apta est, quare si alterationem pati queunt elementa,& in substantia quoque mutationem subire possunt: at Empedocles, alij que transmutari elementa posse negant, ergo, & alterari
etiam posse negare coguntur. Nec vero ex eo quod inuicem transmutetur
elementa, existimandum est ipsas etiam qualitates prscise sumptas inuicem tras mutari posse. Etenim contrarium per se acceptum in aliud mutari contrarium non potest. Quoniam igitur ex dNctis conuat corporea elementa primam haud
aqua,& talia. s Ille entem transinutantur; in se inuicem. Io Et non ut Empedocles, alij dicunc.
It Neque enim esset altera, tios Ix Coni rietates autem nedtransmutantun
t 3 Sed non minur, & ut eo poris, qualia, di quot dice dum principia. Dissiliaco by Corale