장음표시 사용
171쪽
arbiter, et cavere debet, no vel ob iuris imperillam vel quia partium studiis addictus, vel quia dona acceperii, aliter iudicet, quam legibus, aut moribus est proditum sa). Undo iubentur iudiees eae lectum praescriρω ε ra
malae, non licebis iudiei de ipsis iudieare ped secundum ipsas. Potost sane iudex verba legis, si duriora videantur, aequilate quadam sectere, ut Iegislatoris voluntatem custodiat: quin immo id sacero iubetur D. At ubi et verba legis sunt perspieua, et legislatoris mens pateat, ab ipsa lege notatum quidem unguem iudici est recedendum. XI. At quid si iudiei liquido constet salsitate aliqua vel testium, vel in-Εtrumentorum bonam caussam laedi Τ Eril ne excusatus in foro animae, ubi secundum adlegala, et probata eum condemat, quem secundum privatis mScientiam scit emo in noeentem ita docuerunt quam plures ex canonistis. Verum tutius aliis videtur, quorum sententiae nostrum calculum addimus, ita ex actis, et probalis iudicem iudieare debere, ut lamen nunquam iudi-Cet contra conscientiam. Qui enim secundum ea, quae probantur, iudica
unquam quiverit, qui iudicabit contra eonseientiam 3 Pro elo probama latinis tantundem est, aesidem Deere. Cui autem fides laetenda, nisi iudiei
Huic enim Eorum, quas adlegantur, examen mandalum est, et quidem euronditione, ut ex animi sententia decernat 5 , et prout religio suggerii F).
Iam vero, si est, quae adlegantur, pugnent cum scientia iudicis, udem iudici saeero non poterunt, quum salsa sint; et religione, metuque iustissimi Numinis prohibebitur secundum ea iudicare. Una enim, et simplex est veritas: ae proinde dividi conscientia, aut se lenita iudicis in publieam, ae privatam non debet. Igitur divino, humanoque iuri magis consentaneum videtur, ut si iudex latis sit, a quo nulla detur provocatio, in quaestion Elaeti ex animi sui sententia, religione, et conseientia pronuntiet, veritatemque adserat, spretis testimoniis, quamvis ipse solus salsa ea esse certo Seiat. Sin vero is iudex est, a quo provocari ius sit, satius erit eum a iudicando Bbstinere, et testimonio suo, quantum in se est, ea ussam eius, eui iniuria sit, apud Iudicem Superiorem adiuvare, ne temere publica testimoniorum spernatur auctoritas, aut auditus patefiat pravis hominibus, qui aliquando studio gratisieandi eui velini colore scientiae, aut eonscientiae, salsum deponant.
I. Actor, ol reus litigatores sunt, inter quos res agitur, et quorum illa ost, qui litem intendit, hic qui exeipit. Igitur qui adversarium in ius vocataeior dicitur set . Non secus ac foemina, quae ius suum in foro e peritur, i L. XIII. C. de gent. , et isterioc.- aὶ Nov. CXXVI. s 33 In lib. do vera Relig. cap. XXXI. - 4 in L. XVIII. C. de te sima. 53 Ia. III. g. s. I . de Ieatibus.- 6ὶ L. LXXXIX. I . de itidio A. ,s L. XlII.,
172쪽
ae rix dieitur i). Ast quamquam iuro civili neqBo minor sine in loris tono
sensu, neque filius familias praeter patris voluntalom agore plerumque pos sit; uterqe lamen iure canonico in caussis beneficiariis, spiritualibus, iisdemque adnexis agere liberrimo potest Ε . Monachus sine abbatis venia agere velatur, nisi ex peculiari eiusdem lacullato extra monasterium suam vitam
II. Qui in caussis criminalibus advorsut aliquom actionem intendit, proprie dicitur accusare: scilicet iudiciis criminalibus publicis, vel extraordinariis experiri, crimenque deserre. Quid quod iure canonico accusare, et denuntiare non unum idemque sunt Accusat enim,qui reum iudici deserens ullionem exposcit, et poenam vult ei infligi; denuntiat vero, qui eriminosum quidem Episcopo deseri, non tamen eum publice puniri amat, sed lantum eius emendationem quaerit ope opiscopalis redargutionis. Quamobrem denuntiationem praecedere semper debet privata, et a inica monitio s3ὶ. Adhaee denuntiatio necessum non ost , ut in scriptis sal cum inseriptione a. elionis, ac nominis denuntiatoris ad subeundam lationis poenam, si a congrua eriminis probatione deficiat ), qua omnia accusationem constitu
uni 5), sed duntaxat per illam Superiori via sternitur ad inquisitionem, doqua mox. Hic is παροδω Obiter adnotandum poenam lationis obsolevisse ea de caussa, quod homines ab accusando deterreret.
III. Accusatio uuius est generis; at denuntiatio in multipliees formas dividitur: ad I. in iudicialem, euanselicam, et canonicam. Iudicialia diei lur , quae publico desertur iudici non modo , ut reus corrigatur, verumeliam ui dubita poena ad publicam utilitatem inuictetur. Et haesi prosccloparum ab ipsa differt accusatione, quare huiusmodi denuntiatori crimen ex parte saltem probandum est, licet poenam nullam subeat, si in probationa deficiat, nisi apertum infesti calumniatoris animum prodiderit 63. Unatae. Lea est, quae unius denuntiati utilitatem respicit: recte hoe donatur nomine, siquidem per Evangelium praecipitur 7 . Canonica demum dicitur, quum quis canonicarum poenarum metu aliquid ecclesiastico Supetiori deis legit, e . g. alicuius matrimonii impedimenta, ad quae Episcopo, vel parocho delegenda quisque per publieas parochiales proclamationes adigitur M. IV. Dividunt rursus iudicialem denuntiationem in publieam, et privatam. Publica est, quum Episcopus in sγnodo dioecesana peculiarem constituit ministrum ad inquireudum in crimina dioeceseos, qui ea sibi in sutura s3- nodo deserat, ut criminosos corrigere, ac punire possit 93. Privata dicitur,.quum quis alterius crimine laesus, vel uli periurio, violato foedere, Olc prius infestum hominem monet, dein, ubi nihil privata monita profigere praesen-iiscat, Episcopo illum denunciat io . V. Quum iudicialis denuntiatio parum ab accusatione disserat, quotquotii S ab aceu satione non prohibet, ii dein et denuntiare recte poterunt. Sed non omnium accusatio indiseriminatim recipitur; aecusare euim iure velan-
i in L. XXXI. C. de lib. - 2ὶ Cap. IlI., et II n. de iudieiis in VI. - 3) cap. II.
173쪽
tur insanaos , crini Inosi, pupilli, milites , ele. At do liis opportunius in iustitvlionibus cirilibus. Ius nostrum quod poculiariter, spectat, criminalemn lionem inlendore clorici, et monachi volantur, nisi iniuriam sibi illatam ulcisci velint, at simul contes lentur se ab sanguinis poena prorsus esse alienos si . Velatur ex diverso laicus clericum accusare ob reverentiam eorum
dignitati debilam u), ni et laicus iniuriam sibi, suisque illa iam persequatur 3 l. VI. Sunt lamen ni rociora quaedam crimina, ad quae deserenda etiam alias non idonei ad milluntur, uli sacrilegium 4ὶ , delicta laesae maiestatis 5ὶ , simonia 63, ei alia id genus.
VII. Adhuc est et tertia in caussis criminalibus proeedendi ratio, scilicolper inquisitionem. Nimirum ubi iudex nullo accusante, vel iudicialiter denuntianio, in crimen aliquod ex osse io inquirit, lum per inquisitionem pro- ei dero dieitur. Porro uti accusationem inscriptio, denuntiationem benevola monilio, ita inquisitionem praecedere debet clamosa insinuatio: fama scilicet, Seu publicus rumor, ol is non levis, qui facinorosum iudiei veluti do. nuntiare videatur et . Atqui hoe do speciali duntaxat inquisitione intelligas; nempe ubi contra certam personam certo quodam de crimine inquisitio in stiluatur 8 . Est enim et inquisitio generalis, qua scilicet Praeses inquirit, num in sua Provincia sint homines saei norosi s). Est demum clinquisitio mixta , scilicet, quum homine quodam occiso, iudex in homicidam inquirit, vel quum de certa aliqua persona generatim inquiratur, num crimen aliquod perpetraverit, veluti ubi quis ad publicum quoddam munus, vel dignitatem est promovendus 10 . De reo VIlI. Antiquitus iam qui agebat, sive pelobal, quam qui accusabalur, Si Ve in quem agebatur, rei adpellabantur, unde Cicero Iiὶ: reos a ello non eos modo . qui arguuntur, sed Omnes, quorum de re disceptatur. Et Fosius lit, III. contestari est . quum uterque reus dicite testes estote. Vulgo in Inen usu nunc obtinet, ut sicuti qui agit actor dicitur, ita is solus, cum quo agitur, reus dicatur, et quidem κατ εγχην per eaecellentiam, quia de re eius praecipue iudicio agitur, vel cui solum perieulum imminet condem
IX. Reus , ubi legitime a iudice interrogetur, in caussa aeque civili, a Ceriminali, num teneatur veritatem saleri, quaestio est iamdiu in scholis agi lata. Verum sanioris doctrinae theologi , ct canonis lae cum f. Thoma IBὶ, docent, oiusmodi reum veritatem dicere, propriumque crimen prodere omnino leneri ; sin secus, graviter peccare. Pertinet ad debitum iustitiae ,
inquit s. Thomas , quod aliquis obediat suo superiori in his, ad quae ius
174쪽
praelationia ga Glendiι, iudeae antem avior ester respeetu estis, qui iudiealtim eι ideo eae debito tenetur accusatus iudici verseatem e onere , quam ob eo pecundum formam iuris eaesit. Et ideo si confieri nolueriι veritalem, quam dieere tenetur, vel si eam mendaeiter negaverit, mor. taliter peccat. Porro si iudex non legitime interrogat, veluti quum interrogat de erimine occulto, reus verilaiem saleri non adigitur, sed potest relper adpellationem, vel aliter lieite subterfugere: s. Thomas ibidem.
. Praecipui Curiae episeopalis administri sunt ossietalis, adsessor, adu eali, procuratores, Advoeatus fiscalis, et scribae, seu graphiarii. De Ossi. eiali, h. E. Vicario in temporalibus satis iὶ: de reliquis hic breviter. De Adsepares II. Adsossor ita dieius ex eo, quod magistratui pro tribunali sedenti veluti adsideret, ot in caussis discutiendis suo consilio eum dirigoret, undo etiam consiliarius adpellari consuevit et . Quum enim Magistratus iuris- prudentiam prosteri non necessario debuisset, indigebat sane opera iuri periti qui sua prudentia, et consilio eum in iudiciis serendis veluti manuis duceret, atque ila recte munus suum obiret 33. Ill. Magistratuum ei vilium exemplo permoti eoeperunt et ipsi Praelati occlesiastici, qui iure ordinario vel delegato iudicandi potestate fruerentur, in caussarum cognitione sibi Adsessores adsciseere; tum praesertim quum rensis iudieiaria mei hodus in Curias ecelesiasticas invecta est si . At quia iudices non raro, nec sine contendentium partium gravamine, Adsessores,ac etiam plures sibi adiungere consueverint; hine Bonisaeius VIII. sanis
xii 5ὶ: ut iuriae Adsessorem υι quandoque faciunt aliqui fraudulenter
nisi eo indigeaι, quod conseienιiae relinquaιur eiu3dem, sibi nequaquam adiuvaι, alioquin de avo proprio providere teneaιur eidem. Si autem indigeat. . . . . faciaι a Parιibus communiter provideri. De adroeatis IV. Advoeati ita dieii ah ad voeando: quum enim quis in ius voeabatur , aut invitus ad illud rapiebatur, iureeonsulti plerumque advocabantur , qui
caussam, si ipsi liligantes nollent, aut non possent, proponerent, defenderent, aut eis succurrerent f . Antiquo Ecclesiae iure litigantes non per Advocatos , sed per semel ipsos actionem coram iudice Episcopo edebant, atque adeo etiam post novam iudiciariam methodum in Eeclesiasticum M. i Lib. I. lii. XXVII - κὶ L. V. D. de nyeis ais a. 3) L. I l. quod quisqve iuris in alter. atatuer. - Syn. cantuar. tan. XXVII. 5) cap. X l. lis easorem de rescriptis in VI. 6) Tullius de ora l. II l. eap. 35. Diuilirco by Coosl
175쪽
rum iuucclam hoe ab Innocentio III. praescriptum invenimus ti . Allamon usus invaluit, ut plerum quo Iori experies litigantes advocatorum clieululae
V. Quam ob rem advocali munia sunt: I, Caussarum, quas defendendas suscipiunt, Prius Daturam peuilus introspicere, et de ipsarum iure ad pri-nie instrui. I. Mox clienti aperie exponere, nutu iusta sit, an iniusta lis, quam adgredi leniat. 3. Si iniusta , clientem ab ea suscipienda pro viribus deterrere, eoque oblinculo, et quocumque lucro neglecto, ipsum deserere. Nam quo lum per naturale ius , lum Plia in per Speciale iuramenti vinculum, cui caput obligavit, prohibetur illi caussae, quam parum iustam noverit, patrocinari. 4. Atque adeo ei iam caussae , quam principio , velut iustitiae speciem praeseserentem Suscepit, ac dein eam pertractans iniustam noverit, patrocinium statim dimittat. Semper enim tu iusti lino nomine recto necusaretur. 5. Adhace caussam deserat, etiamsi persentiscat alios Patronos eandem in sua fide soro rceo pluros, vel gravia sibi, aul clienti detrimenta ex dere-liela Illo imminero praen OSCat. Nequo si, in hoc casu adversam partem ad transigendum tum suo clien to pertrahat.
q. Demum ex industria iurgium ne protrahat et . VI. Advocali igitur munus pcrquam periculosae plenum opus aleae CSt:
nos, qui in foro, inquiebat Plinius 3ὶ, nerisque litibus terimur, mullum
malitiae , quamvis nolimus, addiscimus. Quam ob rem clerici in sacris constituti, aut beneficio ecclesiastico donati advocatos agere velantur , nisi propriis, vel suorum, vel Ecclesiae, vel demum inopum personarum Enu S- sis patroe inari velint g). Ast hic adnotanduin , hane decretalem do advocatione coram Iudico.Saeculari diserto loqui , alque proinde clericis Caus fas agere in foro ecclesiastico stricto iure vetitum non esse. Veruntamen quia et in foro ecclesiastico , neque ae in civili caussae non sine forensi strepitu , et contentione exagitantur , parum clericali vocalioni decens videretur in quolibet soro caussas agere. Quia vero summae pietatis, charita. lisque opus est oppressos pauperos levare, eorum quo patrocinium suscipEre, hinc in plerisque curiis e celesiasticis Advocatus pauperum constitutus
est, qui pro illis caussas agat 5).
De procuratore VII. Procurator illo dicitur, qui alterius negotiorum curam sive ex eius mandato, sive sponte suscipit 6 . Ac pro indo plura sunt procuratorum genera pro variis negotiis, quae procurare possunt. Hic tantummodo de procuratore iudiciario agemus : do reliquis enim opportuniori loco in instit.
eivit. VIII. Veleri Romanorum iure nemini lieebat per procuratorem suam i in Cap. X lv. de iuriosis.
a) L. VI. C. de postulando. - 3) Lib. II. cpist. III. ad nepotem. 4ὶ Cop. I. de postulando. - 5) SIn. Prov. ncap. II. sit. Xl I. cap. 2 - 6ὶ L.
176쪽
caussam agere. 1l iure novo si j lam nolor ν quam reus per procuratores in iudicio comparoro possunt , criminalibus Hiinu Ini raussis Oxeoplis, uti
in serius dicemus: quod etiam iure nostro fuit confirmatum 23 Ex quo pa-lel procura loros a civilibus Curiis nil occlesiastica η commeasse. IX. Iam vero quum procuratori, non secus B c advocato, caussa administranda contra advorsam partem demand clue, hinc a procuratore eadem
pene , quae ab advocato erga Suum elientem, praestanda sunt, hoc est liis lis iniustas procurationem deserere , iniustitiam suo clienti de logere , etc. X. Procurator in iudicium non ndmittitur, prius quam mandalum illius, cuius caussam procurare vult, in seriptis redactum , vulgo Procvratorium
die tum, non exhibeat. I). Quod quidem mandatum si generale fuerit, potestatem habebit procurator agendi, excipiendi, blem contestandi, celer in quo iudiciarios ae lus exercendi, iis ex eo plis ad quae requiritur spe, alomandatum, uti praecipue in iureiurando deserendo, vel reserendo, in quo
non nisi suo nomine ageret procurator D. De advocato stici, et promolore.
XI. Postquam in Curias oeclesiastieas forensis civilium tribunalium meis hodus invecta est, horuin inflae constitui etiam in illis coeperunt advocalisiscales, et procuratores ossicii, vulgo promotores dicti, qui caussas publi-
eas, et ad communem Ecclesia o utilitatem spectantes patrocinarentur , ea.
rum quo docisionem ab ecclosiastico ludice quam citissimam expostularent. XlI. Quum vero promotores lucri caussa permoti non raro publiea doli. ela, alque adeo gravissimas abusio nos dissimularent, aut eum accusatis, vel denuntiatis clam componerent , factum. OSi , ut plura hae super ese statuta suerint. I, ut promotor nullam adgrediatur caussam, nisi prius in denuntiata crimina , eorumque veritatem diligenter inquisiveri l. u. Antequam ad iudicium contradictorium, ut vocant , aeeusalas personas evocet, caussam ossiciali reserat, ut dispiciat, an pacalius , ei si nostro pitu forensi illam agere expediat. Tum 3, cuiuscunque generis caussas adgredi vetatur , nisi prius dotisdom cum advocato sise ali conserat, earumque iustitiam , vel iniustitiam plene perspexerit. Quamobrem 4, caussa o instructionem saltem summario in seriplis ad . vocalo Pam petenti exhibere tenetur. Ad haec 5, iureiurando so adstringit advorsus neminem actionem inlen. laturum, nisi quem vere delinquentem crodideri l.
Vii quoque si, fidem suam obligal nulla ratione muneribus , pr et ,
odio, aut favore sese por motum iri, vel ad excessus supprimendos , vel ad componendum cum delinquontibus in aliquo crimino. 7. Tandem quia promotoris praecipue est inquirere in crimina, ct ox-ressus ecclesiasti eorum, hinc plures synodi sanxerunt, ut non nisi ecclesia. sit ei promotoris ossicio fungaritur. ιὶ Insiit. lib. I v. lit. X. - 2ὶ Til. do procli r. in lib. docrol. Cap. I. ile pro tir. - 43 Ib. X XlX. I . iae Procur. SELvAGI Us. Inst. Can. Tom. II. IaDiqitired by Cooste
177쪽
- De aeribis aina graphiariis X lII. conellium lateranense Iv. si oeelesiasti eis iudicibus praeeipit,
ut tam in ordinario, quam in eoetraordinario iudicio , ae er vel publi cam personam, vel duos idoneos viros adhiberent, qui fideli manu omnia iudieii aela Oxscriberent. X lv. Persona publiea , cuius haee deerelatis meminit, non alia pro dicio est ab illa , quam noniani eaneellarium et , nos scribam , et graphia rium dicimus, cuius proprium munus est universa iudieii acta conseribdire: videt ieet citationes, dilation s , exceptiones, sententias sἱve definitivas, si v interloculorias etc., et reliqua omnia, quae iam ad officii, quam par tium inflauitam expediuntur sub data illius diei, quo decreta , mandata, aut laeta fuerint, eademque fideliter , diligenterque in tabulariis, sive ar chiviis adservaro, ut ex iis semper veritas depromi queat 3 . Quum vero in archiviis deposita erunt, custodis aret,iviorum partes erunt illa eustodi re, nec ulli tradere, qui prius saeuitatem in scriptis ab Vicario non impe
XV. Quae quum ita sint, viri s delita is quantae maximae graphiarii sint,
oportet, non modo ut munere suo recte, fideliterque svngantur verum etiam, tit in exigendis salariis metam rationis non excedani ; qua de re graviter
conqueritur Bonifacius Vili. 5 . Unde in plerisque curiis , uti in nostranea politana, Salaria constituta sunt 6 . Et expressius II. provincialis ibi dem νε deaelera eorum plena muneribus fiat deaetera iniquita ιis, mandas
sancta synodus, ut non solum laeta innocentiana, quoad mercedes mini atrorum a mussim Observetur, vertim, etiam tara provincialia de una nimi Patrum consensu 'confecta yro universa provincia perρeιuo vali
rura tam pro caussis civilibus , et eriminalibus, quam pro aliis quibuι cunque , quae ibi taaeata sunι , ctima maeae inviolabilem Observantiam summo studio in dioecesibus suis eaeis anι iacUi. Grumque autem tam innocentiana , quam haec provincialia in aula 'ublicae audiensista laa relinealur, nec non in Cancellariis, uι omnibus pateat.
I. Processus ei vilis iure novo ab ea iudieii pari auspicatur, qua iudex, oblato prius ipsi ab aetore libello, de reo in ius vocando edicit, dein reosacultas datur, exceptiones, si quas habet, proserendi, quas ius est aetori per replicationes, Fel per mutuas petitiones eludendi , succedit litis conte. statio, et iuramentum calumniae: tum pene sequuntur stati in probationes, quibus processus iam plene instruetus, veluti clauditur, iudicique pronun- a cap. XXXVIII. relat . in cap. XI. da probat. - ) L. V ; et vlII. c. de
178쪽
ciandao sententiae proxima paratur via. Do singulis hie sigillatim agere adgredimur.
II. Libellus ipsa est actoris petitio in seriptum redacta caussam ipsam
summatim exhibens, argumentaque contra adversarium neceSsario concludentia. Qua de ro iudieis , aetoris, ae rei nomina, socium, politionem, pB- titionisque ius breviter , dilucido, ae distincto exposita libellus complecta.
ΙIl. Duplex libellorum genus in utroque iure Bgnoscitur, nimirum ut alii sint conventionales, sive postulatorii , quibus in caussis civilibus uti. mur, ut quum rem nostram persequimur actione reali, vel nobis debilamaelione personali: aIii accusatorii, quibus crimina deseruntur , et denuntiantur.
IV. Iam vero generalis regula est, in iudicio si vo civili, sive eriminali neminem sine libello recipi i . Atqui regula haec non nisi Iuro novo in Curias ecclesiasticas invecta est: antiquitus enim non libellus modo, verumet. quaecunque seriptura in iudiciis ecclesiasticis ignota. Iustinianus novass. LXVII., quani ex interpretatione Iuliani resert Gratianus, inquit di et tibi autem Episcopus caussam dirimere vulI; siue scriptura Omnia proaeedanι, eι de stiva sententia sine scriptis ab eo proferatur. Atque adeo oliam Iure novo ex generali illa regula excipiendae caussae omnes leviores, et breviores , quas iudicio summario absolvendas praescribit clementi
Da citatio V. Citatio, et in ius vocatio promiscua vulgo notione usurpantur, quum per cilationem, quam iudex recepto libello decernit, reus in iudicium vocetur. Atqui antiquitus idem prorsus non erant citatio , et in ius vocatio. Citabat enim praeco iussu magistratus . . Iu ius vero vocabat actor ipsct privata auctoritate. Verum actoribus haec potestas paullatim adempta est, novaquo indueta in ius vocandi ratio, vel licet vel per publicum ministrum , sive ad paritorein , vel per edictum , sive litteras loco publico adfixas 5 . Atque adeo ei landi latior est etiam nunc usus, quam tu ius vocandi: quippe citationi locus est Eliam post coeptum iudieium, et in quavis parte iudicii, veluti quum quis ei latur ad audiendam sententiam, ad videndum iurare testes etc. At contra in ius vocatio in prima cilatione, quae iudicium Praecedit, duntaxat agnoscenda 6). VI. Citationem ad iudicii ουσιαν essentiam speetare natura ipsa ostendit. Ipsum enim Ius Natura o praescribere videtur, ut qui eum alio contendero velit, prius adversarium in ius vocet, eique actionem prodat, ut is secum I in Can. IX. aus. a. q. I. can. I. ibid. q. VIII. 2ὶ can. XLV. caus. II. q. I. - 3) De verb. Hynis. - 43 L. pon. D. M in integr. reant. - 5ὶ Nov. LIII. L. ult. s. de eaehibendia reis. - 6ὶ Vinnius e m. insistit. lib. lv. tit. I 6. s. d. Diqitired by Corale
179쪽
interim deliberet, utrum cedere velit, an iudicio contendere, et si contendendum putet, veniat instructus i). Undo in ius vocatio eius est necessi. talis, ut ea omissa nihil omnino cognosci, nihil statui possit, et si quid sta
luatur, id pro in elo habendum sit et .
VII. Reus igitur a magistratu in ius vocandus, et quidem edielis , lille,ris, vel denuntiationibus voco praeeovis 3 . In hac ei lationis specie, quae verbalis dici consuevit, seri plura etiam adhibetur, scilicet exemplar libet. Ii, ae deereti iudicis, quod ab ad pari toro vel reo ei lando traditur, vel si hie quaesitus non adpareat, suis domesticis, nul vieinis relinquitur: quae diei tur eitatio ad domicilium. Quod si citandus absit, litterae provisionales
expediuntur, per quas reus in alieno etiam territorio in ius voeatur, et quidem impetrata prius venia iudicis loci illius, quom incolit, citandus si). VIII. Est quoque citatio realis, quae sit per ea pluram rei. Ea in iudiciis civilibus locum non habet , nisi quum simul cum libello indieia ad ea plura in actor exhibeat , nimirum demonstret debitorum bona inui bonon Possidere , alque adeo gravem subesse suspieionem , ho debitor vel solum vertat, vel in locum confugiat, unde extrahi non possit. lam vero plura re. quiruntur, ut legitima habeatur citatio. Ae I, iudicis competentia 5). Unde in ei talione iudicis nomen omnino exprimendum: atque adpo si iudex est delegatus, in prima salium citatione delegotio uis ratio su in malim ex
M. Non actoris modo, et rei citati nomina exprimi oportet, verum et ei. lationis caussam; et quidem, uti modo monuimus, et facultas citato sit eo-gitare secum animo, velit no caussam in iudicium trahi, an cum adversario ad concordiam eonvenire malit. 3. Designandus est locus iudicii, qui citato tulus sit: neque enim quis eum vitae discrimine iudicem adire cogitur, tum etiavi ut citatus noscere possit, num eius potestati ipsi parendum sit. 4. Designanda quoque est dies, qua reum in iudicio se sister oporteat:
in quo et distantiae loci, quem reus incolit, adtendendum est, et diei ipsius qualitati. Festis enim diebus iudicia exerceri omnino vetitum iure aeque
De contumacia IX. Rous eogitur invitus in iudicio se sistera : nequo onim eius volun lati relinquitur iudicium subire , quum plerumque iudieii aleam offugere ipso malit. Ubi vero iudicium essugiat, ab ipso iudicis contemptu, quem reus esseri, eontumactu dicitur, ne ipse contumaae adpellatur 8 .X. Igitur eonlumax dicitur, qui legitimo in ius vocalus, in iudicium se ni re eontemnit. Porro duplex distinguitur contumacia , alia scilicet vera, i) L. I. C. do edend. nulli. Osseratur. C. de lilia oonteatat. - sa) L. Iv. C. de aeni. , et inlctrisc. - 3) L. penuu. D. , de in inteyr. restit. - 4) L. fin. C. de is
II. C. defriis cap. 1in. desertia. 8) cap. 1., ,ei II. de dolo, et contumacia: cuia eius lib. XVI l. observ. cap. do. Diuili od by Cooste
180쪽
sive expressa, alia laetia, sive praesumpta. Illa est, quum quis citatus tribus edictis , aut uni pro tribus, respondere expressu recusat, aut superbo ore Degni se iudicio staturum s ι . Haec vero est, quum quis in ius vocalus dolo malo, fraude vo talitat; essiciique ne citatio ad eum pervenial 2 . v X l. Quae quum ita sint, profecto videt quisquis contumaciam dolo malo non carere M. Qui igitur legitimo, detinetur impedimento, ne citationi respondeat, ae iudici se exhibeat, conlumax non est, modo , impedimento ablato, quam primum sui copiam faciat , ae interim essiciat, ut iudex imis pedimenti sit conscius , ne contumaciae nomine accusetur, legitimisque
XII. lus aequo Civile, ae Canon leum in contumacem variis poenis animadvertit, quibus quum ae lori prospicitur, tum et iudex iniuria in sibi quodammodo illatam ulciscitur 5ὶ. Poenae quibus , in contumacem animadvertere: Iudici datur , plures a Lancellollo enumerantur 6ὶ, sellieel litis
damnum, expensarum resectio, mulcta pecuniaria etc. Ai poena , qua frequentius iudices uti consuevere , est in possessionem missio , qua scilicet Betor in possessionem rerum, de quibus quaestio agitur, vel quae alias Sunt in patrimonio rei pro ratiotio debili, ubi actio sit personalis, custodiae caussa indueitur, ut taedio nil citis veni ut aliquando responsurus. Quod si adluic per annum iu sua coulum acta perseveraverit, iudico decerti eule , verus possessor esse itur super proprie lato duntaxat, adversae parti defensione reservata. Porro actor, qui in possessionem sucrit missus , eaveat, De Ductus dilapidet; quod si contingat, sequestrandi erunt, et quod distracium est, in pristinum statum revocabitur 7 .XIlI Tum pluribus in caussis, tum vol maximo in beneficiariis eiusv odi missio locum non habet; no scilieel ad ea detur ingressus vitiosus. Beneficium namque ecclesiasticum uoti potest licite sine institutione cauoui ea obtineri 8ὶ. Verum non est, cur in hoc capite explicando diutius immoremur. Quum enim per progmaticam relationem actori optio detur , ut vel missionem in possession om petat, vel polius terminum ad probationi s sa ciendas, quo controversiae finis imponatur, quamque hoc posterius actore Sui plurimum seligero consuevcrint, hinc saelum est, ut in possessionum
missio poene tu desuetudinem aeque in laicali, ac in ceclesiastico soroabierit. De ereeptionibus XIV. In iudiciis forensibus quaedam exercetur pugna, ubi reus exceptione, veluti et peo, aut scuto eludit, seu excludit ae liones, quibus veluti armis adversus eum utitur actor I unde exceptio reele definitur actionis emclusio s), et dilucidius: est de sensio roi, quae actioni, alioqui iure eon. Stitulae, opposita. hanc ipsam aequitatis ratione exeludit lol. Igitur exceptio iὶ Cap. I. δε iudieiis. - aὶ Cap. VI. de dolo , et contumaria. - δ) L. LV.
g. R. de re iudicata - ) Cap. VI. de dolo , et eoulumaeso. - M L. VI ll. C. quomodo, et quando: nov. LΗΙ. cap. 3. ut lue non conleslata, ac toto lit. de dolo, et contumacia. - 6 Insii l. lib. III. lit. 6.