장음표시 사용
101쪽
1 Ha igitur videtur pati vis numquodque per quosdam meatus ingrediente facienis te vltimoinc principalissimo: 3 Et hoc modo videre, Sc audire nos inquiunt, secunaeum alios sensus sentire om
terminauerunt ita, quemadmodum, & empedocles, nosolum patientibus, & faciisentibus, sed εἰ miscera ea inquiunt, quorumcunq, mea tus ad inuicem se ni commensuratis rim ς' - . . , Vla autem 'hinxit te. 8e de ominbire uno sermone μ
attigimus, eundem nunc fusius, & eo piosius explicemus ea, quae a Veteribus accepimus perpendentes oportet. Quidam igitur pati unumquodque per tenuissimos quosdam in existentes mea tus, ac poros existimant, per quos vitimum, ac praecipuum sese in trudat agos, sicq; patiens undiq; permeans afficiat. Atq; nos hoc pacto,& videre, & audire, caeterisque alijs sensibus sentire aiunt, in sensuum meatus sensibilibus ingredientibus obiectis. ' Quare, &per aerem,& aquam,& corpora perspicua nos cernere putant, quoniam haecinuisibiles quidem ob paruitatem, sed tamen plures, & serie quadam, ac Ordine dispositos habeant meatus, si &eo magis, quo perspicua, ac dilucida magis fuerint, sicq; facilius ingredientibus corpusculis aditum praebeant, ac pateant. si Qui igitur his meatibus, hocqἱ corporum ingressu in quibusdam rebus naturalibus explicandis utunt tar, quemadmodum Empedocles, non Ium meatus illos ad actionem, & passionem efficiendam maxime conferre putant, sed ea quoque inuicem misceri facillime aiunt,quae commensuratos,ac: rates habent poros, ut miscibilia per
3 At Ionge melius arbitrati sunt Leucippus,& Democritus, qui una,eadem que
102쪽
que proIata sentetia omnium motuum reddiderunt causas, maxime secundum naturam asserentes principium, ut motum, & mutationem, cum indiui dua inuexerint corpuscula, quibus va
rie mutatis omnes contingerent motus. . Opposito autem modo Veteres
alij philosophi, ut Parmenides, & M
Iisus. Quemadmodum enim Democri. tus , & Leucippus ex indiuiduorum corpusculorum motu sensibus praecipue noto esse vacuum arbitrati sunt, quo ablato,& omnem auferri ex necessitate motum censebant; ita & Parmenides, ac Melisus ex ablato vacuo maxime sensibus ignoto, & motum ,&multitudinem rerum de medio tollere conati sunt. Sic enim ens unum,&immobile esse probant.Vacuum est nonens, & in rerum natura haudquaquam existit, 3 nihil autem moueri potest, si ipsum vacuum separatum in ratione rerum non sit,' nec rursus multa esse possibile est, nisi intercedente vacuo, separentur, ac distinguantur, ergo nec motus, nec rerum multitudo esse potest. Quod si quis asserat nos rerum multitudinem solo tactu absque intermedio vacuo tueri posse, eo quod unuhaudquaquam sint corpora , quae hahent extrema simul: hoc minime reci
piebat Parmenides, sed adhuc vacuum
& Democritus , principium eum fecerint secundum naturam quod est. a Philopoua ab phitinuus
a Quidam enim antiquorum opinati sunt ex necessitate ens unum esse. D immobile: vacuum enim esse non ens, 3 moueri autem non posse non existente .vacuo separa
4 neque rursus multa esse noexuicnte segι ega Ius .
Tox. s 8. I Hoc aute vi nihil disserte siquis existimet non contianusi esse uniuersum,sed tangere diuisim ab eo, quod est dicere : fore multa, ti no aenum esse, di eacuum. Diuitiam by
103쪽
a si enim omniquaque diui insibile . nihil esse unum.qu. Propter neque milia, sed vacuum Omne:
3 Si autem tum quidem , tum autem non, Emento alicui hoc utique assi lara:
Quousque enim, & propter quid iplius totius hoc quidelia se habet,& plenun est,ilis Iud autem diuisum ls Amplius limiliter dicere necessarium non esse incit i.
ε Ex his igitur Qtionibus tra Rendentes sensum,& despi cientes eum, ac si conueniat rationem sequi psinn omne esse unum, di immobile,&infinitumi quidem dicunt:
concede dum esse affirmabat, quoniam multa sese tangentia uniuersi corpora esse aliud non sit, quam ea vacuo sep rari, ac distingui. Nam aut ens undique diuisum in , aut non. Si undique est diuisum, nihil utiq; erit, nec unum, nec multa, tantum qi proinde vacuum existet. 3 Si vero ens secundum alias quidem partes diuisionem suscipit, s cundum alias vero non, figmento hoc simile esse cuilibet videri potest; ' neq; enim rationem assignare licet, qua haec totius uniuersi pars diuisa sit, illa a tem continua , nulloq; intercisa vacuo.s Praeterea etsi uniuersi corpora sese tangere dicamus, adhuc Parmenides auferendum censetimo tum, quoniam si moueantur corpora in plenum eXn cessitate debeant moueri, & sese sic penetrare . Quod cum absurdum sit, absurdum quuque erit ullum fieri pota motum. si His ergo rationibus addi ctus Parmenides omittens, ac despicies sensum, qui, & rerum multitudinem esse,& motum undiq, clamat, quasi rationi tantum fides, nulla autem sensu
bus adhibenda sit, ipsum uniuersum unum,& immobile, atque infinitum esse dicit. 7 Si enim finitum esset, ipso
terminaretur, ac finiretur vacuo, at vacuum non est, ergo & uniuersum e
104쪽
aut, quibus innixusParmenides propria
de rerum natura protulit sententiam Verum enim vero si inanes dumtaxat allatas rationes consideremus,
haec prope cosequi videntur. At si res ipsas proprio, certoq; innixas sensu speciemus, quasi quodam plusqua insaniae aestu abrepti erimus, si ea hoc pacto se habere opinabimur. 3 Quis enim adeo mente captus est,& a sese eo usque discedit, ut ignem, & glaciem idem esse putet Θ Fallitur namq; demens in ijs Dium dijudicandis, quae honestatem, ac bonitatem praeseserunt, cum ea, qua speciem boni,& honesti ob usum,& c5suetudinem habent, ab ijs prae amentia minime differre iudicet, quae vere bo- δε honesta sunt. 3 Sed maiorem Leucippus , quam
Parmenides meretur laudem, quoniam ex ijs,quae sensui manifesta sunt, ea d ducere contendit, quae incerta, & obscura videntur, cum tamen ex ijs, quae dubia,incertaq; sunt, ea destruere Pammenides conetur, quae perspicua, ma4ximeq: sensibus obuia existunt. Neque enim generationem Leucippus, nec interitum, nec motum, nec rerum multi
tudinem aufert, sed haec fatetur, aco: supponit , quae vel ipsis clare patent sensibus. Quare partim quidem ijs il l
quae apparent fide habuit, partim vero l
rationes enunciauerunt de veritate. Tex I Amplius autem in oratio nibus quidem videntur haec contingerer 2 in rebus autem dementiae
s Nullum enim dementium egredi tantum vi ignem viis esse existituot, & glaeiem νη sed solum bona, dc apparentia propter assuetudine hae equibusdam propter demenis iam nihil videntur differre.
i Leucippus autem existimauit habere ratio es, quae adsensum consessa dicentes sno destrueut , ncq; generationem, neqi curruptι ouem, neq; motum ,& multitudianem entium.
105쪽
3 Costimentibu autem Unu, ut non existat motus sine vacub,vacuumq; non ens, &entis nihil non ens inquit esse: A quod enim proprie en m. ni plenum existens.s Sed esse tale non unum, sed infinita multitu fine,& indiuisibilia propter paruitatem molium. fi Hare autem in vaeuo serri I Uacuum enim esse,& congregata quidem generationem facere,di soluta autem corruptionem, facere aute, di pati,secundum quod exi. . stunt tangetitia: a secundum enim id non una esse, & composita,& circumplicata generare
πεπ3 Ex uno autem Deundum veritatem nora veiq; gener ra multitudinem ,
sed esse hoc possibile. 3 Sed ut Empedocles, & ali rum aliqui inquiunt pati
ijs qui ens unu,& immobile statuerunt,
quatenus motum absq; vacuo fieri non posse dixit, atque vacuum non ens,&nullam entis partem esse non ens asse
uit; proprie enim id ens est, quod omni qua q, plenum existit. 3 In eo v Io,& Leucippus a Parmenide dissentit, quod plena haec ,& entia plura , ac diastincta, numeroq, infinita esse, magnutudine autem, ac mole indiuidua censuit. si Atque haec quidem entia in va cuo ferri opinatus est. 7 Etenim conincessit vacuum, & ex horum coitione res gigni,dissolutione vero interire putauit, agere autem, ac vicissim pati obmutuum contactum. 3 Etsi enim cum sese tangant existente vacuo interm dio unum essicere nequeant, vario in men simul complicata modo,atq; commposita varias ericiunt mutationes ia
x Id vero firmiter statuebat Leucidipus,neq; ex Vno, atque indiuiduo cor pusculo fieri multa posse,a vacuo dum
taxat, quo prorsus carent, diuisione procedente, neque unum ex iis, quae vere sunt multa gigni, inter ea subeunte, ac sese in trudente vacuo 3 Atque
vi Empedocles, & non nulli alij agere, ac pati ob inexistentes in patiente meatus fieri dicunt, A sic & Leucippus ob
interceptum vacuum omnem acti C,
di Passionem perfici ait, quoniam ob ipsum ,
106쪽
Usinn,& dissoluantur corpuscuIa, Omninq; intereant, & accretionem iis subinde ingredientibus sumant. At Empedocles velit, nolit in eandem, quam tuetur Leucippus, sententiam quodammodo venire cogitur. Nam corpora illa, quae continent meatus,aut sunt diuidua, aut indiuidua. Si indiuidua iam Leucippo consentit Empedocles. Si diuidua , alios intra se meatus continebunt, quorum interuentu actio procedere queat. Etenim patiuntur omnia,dum exilientes ab agente particulae sese in patientis poros insinuant. 3 Hi vero meatus, ac Pori, aut continui sunt, aut non . Continuos quidem esse nefas est, sic enim meatibus existentibus continuis, iam selidum corpus aliud non erit, quam meatus, & vacuum, ut asserebat Leucippus . Quod si meatus continui non sunt, inter eos existens corpus meatibus carebit, & individuum proinde, atque impatibile erit. 3 Quapropter se. se tangentia corpora indiuidua erunt, atqi inter illa interposita media vacua,& meatus . si Haec vero,&Leucippus
de actione, & passione dicit. et fili igitur sunt modi, quibus haec quidem agere, illa vero pati , illustres aiunt Philosophi. 3 Ac de Leucippo quidem , & lDemocrito quid de actione, & passio- IN a ne l
initIter autem,& augmenti tionem subintrantibus allic'
1 Fere autem . 8c Empedoclε necesse est dicere,ut 3e Leuis cippus inquit. x Esse enim quaedam solida.
s nisi omniquaq; meatus eoia tinui sint: Α Ηoe autem impossibile est nullum enim aliud solidum
s Necesse est igitur rangentia quidem esse in diuisibi
s Ita autem, & Leucippus dieit de ipso facere, & pati. ν Modi isitur secudum quoeliaee quidem faciunt, haec ait te patiuntur, sere sit dictitur. 8 Et de his quide, Sc quomodo dicunt manifestuni est 4 Disiliam by Corale
107쪽
Et ad eossi positionee, quia l
Io Aliis autent minuς, ut Em pedoc quona nodo erit' generatio,& corruptio,&H- teratio non est manifestum. Ir His enim sunt indivisibi. lia prima corporum , figura disterentia solum, ex quibus primis componuntur, & in quae ultima dilloluuntur. H. Empedocli aute alia qui- manifestum. B. quodvsq, ad elementa habent ge,erationem,u corruptionc τI3 Ipsorum vero horum qu
modo generatur,& corrum pitur , & coaceruata magnitudo, nec manifestum est, nec eontingit dicese et, mon
o a phi ontis. σε similiter aute, & aliorum omnium, ut tu muteolariis psit Plato. Tex. cI. a Tantum enim dissere, ut noeodem modo Leucippus di-
ne sentiant, & quemadmodum tradant manifestum est, s Etenim eam proponunt sententiam , qua & omnes tueri mutationes, & eorum, quae apparent facile causam , & rationem reddere Jueant. δ' Hoc autem aliis, ut Emp ocli minus facile videtur. Neq, enim patet quomodo apud illum constare queat generatio, corruptio, & alteratio. λ Nam cum Democritus, & Leucippus prima corpora indiuidua ponat figura tantum inter se discrepantia, ex quibus primis entia componuntur,&in quae ultima dissoluuntur, facile tum generationem, & corruptionem, tum etiam alterationem tueri possunt. Empedocles autem quo modo alia ab elementis fiat explicare commode potest, quandoquidem facta clemento. rum coitione Ortum, disioIutione autem interitum subibunt. M At quo pacto primorum corporum aceruatas congestaq; moles oriatur, ac intereat, nec docet, nec docere ullo modo po
test, nisi & ignis, aliorumq; elemen torum subiectum aliud elementum es se dicat. 34 Atque hanc in Empedoclis opinione dissicultatem in Timeo quoq; vidit Plato. Verum etsi Leucippo multis in rebus consenserit Plato , in nonnullis men ab eo discrepat. Etenim Leuia cippus
108쪽
cippus indiuidua asserit principia, eaq;
solida,& corpora esse dicit. 3 Plato v ro indivisibiles assirmat superficies. qPraetcrea Leucippus indiuidua corpora
o infinitis praedita esse figuris, ijsque
unumquodq; terminari corpus. , & circumscribi censet. s At Plato finitum dumtaxat figurarum inducebat numerum . si In eo vero utrique hi Philoso
phi consentiebant,quod principia indi
uidua, eaque figuris terminata poneret, 7 atque ex ijs rerum ortus, ac interitus
accidere putarent. y Atq; Leucippus quidem coitionem , ac dissolutionem corpusculorum duobus modis contingere existimabat,nimirum contactu, &vacui interiectione. 9 His enim diuidi corpuscula queunt, & proinde iuxta posita generationem, secreta vero , &aliquo interuallo disiuncta interitum
est cere. λψ Plato autem unico modo, nempe superficierum contactu generationem , ac interitum fieri dicebat. λιSiquidem vacuum e rerum natura promsus auferebat. Sed haec Platonis o. pinio in praesentia confutanda non est,
quoniam indiuiduas hasce superficies alibi satis reprobauimus. λ3 At in diuidua, & solida corpora a Democrito, &Leucippo inuecta diutius perpendere,
quaeq; ex ijs accidunt absurda considerare omittamus, nonnulla tamen de ijs
3 ille autem plena dieit inditii sibilia. 4 Et hie quidem in initis te minata esse figuris indiu sibilium solidorum unuquodq; a Phi onus.s ille autem terminatis G Quoniam indivisibilia virique dicunt ,& terminata fi
Ex his itaq; generationes ἰS segregationes. 8 Leucippo quide in duo viseque modi estent, & per v cuum,S per tactum.
unumquodque Io Platoni autem Deundam solum tactum. ii Vaeuum enim non esse in quit. ix Et de indivisibilibus quideplanitiebus diximus in prioribus sermonibus.13 Dein diuisibilibus aureisislidis amplius considerare,qgaccidit,relinquatur nunc.
109쪽
breuiter perstringentes,quoniam & fi mis rationibus niti, & magnam probabilitatem habere videntur. - Primo igitur , ut paululum digre-tee dicamus neeessarium est, i diamur, qui indiuidua asserunt coria di impassibile unumquodq; pustula impassibilia ea esse fateantur
1 non enim possibile est,nisi necesse eit. φ Nam patitur unum quod-
per vacuum que per vacuum, quod in se obtiner, at indiuidua corpuscula haud in se vis; & nullius effectivum Dia,cuum intercipiunt, ergo impassibiliasionis. ' ex necessitate sunt. 3 Quod si corpuscula impassibilia sunt, nec in se ipsis' agere poterunt, quandoquidem affectione, ac passione destituta alijs eam4 Neqse enim durum,neque tradere nequeant. 6 Quare nec ullum stigidum possibile est Osiς. erit agens, aut patiens, nec durum ex
et Quamuis hoc inconuenies sit solum attribuere circulari ligurae calidum. Pώ νοι- a. Necesse enim est,& eontrarium frigidum alicui alij eo. gruere figurarum. 3 Ineonueniens autem est,&si haee quidem insint,duo autem caliditas, di frigiditas,
i molli, aut calidum ex frigido quicquam fiet. Secundo,absurdum est quod aiunt: hi Philosophi sphericam dumtaxat figuram praeditam calore esse. Nam si ita seres habet, contrarium, & frigus alicui certae alteri figurae conuenire, quae sphericae opponatur, necesse erit, siquidem ijs contraris affectiones competunt, quae contraria sunt: at sphericae figurae nulla contraria est, ergo frigus calori oppositum certam haudquaqua habet figuram; quare nec propriam calorin peculiarem sibi arrogat figuram. 3 Tertio,absurdum & illud est, si corpusculis quidem insit calor, di frigus, mianim
110쪽
nime grauitatem, ac leuitatem, duritie, ac mollitiem inesse, haae enim caloris, & frigoris naturam sequuntur: at corpuscuIa esse calore praedita concedunt, frigore autem coacti asserunt, quare &grauia, ac leuia, dura, ac mollia esse fateantur Oportet.
Q arto, ex corpusculis ait Democritus maiora quaedam , ac grauiora es se, quare & calidiora utique erunt .. Si igitur sic se habent corpuscula, vici Lsim agere, ac Pati necesse est, s quandoquidem minus calidum ab eo patitur,
quod magis calidum est, non ergo sibi constat Democritus , qui impassibilia corpuscula esse dicit. Quinto si durities corpusculis inest, & mollities quoque inerit, cum vno
ex contrarijs in rerum natura existente, etiam alterum existere oporteat.
At molle dicitur, quia pati aliquid potest, ' quod enim facile cedit, molle est, corpuscula igitur, quae mollitie praedita
sunt,ad patiendum apta erunt. ιν Sexto, inconueniens est in corpusculis figuras dumtaxat inesse, haudquaquam vero affectiones, sic enim, nec ex ijs resultantia composita obli nere affectiones possent. φ Quod si a Lfectionibus sint praedita corpuscula,a, surdum est asserere ita distributas affe
ctiones esse, ut singula corpuscula singulas
a Sed tamen grauius secuta dum excessum dicit esse Democritiis unumquodqι indiuisibilium, quapropter & ea. ridiunx Talia autem existentia non pati ab inuicem impostibile est, 3 ut a multum ex e Ilenti e
3 Atqui si durum,& molle x Molle autem iam in patiendo aliquid dicitur, 3 quod enim cedit,molle.
si nihil inest, niti sola figui a.
arisii inest,una autem sola, ut haec qiridein dura,illa autem calidaia