Syriani antiquissimi interpretis In 2. 12. et 13. Aristotelis libros Metaphysices commentarius, a Hieronymo Bagolino, ... Latinitate donatus

21쪽

haec utique dixerim merito rerum, qua hic sunt, esse causano ante haec adhuc uniuersalibus rationibus expansa sunt. his uero cum effectiva etiam natis causa est assignanda: noquia etiam penes principia submissa non sit dinis :sed quia manifestior in his apparet, tanquam cilicet firmatis inuectibulis ipsius boni. AD sECvNDv M uero horum iam praedictorum manifestus est occursus. siquidem fecundum intellectum posterius genita accipimus: genera propinquiora substantiss, quae primα dicuntur, erunt magis substantiae, O ob hoc magis princ pia: qua uero remotiora sunt, plus μbstantiata sunt iis, qua circa ipsa, obscuritatem exiliorem, ex isantia a ficum milibus, recipientia. si uero proprie uniuersaba Mnera, O esse Diras singularium rationes, naturales, O opscias: manifestum es, quὀd id . quod est magis comprehensivum, O ad plura se extendit, diuinior es cam ,-absque illo procedere, aut operari nihil omnino potest. hoc uero utitur

eo, quod post fumo, cum id, quod fecundum illud ess, operatur . multas alia indigentia causa particulariori subsistunt. Η O R v M quoque, quae apud dialecticos sunt imaginaria genera ,.species , signa ostendunt manifesta. de quibus nanque species , de his genus, si quid in ipso toto esse dicitur. pem mutans igitur id, quod es de aliquo dici, ad id, quod est op

rari , transiendes quidem ab imaginibus ad uera genera, rastecies, o speculaberis ipsorum ad inuicem contextum , excessum, O diminutionem, O omnino in quibuscunque

dignitates. MAxIME uero quaerendum,&negociandum. C v M naturales materiam solam uiderent, θ' hanc aquam,

aut aerem, aut ignem esse dicerent; alii uero effectivam suam causam inlicerent quidem, sed inseparabilem ab hac

a a materia,

22쪽

materia, quemadmodum Stoici quidem posterius, necnon quidam altis ante ipsos; alii ueroseparabilem causam a natura relinquerent, ut O ipse , est Plato: etsi ipse quidem ut appetibilem omnium ipsam causam supponat, Plato vero

etiam uigeneratiuam uniuersorum: merito in his proponit, quaenam ex his opinionibus verior sit . est manifestum est , quod qua ipsius, eadem Platonis M. Cum vero iterum quaerit, utrum una sit separabilis causa, aut multae: Ounam dicemus, est multas, coordinata multitudine ad irsum unum, O ut ad proprium appetibile extensa: quem modum ct ipse in xi tradidit. ETLutrum aliquid praeter simul totum. Qv A E R I T quidem in his, an sint, praeter compositurn, est

specificatum, est uniuersales , per se syecies; et si sint

mnium naturalium, O artificialium, pulcbrorum, est turpium, bonorum , O malorum , Operfectorum, est imperfectorum: aut quorundam quidem esse, quorundam vero non: edi quorum quidem sint, quorum vero non . Certe e tur de his discemere sciet, quicisque uoluerit ex es, quae Plotinus, est Iamblichus philosephati sunt, O nos in alijs faciemus , quaerentes h singularium, generabilium , Opam lium , ut pedis, digiti, O qualitatum, aut omnino accidentium sunt species in natura, aut in anima, aut inanima M. nunc uero confusius, est quantum necesse es de diuinis est de intelligibilibus dicere causis , dicemus. D r C I M v s quidem, turpium, est imperfectorum , est malorum non omnino esse ideas . nam per recessum haec in uitiamis naturae subsistunt , eo scilicet, quod particularis anima imbecillis sit, quia non superat subiectam infinitatem . natura tamen constantium pubstantiarum , per uniuersum existentium, esse fabricatorias species, quemadmodum a udicialium in ipsa arte, sed eorum quidem, quae fecundum

B 2 artem

23쪽

urtem sunt, etiam ipse concedit. multis eium in locis ex insematiriali domo materialem dicit perfici: quemadmodum et in sexto dictum est huius negocii: exemplari vero ipsarum urtium, toti dico creations s eciscae istinctionis, num dat manus . etsi quo modo naturam imitata hoc solum panto faceret, nisi multotrius hoc modo natura ipsa operaretur ἰΛΜΡLius, principia utrum numero , an specia terminata. PRINCi PIA quidem esse terminata, ut concessum in his re cipitur: sed dubitat, utrum numero terminata sint, ut qua tuor clementa, uerbi gratia, ipsorum corporum: haec enim di

ση mius si cie terminata sunt, ur uocis elimetita X X II I I. quod enim haec specie, o reon Mu o. sint terminata , manifestum est ex hoc , quod totum a m multis es syllabis, non parte sui privabe fllabae, ba , partesillabae , sa: quemiadmodum aer parie quidem siret hoc corpus constituit, alia uero far parte altorum. Qviam cyra , utro modo sint principia terminata numero os autem namcro, O stetis. ma nifestum es autem , quod si quidem syecie, non omnino σNumero: si autem numero, etiam siecie . illud autem O in rationibus , O in subiecto, aut propter differentiam dixit causarum: ut formales quidem, θ' effectiuas, finales dicat esse quae in rationibus principia; materialia uero, quae in subrecto: aut quae quidem probabiliter antecedentes positae sunt, dicit esse in rationibus , qua uero uere substant f sunt, in subicdiosc. TA LI uero existente inquisitione, dicemus quod uerae quidem

causae , O principia omnium, coe unum, O inremminata dualitas, utraque haec supergressiuntur, quae in diuiyione as sumuntur: unum enim numero et sti duuxv materialibus P . - flunumero sunt qlutuor: ideo neque simpliciter ea a Te , Ci e sit corpus, sed ex mundano aere, Olηe, qui lac est

24쪽

flis fornus conuerare: quoniam unum, quod immateriale est, non minus est omnia, quam unum, . quod tu formis est terminatum . siquidon in elementaribus principiis consi. Heretur , uesti rem unius cuiusdam desertur antiquioris,

quemadmodum multa. aut i tantur utraque unam quan-

eam intellectus passionem, aus phantasina significatiuum. 'sic enim O multi lapides, O equi unius cuiusdam sunt Imagit s. si autem efcctiva sit, O foecunda , O ab essedi ibus abstra ita, aut etiam appetibilis ab ipsis, in malis causa astatim quidem fuerit pos principia uniuersorum. receptivus enim mundus in principus es, O primus ab eis: non tamen quod uniuersorum principia, quae γ partium, specifico

vum numerorum expansa sunt. Quae vc ro sunt secundum ristotelem, quae in x III. tradit, utrimque simili utique habere videbuntur. etenim numero terminata sunt: siquia .

armot siant, qum quae cis τινω irituro me et an spetier A quidem unumquodque ab omni , quodcunqM 'sit inorum , secumdum speciem differt: ut hoc, quod superius sit , mal Iris contineat , O simpliciora Intellectione utatur. hoc uero delerius, O subnu sius, tanquam ipsi coi Porus lacris c.

dem ratione ordinatis . ,

APROPTER , siquidem Pythagorica principia. Ud remus, neutrum horum in principiis est . quo modo enim possibile est, cum omnis numerus sit multitudo non terminas ta secundum unum individuum, aut secundum speciem, et cum sit omnis numerus principioita foetus in principres, terminatam quouis modo multitudinem consideraret sita etiaunum dicamus esse omnium principium, Deum ipsum aut bonum, aut unum appellemus, aut finem, O infinit tem , ut in Philebo Plato, ante ipsum Timolaus Usum nominantes; aut unitatem, O binarium, ut plurimi Pythagoreorum; aut aetherem, O Chaos, ut Orpheus; aut facto- .rem, dualitatem, uti euthagoras in sacro sermone; λ

25쪽

s Y RIAN US IN LIB. II.

neque proprie ipsa nominamus . non enim appellationem tantum ,sed omnem etiam humanam intellestionem exta dunt. ncque unum oe duo fecundum numerum ,aut speciem nominamus . communis enim numeri, o omnisspeciei intelligibilis causam in se ipsis principia praeassumpserunt. ED est alius locus apud eos , qui theologici magis , demonstrationis horum.

ET tot quidem de Pythagoreisprincipiis. quod idem es, ac si dicas, de Orphicis , O Plutonicis. Si autem, quae apud ipsum principia sunt , O numero , Os ecie dicemus esse ter minata : etenim tot sunt, O non eiusdem specieiὰ antiqui rate tamen, o divitatesubstantiae disserunt: alterum uero determinate ipsis proprie principi se non distat, nisi forte

materialibus, O formatibus. E τ utrum corruptibilitim, M incorruptibilium e dem, aut diuersa. HAEC quidem, ut duo quaesita , proponi videntur, utrum eadem principia corruptibilium, O incorruptibilium. nam si eadem: quo m Io haec quidem incorruptibilia faciunt , illa uero corruptibiliat sin diuersa: utrum omnia incorruptibilia , aut haec quidem incorruptibilia , illa uero corruptibilia ἐSs D quovis modo uelit quis diuidere, respondebimus ei, quod incorruptibilium principia omnino sunt principia quoui modo entium . nunquam enim ipsorum foecunda circumscribitur, O in nrta operatio. quae uero sunt corruptibilium, non omnia O incorruptibilium. unde proxima principia corruptibilium ipsorum tantum principia sunt: niihilo in nus neque haec omnia corruptibilia. nam circularis latio σ- festiuam causam defert secundum ipsum, non tamen comruptibilis es. ALIAE quoque sunt incorruptibiles generabilium cause, qu madmodum

26쪽

quemadmodum s- corruptibilis. omnino enim, si homo hominem generat, O Sol; manifestum est, quod corruptibilam causam habet homo, o incorruptibilem. idem quoqueo in equo, O cane, O quocunque horum, quae hic punt.

unumquodque enim ipsorum coe particularem causam h bctinumuersalem: principium uero uniuersalius corruptum iri, omnium maxime imposibile est: nunquam enim ipsa, neque alia ex ipsio generarentur. HAEC uero non a diuo Platone tantum, sed etiam abor stotele recte existimata sunt. nam ct aeternorum princ pia , ut siparabiles , O immateriales formas, omnibus Gliam applicabiles, O corruptibilium quaedam principia mrema esse dicit. deinde, multis quidem in locis , O in f quentibus quoque generose construet, quod non utique esset generatio, nisi essct aliqua eius causa aterna. ueruntam ndeficit a paterna philosophia, quod in materialibus formis effectivam quidem causam, aut exemplarem non praebet,

sed finalem, Grapplicabilem. applicabiles enim secundum ipsum siunt, proxime quidem sphaeris, quae circa ipsa mouentur, per has vero etiam mundanis omnibus nam etiam si

cundum ipsum omnia bona appetunt. si autem multa sunt bona, omnia tamen ad ea , quae principaliora sunt, ordinantur , haec ad unum supremum , O maximum finem

mnium: ut in x i licet ipsium dicentem intelligere. Es T autem omnium dissicillimum, & plurimam habens dubitationem. Qv o D quidem non iure a hernabiles, sita multae considerationis putet esse opiniones antiquorum, et ma ime eas, quae

sunt de principiis, admirabitur quis ipsium de mansuetud ire; quod, multis substantiis uisis, O intellectis, necesse essomnes ex una dependere; quam si quis primum ens appellaverit, puto ipsum concessurum. Ouaecunque autem ex se quidem

27쪽

quidem non dicit, sed necessario sequuntur ad ea, quaepos mi ; haec utique dicere nostrum fuerit. Di C IMus itaque, quod non utique omnia primum ens appeterent , ni ab ipso suam perfectionem , utfructum seciperent . O a quo per totum aeuum dependent , ab hoc etiaesse per totum aereum receperunt. quapropter, si primum ens appetibile est omnibus:oipsius esse omnibus eansa est: ipsum quidem nullum est aliud, quam primum ens: ut sit Omnium entium causa, producens uero a seipso Osubsta tralem numerum, O quae sic funt, O intelligibiles θ cies. sed quia hoc ens edi sit omnium entium principium, coordinatum quodammodo est eis; θ ob hoc non omnino es absique suspicione multitudinis: oportet autem ipsum D persubstantiale unum considerare simplicitate, O excellentia, intelligibiliter ab omnibus entibus abstractu; quod proprie quidem nominare impol ibit cen , -- proprie uero quis ipsum unum appellauerit, quam aliud quodcunque; quia omnibus entibus uuitatis causa fit, hoc est assimulati nis ad ipsum: necessario ergo O unum, O ens praeposeu runt Pythagorici rebus unihersiis, hoc quidem unitatis, O bonorum omnium causam ipsis entibus, alterum uero ipsius

esse Oalijs speciebus proprium principium praebens. Vi DE TvR autem mita neque Empedocles aliud quid amici tiam ips)m stupponere, quam ipsum unum , uerum non quod est omnibus incompositum, sed ut componitur intemminata dualitas: quam litem ille appellat: E quibus O primum ens substitit, O intelligibilia omnia, O sensibili, d 8 stinctio. si enim unitatis quidem ipse 'baero, quem postprimum ens ordinamus, amicitia causa fit secundum hunc; multiplicationis uero O diuersitatisse secundorum procesuum ipsa bis causa est: cur non fecundum ipsum unum quidem amicitia, secundum uero dualitatem ipsam lis assumpta est j quoniam Iothagoricus existens Empedocles quo

Diuiti

28쪽

METAPHYS. ARIST. s

quo mota Orpbica, aut Pythagorica principia adulterassetqSI UERO Thales quidem aquam ipsum unum dicebat, alius uero aliud quid apparentium: tulerunt correctiones opiniones inὰ apud multos, O presertim apud hunc damonium

vitrum.

ET vτRvM principia uniuersalia sint PRINCIΡΙΑ propria, O super uniuersalia genera, O ste-cies considerantur , O ad c multo magis super ipsa singularia. sic enim se habet.

ΙΜ materia segularia consideranda. ιη na tura uero , ct anima uniuersales praeexistunt sensibilium causae factae; ipsa quidem narura ueluti maxime uctrices species habente, a quibus proxime materialia generat, cir segularia; ipsa uer o anima O has, O ante has etiam uniuersaliores ratione praeassumente: per quas O genera ipsa diuidens, O multitudine rationum rursus contcndcns, considerat omnia, asiccndensq; , O descendens, O totum uniuersaliter, diuisue, resolutive, OV definitive operans . his uero ipsis superlocatae sunt species opificis . O bis rursus superiora sunt uniuersorum principia. Et tot quidem ad primam interrogationcm

didia sint: si magnae res oratione breuissima sunt expli

canda .

A D fecundam uero , quod, esse in potentia, omnino a propriis prouincise excludendum est. est enim hoc impers IIu, O infoecundum, O materiae conuenientius. cse vero actu, es eis magis proprium . nisi quod quaedam etiam, actu esse, dici non possunt,sed ipse potius actus. Fuerit uero omnium principium, si fas est dicere , non filum super ipsum esse potentia , O esse actu ,sed etiam super ipsum actum. Α D tertiam uero, quod haec quidem principiorum immobilia sunt, quaecunque aeternorum siunt cause: ιlla uero mouentur, quaecunque sunt inter causas eorum, qua fiunt, O

29쪽

corrumpuntur, ut Sol, ct aetheris circularis ambitus . 'AD HAEC autem, utrum numeri,& longitudines.

Vin Ea ireR qvidem siubstantias in his pro entibus assumpsisse . non enim profecto punItum, quod insensibilibus est, O lineam substantiam esse putaret. nihilominus insequentibus etiam essentiale ipsorum inqairet. Nos ergo esse ipso rum, O substantiale enunciamus multiplicιter esse, dicentes haec. Etenim in sensebilibus naturae operibus uiderit etiam quis figuram, is numerum, superficiem naturalem, O huius extrema. adhuc autem Oin plantasia nostra, ct in opinione haec consinunt, siue ex

abstractione sensibilium, ut ipsi placet, siue ct apud nos perstata ex subjantialibus animae θeciebus.

HA E C igitur imaginabilia, O opinabilia esse quidem part cipant , hubstantiae uero non sunt. ideo O sub quantitate magis , aut qualitate, aut alio praedicamento reduci possint. substantiales uero animae rationes, quae haec ipsa habent, subItantiae iam sunt. S i autem, quae in intellectu sunt , ct in intelligibitibus, ipso . rum uideat quis exempla: in primis quidem siubstantiarum numerum, O figuram, sam magnitudinem idem v derit enumerata . Tot proponit hic philosophus dubiar qua

resumens a primo, tentat ad utranque partem exercere rationes e ut oppositas argumentationes audientes, cum multa excussione ct iudicio magis scientsco uerioribus adhaere mus. tantum igitur annotantes , quod non ubique ordinem problemalumsequitur; tentemus iam ipsit oppositas rati

nes cum ipso simul tauquam in uiam inducere; O his quide ut uerum iudentibus sentire, sophisicis uero instare. necesse est enim, oppositorum, quae ab ipso construuntur, haec ad uerum, illa ad deceptionem reicere. Primum

30쪽

PR I M v M ergo, de quibus prius diximus. HOC erat primum ab ipso propositum. genera autem dicit nunc causarum species: deinde praeparat prius; qu)d non uniusscientiae es, omnes rei causas cognoscere . quod fa sum est , O ab ipsius quoque opinione alienum. VN I v s nanque scien tiae, quo modo fuerit, non cotraria principia cognoscere pSYLLOGIs Mus potentia talis est. Cause specie disserentes non sunt contraris eorum, quae specie disserunt: O quae non sunt contraria, eorum non es una scientia. causarum uiatur non est una silentia. Et in secunda figura. CA v s A E ipecie differentes non sunt contrariae . quae sunt sub una mentia, si specie disserunt contraria sunt. Sed quocunque modo se habeat ,falsea quidem es omnino maiorum pro positio . non enim, se contrariorum est una, non contrari rum non una. neque, si contraria sunt sub una,statim , O quae sub una sunt, contraria sunt. uerum nec interdum , nec semper cause specie disscrunt: quemadmodum et ipse in secundo I sices annotauit: quod concurrit quandoque specie O ipse suis , O ipsum agens, secundum id, quod sim

lis speciei est.

AM pinus autem multis entium non insunt omnes. SYLLOGIs Mus talis es. Primae , O optimae mentiarum circa immobilia se habent. O circa immobilia se habentes omnes causas minime cognoscunt: quoniam neque in immobilibus est eficiens, aut finalis causa. primae, O optimae mentiarum causas omnes minime cognoscunt. In his rusus maior falsa es. sint enim mentiarum speculatiuae primae, O optima: harum uero ipsarum naturalis circa mobilia Rhabens non praeponatur , sed magis mathematicae, O priam philosophia , meliores ipsa sint .sed quare non omnes con