장음표시 사용
311쪽
Dg os IIS IDOLOLATRICIS GENTIL IUM. 21s ' liac re motus Inga magnificum illud Syderi splendidissimo templum exstruxit. Isti etiam puellas, sub Mamacunis suis degentes consecrabant; quotidie vervecem tonium panno rubro involuto cremabant, detonsa supercilia sua osse rebant. Isti dies festos initi- tuebant, de solennitatem, inter quatuor annuas maximam, YntipRaymi, id est Solis festu insolenne, aut simpliciter Raymi dictam celebrabant. Isti in Metropoli Cusco, quod quidam reterunt, Iiberos suos immolarunt. Hist. Antip. m. p. 3o. Antequam sub unius imperium cogerentur, pro libitu quisque huic consecrabat plantas, animalia,numina, montes, in prunis autem ferocia animalia,& -
omnia denique quae aut impense diligebant, aut horrebant. Quibusdam nihil erat praecipua aliqua veneratione. Incae vagam superstitionem ad certam revocarunt, Solemq; adorare juiserunt, persuasi, Creatorem huic syderi inter caetera principem locu assignat- se,idque optime de rebus humanis mereri. Autor prae reliquis laudatur Inga CapacYpangui, qui incolas vallis Chincae pro numine i . , sibi peculiari,quod vocabant C HINC A CAM AC , Solem adorare docuit, condito ibi sumptuosissimo Solis templo, Ni Uellatibus illi adiunctis. Hieronymm Feneto novano Morbis historiae lib. III. c. Lo. ex Italico ab Urbano Calvetone latinae redditae p. m. 39s. Hae gentes etsi cum Daemonibus colloquia misceant , Solem tamen pro numine praecipuo habent. Ab eo beneficium aliquod petituri tum principes, tum sacerdotes, mane oriente eo suggestum quod- γdam editum lapideum conscendunt, ibique de nullo capite stantes, complosis ac confricatis invicem manibus, mox in coelum sublatis passisque, ut si Solem ipsum amplecti vellent, certas quasdam preccm concipiunt, petentes ab eo quibus indigent. Ingentia ibi delubra Numinum , praesertim Solis , de immensae opulentiaeerant ,. incrustati intus auro & argento parietes. Similiter incolae Regni Congo Solem post alia idola adorant. Lmda M. cit. 6 XIII. Ita quidem diei Praesidem stulta mortalitas coluit, ut
noctis tamen oculum, Lunam, in omnibus pene mundi plagis ve- , neraretur: talesSelenolatrae inS ueciae populis subpolaribus inveniri
312쪽
traduntur. Olaw Magnustib. III .hist. Septi ninon.ύ.e 2. Irriandi seu incolae Hiberniae novilunium conceptis verbi; adorant dicentes: Ita nos salvos degere sinas sicuti nos invenisti. Author Gallicus deflatibus imperiorum, in Hibernia p. 44. Calaim Titari ei facta facere dicuntur. Iohan. Boemus de ritIbm gent-ntib I. c. Iop. Iose Lindap. 1ΟΣΟ. Chinensium superi titionem arguit templum in Metropo- litana Nenchiensi, Reginae coeli, quae ipsa Lunae si,dicatum. Κιλeher.Toma. Oedipi Aegypt. SccI. s.c. 2 p. ol. idem malum propter vicinos malos Iaponios exagitat , idem nycher.LcI .a o . Paren. c. I. de Religion. Iapon.8. Is Accedunt in India Gocnuum quidam, Archont. Cosentc.lib. Dp. 249. Et citra Indum Gu Zarat enses, Michael
Heret nov.orb. c. I O .ex Petro Abare Lusitano. t M. P. Renet. II.hist. Ex Insulis, Iava major, Varaoman.Din. INI. c. 2 8. Moluciscae, Mandelsis itin ib. Illi. 223. Philippinae, Rog. lib. cite IN. Africa parum nobis nota, non ignota tamen torrida quae vocatur, sele- nolatria, Dru. Tom A. Oed. AS'pt. SMI. I. c. p. 4I6. Nigritae quoque Maritimi Lunam alicubi adorant, Goar Bariaeus de rebus I sis siub Mauritio p. 62. In pari veneratione quibusdam Conganis est,
Lindap. IIII. Et vicinis corum Septentrionalibus Anzichis, Ros p. i76. De Americanis vulgo narratur quod una cum Sole summum Deum Lunam censuerint, Rob p. i9s. orch.Ti. Oed. ATAU. Secf. F.c. e. 2. Gotfr.hs. antip. P. I.83Ο. Floridam equidem nonnullum ei impenderunt cultum, Laet silib. lV.c. I 6.8.M8. Roge. I 8 T. Mexicanorum plerique eum pro Numine venerati sunt, Lae/.I. V. e. 16.p. 3I6. VitZliput Eli Collega quidam colebatur Mexici; a late. re ejus columnae sequioris operis S decoris affixus erat: Nomen
TLALOS Lib. I. t Amer/.3 i. aequaliscum Vit Eliput Eli potestatis. Dianae veterum dignitate apud cultores suos fuisse tradit Ross. ρ. 18 . Peruant et si Lunare sydus, tanquam Solis con)ugem Venerati fuerint, ei tamen nullum , cultum divinum teste Inca Gai ZilasIo impenderunt, Lael. Lib.X.e. I. Varaei vero in Brasilia Lunam n vam quando adepta aliquid Luminis in cornu ibat , adorabant, horrendis cum ululatibus,& absurdo corporis motu, ut ab ipsa certam
313쪽
DE os VLIS IDOLOLATRICIS GENTILIVM
tam mittendi ad arcu Sagittas adipiscerentur scientiam quod num eorum potissimum est eXercitium. -rchont. Cosm. ρ a e Contra ea Guianae circa flumen Caianae incolae Lunam quidem
animatam arbitrantur, Cainque Venerantur , non tamen aut ad
orant eam, aut quicquam ei immolant. Iiaret .XVII Dis 641 Hi spaniol erursus incolae&Canibales coetu & ejus lumina adorarunt Purus Martyr in dio enses Lib. . Oceanica deca I .p.7 Eo duo que Philtro Magellanica cum nova Zembla, rectius Zemia hoc enim vocabulo viam, illo panem Moscoriae subditi populari tu eua voeant, Alisuaelib. XII. cyclo p. I 29. Moseman. bb. III. Amerp. 86. to Goth. M.Arthusimu RXI. vigare.21. Rogo i 16. Ρι α ni stellas quoque tam fixas quam erraticas venerantur, iis alii huius. , alii alius cuiusdani animalis nomen & figuram affinirentesimo munus cuilibet singulare attribuetes, singuli singulas adorant' Nullum enim uspiam animal, seu quadrupes, seu volatile in ictra esse credunt, culus simulachrum in coelo non splendeat , unde simile in terris procrcetur , suumque accipiat incrementum ; ita ut cum Platone , quoad doctrinam de Idcis apprime consentire videantur. Opiliones inprimis adorant stellam VIR CLI HILLAY, quem arietem fingunt diversicolorem , cuius unica sucura, ut custodirci pecora. Id autem Sydus idem putatur esse ae I υ
latam,quam Tigribus ursi, ac leonibus praefectam tradunt tem
stellani aliam M ACH UACUAi dicita, Serpentib
bras imperantem , a quibus hoc pacto se tutos fore perlita sum habent.' Praeter has quoque venerantur CHACANA Cari r
divinis honoribus prosequebantur, ut, si animaI mansuetum esset de utile, astrum virtute sua id conservarer, si venenatum noxiumque, ab eius vi nocendi homines praeservaret. Areb. m o , ,
Chiani populi tulit vicini oppido S.Cruci in monte , hi di bidiii Kk ut nos
314쪽
ut nos Annum in XII. menses,diccntes, unicuique certam praesi. de re stellam, quam adorabant, certisque colebant sacrificiis, praesertim iis mentibus quibus fruges colligebant. Tapuyae , Brasiliae natio, Plejadcs Iob. 38.c08. v. 3I.) numinis loco honorant, canendo Choreasque ducendo , inprimis in loco ad id destinato, illac tendunt postquam fructus fere ad maturitatem pervenerunt. LIndap. iis o. Polaris stella non magnetem saltem , sed hominum etiam mentes ad se convertit. A polati puncto hodie ad tres gradus remota nondum cultores suos a se removit. Samojedae Scy thae sunt Septentrionales Europaei & Asiatici, olim hodie enim Samo-3edi Christiani sunt a Sacerdotibus Graecis , quos Populus iste ultro a CZare petierat , ante aliquot supra viginti annos conversi. ar.itin. Perflib. III.e 3. 6 stellam modo dictam sive astrum mavis , Cynosuram illam parvulam, aut ipsam helicen S clarisbinos Septemtriones,astrii, inquam, istud De astrum fecisse memorantur. M. Gottharae Arthus P. XI. navi. aquilone. 2 2. Rosi p. 267. Tapulae sane Brasiliani Numinis loco uriam malorem venerantur, sive Septemtriones, quos a figura plaustrum cum vulgo vocamus. Hoc Sydus cum mane adspectant gestiunt laeti, illi cantus suos de saltus aliaque nuncupant. Cassar Bariam de reburae sub Maurit.
vocat, id est, fulmina vibrantem, a LENTE fulmen de MAG, vibrare. orcher. Tom .seae Arg)ρt. S. V.c. l. Is . Luciferum Americanos in deliciis, imo Deorum centu habuisse tradit Hisoria antipo
g. XIV. Hodierni Iudaei novilunium singulari precatione
salutant , quam illorum dementiam Buxtorsim Synagoga Iudaicae
noctu, cum Lunae vidcndae facultas datur, sub aperto coelo conveniunt, SI cam singulari benedictione consecrant, quae a docti stimo& praestantissimo quodam Rabbino recitatar, caeteris vcrba ejus in hunc modum subsequentibus: Precatio autem illa ita habet: Be- , , ne dictus esto tu Domine Deus noster, Domine mundi, qui vero bo tuo di spiritu oris tui cinctum, ec Omnem exercitum egus creasti;
315쪽
asti; itatura etiam tempora illis Prae ictae sisti, ut, quod sibi insun- ctum est, exsequantur,nec immutent, sed hilariter& laete ad Dei ereatoris lui,qui verus est opifex,&culus opera omnia vera sunt, voluntatem se conforment. Lunam renovari jussit, quae renova tio pulcherrima est corona de ornamentum omnibus iis qui u- tero materno gestantur, hoc est, Israelitis qui ita a Propheta Ie saia C. 46.v. 3. appellantur qui eodem quoq; modo innovabilia.. tur ac Luna, ut creatorem suum laudent,& inagnificent,propter praepotentis digloriosissimi Regni eius nome: Benedictus crea. tor tuus: Benedictus qui re fecit, B cnedictus Dominus tuus, Be. ne dictus Plastes tuus. Hic ad laetitiam suam testandam ter coe- lum versus exsiliunt, quo altius eo melius S ita Lunam compel- lant: Quemadmodum ad te exsilio, nec te tamen apprehende. re possum, ita quoque nullus mimicorum meorum possit me in malum tangere, mihiq, nocere; hic itertim lubsistunt& ter haec repetunt: irruat super cos tormido S pavor, haec Christiani; o. ptant in magnitudinc Brachii tui fiant immobiles quasi lapis,c6-
licet cant sicut las is in magnitudine Brachii tui, irruat super cos formido &pavor.)Post hoc addunt. Faustum sit ome nobis fit to to Israeli:alter deinde ad alterum se convertit&ait, PAX VO
BIS, alii respondent, PAX quoq; VOBIS & Toti Israeli. Amen. Consecratio haec Lunae prae reliquis stellis est peculiaris , qua Neam etiam prae Sole prosequuntur : Quia in Lunae motu opera Dei e usque potentia luculentius conlpiciuntur, quam in reli μquis planctis & stellis, quoru motus non ita ad oculum est con respicuus ut motus Lunae, quam omnes vident inoveri & singulis G mensibus totum coeli expansum circumire, ita lucesse ipsis ex. cipiendam ceu visibile signum praesentiae divinae, singulis men. sibus de novo apparens,in quo magnitudinem operum Dei in. tueantur. Hac de causa debet fieri, itando, oculis in eam defixis M& intentis, qui perinde est, ac si ipsi Majestati divinae in occur sum irent. Et quia haec coniec ratio fit propter splendorein eius non est facienda. nisi donec illi istris,eo spicua & grata sit eius lux; id definiunt post exactu lepti duu: unde&no nisi noctu est facie da dus edore tuo terra illuminati Indo & ulterius fieri potest usq; ad die
316쪽
decimumquartu in , cum octodecim horis a Nativitate esus. Diodecimoquito non amplius nova censetur, & tum incipit iani lux illius decrescere. Quidam tamen etiam ante septimum diem eam conlecrant: neque enim semper vespera Sabbathi consecrant, quia
incidere possent dies nubilou, quibus ea videri non posIer. Hactenus Syn igoga. g. X V. Ad hanc familiam referendum estIobi dictum c. XXXI. v. 26. si adg'exr lueem id est, ut septuaginta reddiderunt, Γλων
Solem, qui κα7 ιλην ita dieitur, cumselendesceret, aut Lunam nobrtiter incedentem, meductum est in absim ito cor meum , or applicata es manus mea ori meo: vel per Hypallagen , apud Glassium Grammat S. p.74 L. Aesoscularum es manum meamos meum, ut sit sensus; si L . nam & Solem adoravi pro more illius temporis , mana videlicetori admota, Si ad osculum relata, iuxta interpretationem LXX. viis
rorum αἰ- μου επι ς--δίμου ἐφ να. Si manum meam ori admotam exolculatus sum. Symmachin vertit: meo κυ- atias vos his μου. Et adoravit manus mea circa os meum. Hanc
explicationem roborat Hieron mus in eaput VIII. Eraehieluindilla verba, Ecce applicant ramos ad nares suas, sic scribens: Denique& Iob m ter caeteras virtutes etiam hoc tabuisse se dicit , quod nunquam adipi ciens coelum, Solem & Lunam&astra fulgentia, osculatus sit manum suam, id et , adoraverit creaturas. Poteli interim non incommode ad inanem felicitatis i aetitiam operumque propriorum j istulonem versiculus Iobi referri. Eo tendit Olympiodorus in cap. XX. catena Gracorum mirum , super Iob p. m. 7s. edition. Patricii Iunii ; Saepe mimero nonnulli cum sua facta efferunt, manus osculantur suas. Remhar Sermon.' in Cantu. SanEaccipiendo donum, osculare manum, hoc est non tibi, sed nomiani ejus da gloriam : &Sermone IV. Largitoris, ut assolet manum osculaturi, si tamen de accepto munere . non nostram sedauthois ris gloriam qua rimus, eique sua dona non nobis a ribimus. Α-lioquin stante, de non magis in Domino gloriaris, propriam pro- fecto & non Domini manum osculari convinceris , quod juxta, & negatio in Deum. Si BJobi sententiam est iniquitas maxima
317쪽
ergo ad Scripturae testimonium propriam gloriam quaerere , pro priam est osculata manum, protecto qui dat gloriam Deo , Deo diciturnon incongrue manum osculari. dein Sermone XXIIX illud signate explicat , cum quis in Sapientia gloriam sibi tribuit, non autem Deo , Sapientiae omnis fonti & origini: Non, inquit, in tactu manus invenitur Sapientia, cum Sanctus dicat , Si osculatus sum manum meam ore meo, quod est iniquitas maxima dia negatio in Deum, quod tunc fieri arbitror, cum donum Dei, quod est Sapientia, non Deo, sed meritis adscribitur actionum. Comcordant cum his elegantissima Gregorii verba ad Iobi XXXI. To- Operum Libro XXll. Mora c. sp.m. 8Oe. Habent propriu Sancti viri , ut bona quidem quae agunt, videant, ea tamen eum
peregerint, ab eorum memoria oculos avertant. Unde recte per
B dou dicitur, Si vidi Solem cum steret. Ac si aperte diceret: opus
meum, etiam Cum aliis exemplorum Lucem tribueret, ad prae sumtionis gratiam non attendi, quia cum de eo extolli timui, ab intuendo eo oculos averti. Sequitur, ct Lunam incedentem clare: poli praemissum Solem , apte quoque incedentem clare Lunam
lubdidit , quia videlicet post opus bonum fama laudabilis sequitur, per quani celebre nomen in hac praesentis vitae nocte possidetur. Si enim verum est , quod quidam putant, inustrationem Lunam per occultum Circulum a radio Solis accipere, ut possit Lucem nocturnis cursibus exhibere , ab hujus significationis ordine haec quoque suspicio non abhorret. Fama quippe a bono opere vires c ipit , & favoris gratiam quasi claritatem Luminis adi pergit. Est&aliud in Luna, quod per similitudinem honam spargenti famae conveniat. Lux namque ejus etiam in tenebiarum tempore iter ambulantibus osten dit, quia & dum de aliena vita lux laudis emicat, alios ad exercenda bona opera illustrat. Cumque illius opinio clara cognoscitur, huic quasi pergenti in itinere exempl. .mpn praebetur. Et laet,irum est in abfrondito cor meum. Ova videlicet attestatione quid nobis innuitur, nisi quod nobis magnon e tu & circumlpectione opus est, ne mens nostia unquam de suis
laudibus vel tacita laetetur. Quisquis enim claritatem Lunae, famae
318쪽
1si suae magnitudinem conspicit , sibi in occulto mentis gaudium facit. Cui iste nisi autori se praetulit, culus dono, ut bene operaretur, percepit, dc tamen in eius munere de gratia suae laudis hilar scit. Despecto enim honore conditoris , semetipsum plus amare convincitur, cujus praeconiis laetatur. Quamvis nonnunquam etiam sancti viri de bona sua opinione gaudeant, sed cum per hanc ad meliora proficere audientes pensant, nec jam de opinione sua, sed de proximorum gaudent utilitate : quia aliud est favores quaeis rete, de aliud de protectibus exultare. Qua in re necesse est, ut cum audientium utilitati proficit , mentem nostram fama laudabilis non elevet sed fatiget. Electorum animus magno laudum litarum igne cruciatur, atque ab omni torporis sui rubigine moerore cogiatationis excoquitur. Et oscolatus sum manum meam ore meo. Permanum operatio, per os autem locutio designatur. Manum tuam osculatur ore suo, qui laudat, quod facit, Zc testimonio proprio locutionis sibi virtutem tribuit operationis. g. XVI. Alter locus ex Ezechiele c. VIII. v. I . supra citarus: Rplentes terram iniquitate, conversi seunt ad irritandum me , 'ct ecce applicant ramum ad nare uas, subobscurus eth, multisque magnis ingeniis crucem fixit. Megalander noster Lutherus reddidit:
haltenditas inreben an die Nasem nempe in honorem Idoli , ceu
glossa marginalis insinuat. Iohan. Baptioa REVandis Tom. l. Operis in Michie Roma inst. Anno MDXCVI. p. ni. existimat his verbis significari actum eorum , qui subsannant&irrident numen.
Septuagmia vertunt:-ἰ λικτεινου τε Κλη- ως μυ- empu. Et ecce mittunt seriorem ad nare suas velut irridentes ; Parablis
cui plane contrariatur H Palpandiu , ait, docti inter Hebraeos dicunt, ad nares suas sive ad nasum suum positum esse , pro . ad na- .sum meum, S ita scriptum fuisse , sed immutatum pronomen oti Dei reverentiam , quasi dicatur , videntur mihi oppedere in faciem. Symmachus apud risi pandum interpretatur, quasi e mittcntes sonitum in similitudinem Cantici per nares suas , rauco foedo que sonitu de naribus procedento, in contemptum Dei origo di C.
319쪽
DE os ZII IDOLOLATRICIS GENTILIUM. 2ς;
sensus huius provenit a voce demorali, de verbo 'UI varia significata obtinente. Aliquando enim lignificat palmitem ab arbore amputatum. Sed qualem palmae ramum intellexit Hieronymus. Corn. si Lapidem h. l. mavult Lauri. Luesieri&Saxonicorum Bibliorum glosIar innuunt, Ceremoniam fu i sse, qua palmites primo Idolis attactis consecrarentur, & deinde referrentur ad nares in honorem Deorum. Radix Zamar proprie de vitibus usiarpatur,& putare notat. Tremel f & Iunim initio de idolis ex Vite factis accipiebant, deinde mutata sententia, ecce , praemittunt planta rum surculos, hoc est, ramos omni fructu on ultos ante faciem suam, eosque quasi primitias Soli offerunt. Inde tamen nihil certi adhuc eruitur. Porro Zemorat significat nomen animalis Camelopardum, sive Alcem, aut cervum ramiserum, vulgbrangi scrum , de quo videnda Apollinis Menebent Medici Insubris historia ad Rudolphum II. Imperatorem;&Arnoldus BootiuS
Miscellan. lib. III. c. r. Item falcem qua vites inciduntur , juXta ia caput II v. . Conflabunt lanceas in falces. Zemorali vocatur quoque instrumentum Musicum , rei extremitatem nec non foetorem cum lonitu e postica parte cinissum , forte quia Zimra NZem ira ac Mi Zmor, cantilenam denotant, certis numeris &caesuris quasi incisam. Vid. Forsterus, Buxtorsius se intriam in Lexi-cu. Quonam modo ultimum significatum huc quadret, Mun Dedisserit, qui vexatum locum sic transtulit: Ecce ipsi adhibent
nari suae odorem malum: Mmchι post Ionathan putat suffitum hunc fuisse crepitum inferiorem, quasi diceret Propheta: Nudatis naribus pepederunt in honorem Deorum suorum , aut certe per hunc pedorem intelligit detestabilem odorem sacrificiorum&c. Clenitus enim Ventris non modo Mercurio sacer, & bonae fortunae nuncius, ut est apud Homerum in Hymno Mercurii ; verum etiam inter AEgyptiorum numina fuit, teste Clemente Romano in recomnition. Formidolosum & horribile caepe & crepitus ventris influi, Pelusiaca religio fuit. Hieronyminm EsIaec. XLV l. Confer μι--
ω μισιν Octavium p. 32. ct ibidem E enhormi ae Rigabis notas. Ritus
320쪽
Ritus τοῦ ἀμπεπορδειν veri τας , oppedendi concra tonitrua,
Sacrates apud Aristophanem in nubibus , p. m. 7 2. meminit. Sin 'autem loci difficilis genuinus & simplicissi inus lcnius produce dus est , non possum non iis applaudere, qui cum clegantius doctis autumant , illic ad istum ratumre pict , quo in pompis De tum , Thallos, Vctbenas & Corollas gaudio delibuti populares ferre consuevesant, ut AZpul jus lib. XI. Metamorph. tradit. Propterea Hieronymi sper ramos Palmarum intelligit, quae ab Hebraeis Olannoth dicuntur , a priscis Graecis αiis in voce Syriaca , frondes Palmarum quas in manibus gellantes psallebant Diis suis, ut est apud Hesychium. I iidcm quoque ramis gentiles idola sua in eminenti posita, quando non poteram illuc pertingere manu, tangebant, eaque osculabantur. Hac de re apud cel berrimum Anglum D. Gata erum in Adversariis Assurin. cap. XLVIII. p. m. 47i. notabilis ex Hugone Barchinone Oblervatio ocis
eurrit. Per hoc, inquit, Propheta notat idololatriam quia sacrificantes idolis superponebant capitibus luis coronas de palmarum ramis, ita ut rami descend crunt ad nares. Vel de Lauro potestintelligi, cuius ramum postquam sacrificaverant , superponebant capitibus suis, qui descendebant usque ad nares, ut siclo innia vera viderent: vel poterat elle, quod cum idola sua in eminenti polita, quia manu non poterant illuc pertingere, ramis tangebant, & tunc
OSCULABANTUR ramos. Item, consuetudo fuit gentilium,
quod quando remoti erant a loco Idolorum suorum , manus ex tendebant v crsus locum illum,&ea quae tenebant, Sc tunc in veneratione Idolorum manus OSCULABANTUR, & ea quae tenebant. Alii inter doctillimos viros speciatim hic per ramum v lpalmitem censent intelligi ἀν εἰ- , id est , oleae ramum lcmniscatum lanaque coronatum, in signum iupplicationis, qualem pensis omnis generis primitiis manibus ferebant accinentes Ficus & pingues panes ferat rio Aa, Atque in vasa favos, olei fundatque liquori, In calicesque merax, ut dormiat ebria vinum