장음표시 사용
31쪽
sed eum mutatum suetit ex hoc in hoc. . Alii autem putant alteratio
nem esse omnem talem muia rationem
. Hoc autem disserte nam in subiecto,hoequide est secundum rationem, illud autem secundum materiam.
transmutatio,generatio erit, aut corruptior
T quando autem in passioniis bus,& secundum accidens I
a Quae autem segregantur,&' congregantur, tacite sorruinptibilia hunt ἐν Si enim in minorer aquas. qua diuisa sit, citius aer generatur, si autem congregamia fit,tardius.lio rugis autem eritimantisiastum in sequξtibus,r nne auum tantinii dcter natu fit,
ruptio dicitur, quae haud coagmetatis, ac dissblutis corporibus fit, sed tu vere accidit, cum ex hoc in hoc mutatur quidpiam, & substantia gignitur, ac in terit. 6 Alij vero omnem ejusmodi mu
tationem alterationem esse putant.
1 At hoc haud ita se habet. Na in quo
uis naturali composito altera quidem pars habet rationem formae, a qua est sentia , ac definitio dependet , altera autem rationem materiae . si Cum igi tur in his accidit mutatio, ita Vt materia unam abi jciat formam, & alteram
suscipiat, substantialis productionem
formae generationem, abiectionem vero corruptionem vocamus. 7 Quod si
in affectionibus, & accidentibus maianente substantia contingat mutatio, factam a Iterationem esse dicimus. β V rum id ingenue fateri oportet partium coalitum , & diuisionem nonnihil ad rerum interitum facere, quatenuS ea, quae in minutiores partes disiecta sunt, quia minus resistunt,corruptioni magis
patent,quae autem collectiora, & grandiora existunt, quia acrius obluctantur , corruptionem diutius inhibent. 9 Magna enim aquarum vis collecta in aerem tardius vertitur, in plures vero guttulas diuisa citius formam aeris pa
titur . 0 Sed de his alibi commodiori oblata occasione dacemus. Illud autem in
32쪽
in prassentia ratum,ac firmum sit, generationem corpusculorum coniunctione non esse,quam Democritus,eiusque s
His i iactis fundamentis, quidque substan talis ortus, ac interitus nomi ne intelligere oporteat sta ruto, speculandum est, virlim aliquid propria, &simpliciter, totaq; substantia gigni, acilarerire queat, an proprid quidem nivhil, sed omnia secundum quid solum,&ex aliquo fiant. Quemadmodum si Socratem ex aegroto fieri sanum, atque ex sano aegrotum , aut e X magno paruum , & ex paruo magnum dicamus, sicque aliae similes mutationes continis gant. Ita vero insurgut Veteres ad sub- istantialem auferendam generationem. νt Si daretur generatio simpliciter, i fie-τet aliquid ex non ente simpliciter, ipsumque non ens, tanquam materia ad rerum constitutionem concurreret: at
hoc absurdum, & impossibile est, ergo generatio simpliciter dari nequit. Antecedens patet. s. Nam generatio secum, dum quid ex non ente aliquo fit, ut cuex non albo fit album , & ex non bono
bonum, quare & generatio simpliciter lex non ente simpliciter erit. Ex termi- lnis enim proprium sortitur generatio lnomen, atque si generatio simpliciter incitur,ens, & non ens, quibus ipsad D finitur
quod impossibile est generationem esse congregatione, qualςm quidam aiunt. i Determinatis autem his,prirno speculandum,ut v nt aliquid quod generatur simpli. citer,& eorrumpitur,an proprie quid citi nihil semperau. em ex aliquo,ia aliquid.
a Dico autem,ut ex Iaborante sanum, & laborans ex sano, aut paruum ex magno,& ura num ex paruo,& omnia a.
Iu hoc modo. Si enim simpliciter erit generatio. simpliciter utiq; fiet
4 Quare verum suerit dicere, quod inest quibusdam idi
33쪽
prina um signifieat secundum unumquodq; praedicamentorum ipsus entis, aut uniueris sale, & omnia compraehen.
tiae erit generatio ex uia subis stantiae 2 Cui nero non inest substanis i neqι horim nisestum est, Quod neq; alioru ullum prae
lenes quantum neq; ipsum bi; le parabiles enim essenti passiones a substant ijs li, si autem non ens omnino, negatio etit uniuersaliterumulumi
finitur simpliciter sumere oportet. Sed impossibile, & absurdum esse aliquid
ex non ente simpliciter gigni, sc Veteres probant. 6 Ipsum simpliciter ens, a aut significat primum , ac supremum
genus in unoquoq ue prςdicamento,autens commune indicat,omnia continens Praedicamenta , ac proinde simpliciter non ens, aut negationem totius eytis uniuersaliter sumpti significat, aut re gationem entis, quod in aliquo praedicamento , ut supremum continetur genus.Vtrumvis dicatur, asserere oportet
generationem ex nihilo fieri . , Nam si in substantia ens pro supremo illius praedica menti sumamus genere, substantiae generatio ex non substantia fiet. Aut ergo haec non substantia aliquod ex alijs praedicamentis est, aut nullum ex eis. Si dicas esse aliquod aliorum praedia
camentorum , ergo affectiones, & acci
dentia separari a substantia, & absque ea consistere possunt, quod tamen impossibile est . a Cui enim substantia, di
hoc aliquid non competit,nec ei caeterorum praedicamentorum ullum, ut qualitatem, quantitatem, a ut ubi competere posse,clarum est, cum substantiae adminiculo fulciantur accidentia, eoq; dempto reliqua tolli funditus oporteat. s Si
l vero dicas non substantiam ex ali js prael dicamulis nullum ine,purum ex neces
34쪽
sitate non ens erit. λφ Quare ex nillilo substantiae generationem esse fateri cogimur , si ipsum non ens pro substantiae negatione sumamus. At vero si per simpliciter non ens totius entis uniuersaliis ter sumpti negationem significemus, Gliam ex nihilo substantia fiet. Quale si ex non ente simpliciter esse generati nem dicamus,ex nihilo quicquid simpliciter fit oriri,admittamuSoportet.inis autem id sine rubore fateri audeat Θ ergo absurdum, & impossibile est gener
tionem ex non ente simpliciter neri. 3
Sed de his latius in Physicis dubitatum simul,atque definitum fuit.Verum & in prssentia quoq; breuiter dicamus opor
tet, partim quidem omnia ex non ente simpliciter fieri,partim vero ex ente simpliciter. Etenim fiunt omnia ex materia,quae ipsum simpliciter ens, & hocis aliquid in potentia est, atque eo destituta, priusquam gignatur, existit. Quare propositam soluentes dubitationem dicimus , haud omnia ex simpliciter non ente fieri, quoniam ex materia fiunt, quae ad ipsum simpliciter ens inpotentia est: atque ex non ente simpliciter omnia gigni, quoniam ex materia gignuntur, quae actu simpliciter enteptiuata est. Neque enim purum videtur
nihil, sed potentia simpliciterens, &medium quid inter si liciter ens, &
io Quare ex nihiloneeesse est id generari,quod generat .ri De illis igitur In aliis dubiistatum est atq; determinatuni sermonibusainplius, breuiter autem, & nue dicendum est,
ex non ente simplieiter generatur,modo autem alio exente sempc ix Ipsum enim potentia en 'actu aute non ens necesse est praeexistere, dictum utroque modo.
35쪽
II Quod autem.& his deterin tminatis admirabilem habit ldubitationem,rursus diligenter elh inquirendum quomo do eil simplex generatio, siue ex potentia ente, siue etiaquodammodo aliter.
r Dubitabit enim aliquis, an sit substanti et generatio,& huui , sed non talis & tanti, aut ipsius ubi.eodem autem In indo,N de corruptione. 1 Si enim quid generatur,manifestum est,quod erit potentia substantia aliqua,actu au-ic non,ex qua generatio erit,& in quam necesse est id tras mutari,quod corrumpitur.
aliorum a tuidi eo autem,ut nunquid erit quantum, aut quale,aut ubi id quod potentia solum est hoc.& ens,siinis. pliciter autem, non hoccine,
4 Si enim nihil,sed omnia potentia, & separabile accidet
id esse, quod sic canon en , Ninsuper quod maxime timentes erant,qui primi philosophati linat,ex nullo gene
rari praeexistente. a S. Thomas.
hoc aliquid,aut 1iibstantiam, no existet,sed aliorum quidpiam pridicantentoria erunta
non ens. 3 3 Sed his determinatis id rursum exacte disquiramus oportet, quod miram habet ambiguitatem , quonam pacto simplex generatio sit, siue ex ente in potentia, siue alio quouis modo fiat. Dubitabit x enim aliquis, an proprie gignatur, ac intereat substantia ,& hoc aliquid Neq; enim de alteratione, quae ad quale , nec de accretione, quae ad quantum,nec de latione, quae ad ipsum terminatur ubi licet ambigere. x Et sane si quid gignitur, quandam fateri cogimur naturam, quae substantia non actu, sed potestate sit, ex qua vi subiecto generatio fiat,&in quam id transmutari queat, quod interit. 3 Vtrum igitur huic naturae, quae hoc aliquid, &substantia potestate est, actu vero ,&simpliciter, nec substantia , nec hoc aliquid videtur, ex alijs praedicamentis quidpiam actu inerit, ut quale,aut quatum, aut ubi, an potius nihil Θ 4 Si harenatura, quam materiam dicimus, actu habet nihil, sed omnia potestate est, id, quod actu nullum ens est, separabile erit, atque in rerum natura subsistet, idque praeterea accidet, quod maxime horruerunt ij, qui philosophari caeperunt,ex nihilo omnia praeexiste te gigni.
1 Quod si materia substantia quidem,& hoc aliquid potestate sit, sed actu ex alijs praedica Matis quidpiam habeat,
36쪽
affectiones, & accidentia,ut antea quoque diximus,ab ea, quae a diu substantia est, seiungi, ac seorsim existere poterunt. At haec absurda, & imposibilia sunt, vana ergo prioris difficultatis allata solutio est, substantiam ex materia gigni, quae potestate substantia sit. Atque ut facilior difficultatis huius pateat solutio, aliud quoddam adnectendum dubium est, quo declarato, ac soluto prioris quoque dissicultatis elucescet veritas. Id igitur speculari, ac scire enitendum est, quam ob causam perpetua, ac perenni successione eorum ortus, ac interitus existant, quae,& penes substantiam,& penes affectiones, & acci dentia oriuntur, & occidunt. Quoniam 3 vero duplex rerum oristus , atq; interitus causa est, altera quidem efficiens, unde motus principium est, altera autem materialis , ex qua praeexistente res fiunt, &constant, materialem dumtaxat perpetuae generationis causam contemplari oportet. Eificiens autem, quo nunquam rerum ortus, ac interitus deficiunt, quemadmodum ex libris apparet, in quibus de motu egim', esse duplex videtur. Aliud quidem per totam aeternitatem immobile , ut mouens primum , a quo unus sternus,ac perpetuus exit motus.Aliud
vero quemadmodum dIUmux serparabiles passiones a substaὰ iij
v. IJ. Et de his igitur quandim se .ri potest tractandum est, requae causa sit,ut generatio aper sit,& quae simpliciter, &quae secundum partem,
a Philopeum. S.N- . Tox. I :I Cum aute sit causa, un2 quIde unde principium motus esse diximus,una autem materia,talem causam dicere .portet.
1 De illa enim dictu est prius in de motuserinonibus,quod est illud quide immobile per omne lepus, hoc vero quod mouetur semper. Disiti Ooste
37쪽
3 Horum autem de immobili qui de Principio distinguere prioris est philosophiae. 4 De eo autem. quod propterea quod continue mouetur, alia mouet, posterius assigna dum est qui talis eorum,' 32 singularia dicunt, causa ei To. Isaa Nuc autem eam, quae ut In
materiae specie ponitur, Causam dicamus, ob quam semis per generatio . & corruptio lnon deficiunt secundum na. turam: Ix Simul enim larsitan hoe siet manifestum Ec de eo, quod nunc dubitatum est,quonam pacto oporteat dicere de simplici generatione, & corruisptione.
x Habet autem dubitationem idoneam, & quae causa sit,ut connect tur generatio: L siquidem quod eorrumpitur ad non ens abit. non ensautem nihil est, neque enim quid, neq; a late,neq;qriantuneq; ubi iplum non ens.
eosumptum est iamdudum, di inane ipsunt uniuersum
ver3 semper mobile, ut caeleste corpus, quod perennem, & continuam successionem motuum efficit. 3 Atq; de primo quidem,& immobili principio exa- iste disserere ad primum Philosophum spectat. 6 De eo autem, quod perpetuo agitatum motu caetera mouet, posterius contemplandum est, cum caelestis motione corporis quaecumque in lablunari hoc mundo existunt indiuidua perpetua oriri successione, atque interire, arterramque seruare speciem docebimus. Quamobrem in praesentia Paterialem dumtaxat afferre causam oportet, ob quam rerum ortus, atq, interitus de ficere nequeant. Hac enim perpetuae generationis cognita causa patebit, quonam modo proposita de simplici rerum ortu, atque interitu solui difficultas queat. Congrua y vero, arduaque emergit dubitatio, quam ob causam generatio ni semper cohaereat generatio, & altera alteram subinde sequatur. Etenim corruptio in non ens abit, atque nonens esse nihil videtur, quandoquidem nec substantia, nec qualitas, nec quantitas, nec ubi, nec ullum aliud accidens esse non ens queat. 3 Iam ergo si perpetuo aliquid gignitur,atque interitum
i patiens in nihilum cedit,mirum profecto
38쪽
cto est, quod tota rerum uniuersitas nondum exinanita, & consumpta sit,4 finita existente materia, ex qua omnia gignuntur corpora. Quare cum id no appareat,fateamur necesse est, haud perpetuo rerum generationes accidere. Dices, etsi ea,quae intereunt, penitus evanescant,semper tamen gignendis rebus materiam superesse, propterea quod interminata, & infinita sit. At hoc impossibile videtur, quoniam in Physicis demonstratum est nullam actu magnitudinem infinitam esse . se Insta bis ' materiam infinitas potentia continere partes,atque in eas perpetuo diuidi posse, sicque aeternam rerum gen rationem erici. At quaero de hac diu sione, qua partes ab ipse auferuntur materia, virum in eas contingat partes , quae aequales, aut maiores sint, an potius in eas, quae minores perpetuo fiantὸ Si aequales, aut maiores semper detrahantur partes, ipsa tandem consumetur materia, cum unumquodqi finitum aequalium detractione partium, quae haud sese includant, consumatur, et Si vero minores semper auferami gyartes, asserere oportebit hanc ob causim generationem rerum deficere nun
quam posse, quia id, quod gignitur existat perpetuo minus. 3 Hoc vero contingere non videmus , sed qui hoc
quo fit,eorum, quae generantur unumquodq. .
s Non enim propterea quod infinitum id sit, ex quo generatur no deficit:hoc cnim est impossibile, actu enitu nullsi insuitulus potentia autem ad diuisio
Quare oportebat hane sola non esse descientem,quotiis generatur quiddam semper
39쪽
Trat I . 2 Quoeirea, propterea quod huius eorruptio alterius est generatio,& huius senerati alterius est corruptio,incessabilem necesse est tranMuta. Ponem esse.
A De eo igitur quod est generationem & corruptione simplieiter semper esie circa vis numquodq;entium hanc existimandum est sumientem Duublu causim.
. tempore nascuntur homines iis aequa-l les sunt, qui transactis temporibuS O-riebantur. Quamobrem fateri necesset est haud perpetuam, ac perennem rerum generationem esse, sed proprium aliquando terminum, ac statum nancisci.
Quoniam x ergo, nec materiae actualis infinitudo, nec eiusdem in partes infinitas diuisio perpetuae generatio innis , atque interitus causa est, omnino censere oportet generationis, ac interiatus perennem, aeternamq; seruari successionem posse, quia generatio uniussit alterius interitus, & unius interitus, alterius generatio sit.Ortui enim,atque interitui haud quaquam obnoxia rerumateria est, & perfecto, proprioq; actu destituta ab omni seiuncta forma exiis stere nequit, & ad plures simul formas ultimo complentes suscipiendas inepta videtur .Quare d um unam formam abiicit materia, alteram,ne pereat, suscipit,& dum suscipit unam, alteram,ne duas retineat formas,abijcit. Sic igitur existim adum est materiae naturam veram,& adaequatam esse causam, ob quam &simpliciter, ac penes substantiam ali-
rquid gigni, atq; interire possibile sit ,&
perpetua rerum generationis , ac inte ritus seruari successio queat. Si enim actualis generationis, atque interitus
40쪽
existentiae, perenni i successionis cau- sana quaeras , ad ipsam te conferas essi. Icientem Oportet causam, motione cu.
ius m oriri omnia, actuque interire, &perpetuo sic fieri accidit. Ex his patet quomodo allatae dissicultates ad generationis,atq; interitus existentiam, perennemque successionem euertendam solui queant. Nam ad posteriorem difficultatem,dico id, quod genitum est, cum interit, in nihilum haud cedere, sed in aliud ens abire, quod intereunte priori gignitur, sicque non absumi materiam, sed perpetuo eamdem seruari, di abeuntium , ac succedentium Dr- marum vicissitudinem in se recipere. Ad priorem autem dissicultatem assero ex materia substantiam gigni, quae potestate dumtaxat substantia est, quamessicere aggreditur agens , actu vero alia substantia, quae ad transmutatio. nem agentis interit. Ea enim est mat Iiae natura, ut cum unam suscipit formam, ad quam in potentia est, abijciat alteram, quam actu habet.
Quoniam vero una, eademq; mutatio est,' qua in substanti js hoc quidem gignitur, atque illud interit, hoc svero interit,illudque gignitur, id con. fiderandum non iniuria est , quam ob causam alia quidem sine additione, &smpliciter gigni, ac interire dicamu ,
I Propter quid avtε haee quidem simplieiter dicuri turge nyrari, & eorrumpi, illa a uti non limpliciter, rursus eonis sideranoum r siquidem idem generat io,quidem huius,eor' ruptio autem huius, di comaptio quidem huius, Senera tio autem huius: . i a a Phium. .