장음표시 사용
351쪽
per quem acquiritur maior praesentia localisiunum tantum motum ponunt in tota rarefactione,putantes extensionem lo- .calem,& praesentiam localem non distingui, & ideo non terminare diuersos motus,nec dari praeter has qualitate, vel quia
aliud acquisitum.Alij vero eas distinguiuit, & ideo duplicem
motum ponunt , primum terminatum ad quantitatem, quia putant extensionem esse aliam speciem quantitatis distinctam ab his,qvie enumerauit Aristoteles,quamuis sub eis conteram, nec dari raritatem,quae sit qualitas,uel quid aliud acquisitum. Conimbricenses vero tres motus distinguunt in rarefactione, primum terminatum per se ad raritatem, quae est qualitas, Sehunc vocant alterationem : secundum terminatum per se ad maiorem extensionem partium inter sese, quam vocant malo rem magnitudinem, aut maiorem molemin iste est motus per se terminatus ad quantitatem praeexistentem sub nouo modo. Tertium, terminatum per se ad maiorem extensionem localem,vel maiorem praesentiam, quae idem sunt, & hunc vocant motum totalem. 1 ues Nostra vero sententia tria asserit. Primum est,rarefactionem solum supponere pro alteratione per se terminata ad qualitatem , quae est raritas iam explicata :& ideo impertinens esse, quod praeter illam ponantur alii motus , vel non. Secundum,
praeter alterationem ponendum esse motum localem maioris extensionis eam naturaliter eonsequentem,& omnino similem et,qui consequitur augmentationem, & hunc motum perseterminari ad ubi,nec esse distinctum pro extensione locali, Zepro locali praesentia;sed eumdem. Quod probo hac ratione. Motus localis terminatur per se ad praedicamentum ubi, ut docet expresse Arist. s. lib. Phyccap.i. sed ubi non dicit nudum respectum praesentiae ad spatium, alioqui non posset per se terminare motumri am ad relationem non datur per te motus.
Praeterea non distingueretur praedicamentum ubi,a praedicamento relationis:ergo praeter respectum dicit aliquam entita. tem realem absolutam, videlieet talem modum se habendi in spatio vero,aut imaginario ; sed modus iste absolutus corporis in spatio non pote t esse aliud, quam extensio eiusdem corporis in eo,quia non est excogitabilis alia entitas realis absoluta:erso integra,& completa ratio praedicamenti, ubi, motum
perie terminantis ex utroque integratur, atque completur,
nempe ex modo extensionis localis, & respectu praesentiae ad spatium quae rationes licet aliquo modo distinctae sint,taquam absoluta de respectiva,haec tamen intrinseca est illi,& in ea includitur,quia non est intelligibilis extensio corporis in spatio
352쪽
Cap. V. Tractat.de rarefact. III. 3 3 3
sine respectu'praesentiae ad illud, non emo distinguuntur duae istae rationes ex aequo, sed solum distinctione includentis,& i elusi,& ideo respectus praesentiae inclusus intrinsice in exte sione complet rationem praedicamenti ubi, terminantis per semotum localem.Sed nec bene procedui alij, qui sic distinguiit iis extensiohetii localem a praesentia,ut velint posse separari inter se, quia dicunt, corpus per totum spatium motum semper habere eamdem extenuestem locale, quia semper est eade quantitas eriis, tione cuius dicitur praesens spatio;sed non se ex habere eamdem praesentiam,sed diuersam, secundum diuersas paties spatij quibus praesens emcitur per motum. Hoc tamen
emeaciter probata favum in motu locali eonsequente rarefactionem de quo loquimur,immo etiam in motu locali consequente augmentationem:nam sicut corpus rarefit,& augetur successitiF,ita nequirit ulcestiue maiorem cxtensionem localem,cm qim euades est,nόn posse permanere minorem, quam
habebat prius , alioqtri adderetur qiuasi fragmentum extensi Hs pilo noua magnitudine, ves quantitate acquisita,& noua pari l6eidiet spatij,quae falsa sunt;nam sicut corpus rarefactu.
& auctum,nquum, atqde gistilichum locum totalem occupat, destructo priori,ita nouam,atque distinctam acquirit extensio-.nem sibi adaequatam,sicut nouam , & ada tiatam praesentiam, corrimis fioribus, licet utraque sit partialis comparata ad ea, quam successiuὸ acquirit eorpus in toto spatio,cum necessc sit, 'terresipum motus localis compiqium,a quo specificatur,diuisi-bflem esse in infinitas partes pro ortionales ,& in partes aliquotas finitas , sciit radium ipsum;& in motu locali propter specialem esuς rationem necesse est sngulas partes termini' desinere: aduenientibus' obuis,sicut desinunt singulae partes
Tertium , quod asserit nostra senteptia, est probabile esse, IN
quod in rare tactione praeter alterationem , & motum localem maioris extensibnis eam consequentem ponedus sit alius, qui per se terminetur aa maiores dimensiones , vel maiorem extensionem accidentalem partium corporis inter sese , quam
vocamus maiorem 'magnitudinem, aut molem accidentalem.
Ita sentiunt Conii abricenses, & probatur hac ratione. Maior haec extensio,vel maior magnitudo accidentalis,'uam acquirit corpus per rarefactioncm,est modus realis eiusdem quantitaris rarefactae nouus,atque distinctus ex natura rei ab ea, cum acquiri possit,&amitti illa permanente,est etiam distinctus ex natura rei a raritate terminante rarefactionem : ergo petit di-
itinctum fieri,& per se successivum, cum habeat propriam,&roiit tu m
353쪽
ponti in latitudinem sie ut quantitas rarefacta, quam sequia. tur:ergu petit distin num motum. Probat tu consequenti quia seri per se successivum,motus et t. Ad secundum argumen rum ei asciem opto iuuis cocedenda est maior,quodpbssit Deus producere in materia,q uidquid est in potentia naturiit, vel. O dientiali cius,sed intuor distinguenda, quod recipere.maiores dimensiones sit in pol patia materiae;uon est enim in rorentia.
eius immediate, sed media quantitate, i qua proisi me pxo-niti it extensio, m gobivido,naaior extensio, dc m v magnitu- δ' vel maiores dimensi0nes,a quan sitate 'ςro ua prouenium,
ut vel a maiori, rei eadem rarefacta: dc it solum per haentedia possunt a Deo produci xx potentix totius substantiae corybreae, in qua recipitiir quantitas, intraquam in proximo,
subiecto, εc ex potentia materiae tamquam ex radice, & nota
immedi te in eo sensu; ip quo existimat produci posse primas tentia,sicut nec esse album Utest Deus produc e .in corpore,nisi media albedincivi iam Git expositum. i 1 Ad terti um ne anda est etiam minor, quod partes corporis non raresaisti pblunt sine discontinuationem s via i in-..ter sese:& duiu dicitur,posse unum corpus per diuinam potentiam separari ab ynq losol δc poni in uteroinon relicto primo, sed ita ut simul sit in utroque concedendum est,sed negaudw, qtiod insertur, videt iectioifeynam partem eiusdem corpori&non rarefacti suae discontinuatione is si arari ab alia, ac prius erat , quia maior scp; rqti' partium corporis inter se in- , H di tui in esse xaritvel rarefacti quod est cffectus se alis raniritatis)tamqvaria materiale conoratum, j. Ium, sicut cFpus inel uditur in esse albi,quod cst ςflectus se mili albedinis; vnde sicut implicat contradictione,iari corpus,t mgrsriale epn- potatum per concretum albi,quin assiciatur albedine,ita repurgnat dari corpus habens parres magis separat i idter sese, quin asticiatur raritate. E Rrobare possumus experiemia,si accipiamus corpus densum.& excogitemus partea eius magis inter tesse disiimgi, vel separata : nam vel separantur permaneotes in eadem densitate , vel aniittentem illam ; & prior separatio non est intelligibilis sine discontinuatione, nec secunda sine raritate;quia necesse est,ut cyrpus habqns pytes ita disiunctas mi norem multitudinem parti iam contine i sub maioribus dimε- sonibus, quod eis rasum esse,vel ratefactum ut superius probauimus;& ideo repugnat,talem separationem partium fieri sine discontinuatione,nisi per rarefactionem
354쪽
. . TEXTUS ARISTOTELIS. Umniam autem oportet primum de materia,cst de vocalis elimem is dicere, erc. Textus Expositio.
I tentum Aristot. in hoc cap. K. est explicare, an necessarius εsit conrachiis inter ainens,& passiim.Diuiditur autem in duas partes , in priori proponit necessitatem agendi de eontactii corpo lim,ri posteriori explicat tres modos, quibus possunt corpora se tangere;& docet, quo ex his modis summatur impraesentiarum contractus. Ad primam putem capitis aecedens,Arist. ait,agendum sibi esse in sequentibus de elementis, 3c natura eorum,atque clim de modo,quo inter sese admiscentiir ad componendum mixta:& cum corium sit, per mutuam actionem, & passionem admisceri agendii ira tibi esse de mitiua actione,& passione, quam in ter sese exercent. Et tandem, cum ad hanc mutuam actionem,& passionem exercendam necessarius sit contactus,de eoniae ii agendum es I. yi ius quam ad alia explicanda plocedatur. Tribus modis sumitur cotactus primo modo illa dicuntur 1 e tangere,quae cum diuertas magnitudines habeant,atque diuersum litum, eorum extrema simul sunt. Exemplurn assignare polluis in is in quibuscumque corporibtis orer quaei no mediat aliud, talis comactus noti est proprie i hysicus, sed etiam conueniecorporibus Mathematico modo consideraris,& propterea potest vocari Mathematicus,ut si consideremus duas quaptitates
immediaras,non consideratis substanti js,in quibus sinit, dicemus se tangerς,quia conuenit uis esse in loco,&habere disti metum situm,atque etili extremi sunt sines,& hoc modo sumpsit Aristot. contactum s.lib.Physic. Secundo modo dicuntur aliqua se tangere, quaecum distincta loca naturalia habeant,& mutuo sint activa, M passiua,eorum extrema simul sunt, ut aer,& aqua, vel etiam aliaecorpora naturalia in eis existentia, Sc contactus iste conuenit corporibus stib consideratione Physica acceptis,& ideo non est communis Mathematicis,nec Mathematicus vocatur, sed proprie Physicus. od ex eonditionibus,per quas explicatur, manifestum ethnam prima allerit,ea,quae se tangunt, habere distin- ta loca naturalia, locus autem n turalis, & Matheis alicus
355쪽
336 tib. I. De generatisne ct cornu
distinguuntur , quia iste solum dicit ultimam superficiem et
cumici ibentem : naturalis vero praeter hanc addit qualitatem conseruatiuam locati,ut locus aquae frigiditatem,aut humiditatem. Secunda vero dicit esse mutuo acti ua, & passiua, Mathematica autem corpora, ut talia nihil de actione,& passione dicunt. Tertio modo sumitur contractus communissime, &ideo improprie,prour conuenit cuicumque mouenti, quod ut explicet Aristateles,duo adnotat. Primum,quod seut ea, quae mouent alia,quaedam ita mouenr,ut non moueaut & ita se habent intelligentiae mouentes corpora eaelestia, a quibus non
mouentur)alia mouent simul,& mouentur ab alijs, ut primum mobile mouet corpora ecclestia inseriora, & simul mouetur a sua intelligentia Ita se habent agentia,nam quaedam ita agunt, ut fimul patiantur ab his, circa quae agunt, ut ignis agens in
aqua repatitur ab earalia vero agunt,sed non patIuntur,ut cor.
pora coelestia circa haec inferiora,a quibusi non patiuntur. Secundum, quod adnotat, est, agens, & mouens se habere tamquam superius,& insertus,nam quidquid agit , mouere dicitur,non tamen omne,quod mouet, dicitur agere: nam sic
rari propriissime acceptum non dicitur de quocumque recipiente,sed solum de eo , quod per receptionem disponitur ad corruptionem ν ita agere propriissime acceptum non significae quomodocumque mouere,sed per impressionem qualitatis disponentis ad corruptionem, quod est mouere alterando;sic aitem speciali,& propriissimo modo sumitur agere in hac parte,
quia tonsideratui in ordine ad mixtionem elementorum,& ita sumptum costat minus uniuersale esse,quam mouere,quia hoc demouente Ioeali terra quouis alio genere motus dicitur Missuppositis asserit, tertiam acceptionem contaistus communiuia mam esse.& ideo nimis impropriam, secundum quam omne mouens dicitur lagere motum,quomodoctique illud moueat, ut is,qui dolore nos afficit,dicitur nos tangere, licet nos eum non tangamus,& corpora coelestia dum inferiora mouent, ea dicuntur tansere,ficet ab his non tangantur. Vnde fit, tactum secundum primas duas acceptiones Mathematica,& P sicam, reciprocum semper esse,ita ut quod tangit aliud, netcesse etiam sit ab eo tangi. Secundum ultimam vero non necessatio est reciprocus, sed potest se tenere ex parte unius tantum, &ideo valde improprius est. In praesenti autem capite solum sumitur in secunda acceptione,atque propriissima,quq respectu aliarum inferior est,& ideo utramque includit,sed a neutra includitur. Qv into autem lib.Physdesumitur ab Aristotele in secunda acceptione simpliorer propria.
356쪽
Utrum agens naturali possit agere inpasum distans
Non quaerimus modo, an agens naturale possit asere in εrem absentena,vel distantem a se,vel solum in praesentem; iam enim hoc disputauimus 7. lib. Phys.c.2. non solum secun- , dum potentiam naturalem,sed etiam secundum absolutam Dei; sed solum quaerimus, an possit agere in rem praesentem, hoc est contentam intra propriam spheram activitatis sine contactu, vel necesse sit eam tangere,ut docet Arist.c. praesenti. Ut autem intelligatur quaestio, distingui debet duplex contactus, formalis, dc virtualis. Formalis dicitur ille, quo se tangunt duo eorpora contigua, quorum ultima sunt smul , de quo egit Arist. p. lib. PhyLContactus iste reperitur inter aerem,& aquam in suis spheris existentes. Alter est contactus virtualis,quo unum tangit alterum,non per se,sed per suam virtutem ; ita ut inter pasilum, & virtutem agentis nullum detur medium ; & continus iste non solum repetitur inter agentia spirithralia, & corporea, ut inter Angelum,& corpus, quod m et, sed etiam inter cor pora ipsa: nam Sol agens in haec inseriora corpora, dicitur ea tangere,non quidem tactu formati,cum non sit corpus eis con tiguum,sed valde distans,tangit vero ea per virtutem a se distiniam ab eis non distantem:sed in contactu isto virtuali inter eo pora reperto etiam reperitur formalis, non eiusdem corporis, cui conuenit primus, sed alterius, per quod eamdem virtutem diffundit,ut in eodem exemplo patet: nam Sol agens in aquam dicitur eam tangere media luce distula per aerem usque ad aquam ipsam , sed non posset eam hoc modo tangere , nisi aer ipse, in quo recipitur virtus, de per quem exercetur actio, eam tangeret contactu formali. Quςrimus ergo, an iiecesie sit agens naturale uno,uel alio modo tangere pamim intra spheram suae activitatis constitutum, ut in illud agat, vel agere possit nullo modo illud tangendo; loquimur autem de agente immediato, quod per se operatur,& non de remoto,de quo nulla potest esse diffleuitas , & si contactus sit necessarius, non poterit agens naturale agere in distans, non agendo in medium r si vero pos-st agere sine ullo contactu , poterit etiam operari in extremum, non agendo in medium. Potest autem quaestio haec in
duplici sensu agitari, naturaliter secundum potentiam Dexa bsolutam.
357쪽
Et primo dilputabityr a nobis in primo sensu, deinde aliis quid dicemus de secundo. 3 His suppositis, certum est primo , contactum non requiri
tamquam rationem formalem agendi, quia agentia naturalia per virtutes in se exilientes operantur, tamquam per rationes formales agendi, ut ignis per calorem: contactus vero quicumque non est virtus ἱ vel forma agentis, sed solum in simul tale agentis, & passi consistit: ergo non pptest esse ratio agendi, sed solum potest cise conditio: inquirimus vero, an sit co
ditio neeelsaria,sine qua agens non possit agere. Secundo,certum est, per contactum non solum intelligi imis mediationem duorum corporum discontinuorum:quia euidens: est,unam partem eiusdem corporis agere in alteram sibi eontiannam non habentem eamdem formam , sed habere potentem,
vel non habentem in eodem gradu,ut si una pars ligni calefactaealefaeiat aliam sibi continuam frigidam,ied intelligitur qua eumque immediatio,vel propinquitas agentis,& pani,sue eo
s Terti5 etiam videtur eertum de agente partiali, quod possit agere in distans, nihil agendo in medium,s medium tam perfectam habeat formam , achabet agens ipsum. Constat hoe in igne agente in lignum, evius partes profunche non tangunt lia seum, sed superficiales tantum , ω nihilominus immediate agunt omnes si rea illud. Non est enim verum, quod quidam excogitant, videlicet remotiores partes in isto casu non agere immediate , sed per partes proximas, quibus suam virtutem imprimunt i & per illas transmittunt aἀ passume nam cum omnes partes ignis Hibeant summum calorem, imposistite est, proximiores recipere calorem ab aliis, vel has eis imprimere eumdem calorem. Sed nec verum est, immo plane ridi- culum, quod voluerunt alij, nempe solum agere extrema m poris, vel partem indeterminatam, cui proxime adhaerent extremae superficies eius, reliquum vero corpus sicut per se non tangit passum, ita per se non agere , hoc enim contrarium est euidenti experientiae, quia si solum ageret ignis per extremas
supelficies, solum posset imprimere indivisibilem Glorifi& si
solum agerct per quandam partem indeterminatam minorem, atque maiorem in initia itum , non posset habere tantam vim agendi, quantam habere experimur: praeterquam, quod citra pallii in iit determinatum eorpus, & est tum quoque determinarum recipiat ab agente, determinatum quoque esse dcbet . agens, & non sola qua clam indcrciminata pars. Veritas igitur est,corpus per omnes partes imnicdiate agere, & partes omnes. aeque
358쪽
iniue et lam immediate operari, quia virtus operativa comple- ra, atque tota iis eius , per quam Operatur, una est ex omnibus partibus aeque immediate composta, dc ideo sicut omnes concurrunt immediatu ad illam componendam, ita concurrunt immediate ad operandum ea operante, quamuis per cxtrema
indivisibilia contactita. Euidens est ergo, de agente partia, Ii poste agere ut distans aliquando , nihil agendo in medium; proptereatissum procudit quaestio de agente totali, & imme-idiato,an possit agere in distans ihil operando in medium. . Et prima opinio tenet, polli aliquando naturaliter hoc fici ri, dc ideo nuluina contactum esse semper necessarium. Ita Aui. icen. in lib. de anima seet. 4. capit. 4. cum Hypocrate, quem refert Alexandr. I. lib. Metaph. comm. 18. Gab. in I. distinct.. 37. quaest. t. arti c. 3, Ocbam. Bassilius, May uius,& Lique-.tus ibidem,& Prisciantis Udi apud Thophilum 1.lib. de anuma text. 37. Pro Lac etiam sententia citatur Scotus in l. distin.
3 . 'uxit. unica, quo loco agit de praesentia agentis necesibiis requisita ad Mendi im, sed de aguntibus naturalibus ,& corporeis, expresse tenet, non posse naturaliter agere in distans, ni agendo in medium, praesertim in solui. ad argum. quamuis de agentibus supet ioci ordinis dicat non implicare contradicti nem,qu ad Od emur ubi non existum per se, nec per propriam
ta Probatur haec sententia multis experientiis, ut de magneto attrahente ad te serrum distansMihil agendo in aere,vel in aliis corporibus in eo existentibus:dc piscessupore quodam affete te brachium piscatoris , nihil in aruadine media operante, de animalibus , quae lolo intuitu oculorum noctuam qualiturin o aliis impii ιnunt, & non in medio, de papyro, vel charta, supet quam si olei uia infuderis,calesit, immo seruescit oleum,integi perseuerante e barra:& de lebete pleno aqua,& super ignem po Dio cuius fundus se et aqua serueseente eque etiam de pianditasia, veI imaginatione mouente appetitum sensitiuum, a quo. valde distat, cum sit in cerebro, appetitus vero in eordei & nihil agendo in intermedias partes corporis, & pluribu aliis, quas libenter omitto , quia eadem est dissicultas in omnibuni nam eiusmodi agentia, & similia agunt circa corpus distans nihil operando in medium, vel si aliquid operantur, non Dccessarium, sed os mino impellinens respectu operationis in distans : qtrare non minus possent circa illud operari, etiamfinihil operarenti ir circa medium ; ex quibus sequitur, posse agens. naturale operari in distans , nihil prorsus operando circa. medium
359쪽
3 o Lib. I. Pe generatione ct G pl.
3 Secundo probatur in quibuscumque agentibus naturalibus, in quibus assignatur determinata sphera activitatis,intra quam operari possunt,& non extra illam. Quo supposito sic arguuntrignis operatur intra totam suetum spheram activitatis: ergo vel operatur per se immediate, tam in remotas , quam in proximas partes, vel solum in has operatur immediate , in remotas vero mediate, hoc est, medio effectri producto circa proximas& fi primum dieatur, sequitur operari in distans, quod
non tangit. Probatur con equentia, quia vliima superncies ignis non se extendit ad totam spheram; ergo nec potest eam per B tan re , cum tamen per se immediate operetur in totam : si vero dicatur Genndum, sequitur posse agere vltra suam spheram. Probatur consequentia, quia sicut potest agere in se. Cundana medietatem eius per eaIorem prodestum circa primam medietatem sibi proximiorem, eadem ratione poterieme per esstetiam procrictum eirea secundam medietatem in iam fertiam , & per effectum productum in hac poterit agere ditia quartam, M sic in infinitum: quare non habinit determinatam spheram, θd infinitam. Vnde sequitur, quod vel agetis naturale possit agere in distans: non agendo in me-δum, vel quod non habet sphetam activitatis terminatam, sed actio eiqs ad infinitam distantiam possit se extendere. Tertio , quia agen; spiritualia possist naturaliter operari in te. motuin, nihil opprando in medium, ut Angelus potest mouere eorpus a se remotum unus alloquitur alterum quomo- doeumque a se distantem, sicut nos lloquimur eos in Geloe,istentes: ergQ eoncedendum est, idem posse agentia natu-' raesta corporea, quorum virtus ad aliquam distantiam potest se extendere. Secunda opinio negat, agens narurale posse agmre in distans, quin agat in medium aliqua actione reali, ut in principio quaestionis explieatum es , & ideo necessarium omnino esse, quod tangat p*ssum tam formali, vel virtuali per
virtutem dinusam per medium. Ita expresse Aristot. cap. p sentir,& 7. libro Physic.eap. h. D. Thom. I. pari. quaest. 8.art. I. dc ibidem Cathe. 3. contra gent. cap. K8.3c ibidem Ferra. comment 7. lib. Phys comment. x. Albere. Mag. 7. lib. Phyc rina. . p. . AEgid. ibid.eap 2.& Sotus quaest. I. Capreol. in r. dist. 37 q.Vnica, Durand. R Argent.q. r. 3e cum his omnes recentiores. Quae sententia non solum est probabilior, sed vera , &tes nenda. inam probat Arist.in x .loco experimentali inductione
in omni genere motus, tam augmentationis, quam alteratiΟ-nis: nam in omnibus experimur asentia naturalia non agere in
passum,nisi tangendo illud,& ideo nec in diluos,nisi agendo in
360쪽
medium. Sed potest aliquis respondere, experientiam hanc ib-lum esse veram in effectibus sentibilibus frequentei productis. praeter quos iunt particulares alij, & quasi extraordinari , qui referuntur in secundo argumento primae opinionis, & producuntur in passum distans sine actione in medio, in quibus non probatur efficaciter per talam inductionem, quod fetu er sit
necessarium agens tangere passum , licet probetur necestarium esse frequenter: ideo uniuersaliter probandum est,ita ella nece .sarium,ut numquam contingat oppositum. Sed non bene probatur a quibusdam ex eo,quod sicut corpus non potest transire de extremo ad cxtremum , nisi per locum medium, ita neque actio eius: quare necesse est, ut per totum medium diffundatur usque ad extremum corpus , cui imprimenda est. Haec, inquam, ratio non est sussiciens, quia diuerse est consideratio de transitu eorporis,& actionis; nam idem n mero corpus transit de extremo ad extremum per medium,sed non eadem actio numero: cum non possit idem numero accidens de uno subiecto transire ad aliud: ergo non bene insertur ex actione,quod non possit ad extremum peruenire,nisi per medium,eum nec per medium peruenire possit. . Minus etiam bene probatur ab aliis ex limitatione agentis, vel virtutis eius, ex qua colligunt indigere contactu, vel approximatione ad passum, sine qua non potest agere in illud: α uod si possit agere ad aliquam distantiam, non agendo in m tum, posset ad quamlibet, etiam infinitam: quod est ablat-dum. Nam primo ex hac limitatione agentis solum videtur colligi, quod limitatam spheram activitatis habeat, ita ut ad
tantam distantiam, & non ad maiorem possit actionem suam extendere: quod vero ad quamlibet possit, non probatur, quianinior virtus requiritur ad agendum ad maiorem distantiam, quam ad minorem , non certe propter actionem in medium, ita ut invincenda resistentia medij videatur laborare virtus
agentis, & ideo mastis, si maior sit distantia medij: nam hoc
euidenter probatur falsum in agentibus non habentibus contrarium , ut in luminoso, quod patet non laborare in vincenda resistentia medij i quae nulla est & nihilominus habet limitatam spheram, ad quam potest propriam actionem extendere , & non ultra: & ideo non sequitur, quod possit agere ad
quamcumque distantiam: eadem ergo ratione non sequitur,
quod si agens possit agere in distans, non agendo in medium, possit re ad quamlibet distantiam. Probatur conseqnentia, quia seclusa resistetuta, vel dissicultate med ij, sola distantia
determinat virtutem agendi, ita ut ad tantam distantiam, ue-