장음표시 사용
91쪽
ille Libro I. Element. Geometrae. definitIone prima: Figura intra figuram dicitur inscribi, quando eo quae inscribitur, eJus in qua inlcribitur latera unoquoque suorum angulorum ab interiori parte contingit. Verba gratia: DEus homini inlcribitur quando tria animae cordis, ubi nempe sedes animae statuitur,)latera contingit, id est cum assicit intellectum. voluntatem &naemoriam; sic enim potentiae illae debitum sibi modum a DEo accipiunt. Idoneum est exemplum allatum ab Euclide , qui in medio trianguli inlcribit triangulum, quo inscripto, ille prior triangulu, di: pc scitur in tres triangulos iaccipientes mensuram suam ab illo itrinseco triangulo, ut videre est in ista figura. Ubi triangulus, A, describitur intra triangulum notatum literis
B. B, B; & ex ea descriptione exsurgunt tres trianguli, in quorum alea sunt hae literae B, B, B. Hi autem tres trianguli commensurantur ab illo triangulo intrinsὸco. Vide Jam quomodo haec D εο & homini conveniant. Homo ob tres animae tuae poten. tias trianstulum refert: DEUS item triangulus est, ob tres personas. Si igitur iste sacer triangulus animae insideo, tangens ejus tria latera, quae sunt intellectias, voluntas, & memoria, statim exsurgent tres alii trianguli commensurati sacro illi triangulo. Nam intellectus D Eu M speculans, primae veritat incum. bens credet omnia quae ad fidem speetant. Voluntas Deo adhaeres, totam se componet ad arbitrium Dei. Memoria recolens noxas suas, animam dolore conteret, ut D E u M ita demereat Sed
Diu M intelligere& meditari, DEu M velle& amare, dato crea-
92쪽
turis repudio, Deum mente recolere alias offensem,tu ei satisfiat, hoc est habere tres triangulos conformes medio triangulo Ergo illi anima positae in ea symmetria suarum partium competit perfecta ratio ianitatis, qua gestiit olim Psittes sic subitans: Deus, Deus, meus, adte de luce vigilo. Psalm. LXII. Invigilans D EO intellectus antelucanis horis optimc menturatur- Quae autem fuerit mensura voluntatis ejus, audi eo ipse Jubilante Psalmo LXXII. In boluntate tua deduxisti me, se eum gloria si cepisti me. quid Gnim mihi est in caelo' ct a te quid voluisuper terram' Defecit earo mea, ct cor meum : Deus cordis mei, ctpars mea Deus in aeternum. Sane ille cujus caro emortua est, dc defecit nihil pro lsus a Deo alienum vult, & maxime Deo occupante coris Demum quid animo suo revolucrit idem Pialtes, oc cuJus rei memor exstitetit, collige his versibus Psalmi CXVIII. CVitam vias meo , ct converti pedes meos In testimonia tua- Memoria vitae iniquae Davidem perculit, & adegit ad regressum , quo rediit in gratiam cum DEO, cu)us deinde beneficia commemorans , in gratiarum actiones sese effundcbat. Gestientis animi accipe tripudia Ec voces indices. Misericorias Domini in Hernum eantabo- Psalmo LXXXVIII. Cons temini Domino, quonIam bonus ,.quoniam in seculum misericordia ejus. Psalmo CXVII. quid ν tribuam DomIno,pro omnIbus, qua retribuit mihi Z Psalmo CX V Itaque hoc natum esto,animae sanitatem exsurgere Hymmetria facultatum,quarum mentura congrua petitur aDivinis- g. V. In Sacra Scriptura exseriis testimoniis Cor hominis Dei templum vocatur , Elaiae LVII. V. I s. I. Cotin th. III. v. I 6. II. I. Corintho VI. v. I9. II Corinth. VI. v. r6- Ephes. II. v. a I. Suffragantur denique Patreso Imo nos sumus templa DEI de altaria. dc luminaria dc vasa, exclamat Tertullianus Libro de Coronas,stitu cap. LX Iutota tractatu de Spiritu S. cap. IX. Altara est cor nostrum , Altare dignissimum, quia in honore Trinitatis increatae est consecratum a summo Pontificeo O Altare lanctillimum l O Altare cum omni diligentiae mundissime servam
dium t In hoc Altare debemus osseue sacrificiumJustitiae, ob I
93쪽
tiones milericordiae, holocausta orationis, vitulos mortificationis carnis. Augusinus Epsola LVII. adDardamum, habitat, inquit, in singulis DEUS, tanquam in templis suis, di in omnibus simul in unum congregatis tanquam in templo suo. Quod templum, quamdiu sicut arca Noae in hoc seculo fluctuat, fit, quod in Psalimo scriptum est : Dominus diluvium inhabitat. Aichardus
Horonnium Psalmum VIII. Quod si templum DEI cor ipsius hominis intelligimus, qui sint, qui in lioc templo gloriam DEO
dicent, citius inveniemus. Qui enim sunt alii hujus templi habitatores, quam cogitationes mentis & cordis affectionest quoniam, inquit, cogitatio hominis confitebitur tibi: Raro tamen tcontingit, ut huius templi habitatores omnes in unum conveniant, ut una congregati in templo ejus omnes silmqt gloriam dicant , ut nulla aliena se cogitatio interserat, quae illa divina so- lennitatis gaudia perturbet vel imminuat. Hinc cor sanctorum hominum, quod putarent illud officinam Spiritus Sancti, cupidissime osculati fuerunt, quin& infantum recens natorum. Paulin earduae Medulia Theologiae , pag. 3oo. scribit: Quoslibet infantes ab utero prodeuntes ter osculari,veterum sententia fuit, idque in honorem SS. &individuae Trinitatis. Leonides Mat-tyr sub Imperatore Severo Origenis Adamantii Pater, cum in filio divinius ingenium animadvertisset, puero dormienti saepenumero adstitille , Qusque pectus stragulis denudasse fertur, atque illud perinde ac si sacer DEI Spiritus idem ipsum sibi tanquam templum consecrasset, auguste & cum revercntia Osculatus csse: seque pro tali prole beatum & felicem existimasse, , uti tradit Eusebim Historiae Ecclesiasticae Lib. VI. cap. II. ct Iacob crinianus Bestinorum Atticorum, pag. Di. Sic Proaeresii Sophistae pectus, refert Eunapi s de Philosophu , pag. III. coronam au ditorum allambere quasi solitam, alios denique pedes, multos manus osculatos, Deum, aut Mcrcurii
94쪽
f. vI. Inluper reperio Sanctissimum Sacrarum Scripturarum Volumen osculo honoratum esse. Hoc de B. Maria semper.virgine annotavit Ludulphio de Saxonia, cap. IL de πιιιτι- tate Rurinis, apud Aloysium Novarinum, Veronentem, Elecyommsacrorum Lib. IV excursiu XXIX. pag. O . dicens: Omnitemporc contemplationi, aut orationi, aut lectioni, aut operationi se dabat, Maria) pro salute generis humani sine intermissione orabat, Scripturas de adventu Christi frequenter ἐγgebat, & quidquid in Scripturis de Incarnatione DEI Inveniebat, hoc olgulando&lexando dulciter relegebat. Sanctus Edmundus, Arctiiepiscopus Cantuariensis, tantum reverentiae Grae Scripturae detulit, ut quoties Biblia isera aperiret, prius ea osculo honoraret, veluti Surius in elus gestis, mente Novembri recenset. Laeas ridensis de atieri vita, Lib. II. cap. XXI. luin Der cultu Scripturae scribit: Quis tanta insania ducitur, ut lacram videns Scripturam, humiliter elevans venerabatur eam,& in loco mundo reponebat, eo quod fortassis contineretis criptum nomen sanctum. Hoc enim faciunt perfidi calumni inres, cum cor3m libro legis suae, qua possunt reveront,a, 1 cur
. zosculantur illum. Hate ille. Quid obstat tandem
quo minus sacris Pandectis laetamus Sacrin eosdemversus,quo siue Bibliothecae Ranravius quo im consecravit Salvete aureosi mei libeIs, . Meae deliciae, mei lepores, Quam vos saepe oculis juvatvidere,
Et tritos manibus tenere nostris. Vos estis requies honesta mentis,
Iucunda ingeniis bonis voluptas, Rebus perfugium minus secundis, In laetis decor & nitor refulgens; Vos quam lata diu sinent amare, Vobis immoriar mei libelli.
95쪽
Salvete, ex quibus haec mihi voluptas, AEuum praecipitur per omne grata: Quam vos intueor libenter, di quam Lubens colloquor: ecquid aestimandum est Curis esse beatius solutist
Vel si mavis alios, Pauli Melissi in S. Biblia concinnatos:
Nocturna tractare manu, tractare diurna AEtherios, vatum scripta vetuita libros; Scrutarique novae divina volumina legis λα Gnaviter, unigenae vox jubet aequa DEI. Et merito, namque hinc aeterni vena liquoris Profluit, & vivae fons salit uber aquae.
Hos latices libans, Christo Duce & auspice Christo,
Ante DEuM aeterna sorte beatus eris . . g. VII. De Iudaeorum cultu erga sacrum codicem,qualem in synagoga ipsorumΑmstelodami ipsemet αυ M observavi,Iohamnes Buxtorpin Synagoga Iudarca canu. edisserit: Super quadam, inquit, structura quadrangulari mensa eth cum sericeo holosericove panno, cui Chasan sivePraecentor librunt Legis imponit: venit deinceps ille, qui ossicium Geblati regem it, fasciasque sive panniculos, cui liber involutus est, ab eo aufert, & ex iis eum evolvit. Tum Chalan&alter iste, qui ossicium dictum redemit, evocant quendam e congregatione universa, & per ejus ipsius& per Patris etiam nomen, jubentes ut accedat. Qui veniens in medio duorum istorum consistit,& librum deosculatur, non quidem super membrana illius nuda, sillud enim facere peccatum foret ingens; sed per panniculos, quibus circumdatus est, per tiagna illa duo ad libri extremitates agglutinata manibus apprehendens, clara voce, laudate, inquit, Dominum &c. Benedi- dictus esto D Ens, qui nos prae gentibus omnibus elegeris,legem que tuam nobis dederis. Benedictus esto D Eus legislator.
Iam persuadet sibi Iudaeus hic, quod rem bonam nactus sit, quippe qui lignum vitae in manus accepcrit , ideoque praepopulis omnibus beatus sit. Praecentor deuide legit Pascha,
96쪽
sive caput e libro illo, quo facto revcrsus ille, qui paulo prius revocatus erat,librum denuo deoscuiatur, Benedictus,alens, DEus esto, mi, qui dederis nobis legem veram, vi Iamque nobis implantaveris aeternam. Benedictus, inquam, esto D Eus legislator: Deinde venientes omnes tam Iuvenes quam senes, librum istum osculantur, digitis tantummodo duobus attingentes,quos postea facie impellunt. Ea enim res cum sanctitate singulari Coniuncta, contra ccccitatem fluxusque oculares saluberrima est. Huc quoque faceru videntur verba auctoris Apologiae allime Tam ii Pindultis fellantichi Anno Christi MDCXXIV. pagina 93. in Hottingerι Γι-bliothecario Db. I. cap. I. p. IT 8. allegata. Praecipuum decus Bibliothecae, heu quondam Palatinae, quae etiam supra Vaticanam Papae Romani, di Parisinam Galliarum Regis inclaruit, crant manu scrupta Hebraea, Graeca, Latina, de aliarum linguarum. Ea partim a Philippo Scottone Henrico Electoribus, horumque Praedeces.soribus in Oricia te, Graecia & Italia conqui fila, magno studio &gravi aere redempta, partim ex monasteriis PaIatinatus collecta, &in unum comportata sunt. Non pauca etiam ceu legativa accesserunt ex luculanta haereditate Baronis Fuggeri, Anno II 8q. in
tanto numero MSS. fuit S codex sacer Bibliorum Hebraeorum. in Charta Pergamena, Majestate literarum, vetultate Scripturae,
ac forma operis plane venerabilis, & non nisi primam antiquita. tem sapiens. Judaei quidam,cum Friderico III. Electore ad eum
inspiciendum admitterentur, ceu coelitus delapsum suspexerunt, procidentes deosculati stant, de tantum non adorarunt, polliciti ingentem auri vim, si usibus Synagogae suae concederetur. Plura depretiosissimo hoc Germaniae thesauro vide apud Hippolytum a Collibus Incremem. Urbium cap. X. Persarum Rex Abbas Libros Evangeliorum de Psalmorum in Persicam Linguam a Monacho quodam traductos, ut rem in sua quoque lege licitam
magna cum veneratione & Osculis excepit, eosdem capiti suo imponens ac mandans ut inter pretiosissimam cubiculi sui supellectilem altervarentur, publice effatus, eum, qui contentis his in libris
97쪽
in fol. Anno MDCLXXIV. g. Vt II. Non minori cultus affectu Mahumedani erga su-rim Alcoranum ducuntur, quem alii verbum Des increatum, alii ex Us etiam Ii cratoribus creaIum c rediderunt,uti Vathecus Mamonis Succcssor, de quo Patricides apud misi erum Itistoria lent, lis Lib. II. cap. IV. p. 4i p. consulendus. Sane non patiuntur hunc
librum immundis manibus contrectari,nec in loco minus honesto latere, sed potius in commune quasi bonum conferunt, quidquid venerationis ab iis proficisci potest. Dicam breviter,quae non sine stupore, risu forte intermixto, Georgius Dousa in itinere Constantinopolitano observavit: Cum ille aliquando in urbe haut procul k templo Imperatoris Turcici, Camelum quendam lento &ea- thetico gradu incedentem, magna populi copia stipatum conspicatus sciscitarctur, ecquid tantus hominum confluxus sibi veIler, responsum ab adstantibus tale tetulit: Camelum istum ex urbe Mecha Alkoranum i psius dor lo imposituri adportare, indeque a
populo circumfluente modo exquisitissimo undiquaque honorario Quidam bestiae crines evellere, tanquam sacratissimum depositum servantes, A alii eam amplexibus &osculatione devota
demulcere, nonnulli sudorem detersum oculis suis, imo integrae faciei illinere, donec tandem bestia in partes dissecta religiosissi-ntas, 1uxta plebeculae opinionem, inter Turcas consumenda offerretur. M. Iohann. Mais Bibl--Historica Christiani iDrusrura, pari. I.pag. i. Barthosomaeus Georgeuvitet de moribus, Turcarum Δ-
besti scribit: Turcae Macho meti traditionibus & statutis praestant, ut non totum D EuM quod noliris plerumque accidere solet non
blasphemem, imo schedam quomodocunque scriptam in terra jacentem si repererint, e re a m & iaepius deolculatam, in rimam aliquam parietis positam, obstruun C. Dicunt peccatum esse, si Herae quibus noluen DEI & lex Macho meti de cribuntur, pedibus conculcentur. Et nemo audet Chiistiano, vel alterius fidei seu religionis homini vendere Athoranum, aut alia eorum scripta, Rc abjecta palpentur,vel immundis manibus contrectentur , alioquin
98쪽
quin capitis poena plecterentur: quare hac in re nobis meliores dici pollunt. Nom.M Erpentin notu ad Surat. Iosephi, incredibile est dictu, quantum Athorano virtutis, Maiestatis & authoritatis adscribant, quantum ei honoris imo venerationis tribuant. In tegri de praeitantia ejus extant libri, quos sine risu homo Christianus non legat. Super Omnes eum creaturas excellere, & proximum a DEO locum rencte praedicant. Qui irreverenter cum tractat, vita indignum, nec mimis flagitioium, quam si ipsum contemneret D Eu M. Hinc magna c um veneratione&reverentia eum accipiunt, & manibus deponunr, neque Christianum vel Iudaeum attingere cum permittunt, insidere. autem ei est immane
Iiaculum, Christianis etiam dc Judaeis capitale. Quin ipsis Maumedanis nefas est. nisi bene mundi sint & loti, vel extremis diagitis attingere, qua de causa ne impudenter peccent, corio ejus extinlecus malusculis literis ins cribere solent: NE TANGAT Eu MNisI MuNDus. Quae Arabum superstulo multos Christianos pudefacere potest, qui de Canonicis Scripturae libris loquuntur imdigne & impie,ut majoris Saraceni aestiment nugamenra tua,quam ex Christianis non pauci sanctissimum Dei verbum. fax. Denique tertib huius loci est oscuLuM SuBIECTIO. Nis. Illud ex mente nonnullorum dici potest tale, quo Creatura tremendamCreatoris Majestatem secum expendit, omnes suas excellentias prae eadem despicit, ad ejus sublimitatem se submittit, atque suum eidem defert oblequium. Huiuscemodi osculum volunt fuisse quod David requirit Psalmo II. v. I a. de plures interpretes misere torsit. Hebraeus textus habet 'ri va Osicutimini sitam. Paraphrastes Chaldaeus reddidit aDiu ulpana, recipue Aorrinam. L X X. interpretes πψ-ίαι, apprehendite Hsciplinam. Syrus, osculamini filium. AEthiops cum v 3lgato Latino coincidit, qprehendire disciplinam. Atabs, adhaerere disciplina. . Quae versiones ad Hebraicarum vocum significationem minime quadrant. Neque enim pira apprehendere significat, sed osculari&complecti, nec in toto veteri instrumento unquam pro disciplina sumitur, praeterquam hoc loco, quantumvis saepius ibidem
99쪽
ibidem&apud LXX. Interpretes occurrat. Chaldams,Graecus&L.itinus videntur legisse pro 3 a um assequitarini, etsi hoc ver
bum non repetitur in Pictu sed in Hiphilo oblite miri iu&ω. p S a
siuilem sonum,t Bar accepit se insignificatione puritatis, atquc ita interpretati esse doctrinam, seu di Iciplinam, puram scdicet. ' Certum enim est, quod dictio 'a aequivoca sit, aliquaudois uis, aliquando doctrinam, non nunquam triticum , sive etiam purum, mundum, electum notet, quod jam a D. Hieronymo in Pamma. chio contra Rufinum observatum est. A t vero nulla interpretatio nis gis hic quidem locum habere potest, quam quae Bat lilium interpretatur, quia Psalmus I I. expreste de Messia loquitur. Vide EuthymIr Monachi rgabom commentationes in Psalmos, qu is Philip pus Saulus Epitcopus Brugna tensis e Graeco Latine iranstulit. Et aedillimulem, quod ad praesens spectat, vix ac ne vix quidem osculum Davidicam osculis proprie sic dictis accenseri potest ; nam ad Olculum proprie dictum requiritur, ut osculans ore suo aliud quodcunque tandem at Lingat, Cum ea quidcm intentione, ut amorem aliumve affectum indicet: sed in illo D ivi dico quid quaelo osculantes ore attingunt Z Nihil ergo eis, quod animum meum avellere possit ab illa doctiorum interpretum sententia, qui st.uuunt Davidem lub ipso Messia, mentione osculi hoc loco a Regibus de potentibus requirere id, quod subditi alias per libamina olculorum deserre solent superioribus subjectionem nempe&cultum. Hanc
illud coma B Lutherus commode reddidit: Nussit den Sobi f
Iohan V. v. 23. Consonant interpretes Vinarienses: let
ri. Merito autem tuo Hugo Grotius, Vir extra Scholam Theologicam incomparabilis, Criticorum Sacrorum Romo III. 'M. 36o9. post Cornelium Ian senium in Paraphrasi Psalm. p. s. Jolian nem Calvinum&Conradum Pellicanum de Davide, sed perperam exponens, a D. Lohauene Adamo Ostandro vapulat. Sisto verba eius ex Observationibus ad Gotii de Iure Belli ct Pacu Lib. I. cap. II.
100쪽
α malo Liuper thesin. 7. Cum vero dicatur olculamini filium. m. ile Crotius hoc exponit in Commentario, ac si David hoc voluisset, Vos alii vicini Reges interiectorum Regum exemplo territi, in tempore venite ad foedus obsequio sum, beati omnes, qui fidei meae se permittunt. Non enim hic agi deosculo Davidi inferendo ex dictis constat: Curn Psalmus agat de Messia, per filium hic intelligitur filius in aeternitate genitus, ex quo superiore minentissimo creaturarum ordini ipsis angelicis spiritibus. Ebraeor. I. v. . . QuamVis autem P laltes referat haec verba ad filium D EI consubstanti alcm, non tamen agunt illa directe de submissione ad foedus obsequiosum, sed latria & cultu divino illi deferendo,ut par tim vox ipla docet, quae ita usurpatur I. Regum XIX. v. I 8. Pa tim usus & consuetudo illorum qui extra Ecclesiam,atque hoc modo Deastros suos venerabantur, quod Jobus indicat, dicendo eatu XXXI. v. 26. a . Si vidi solem cum fulgeret, & Iunam inceden-
em, clarum &laetatiun est in abscondito cor meum. & osculatus sum manum meam ore meo: quamvis enim sint, qui de laeta fortuna hoc accipiant, quam dum quis suae industriae tribuit, manum litam osculari dicitur, tanquam font in tanti boni, re juxta Gregorium, qui laudat, quod facit, & testimonio propriae locutionis sibi virtutem tribuit operationis, manum tuam olculari dicatur ; nihilominus alia interpretes de protensione manus religiosa e longi
quo & osculo illius luce coelesti perfusae accipiunt, inad ipse Grotius desubreptione opinionis, quod Sol &Luna summi Dii, rerumque arbitri, animus idorandi quibus debeatur, partim interpretes orthodoxi, inter quos D n. D. Martinus Gei erus hic omnino videndus. Huc usque Osiander. Sanctes Pagninus in Lexico Ebraico allegat verba Rabbi Aben Ezrae: Servite Domino respectu Domini, osculamini filium respectu Messae. Olculari ergo hic loci est, Regi Christo sceptra sua lubmittere, ipsique servire.
g. XI. NuncCommentatoribus textum pressi is surgentibus paulisper aures praebeamus. Prems a Figuraro Lusitanus, in Commenta r. ad hunc locum sequentia annotat: iuxta