장음표시 사용
31쪽
x CONFvT s x v est: quod licet actio interveniat, tamen id quod agit, non desinat dici caula immediata Proinde pseud. Apologistat vetum est non omne imploma actio est, ed aliquod etiam interetentu actionis symptomaeae nihilominus tamen morbus Sc actionis laesae, deis usquod mediante actione laeta efficitur immediata caula est. VI. Verba mea taxat, quibus docueram pondus posse ad causim morbi revocari: uia sit ita morbus non Iequatur1iarim, tamen si pondu tale diu vim δενι-umsit, quia non videt, quod morbus subsequipossit p. 218 nolitae methodi. Ita enim ille in contrarium in Pseud-Apolog Puti non videt upidulum te esse caput o deridiculum Si pondus diu sapim ferasur, tum tantum estpericulum futuri morbisecundum re,quandonee diu neefertur sapim, nullum est morbi periculum; adeoque tune ad causam morbi referri nequit istamen tune etiam inducit tremorem. Resp. l. non dixi, quod ubi pondus non fertur diui saepius tum nullum faciat morbum, vel periculum ejus iniiciat, sed ex eo, quod quia diu, saepius gestatum pondus morbum facie, etiam eum nondum diu δ, - pegestatum est, ad morbi caulam sit revocandum. Et ratio aperta est:quia improportionatum diu de saepius gestatum specie rei medicinalis non dii geri, ab eo quod non tamdiu gestatum est, sed tantum accedente nimirum virtutis intensione de debilitate. Quid hie cachinno dignum34. Distinguo morbus alius est factus vel in fieri, item sensilis vel ad huc tam exiguus, ut a Medicis pro morbo nondum teputetur. Sic ergo pondus diu deceptus gestatum morbum in facto esse de notabilem producere potem sed in principio morbus ille adhuc tantum in seri est, de non notabilis a Medicis, a quo proficiscitur tremor in casu, quem Plempius proposuit. Satisfecisse me puto primae rationi Plempii contra definitionem receptam rerum praeternaturalium allatae, audiamus nunc alias quoque ejuidem rationes. Secunda in fund. posita est haec: Spiritualitas, seu ineorporeitas, ef immaterialitas aliaque sunt res natura animalis
adversantesidia autem non sunt morbi, nee causa morbi, nec tomata. Ergo quadam res natura animam adversantes nec sunt morbi, nec causa morbi , nub tomata Resp. ad Majorem negando: Nam adversa naturae animalis dicuntur, quae naturalem ejus constitutionem immutatam inseiunt. Hoe autem immaterialitas de spiritualitas absolute sumpta non faciundi 2 ad eandem distinguendo. Nam res spiritualis vel constituti nem naturalem animalis turbar, vel non turbat. Si primum de adversatur naturae animalis, de ad aliquod membrum reduci potest Sin posterius naturae animalis non adversatur, ut indigitatum fuit Adalia vero respondebo, ubi a Plem pio recensita suerint. Nonium Oedipus, ut ea divinando assequi possim Procedo ergo ad rationem tertiam, quae talis: sectus exigui actiones nondumsensibiliιervidentes non sani morbi, vel ca a morbi, vel P tomata. uosectu exigui sunt res natura animalia adversantes. Ergo.
Resp. ad majorem limitando Assectus exigui non sint morbi vel symptomata scilicet magna de sensibilia: attamen sunt talia parva. Et quanquam Medici ista exigua non ita rigide attendunt: tamen non desinunt esse idquod sunt. Neque hic quicquam Galenus contradicit Proinde universiliter conclusum est, nihil a Plemplo fuisse allatum, quod
selide monstrare possit, definitionem communem medicis usitatam rerumpi aeter naturam esserebiciendam. Nunc ergo porro ostendamus, malam esse eam, quam ipse in
32쪽
. I E M o I. rue latam ejus substituit neque contrarium evincere posse ejus exceptiones Est vero illacia Iisci Res prater naturam sunt res naturali corporis viventu constitutioni adυersa, qua non sint morbi necesssariam causalitatu habitudinem ad morbos dicunt Hee definitio exa te adaquate conmenti marba causa morri, ero tomati. Ita in prima editione at in posteriori rem clarius explicaturus, ante illa verba Hac finisci inserit: s. sint res, quasina unt m rbi , faciunt morb=s . velfiunt a morba. Habitudo enim ea alitasti dupleae est: habitudo causa labitudo effectus au amarbi diei habitudinem ea a , sympto-ma diei habitudinem essenius morbi. Si elariorem se sub Hiiunctione mauu . hane habe. Suna res naturati corporis vive mi consiturioni adversa . qua vel assecru sunt, a quib-aeBones laduntur primo, vel tale assectusfactunt, vel es dem consequuntur. Hae definitio. Sec utramque eam definitionem hoc loco examinabimus. Atque in prima quidem p. 13 ii primum deiideravi , quod non ellet definitio sed divisio, aut enarratio eoium, quae vocantur res praeternaturam. Ad haec excipit Pleiad polo ista. nummanrti mea res praternaturam,sed sic enumerantur, ut simul deseruantur. R. I ita ostendi debebant, nam ego omne me io concessero, si quisquam id ex eius definitione elicuerit. Imo ipse Plempius in ecuit .la editione id non Ostendit, verum explicaturus illam definiistinoem divisione id facit, ut ex verbis eius videre est. Imo contrarium ostendo. Nam si res praeter naturam debent definiri, illa definitio ita institui debet, prout res praeter naturam genus sint morbi, causae morbi, symptomatis, ut Plempius pie in digitat illis verbis Is Me aditer definiri necesse es res prater naturam , prout Ari, u Gaius consituunt morb. . causa morbi λθ tamaris, dec. Genus vero non continet inferiora actu, sed tantum potentia, undes totum potentia appellatur. Hinc patet genus definiti, vel describi, cum ita explicatur, ut definitio non actu species enumeret, sed quid commune omnibus4 solis speciebus contineat. Excipere quis potet hoc non semper obtineri posse. Sed regero hoc hic non habere locum , quia res praeter naturam pollunt ita describi sideinde tali casu non promittendam esse dennitionem, quae res illas definiat tanquam adaequatum genus Resp. 2. Concelibe res praeter naturam sic enumerari, ut
simul describantur, sequitur illud vitium, quod illa Plempli definitio simul de divisio sit:
quod lane non est levius quam esse divisionem tantum. Deinde obscuram eandem esse notavi Forsan ob additam particulam necessat ii, ita videtur importari vel causas omnes necessarias elle vel omnia symptomata necellatia Ad haec Pseud Apologisti ita i excipit obstura tibi εν tui similibus, qui vel ob tumultu sum, ae volutans ingenium intelligere non potestis, vel ob malignitatem non vultis. Res p. Bona verba quaesb. Ipse Plempius in undamentorum nova editione eam definitionem explicavit, deinde elariorem substituere voluit desinio loco circa explicationem ejus ita occupatus est. Quud his opus est, si clara est Lectorjudicabit, utrum ego ante explicationem additam eam rectius obscuram censuerim, an tu claram. 1. Progreditur in hunc
modum Nam Greexilla particula addita colligi minime potes et omnes causa esse necessarias, vel omnia esse necessaria hymptomati quippe non dicitur causalitau necessaria. sed habitudo necessaria quasi dicat in aliquid prater morbum si res prater naturam, est ipsi necessarium, ut habeas veldieat ad morbum habitudinem causalitatuis seu debet ne-eesario dicere ad moνbum habitudinem causalitatu seu es ipsi necessaria habitudo causa-litaris ad morbum Capu' Res Capio, sed eam explicationem nunquam divinando alle. qui potuissem Verba Plempirita se habent: si morbi non sunt, necessariam causalitatis habitudinem ad morbos dicunt Age habitudo relatio est: quod istius resationis sun-
33쪽
, CONru τι Psvri D-Α POLO, LEM P. tamentum causalitas: quis terminus Zmotbi: qualis vero ipsa relatio necessaria, qui de habitudo necet Taula. Haec autem undata est in causalitate Est enim necessaria causalitatis habitudo ad morbos. Qivd tune concludat aliquis, quar hoc cum sit causalitatis habitudo neeessaria. δ ea vel caulae, vel effectus quod causae Meste eius nece uario cum morbis cohaerere debeant Neque ideo particulam FoRs A addidi, quod alium senium in his verbis esse censerem verum quod non satis certo constitutum niditatem, esse aliquas morborum causas non neceuarias, vel etiam esse quaedam symptomata con tingentia De quo alibi Caeterum si eum sensum , quem Pseud Apologista urget , illa verba lustinere deberent, non debuisset dici necesssariam eausalitatis habitudinem inferunt, sed nece sario eausalitatis habitudinem inferunt inter quae etsi non est maior differentia quam inter V s de V Α , tamen non minus ensem alium taciunt Et quid secundum Pseud-Apologistae explicationem redundat illa vox. Nam omne quod ea est o qua est, necessum est esse itaque omne quod habitudinem habet, eo ipse quo eam lia
bet, non potest eam non habere, sed necessum est ut habeat. Ultimo επακ m Autoris redargui ubi ait: Hae definitio exacti , adaquate convenia morbo causa morbi, e sympto tu: Regessi enim p. 3o. meae methodi, quod id non aliter verum it, quam si quis idem de hae animalis definitione algierat Animal est vivens, quodsi homo non ess, tamen ei ub eodem genereproximo opponitur aut est vivens, quod si homo non est,sensum habet sine mente Solvit Pseud-Apologista Concedo totum nam tolerabiles sentilla definitiones. Ego ergo quoque, cum impetrem quod volo, plura non addo sed judicio docti lectoris permitto judicare, quam illae definitiones exacte dcadae
secunda definitio Plem pii pariter per divisionem fit, de membra divisa in luper desini
ta habet, si quis proptereas virtutes eam bonam elle iudicaverit, ego nihil contradixero. Istud tamen notare convenit, quod licet Plempius istud concedat, illa propterea non evadat melior ippe magis veritatis amatorem decet confiteri, detiniit aliqua non posse, quam pro definitione divisionem incautioribus obtrudere. Hoc vero calii id non necesse
est. Nam si res praeter naturam describantur i ta Res prate naturam sunt, qua intra uni mersitatu naturam posita constitutioni eo orta humani a eris sunt vel constitutionem corporu humanta naturali declinantem important vel qua ad praternaturalem eorporis humani ean Τιtutionsis retinent de vere, de clare, de citra divisionem, de adaequale res praeter naturam ex M lis sunt si praecipue ea adjungantur, quae circa rerum naturalium
definitionem explestirnus. Sitis est de plus quam latis. Si autem Plem pius sibi satista- istum non putet, id indicare poterit Alia autem in Medicina nostra legentur, ita ut pomea plura a me postulate non necesse habeat rinio in eo di to Haminas tuom nihias iniquim.
34쪽
LECTORES. Onsuetudine amfere receptum est, ut qui aliquidis ublicum emittunt, aliqua de re,
quam rastant, scopi, tractaudi modo, ribendi occasone o casio similibus praefentur me iustitutum quemadmodum probo, ita ι- quendum hoc tempore mihi duxi. ANTHROPOLOGiΑM tibi do, Lector Senevole, eus Latine loqui massi Tracta tum de Homine. Quandoquidem mero Homo , nec solo corpore constat, nec sola anima absolvitur, atque Anima corpus sine interventu sanguinis, stirituum uniri neclueunt Sanguisque insuper ex Hlo,' stiritus ex
Muinegenerantur atauo Uae etiam partes per sanguianem mi iritus conservantur, de his omnibus in hoc tractae tu agere volui, ataue praeterea addere universim doctrinam de Excrementis, ut sic ba Hominis fulicati esset omnibus suis partibus, etsi non gradibus absoluta Sperasi me se gratiam apud multos meriturum, quod uiuquisquam omnia ista simul tractavit. In Humani Corporis artium e doctrina, quod quidem Dilarem , organicam ct communem constitutionem attinet, secutus sum celebrium natomicorum potis- mum,
35쪽
mum, sed praesertim falli Digelii, tolani, sivi fidem, quod recedere a m Mutoribus qui aetatemseuam in eopudio consumpserunt, temerarium judicarem, mihi quoque periculojum, cui hactenus tantasubjectorum copia non contigit, ut Omnia damus examinare iacuerit. Quandoquidem mero ea jam affulget, si Te vitam moresque concesserit, ut secundiis curis opus boeperficiatur, sciam, ut quicquid hἰ mutuatitii irrent, meum efficiam, aut e rejecto de meo addam. Quod operationes usum quo partium attinet, in eo majorem mihi libertatem sumpsi, nec ipsus etiam Galeni a toritatem semper secutinium,sed vel rastotelis senten- tiram contra eam serui, vel noxam quoque Unuavi, quemadmodιm rationis riu experientia vigentia
mihi persuadebati Id tamen quirit facile ex sectione ad
vertet, neutiquam me libertatem in liccntiam coagmutasse,
quod . tiuo hoc Iecul valdὰ es multis familiare sed, tinuise Veteram lacita, quoad manifesti rationi, experientiae non adversabantur. Im ausim dicere, vix qui quam in uniue V libro in entum iri, quod non bene cum
Froceribus nostrae artis conciliari queat. Plurima tamen noxa occurrent,quia plurimi Recentiorum Autorum veteres non legunt, ut i a Vetera Nova reputemur. Caeterum
hoc ita sedilectum nolim, quo Veteres evidentissime omnia cogno erant, quae Zecentio um industria obse adiit, sed
36쪽
hoe volo, ea quae ab iis traditasunt, hujusmodi esse, ut si iis eadem byenissent, quaepe experientiam Recentiores notarunt, manibus pedibusque in eam ituri suis en sententiam. Vt exemplo quodam id evidenti pateat folim quis conlideret de Circulari sanguinis motu nobili Umum inventum, primum ab Experientissimo Lar ae publico script asertum Ceres eae sunt Aristotelicae doctrinae potbeses, ut adhibita oculorum de in observatione fructurae vasorum notusque in iis sanguinis,l quasi stontes ingerat, Uariisque modis concludi possit, quemadmodum tum ab aliis, tum a nobis i s hoc opere agentibus de eo motu sensum es. Quapropter facilius eidemsensentiae acquieriti quam jam a Praestantissimis inertis no
stra rosessoribus ubi)ue fere probari constat atque quod bactenus iis qui uam fecit, nisi paucis Magni
Farentis non minor Fuiu Bartholinus notis suis ad Pa-t is anatomiam, sic partium Ingularum operationes e cIaravi, ut appareret, quemadmodum cum sanguinis, cyroco motu consentirent. Sperem hunc quoque laborem non ingratum futurum ejus sententi Patronis, auae me I es quoque excitavit, ut in Sanguinis, Spirituum , Humorumque a sanguine Mesorum, Excrementorumque natura, et irtute
Qualecerim, qua me non tacta a reliquis sunt mermi expen a idebantur.
37쪽
aeterum de Anima non omnia attigi, quod in Physicis mei Insitutionibus pleraauejam explicassem , Me autum uiaam addere Decem, qua ibi brexitatis sudio verarumque fclinatione praetermissa fuerant.
Dniversum hoc opus cum reliquis Medicinae partibus publicae lucis inurae committere decreveram, quemadmodum
ex principio ejusdem,m libri titulo patescit sed excre-- sub manu in eam molem, ut injusum volumen e se ritIllud quos cogitabam,posse hoc opus aliarum auoclue facultatum Cultoribus, quibus Se ipsos cognoscere pariterinjunctum ess , Urvire. Ita aue squnx aliorum tractationem auae Medicis fere solis scienda me agenda relinquuntur, Fidem tamen meam interpono de reliauo, ubi
prius dea Medicinae nives per praecepta. Decii gium controversiarum per distulationes, s omnium momborum 6 tomatumque, τυ ob per casus , lucem Foexerint. Ita enim mihi nunc procedendum videtur, ut prius Studiose Iuventutis utilitati inseresiam, quam doctorum multorum motis , qui ad prioris operis absolutionem me histantur satis faciam. Interea hoc labore meo ruere, Benevole Lector, Iro candore tuo errantem mone, veritatem docentem defende, tuo usui inserat entem ama. Ego tibi eadem promitto. Vale.
38쪽
I. Ns τι τVτVM nobis est, divina annuente gratis, H universam Medicinam breviter , methodice & complete proponere, ut non soluin bene licio eius quasi in numera-y. to summa di necessaria artis nolirae capita haberi queant, α ξ, quod obirrcipites agendi occasiones necessarium cst
sed etiam ut praesens tractatus possit osse instar alicujus manualis, quod memoriae imbecillitati imprimis proficuum est. A praecognitis autem initium faciemus, antequam ipsam artem tradamus. s. II. Complectuntur vero illa praecognita Medicina nemen, de initionem, finem, munus, Objectum ubjectum inlusionis Originem ac causas, porro adjuncta Messecta, denique divisionem. Haec enim omniari sola ad hunc locum pertinere rem perpendenti accuratius facile succurret. g. III. Medicinae nomen, sicut Graecum adjectivum apud pK-scos Autores Latinos fuit, ut subintelli cnda esset vox artis, aut alia conveniens sed hodie jam longo usu substantive usurpatur: quidem complexe tum pro arte debite occurrendi morbis, tum pro arte convenienter prospiciendi sanitati licet antiquitus sere cana solum Medicina partem l pectaret, quae in morbis, quantum fieri poteti,tollendis occupata cst. Habet quoque aliquando Medicinae vox id significatum, ut denotet instrumentum aliquod medicum, nempe pharmacum attamen id ad praesens in-ltitutum hostrum non sicit. s. I V. Definimus Medicisam hodierno vocis usu , quod fit ars rite fa ciendi ea, qua ad sanitatem hominis conferunt aut Medicina est ars rite praeia
39쪽
1 VNIvERsAE MEDICINAE flandio, qua ad hominis sanitatem tuendam ct restituendam apta sunt. In queuisere sensum ex Arith. l. I. Rhetor.c. 2. ctiam Cl. Hostinannus l. I. Instit. Medicto cita inquit Medicina est . um videndi omnia,qua adsanitatem hominu conservandam aprict accommodatasunt Maluimus tamen potius dicere faciendi aut praestandi, quam videndi scii , ut in Gra co est, quia perspicientia ea ad operationem ordinata est, di haec primarium di ultimum Medici munus explet. g. V. Arseruntur hic ab aliis alia 3 quidem multiplices Medicinae definitiones attamen quia vel imperiecta vel etiam falsae sunt vel cum d tis coincidunt non tuli cavimus opera pretium eas prolixe referre sed ut lius esse ducimus,ingulas definitionis nostrae partes cxcutere. Ergo Genin quidem Meduina artem esse dicimus, quia non solum eius definit1o exacte Medicinae quadrat sed etiam de ca essentialiter, directc, proximo, Incomplete non reciproce praedicatur. Cum autem scientia lit habitus arti oppositus Labia realiter distinctus, liquet, quod cum cdicina ars sit, neutiquam scientiam pro genere agnoscat, qui ampliorem significati nem urgeant, ea voce improprie utantur,& tamen remotum solum praedicatum Medicinae importent.
g. V I. Disserentia petita est a ne officio ela Objecto Finis Medicina sanito est i hoc enim illud ultimum in hac arte est, quod ab ea intenditur, ut producatur. I icci vero sanitatem sequatur prompta actionum expcditio, aut aliud quid bonum huic connexum: tamen id a Medicina primario non spectatur, utpote quae finem suum plene assecuta videtur, cum sanitatem praestitit. s. VII. Manis seu ficium Medicina primarium est rite prolare ea qua ad sanitatem conserunt, retinendam quidem, si sinitas praesens sit, at recupera dum, si sanitas absens sit. Vt vero illud debite obiri possit, pr rcquirunturalia ficia Medicinae prae requisita, nempe dignoscere naturalem S prate naturalem constitutionem, earundemque causas e consequentia praηoscere sutura mulque cognoscereo invenire 9 aptare convenientia media quibus ea praestari queant, quae ad tuendam sanitatem e depellcndos morbos iaciunt. Munus istud cu ossicium multi scopum dinem internum appellant, quod aliqui rigide convellunt, ego vero de appellationibus nemini litem movebor idque eo magis, quia adverto cicres utroque modo locutos esse Plura hoc loco de Meaicinae officio dicere non necesse est, utpotc cum reliqua ad ipsam artem pertineant, desin ea nobis de claranda ventura sint. S. VIII.
40쪽
s. VIII. Objectum seu subjectum occupationis Medicina HOMO cst,maxime secundum corpuι, cum ei praecipue sanitas competat. Et si enim omni viventi sanitas & morbus conveniat, tamen quia minus liberale est, se ad Omnium viventium curam demittere, in uia artes primo hominis causa repertae sunt, de quia in homine curando satis multum industriae , laboris requiritur, primi artis nostrae Conditores soli homini eandem aptarunt. Proinde errant qui corpus vivum nobis obtrudunt, aut aliud quodcunque
loco oblecti recensent. Quoniam vero Homo vel in communi, vel in particular spetiari potest, judicamus eum ut in communi consideratum artis nostra Objectam esse ita tamen prout ad unum quemque illa applicari potest, unde exercitationis nostr ae objectum homo singularis contetur. f. IX. Subjectum inhason Medicus est, qui en homo artis Medica peritiuo potens seu qui debit praestare poten, quacunque adsanitatem defendιndam os
restituendam conducunt. Ad talem autem hominem multa prae requiruntur,
uae ipsa una cum his, quae ad Medicum proprie spectant, in ista Mediciescriptione per se clara contincntur Medicus est inpiu ac probus, ingento- sua, sanus, humaniorum literarum o philosophia bene callens, qui convenientibus
gnifflatum hominis qua sanitatem is morbos, ct qua eo pertinent dignoscere, futura circa eadem praenoscere, ct convenientia us media reperire o applicire potest,
ut qarantum eri pote It, sanitas conservetur, ct morbi depellantur. g. X. Origo prima Medicina a Deo est, quatenus eam Protoplastis nostris aliisque quibusdam peculiari ratione communicavit Madhuc dum Medi- eorum mentes illustrat, opera felicitat. Sed origo Medicina orta ab hominibus pendet, qui partim inventione, partim disciplina Medicinam ex tenui bus aliquando initiis ad id fastigium in quo nunc est, deduxerunt. Et mptandum est, ut cordati Viri porro incumbant, ut quoniam multa adhue in nostra arte desiderantur, multaque prave tradita sunt, ipsorum laboribus, quantum fieri potest, ulterius promoveatur. . XI. Homines illi, qui Medicinam vel invenerunt, ves disciplina propagarunt, non unam viam ingressi sunt sed illorum aliqui solam experientiam secuti sunt, inde Empirici dicti alii soli rationi confiderunt,4 ad certas generales methodos omnia redigere voluerunt, inde Methodici appellati alii autem Lexperientiam & rationem observandam urserunt, atquc se discriminis gratia Domaticos vocaverunt. Hi hoc reliquis praestant, quod illi neutiquam queant modicinae culmen attinuere, utpote uno medio necessario destituti sed Dogmatici nullo necenatio auxilio destituti. ad summa contendere possint, licet ob humanam impersectioncm ut plurimum in