장음표시 사용
201쪽
quod sit magis ad honorem Dei , non autem potest dispensare simpliciter : id est , ut vovens nihil teneatur facere . cap. non est, extra de vot. Et ideo iocommutatione voti, tria debent considerari: ut in
ca p, magnae, extra de vot. scilicet, quod licet, quod decet, & quod expedit, sicilicet, xt sit melius. In dispensatione vero non sufficit, quod sit aeque bi num , aliter uterque peccat, scilicet, dispensans. &ille, qui dispensatur, si hoc sciat. scctandam H
sie n. Quo autem ad dispensationum, seu comm lationem, scieti dum est, secundum Richard. libro quarto lementiarum, distinctio: e trigesimac claua, articulo octauo quaestione prima, quod quamuis in votis possit fieti commutatio, Don tamen fieri debet authoritare voventis : quia nemo iudex in causa pro oria. Io commutatione vero Confesso x multa habet considerare. Primo, cautam licitam:
quia , oui sine causi rationabili dispὰnsat , licet
quo ad Ecclesiam teneat, tamen quo ad Deum , Min iudicio animae dispensans, sibi damnationem a
quirit, nona , quaestionet rtia, capite, alio sum: αextra di vot. & vo t. redem p. cap. non est Secundo,
considerare dc bi t qualitatem persollae voventis: quia . si vorum est peregriuationis, & vovens est robustus , commutari potest in vigilias, & ieiunia: Si vovens est diues, sed debilis, potest commutari in eleemos nam . Et si vovens eleemosinam est pauper , & mitis, potest commutari in itinerationem idi ieiunia. Tertio, debo considerare maiorem utilitatem, expelit enam uti litorem Reipublicae praeserre utilitati priua ar Vi Re Pan. q. cap. dicitur: Peccara
tua clecmosinis redime. Qua ito, Consessor con-sderare debet sacultates voventis, laborem, & e pensis iti iuris : ista opimo est verior. Tollere auton absque causa, hes vlla commutatione, non vi detur
202쪽
detur posse fieri, nec etiam sine authoritate superioris , quantumcunque sit causa posse differri, si haberi potest. de vot. & vot.redempt. c. non est,& secundum Hostie n. Similiter,dicendum est de dispem fatione iuramentorum: nam ad quem pertinet votum commutare, seu dispensare, ad eundem etiam pertinet iuramenta dispensare, seu commutare, secundum Innocent. in cap. debitores , extra detur iurand. Explicit Sextus Tramim Secunda Partis Scris.1inj Sacerdotalis.
203쪽
R. D. Fabii Incarnati Neapolitani, Sacrae Theologiae pro sessoris .
est quicquid sorte accedit ex peccato, vel intentione praecedenter ut in cap. consuluit. devsiur. Vel secundum Ray. in summa, quod Vsura est lucrum ex mutuo pacto debitum, vel exactum . Item se eundum Nauar. Manu. Cons. cap. 17. numer. 2O7. quod Vsura est lucrum pecunia qstimabile suapte natura , quod principaliter vi mutui veri, vel palliati quaeritur. Item secundum Hostien .in sum ma,ti tu .de V suta quod Vsura est quicquid solutioni pecuniae mutuatae accedit, ipsius rei usus gratia, pactione inrerpo- si ta, vel hae intentione habita in contractu, vel ex Etione post contraditi m. Vbi sciedum est Primo, quod quicquid accipitur ultra sortem, idest, ultra portionem mutuatam, siue sit pecunia, siue fructus, vel bladum , sue vinum, aut ceruisiam,sive quodcunque aliud, quod aliquo precio aestimari potest, usura est , secundum Sane Tho m. secunda secundae quaestio.78. ubi dicit, quod etiam si propter mutuum recipiatur munus a lingua, vel ab obsequio, tanquam ex obligatione mutui,
204쪽
tui, & boc pacto, vel intentione principali; usiuraest, Se habetur in sium ma conses lib. 2. tit.7. quaest. 2.& s. Vnde ille, qui mutuat frumentum antiquum principali intentione, ut nouum accipiat, & magis bonuin ; usuram committit: secundum Raym.&Hostiens. Quando aliquis propter hoc facit 'au-
tuum frumenti, ut ex melioratione lucretur. cap.
consuluit, & cap. in ciuitate .: extra de vi. si autem mutuat, non principaliter, ut lucretur; sed, ut nouper eat ,& accipienti gratiam faciat, non commitistit usuram , secundum Raym.& Hostie n. in titui. de usu. Si tamen quis taliter mutuans, praesumeret v risimiliter, quod nouum deberet plus valere, mutuans hac intentione, esset usurarius. cap. nauiganti. extra de usur. & habetur in summa consess. eod. titul.quaestio.ψ2. Secundo sciendum est, quod Vsura committitur solum in contractu mutui veri, vel interpretati. Nutuum autem est contractus,an quo quis aliquid dat recepturus, non idem in numero, sed tantundem in generc suo: Et dicitur mutuum ex eo, quod de meo tuum fiat: quia mutuans transfert dominium in eum, cui mutuat. Et fit in Iebus,quae con-sstunt in numero, pondere, vel mensura. Et committitur usura in isto contractu, quando aliquid recipitur ultra sortem , non obstante, quod mutuata S, recipiat in se aliquo casu sortis periculum: ut in cap. nauiganti, extra de vi. Vt, si quis mutuat eunti ad mundinas pecuniam , & suscipit in se periculum maris: est enim usurarius, ut ibi dicit text. Item, si quis mutuat centum ad decem annos: ita quod si infra decennium aliter contrahentium moriatur. debitor sit liber: si autem nullus moriatur, det ducentum , usurarius est.
Teitio sciendum est, dum dicitur ipsius rei usus gratia: quod si non accipiatur aliquid ultra sortem, M a. gratia
205쪽
Tractatus VII. Secundae Tartis
gratia consumptionis usus ipsius rei, sed pro loco
poenae appositae absque fraude , non est usura. Vnde, secundum Raymund .in summa, & Richard in senten. distan. iq.quod exigens talem p Dam, non tenetur ad testitutionem, si non fuit apposita in fraudem usurarum, sed intentione attendi accipientem ad obseruantiam fidelitatis promissae,extra de arbitris. capit. dilecti. & I a. quaestio. 2. capv.fra
Quarto scie dum est, quod si in mutuo sit expres.sa pactio de aliquid accipiendo ultra sortem, quod
tunc expressa est usura :& tales facientes hos contractus proprie dicuntur usurari j, siecundum Host. maximὰ quando sunt confessi in iure, vel contracti, vel quando tenent mensam paratam ad usuras: ar. Cxt.de cohabi .cleri.& muli.cap. tua , &cap. fin. & in cap .cum in dioeces . extra de usur. Vnde dicit Scotus in .sen. distin. Is.quod ad vitandum vitium usura non debet se alter contrahentium constituere in loco tuto de lucro, & proximum in damno. Vnde, si quis mutuaret frumentum eo pacto, ut sibi restituatur in tempore,quo, vel semper,vel ut in pluribus, est plus valiturum: vel f quis vendit ad terminum, &Frecium determinat pro quacunq; die, qua interim Plus valebit, talis committit usuram: secuta. Hostien. in sium. in tit.de usur. f. an aliqui: & glo .in cap. sina. de usuris: & habetur in summa consess. eodem titu. q. 2I.Talis . n. contraditas claudicat in pacto:qn aute, debeat plus, vel minus valere, attedendus est solitus
cursus regionis. sec. Host. in sum .eo. tit. g.an aliquo.
Quinto sciendum est, quod si aliquis mutuet gratis, & aliquid sibi detur gratis vltra sortem, non est
usura. 24. quaeit . . cap. usura e & dist. I 8 .cap. de eul ghs I i.quaest. I .cap. sciat. Similiter, si aliquis principaliter mutuet ex charitate, tamen secundario habeat spem habendi aliquam remuneratione ab illo: ita
206쪽
ita tamen, quia etiam, si siciret se nihil habitur hi, vellet mutuare,non videtur usura. 17. dist. eap. in singia /lis .s 9. dist cap. si essicio.& 6 I. dist.cap. quid proderit. Cum enim quis mutuum dat liberaliter, scire potest
debitorem sibi naturaliter obligari ab antidota, exi. de testam. e.cum in ossici jS,Sc I.q. 2. cap. quam pio.&ert.de simon .c. tua. & concordat Host. in sum.& gl. ticap. consuluit: ext.de usu. Si autem principaliter catasa mutuandi, ponitur in expectatione lucri, vel emolumenti, pr cipuὸ si alias no erat mutuaturus, qui quid postea accepit, usura est, siue sit pecunia, vel aliares: sue consistat in dando , siue faciendo. I . q. g. c.l. 2.& ς.&extra de usur.c. i.& c consuluit. Quicqd c, enim accipitur cum tali corrupta in ictione est v siu- .ra: ut inquit glo. su p. 38. c. Exod. non debemus re ei pere propter mutuum fruges, nec aliquam aliam rem. Et Io. Cald.c. fin .exi .de usiur. ubi dicit: quo i sicut in simonia prohibitio muneris includit, non si ialum munus a manu , sed etiam a lingua , & ob si quio. I. quaestio. I. cap. sunt nonnulli Sc in clementare si quaestiones, extra de simo n. Ita, & in usura. Sexto, & vltimo sciendum est, φ, quo quicquid etiam sine pacto extorquetur propter mutuum , est usura. I .Q. 3. c. p plerique,& ibi Archi. Dicit quoque Scot.in .sent.dist. 3. quod ultra pr dicta, neceste est, φ in contractu mutui lucrum no veniat ex tempore,quia tempus non potest vendi. Vn 'e in eap.qui imanu mittitur. a 2.quaestio. Σ. dicitur, quod est eo m- 'miane, non est pari culare sngulorum.
Vnde dicitur Vsura λ Respon. secundum Raum. Vsimis quod dicitur ab usu ,& qs, ς ris: quasi usu gr/, id est, de
usus ris, idest pecuniae: hcet tam eii nomine pecu- tur. niae, quicquid habent homines,contineatur. I. quin stio. 3. cap. totum. Usima in oluplex est Vsiura 3 Respond. secundum om- qΗθω-
207쪽
c P Tra latus VII. Secundae Partis
mentalis, & extrinseca. Vsura mentalis consistit in spe lucri ex mutuo absque concientione. usura vero extrinseca consistit in hoc , quod est lucrari ex mutuo, interueniente pactione explicita, vel implicita. Vsura Quomodo usura mentalis est peccatum 3 Rementalis spon. quod si lucrum speretur ex mutuo , est pec- quomodo catum restitutioni obnoxium. Si vero ex mera sit pecca- gratitudine eius , qui accipit mutuum, &non exium, mutuo, non est peccatum , neque tenetur ad resti tutionem.
Vsura Quomodo usura extrinseca est peccatum 3 Re extrinse- spon. quod si lucrum est aliquid pecunia aestimabi-c quo' le: visa ita , si aliquis mutuat alteri, ut fiat ami- modo sit cus , non est usurarius. Si lucrum non est sitium, peccatu . stilicet, mutuantist ut puta, si aliquis mutuat alteri , ut re habeat suum, vel ut redimat vexationem , quia si non mutuaret, sorthdebitum negaret, vel se ad iudicium trahi faceret, quod non fecit propter mutuum, non est usura: neque etiam est peccatum, si mutuans deducit in pactum damnum emergens, vel lucrum cessans, quia non est lucrum: sed obligat ad remutandum, vel molendum in mola sua, vel ad sumendum aliquid ex officina sua,vsura est: quia illa obligatio pecunia aestimari potest edistinguendum tamen est Iberum licitum ab illicito : lucrum licitum in praesenti casu est precium pro mola , vel alijs mercibus, & hoc non est usura , nec subiacet restitutioni: Illicitum vero est obligatio, ideo tenetur ad relaxandum vinculum obligationis, & ad recompensationem illius ad albi trium boni viri. Vsura et Quomodo disserunt usura, & interesse λ Respon. interesse quod usura est lucrum de capitali acceptum . In- quomodo teresse autem est aestimatio alicuius utilitatis non uisierat. habitae propter alicuius factum iniustum , vel, ini
208쪽
iniustam concessionem. Quo tu plex est Interesse Respondeo, quod est ratere 4 duplex . Aliud est lucri cessantis , aliud dieitur quotur damni emergentis . Lucri cessantis est , ut quia ple it non dedisti mihi pecuniam meam , cessauit lucrum, quod cum ea faciebam . Damni emergentis est, ut quia non dedisti mihi pecuniam meam, oportuit me accipere ad usuram, ex quo dam
Exemplum damni emergentis, habet pecunias ad reficiendum domum , vel emendum aestate triticum , aut 'num, & eas mutuo tibi, quas quia
ad praefixum diem non luisti domus cecidit
triticum duplo carius emptum, pecora fame perierunt, aut aliquod simile damnum accepi. Exemplum vero lucri cessantis : sum mercator , habeo 'pecunias, quibus merces emere volo ad negociandum, eas tibi mutuo , & die praefixo non restituis lucrum, quod ob id facere cesso, est meum intereς se lucri cessantis : & tam emergens damnum , quam lucrum cessans peti potest in tribus ea bus . Primo, quando mora in siluendo praecessit. capit. conquestus. de usuris. Secundo, cum iante, aut post moram continsit mutuum , tamendatum fuit per aliquam vim superioris . Tertio, cum a principio conuenir de soluendo damno: in quibus casibus non solum est licitum accipere , & exigere , sed etiam a principio conuenire de summa , quae vitra sortem sibi repetenda est iex verisimili illo interestat damni, aut lucri, secundum Nauar. Manual. cons. capit. I7. num. 2I 2.& Abb. cap. conquestus, de usur. UIuram In quibus rebus , seu contractibus committi- quib. ratur Vsiura Z-Respondeo, secundum Raym. quod tractib. solum in his rebus, circa quas consistit mutuum , commit quae consistunt innumero, pondere, vel mensura. tHtur, M Num
209쪽
Numero, ut cluaelibet moneta, quae propriὸ dicitur pecunia nUmerata . Pondere, ut aere, argento, auro, &c. quae appenduntur. Mensura, ut frumcn-. to, vino, oleo, & si libus. Iq. quaestio. 3. cap. vi,
ra: & quaestio. . cap. nullus. Sed secundum Hostie n. intelligendum est, quod in contractu mutui, solum regulariter habet locum usura. Mutuum autem locum habet in his rebus, quae consistunt ii, . numero , pondere, & mensura. Si tamen aliquid tibi mutuo, & pro illo mutuo, promittas mihi vestem , vel equum', vel praedium, vel aliquid aliud,
quod nec in numero, pondere, vel mensura consistat, usura est, ut in I . quaest. 3. cap. plerique,& cap. usura. Secus, si res esset locata, non mutuata.
Contra Quid est Contractus ξ Respon. quod est obliga-μιs , tio mutua ex voluntate partium cousurgens.st. Quot modis contrahitur Contractus λ Respond. Contra- quod quatuor modis. Primo, ex contractu, ut em- mss quot ptione, venditione, locatione, & huiusmodi. Semodis co cundo, ex quasi contractu, scilicet, quando quis traha- gerit negotium alterius sine mandato eius. Vnde, tur. Quas contractus est ob igatio, quae proueniit, non ex cotractu, vel maleficio,vel quasi, sed quodda medio modo,sicut, quadoas agit negotia alterius sine eius mandato, aut exercet tutela, vel est curator, &huiusmodi. Tertio, ex maleficio, ut ex surto, rapi
na, & huiusmodi. Quarto, ex quasi maleficio, sei- licet, cum quis non directe, seu dolose deliquit, sed quasi, quia fuit in culpa, ut ex eius domo aliquid est effusum, quod alteri nocuit.
Item,contrahitur quatuor modis. Primo, re et vibra mutuo, commodato, deposito,& huiusmodi. Secundo, verbis in stipulando. Tertio, literis, ut quando in literis confitetur se recepisse, quod tamen non recepit. Quarto, bio consensu:vt in societate, mandato, emptione, venditione, vel locatione: in his nori
210쪽
non requiritur scriptura, nee praesentia, sed stris- Cit eos, qui contrahunt, consentire per se, vel per alium, scilicet, per nuntium, vel epistolam, socias in alijs, quia requiritur ultra consensum, lit
Quot uplex est Contractus Respond. quod est Contra duplex. Quidam dicuntur nominati: ut sunt em- ctus quo-prio, vendicio: locatio , conductio, mandatum, de. lupi positum, siacietas, pignus,commodatum, permuta, Antio, stipulatio, & mutuum. Alij dicuntur in nominati, qui sunt quatuot. Primus do, ut des: ut put , domum,ut des vineam . Secundus, facio, ut iacias: ut puta, facio tibi librum, ut ςdifices mihi domum , & huiusmodi. Tertius , do, ut facias. Quartus facio, ut des. Et dicuntur in nominati, quia nomina eorum possunt alijs contractibus nominatis conis uenire: & isti sequuntur naturam contractuum nominatorum , qui eis assimilantur. Quot modis fiunt Contractus usurari j Respon. Vsuraris multis modis . Primus Contractus usurarius est, contra- quando Nobiles tradunt pecuniam mercatori, vel ctusquce campiori, ne ipsa deficiat eis, paulatim consumen. modis do: intende lites principaliter recipere annuatim ad fiunt. discretionem eorum, saluo tam e capitali. usura est. Similiter usura est, qua do aliquis dat mercatoribus, , aut artificibus pecunia . ut cum ea negotietur cum liac in totione principali, quia sperat ab eis aliquod lucrum , aliter non deponeret. Et quamuis sine pacto hoc faciant, tamen usuram committit. Iq. quaestio. .cap. usura. Similiter usura est: quando aliquis mutuat pecunias diuersis personis accipientes in pignus, vel hypotheca, domos, vel agros, aut aliavres sub nomine securitatis; sed fructum seu usum dicti pignoris, interim volunt habere, qui usque restituatur eis pecunia, no computando in sorte ipsum fructum, seu usum. ut patet in cap. l. de Ysu. Secun