장음표시 사용
111쪽
4 similiter autem impossibile est,& si plura uni. s Indi uisibile enim existen in eodem habebi: passiones.s Quapropter di si patiat ocundum quod instigidatur, secudui . id, & aliquid aliud faciet,aut patietur. Eodem aute in modo, & de passionibnsa ijs.
r Noe enim & solida Si plena dieentibus indivisibilia
a Neque enim rariora , neq; densiora est possibile geneis Tari, vacuo non existeute in
gulas habeant affectiones. 3 Nam h pacto non modo figura,sed natura qti que differrent corpuscula, cum ita sit unumquodq; constitutum corpusculu, ut haud in potentia sit ad alterius affectionem suscipiendam. 6 Eodem modo fieri nequit, ut singula corpuscula plures obtineant affectiones. s Etenim in diuisibile corpusculum existens opinpositas affectiones habcbit, necesse a utem est in unoquoq; subiccto fateri partem, in qua una insit affectio,& partem, in qua suscipiatur altera , si ac proinde si ex calido fiat frigidum, in altera quidem parte merit calor, in altera autem suscipietur frigus,' sicq; & de alijs affectionibus dicendum est: quanis do quidem subiectum, quod alteratur,
ac mouetur debeat ex neeessitate partes habere, secundum qua S cum moue
tur,& sub termino a quo, & sub termino ad quem simul existere queat,unum ergo, & idem corpusculu mplures affectiones habere impossibile est. Septimo, & in eadem incidunt absurda , qui & corpora, & superficies indiuiduas ponunt. Quia enim indiuidua haec principia haud in se continent vacuum,queam admodum utrique asserunt Philosophi, nec rariora fieri, nec densiora poterunt, cum ob maius interceptum vacuum, raritaS, Ob minus
112쪽
nu autem contingat densitas , at densitate, ac raritate ablatis, & quascumque alias affestiones tollere necessu est,
4 u ro nςς Miua, nec passiua indiuidiua ab his Philosophis inuecta: princi .
i Odiaua,& in eo quoque deficiunt hi, Philosophi, quod principia indiui- dua parua quidem esse, haud autem '
magna dicant. Etenim rationi comgruenter nunc asserimus maiora faci ljus, quam parua D ngi, iquoniam magna in multa diuidentia Occurrunt, parinua autem facile effugiunt, ac praeterlabuntur.' At qui indiuidua corpuscula suapte natura diuidi,ac frangi posse ne gant, n ullam assignare quesitrationem, ua potius par Ra, quam magnλ indiuidua esse dicant. t. i Nono, aut omnia corpuscula eam .dem naturam, atque essentiam habent solo discrepantia numero, quemadmO-Hum ab aqua differt aqua, aut specie, & essentia distincta sunt, quemadmod si jsibaec quidem ignea, illa autem terrea secundum se tota existant. Si is , '& eadem omnium corpusculorum est natura, ea quidem sunt iniuria ab inviacem seiuncta. Quae enim similem habent
naturam, Vnionem, ac societatem ro
quirunt. Quid igitur illa secreuit Θ3 Et quam ob causam sese tangentia non
r Amplius autem,S: i conuenitos est parua quidem indi, nisibi: se esset, magna a ut
2 Nune enim rationabilite maiora magis franguntur quam parua. 3 si decenni, dissoluuntUr f cilius paruis scilicet magna, ostendunt enim multas. In diuisibilia autem penitus, quare magis, quam Ina gnis,in existunt paruul
i Amplius autem virlim rara omnium sit natura illorum solidoruin, aut disserunt alis tera ab alteris, quemadmo dum, si haec quidem essentienea, illa autem terrea mo
le a si enim una est natura ommium, qaid est quod senara -
113쪽
Nihil enim disseti posteriori priori.
3 si altera autem, questa haec sunt fi Et manifestum est quod heeponendum est principia, Ec
μπια N rix A Iius autem quid est, quod monet a Si enim aliis passivumis 3 Sr autem ipsum seipsum se umquodq; aut diuisibile eis ri secundum aliud quidem
eodem modo fiunt unum, quo ex pluribus aquae guttis iuxta positis una co Iescit aqua λε Neq; enim posterior parsa priori differt, sed eandem cum ea naturam habet. Quare cum eiusdem sint naturae corpuscuIa, di simul coeant, &uniforme constituant corpus necesse est. F Si vero essentia, ac natura inter se disserant corpuscula, ex necessitate quaIta erunt, siquidem penes quatit tes tantum eorum sumi differentia potest . si Hoc autem si verum est, con sentaneum rationi videtur, ea ob qua Iitates potius, quas habent, quam ob figuras rerum causas , & principia vocari, cum suapte natura nullius rei sit effectiva figura - Praeterea si natura ,& qualitatibuτcorpuscula differunt, sese mutuo Iang tia vicissiin agent, ac patientur, quare
haud erunt impatibilia, quemadmoduij, quos urgemus aiunt Philosophi Certum enim est quς subiecto sunt unli,
formis vero, & qualitatibus opposita, adactionem,& passione aptissima, cum se tetigerint,ma Xime esse. Vltimo,quid erit mouen S, quo per Vacuum assidue corpuscula feruntur ex Nam si diuersum ab ijs,ac distinctum sit, patibilia corpuscula erunt, cum a se Parato Patiantur mouenter. 3 Si vero numquodque coιpusculum seipsum
114쪽
mouet, aut diuisibile erit, secundum aliam quidem partem motum , secundum aliam autem mouens, s aut si pa tibus careat, ipsumque totum se ipsummoueat, in eodem, qua id est est,opposita inerunt,nem pe mouere, ac moucri, agere, ac pati: hoc autem nemo est, qui non fateatur absurdum esse. Atqui si id contingere posse dicamus, materiam non solum numero, sed facultate etiam, ac potentia unam esse cogimur asserere.
Iam indiuidua Leucippi, de Democriti corpuscula ad actionem, & passionem efficiendam asserta confutauimus. Nune Empedoclis sententiam aggre. di necesse est, qui agentia per meatus patientium ingredi,siicque actionem, de passonem fieri putauit. Quicumque igitur agentium motu, atque ingressu in meatus patientium nancisci affectiones, de qualitates com
pora inquiunt, si oppletis quidem id
meatibus euenire dicant, superuacanei prorsus videntur meatus; etenim eam
ob causam meatus induxit Empedocles ut agentibus praeberect aditum. At si oppleti sunt meatus,non magis agentibus patebit aditus, quam si totum patiens corpus meatibus carens,& continuum esset. Quare si per oppletos meatus uniuersum patitur , licet meati- . Ο a bus
mouen . secundum aliud autem motum.
4 aut secundum idem contraria inerua
r Et non solum materia erit numero uua,sed &potentia. Tex. y VI iauieumque istine permeatuum motum inquiunt patisones eontingere, siquidem,& plenis meatibus superfluet meatus. x Si enim patitur ne uniuerissum , & si non meatus habes.sed ipsum eontinuum existens patietur eodem modQ.
115쪽
Tex. τε. I Amplius autem quomodo eontingit de ipso relpicere accideresit dii: es
1 NequY eniim secundum ractus contingit transire per per transparc ntia, neque permeatus,li plenus sit unusquisque. 23 Quid enim disserret ab eo, quod est iro meatus haberet oinue enim sic esset plenum. i4 sed & si vacua quidem hare
snt,neeeue autem sit corpo- ra in se habere,idem contin- iget rursum.
1 Si autem tanta sint secunω dum magnitudinem, ut non suscipiant eorpus aliquod, idiculum est paruum qiitde
existiirin re vacuum est e,ma gnum autem noua .
bus careat,& continuum existat,nihilo iminus tamen ad patiendum aptum, &accommodatum erit. Quid enim differt, sit ne uniuersum plenum , & co tinuum, an distinctum meatibus plenis λδ Praeterea, quomodo hanc eandem sententiam in efficienda visione tueri possunt ρ Aiunt enim tum visionem perfici, cum per aeris, & oculorum meatus ingressum fuerit obiectum, vimque ipsam, & viden pi facultatem attigerit. At si unusquisq; meatus oppletus est, nec per solidas perspicui corporis par tes luisibilia transmeare poterunt obie cta, nec per meatus, ac porosin ijsdem eorporibus existentes. 3 Eodem enim modo st habet corpus oppletos habens meatus , ac si undequaque solidum , &continuum esset , propterea quod aeque in omnibus partibus existat plenum. Quare si visa bile obiectum meatibus destitutum corpus penetrare nequit, haud ipsos quoque oppletos penetrabit meatus. 4 At vero si quis asserat v euos esse meatus, qui tamen corpora suscipere valeant, iis quidem susceptis eadem rursus,quae diximus,contingent absurda . s Quod si adeo exigui sint
meatus,ut nullum excipere corpus queant, ridiculum sane est, exiguum quide existimare vacuum esse , haud vero m.
116쪽
gmam. si Etenim vacuum,si quid est
quoddam esse spatium ad corpora exci- .pienda aptum imaginantur Veteres.At spatium qua spatium est, non magis paruitatem, quam magnitudinem re quirit, atque si magnum sit corpus, &magnum quoque spatium sit oportet, si vero paruum, & spatium utiq; paruum erit, I ex quo fit corpus unumquodq, vacuum spatium aequale obtinere. Si igitur vacuum, & magnum ,& paruum esse potest, ac meliori modo per amplos fit actio meatus, quam per an gustos, haud iure vacuos,& eXiguos asin 'serimus meatus,per qum pati corpora queant. Sed uniuerse iam nullam i-siorum meatuum esse necessitatem, ac plane superuacaneos esse ostendamus. Nam, aut sese tangentia corpora vicis, smagere, ac pati possunt, aut non. PSi quae se tangunt corpora non possunt aliquid agere, nec ipsos ingredientiam catus agent, quandoquidem hoc solum praestent meatus, ut ingredi per
mittant agens , quod patiens undique sipermeare , ac intime tangere queat. lao Si vero solo existente contactu fiat lactio, etsi nulli adsint meatus, haec qui- Idem agere, illa autem eorum , quae se ltangunt, pati accidet, propterea quod linter corpora .contactus absq; vllis esse limeatibus queat. yy Manifestum igitur lcη dictis aut salsum esse meatus in
s neque quati tririmique, fili vacuum aliquid aliud exi stimare dicere praeter Legio
Quapropter manii est uni et . quod omni corpori mole aequale erit vacuum.
3 omnino autem meatus sacere su perfluum. I si enim nihil ne it secundu. tactum,i neque permeatus transiens iaciet.
tibus non existenti sus , liae quidem patientur, illa autefacient eorum,quae ad inuiceni hoc modo nata sunt.
ii Quod ergo ita dicere meatus, ut quidam existimat, aut salsum,aut vanum sit, mavi
117쪽
ii Diuisibilibus autem Om ni quaque corporibus existetibus meatus facere ridiculum et .
seeundum enim quod diis visibilia sunt pollunt lepa
Tm τ' i Quo aicem modo insit generare entibus , Sc iacere, flepara dicamus accipictes principium dictum saepe . . ' . l . et Ri enim est hoc quidem p teitate hoc autem actuinis,
ducere, utquos redarguimus aiunt Philosophi, quoniam in rerum uniuersita te haud vacuum existat, aut prorsus vanum, quandoquidem nihil ad actione, i & passionem conferant. od si quacumque sint corpora diuisibilia, ut in con fesso est, frustra adhuc magis, &ridicule in corpore insitos statuimus
meatus. Etenim poterit agens applic tum patiens diuidere, sibique parare meatus, quibus ipsum ingredi, ac tan-
lgtro faciliuS queat. Corpora nam que diuidua, qua diuidua sunt, etsi i me tibus careant, diuidi tamen, ac se
parari possunt. x Veterum opinionibus reiectis, ex propria nunc sententia declarandum est, quo modo generatio, actio, & pansio contingant, si ab eo principio, quod saepe a nobis indicatum est, exordium sumamus. Atque principium quidem hoc est,eorum,quae sunt,quaedam actu, quaedam potestate esse, quo modo actu calidum , & potestate calidum asseril mus. Ex hoc principio manifestum est, i quo modo res agunt,&pati utur. Nam quatenus res actu tales lunt, atque habent formam , agunt, quatenuS vero potestate dicuntur, & sulcipere queunt formam, patiuntur. Hoc modo ut aliquid calidum actu est, agit,caloremque producit, ut vero potestate calidum est 'Patitur,
118쪽
patitur, & recipit calorem. Nec ve
ro id, quod potestate est hic quidem parte patitur , illa autem minime, sed
uniuersum, qua est potestate patitur, atq; magis, aut minus patitur, qui magis, aut minus potestate est. Ex his patet quo modo meatus, ac pori ad actionem , & passionem conferant. εEtenim corpus unumquodque suapte
natura dissimile est, ijsque affectum partibus, quibus facile actionem suscipere, ae pati queat. Atque huiusmodi par
tes meatus, ac pori videntur,s quemadmodum in ipsis metallis apparet, quae ob impuritatem quasdam contunenti ductu protensas obtinent venas, quibus, & franguntur facillime,& alterationem patiuntur. Ex quibus patet, non absolute quidem meatus, ac poros ad actionem, & passionem conferre ,
kd quatenus in existentibus ijs faciIior, di celerior contingit actio, & passio. , Atq; id manifestum quoq; ex dictis
est, quaecumque inter se continua sunt, eiusdemq; rationis affectiones habent, agere vicissim, ac pati non posse, cum iis careant partibus, quarum aliae pote. nate, aliae actu existant. Praeterea lcertum est, nec ea mutuo agere, ac pa- lti posse, quae etsi ad agendum, & patiendum apta sint,neque se tangunt, neque alia. Nec eae mi est agens,& patiens,
ν narum autem est. non tum quidem pati,eum autem non
pati, sed omniquaque secundum quod est tale, minus a tem,Sc magisJeeadum quod tale magis est, di minus: ε sic utique meatus aliquis dicet magis inusse,s ut in fodiendis metallis protendunt passibiles venae con
tinuae Trat. 78. x Connatum ipitur unum
119쪽
3 Dico autem ut' non solam tangens ealefacit ignis, sed di si longe sit, taerem enunignis, aer autem corpus calefacit natur, & sacere, &pati. Tax. 7s.1 Existimare autem tum pati,
tum autem non, cum deter. . minaverinius in ptineipio
, hoc dicendum. a Si enim non omniquaq; diuisibilis si magnitudo, sed est corpus indiuili bile aut latitudo, no utiq; erit omnio
quaque passibile. 3 sed neq; eontinuum ullum
si autem hoe salsum,Se omne corpus diuisbite,nihil reia seri diuisum quidem esse, tangere aute aut diuisbile egeas si enim segregari potest se
cundum lataus, ut aiunt qui in
dam ,etsi nondum fuerit di. udum, erit diuisum.
aut se tangere,aut corpora intermedia, mrae. gentis actionem: suscipere, & ad ipsum transmittere patiens valeant. 4A phoc modo non solum ignis imm diate aquam tangens calefacit, sed ab ea etiam distans, intermedio existente aere, qui ab igne patiens calorem in a quam eundem agat, & propriam exercere in aquam adtio nem,& ab ea quoq;
pati, ac transmutari possit, , ' , ' fit
- loniam vero determinatu prius est eorpora haud per partes , sed uni, ueris,qua potest ate sunt pati, hoc rur,sus aggredi, ac statuere necesse est. ΕEtenim si quacumque diuisibilis m ..gnitudo non est, sed ex indiuiduis cor, pusculis, ac superficiebus constat , non utique ex ijs constitutum corpus qua icumq: pati poterit, cum indiuidua ip. sum conflantia corpuscula ad patie d una inepta sint. 3 Atque nec ipsum re, sultans compositum continuum erit,mijs unoquoq; existente continuo, quae suapte vinaria divisibilia sunt. 4 At si haec opinio falsa est,& omne corpus diauisibile quacumq; videtur, nec ulla indiuidua existum corpuscula,aut super ficies,nihil profecto refert, sint ne corporis partes diuisae, ac sese tangant, ut senserunt Veteres , an vero potentia tantum diuisibiles exi stant. s Nam si
lex eo separari ab agente queunt, quod sese
120쪽
sese diuisae tangant, ut inquit Plato, etsi
antequam adueniat agens, haudquaquam sit diuisum corpus, attamen cum aduenerit agens, ac diuid cns, necessa rio diuisionem patietur : is quandoquidem nullum sequatur absurdum, sit diuisibile corpus actum diuisionis recipiat. Quare cum diuisibile quacumq;elle corpus asseramus, etiam quacum qipati posse dicamus oportet. 7 Verum inconueniens, & absurdum est , sc generationem fieri, ut per meatus in QOreporibus insertos ingrediatur agens, δέ Partes corporis diuidat, ac separet: Letenim ex hac sententia alterari nihil posse accidit. ει, Et sane idem corpus continuum istens, quandoq; cernimus absq; Vlla scissione, ac permutatione partium humidum fieri, quandoq; autem concrescere, quam quidem alterationem patitur absq; eo,quod ullo pacto penes ordinem, ac situ in mutetur, quemadmodum censebat Democritus. N que enim ex humido efficitur concitatione durum,quia propriam mutet naturam , aut eiu S transponantur parteS,3 neq; indiuiduis relictis corpusculis, quae sunt apta duritiem efficere, excluda fuerunt, quae mollitiem gignere aptae ant,' sed corpus idem, atque uniue
r omnino autem hoc gene rari modo scissis corporibus inconueniens est.
r videmus enim idem corpus continuum exilians, quan doq; quidem humidit,quandoque autem congelarum, non diuisione,& compositione hoc patiens, nec ve sone, di tacita, sicut ait Democritus . . . .: H a Neque enim transductum , neq; transpositum, neqim - latuin secundum 'mcongelatum exi humidia ge