장음표시 사용
391쪽
3 a. Lib. I. Te generatione corrupi.
citat, atque etiam Nimphus,& videtur esse D.Tho. loco nupercitato. rundamentum autem utriusque expositionis est testimonium ei uidem Arist . a nobis adductum , in quo expresse asiserit, mutuam transmutationem elementorum similium fieri per mutuam actionem humiditatis , & siccitatis: ergo euidens est, non esie ex mente eius, quod qualitates iste sint pure passiuae:& ideo necesse est illa tetrimohia,quibus vocat eas paviuas, uno, vel alio modo explicare, iuxta contextum literae. Et vir que expositio nobis placet.Circa modum vero,& ordinem,quo eis conuenit activitas,diuersas opiniones refert Toletus r. lib. degen.quaest. Is . sed res est facilis,& ideo latis est,communem,& veram explicare, & probare, quae sic ordinat ac iuitatem ea- Ium, ut primum locum t eat calor, secundum frigiditas, tertium humiditas,& postremum siccitas. Ita Albert.Laeoniae q. s. huius libri,Marsq. s. Venetus cap. i s.summae, Caiet. Tienen. tit de reactione,& Tolet .vbi supra, Conimbr.cap.9.huius libri
q. 3.art. 3. ad finem, & omnes fere recentiores. Probatur ratio-nε,& experientia. νRatione quidem quia illud agens censetur maioris activit iis, quod ad maiorem distantiam potest extendere suam actionem,atque estectum sed ad maiorem distantiam extendit suam actionena,& effectum calor,& post calorem frigiditas,post frigiditatem siccitas: ergo eodem ordine conuenit eis activitas. Probatur minor, quia ad maiorem distantiam sentitur effectus earum ordine praedicto,ut experimur:ergo ia maiorem dista tiam extenditur actio,& effectus earum iacundum eumdem ordinem. Probatur secundo experientia, quia minus detineri potest manus intra ignem,quam intra aquam;minus intra aquam frigidissimam,quam intra humidissimum corpus etiam summet densitatis , minus intra hoc, quam intra corpus quantumlibet siccum, ae densum: ergo citius, atque vehementius operantur qualitates istae secundum eumdem ordinem, & consequenter , maioris sunt activitatis. Probatur consequentia, quia velocior. motus, atque vehementior euidens signum est maioris virtutis achivae, maiorisque achivitatis. - Difficilius longe est,constituere modum,& ordinem,quibus conuenit resistentia eisdem qualitatibus. Et prima opinio asserit, ordine omnino opposito conuenire eis resistentiam ei, quo dictum est, conuenire eis activitatem, ita ut quo qualitas est magis activa, eo sit minus resistitia: quare siccitas tenet primum locum in resistentia, sicut ultimum in activitate : secundum humiditas, tertium frigiditas, & vltimum calor. Ita Son etin. 9. Metaph.qu.6.ad χ. A1tudillo I .lib de gen . quaest. ra. Vega. lib. I.
392쪽
sis h. qui in praedicamento qualitatis agens de secundo genere distinguit sub eo potentias activas a passivis, sed resistentia
pertinet ad potentiam passivam: ergo non est desumendus ordo, aut modus, quo conuenit qualitatibas ex potentia agendi, aut ex activitate,sed ex opposita radice, quae est potentia passi ua: quare oppositus esse debet ordini constituto in activitate, ita ut quo qualitas magis activa est,eo sit minus resisti ua. Probant deinde ratione ab experientia desumpta: nam videmus aquam facilius calefieri, quam exiccari : ergo facilius amittit frigiditatem , quam humiditatem, quod non potest prouenire nisi ex eo,quod haec fortius resistat,quam frigiditas,cum tamen frigiditas ct magis activa. Et eodem argumento potest probari de caeteri S. secunda opinio contraria prorsus est,amrmans eodem ordi . Is ne conuenire his qualitatibus resistentiam, &activitatem, ita ut quo magis activa est quaelibet, eo sit magis resistitia. Ita
Petrus MartineZ I.lib.de gen .c. 9.q. 3.Quam sententiam explicant,& sequuntur iuniores quaam ἡe resistentia activa;de se mali vero, seu passiua asserunt omnino aequaliter conuenire his qualitatibus,ita ut nulla earum sit magis , aut minus resistiua, quam aliae. Ex quo inferunt, in nullo sensu verum esse, quod aliqua qualitas ex his sit magis activa,quam resistiua, ut asserit prima cententia. Itaque haec sententia sic intellecta tria asserit. Primum, resistentiam activam eodem ordine , & modo conuenire his qualitatibus, ae activitatem. Secundum, resistentiam formalem, seu passivam, omnibus 'qualiter. Tertium in nullo sensu verum esse, quod aliqua qualitas sit magis activa, quam resistiua, vel e conuerso magis resistiua, quam activa. Primum probant, quia resistentia activa non est aliud, quam actio agentis, in quantum per eam debilitatur virtus contrarij, & impeditur ne agat, vel ne agat tanta velocitate, aut intensione, sed repugnat eamdem actionem quae est resistentia activa ) esse maiorem, vel minorem se: ergo etiam repugnabit, resistentiam activam maiorem esse, vel minorem, activitate eii isdem agentis. Secundum vero, quod resistentia formalis, vel passiva sit aequalis in omnibus, probant hac ratione : qualitates istae resistunt formaliter octioni agentis per suam informationem, in quantum informantes subiectum impediunt , vel retardant actionem agentis, & introductionem
393쪽
propriae formae in eo ; sed omnes istae qualitates eodem prorsus modo se hisent quantum ad informationem i ubiecti,& impedimentum praestandum actioni agentis: ergo aequales sunt intesistentia formali. ι ' Probatur minor,quia aeqiraliter informant subiectum,& non
magis una, quam altera : nec enim una habet maiorem, vel minorem virtutem in imatiuaim, quam alia , nee dissimilem
modum Oppositionis cum ea,nec minus ineptum est subiectum huius ad recipiendum simul, vel in inllanti totam latitudinem alterius, quam subiectum alterius ad recipiendum simul totam latitudinem huius, in quo consistit ratio formalis resistentiae, ut vidimus, quae ideo aequaliς erit in Omnibus. Tertium vero, quod nullo modo sit verum , aliquam ex his qualitatibus este magis activam, quam resistiuam, vel e contra. Probant ratione , & experientia ; ratione quidem, quia non datur alia resistentia praeter activam ,& sormalem, sed de nulla earum potest esse verum: ergo in nullo sensu verificatur. Probatur minor , quia non cla activa, cum haec sit idem realiter eum ad i- uitate, nec de formali, cum conueniat omnibus aequaliter, ut probatum est. Experientia vero probant, quia applicatis duobus agentibus ei uidem magnitudinis, δέ intensionis, ut ignis,& aqua, velocius expellitur setos ab aqua,quam calor ab igne, ut per se est manifestum: ergo falsum est, quod calor si minus resisti uus, qu1m frigus. Nec minus emcaciter probari potest de humiditate, & siccitate, alia simili experientia, atque etiam hac ratione, quia si resistentia humiditatis est maior, quam activitas eiusdem: ergo resistentia siccitatis quae maior est resistentia humiditatis) maior erit achivitate eiusdem humiditatis : unde sequitur, summe humidum non posse agere in summe siccistri, quod est absurdum. Probatur consequentia, . quia non potest dari actio, nisi agens superet resistentiam passi,
ut inserius ostendetur. Nostra vero sententia tria etiam asserit. Primum est , resistentiam activam eodem ordine, & modo conuenire qualitatibus , quo dictum est, conuenire eis activitatem, ut alteruit,& probauit emcaciter secunda opinio. Et quantum ad hoc priamum falsam reputo primam sententiam asserentem, ordine opposito conuenire eis resistentiam , & activitatem, ita ut quo
magis activa est quaelibet earum,eo sit minus resistiua restantia activa, & quo magis resistiua est, eo sit minus activa. Quod probatur falsum de iesistentia activa: nam resistentia acti non est aliud, quam actio ipsius agentis , in quantum per eam. debilitatur virtus contrarij, & ex hoc impeditur actio eius, vel
394쪽
. Cap. IX. Tract.de actione est react. 3 7;
vetardatur:& quo fortius agit calidum in frigidum , eo imprimit ei intensiorem calorem, & consequeliter magis remittit
frigiditatem eius, per quam acturum est in idem calidum: sed virtus remissa debilior est ad agendumaergo debiliorem reddit virtutem eius ad agendum in se,quo sortius in ipsum agit,& ex consequenti magis resistit resistentia activa. Vnde sequitur, falsum esse de haeresistentia, quod eade qualitas possit elle magis activa, & minus resistiva.
Secundum,quod asserit nostra sententia est,resistentiam sol- ε imalem,vel pauiuam, non conuenire aequaliter Ommburs qualitatibus , sed quasdam esse magis, quasdam minus Ietistiuas, o quam alias. Hoc secundum est contra secundam opinionem, praesertim via recentioribus explicatam,& ex parte saltem conuenit cum prima, in quantum viriuersaliter ait diuerso modo ,& ordine conuenire qualitatibus. Et probatur emca
citer duobus testimoniis Aristotelis. Primum habetur in prae, dicamento qualitatis, ubi docet Arist. secundum genus qualitatis esse naturalem potentiam , & impotentiam , & sub eis non solum activas, sed etiam passiuas potentias contineri nee solum activas qualitates, sed etiam resstiuas, & utrasqueiram sub potentia, quam sub impotentia; quia impotentiae nomine non puram negationem agendi, vel patiendi, se a resistendi , sed positivam qualitatem, debilem tamen, εc imperfectam; ad unum, vel alterum praestandum intelligit. Verba autem eius sunt. Non enim, quon=am sirent dis 'sit aliquo modo . um quoque huiusmodi dicitur, sed qued habent nam Iem potentiam. vel impotentiam facile aliquid facere, vel nihil pati, ut pugilatores, vel cursores Heuntur, non quod ni di-st siti aliqua modo , sed quod habeant potentiam naturalem , vel impotentiam aliquod facile fariendi: salabres autem dicuntur.
eo quod habeor potentiam naturalem , ut nihil a quibustibet ae- ridentibus faelle patiantur , in salubres vero , quod impotentiam habeant naturalem nihil facile a quibuscisisque acci in- tibin patiendi. Similiter autem his durum , molle se habent e durum enim dicitur , quod hueat yotentiam non facile serari, molle vero , quod eiusdem ipsitu habet impoten iam , e r.
Quibus duplieem potentiam distinguit in qualitatibus , nem- sipe agendi, εc patiendi , & duplicem quoque impotentiam ad utrumque, hoc est, debilem, atque infirmam virtutem agendi , & etiam patiendi aliquid ab agente. Exemplum
Vero utriusque potentiae, & impotentiae ad patiendum aD signat in hominibus, aut in an alibtis, ex quibuS qtiaedam ex suo proprio temperamento liabcnt , ut facit:
395쪽
3 6 Lib. I. De generatione corrupi.
possint resistere contrariis, & hanc vocat naturalem potentiam ad non patiendum ab illis, luod alio vocabulo dicitur inapatibilitas; red non pati a contrario, idem est,ac passive resistere illi, Nam quod iam patitur , actionem eius recipit, atque enectum productu per eam;& ideo ut sic recipiens iam noret illit, saltem quantum ad talem receptionem , solum ergo dicitur Iesistere, quani diu actionem, vel effectum contrari j non recipit,aux non tam cito , vel non cum tanta intensione : vude sequitur apud Arist. naturalem potentiam nihil patiendi, aut non facile patiendi a contrario, quae vocari potust impatibilitas,cile naturalem potentiam resistendi illi palliue, quali vocamus resistentiam passivam, seu formalem, quia eam dicitur habere qualitas
per suam informationem, per quam impcilit, vel retardat actio. . nem contrari j,& obstat,ne statim imprimat contrariam qualitatem in subiecto, vel saltem non in momento, sed cum mora temporis. Naturalem vero impotentiam vocat aptitudinem
aliarum qualitatum in subiecto ad facile patiendum,qiiς potest vocari patibilitas , quia natura sua facile cedunt: facile autem . cedere idem est, ac facile recipere actionem, aut impressionem ab agente contrario,& hoc idem prorsus, quod aegre, aut dissicile, vel parum resiliere, & propterea vocatur impotentia passiua resistendi quasi debilis,& infirma ad rei istendum, aut quod 63 idem est) parum resistiva. Ex quibus hoc argumentum satis efficax desumitur ad probandum , quod resistentia pastilia, aut formalis apud Arist. non conueniat aequaliter omnibus qualitatibus, Ied quaedam sitiat magis resistiuae,quaedam minus; quia naturalis potentia ad nihil patienduin est qualitas talis natura ut per eam facile possit subiectum nihil pati, vel non tam cito,
aut tantum pati a contrario: naturalis vero impotentia ad nihil
patiendum est qualitas, per quam subiectum dissicile potest nihil p ati a contrario , hoc est , per quam facile cedit, aut facile
recipit actionem atque impressionem eius: sed naturalis potentia ad nihil patiendum, vel non tam cito , aut non cum tanta intensione,est naturalis potentia ad resistendum contrario passive, aut sormaliter, & naturalis impotentia nihil patiendi est naturalis potentia facile cedens contrario, hoc est,debilis,& in- .firma ad resistendum passive, aut formaliter , quod esse parum resistiuam , ut per se patet: ergo euidens est , da i-pud Arist.' quasdam qualitates fortiores ad resistendum forti aliter, alias vero debiles, atque infirmas, quod est dari quasdam magis, qualdam minus resisti uas rei istentia passiua, aut formali. Vnde sequitur, in doctrina eius de sendi no poste, quod omnes sintc aequaliter resistitia: re Iistentia passiua, & sormali. QMd etiam probat
396쪽
probat effraciter aliud exemplum duri,de mollis ibidem adductum ab Ariaenam durum salt) dicitatu,quod iussiet potentiam non facile secari, molle vero, quod eiusdem ipsius habeat irris potentiam,quod est, durum habere maiorem potentram ad resistendum ioni, molle vero minorem : intelligit autem de potentia passiua: nam secari, vel non secari, passiva potentia est ; sed potentia passiua duri,ut non secetur, vel ut non statim, est resistentia passiua ut sormalis, ut probauimus: ergo sentit Aristot. durum esse magis resistiuum , quam molle resistentia assiua, & formali, & consequenter non aequaliter conuenire anc resistentiam innibus qualitatibus. Et licet verum si d Tum, & molle aliqualem reustentiam activam habere adiunctam passiuae,aut formali resistentiae, quia durities ipsa hebetat initiaimentum,a quo diuiditur,& magis quam molle,& ab hac resistentia activa iuuari passiuam,aut sarmalem, non tamen est verum, quod solum ratione illius sit maior resistentia duri, uam mollis,sed etiam ut passiua,& formalis est. Probatur euia enter,quia utraque resistentia vocatur ab Arist. naturalis potentia , & impotentia ad nihil patiendum, & poteratam dicit
esse maiorem impotentia : ergo sentit unam esse maiorem altera , ut potentiam passiuam ad non patiendum quod est esse maiorem, ut resstcntiam passivam, aut formalem, cum potentia naturalis ad non patiendum sit resistentia passiua, veprobauimus. Secundum testimonium habetur 4. lib. Phys. cap. 8. text.II.
ubi docet Arist. medium magis densum, quia magis resistit diuisioni magis retardare mobile,quam rarum minus resistens,&ideo velociorem fieri motum per rarum , quam per densum, etiam si caetera sint paria respectu virtutis motivae, Ut per aerem , Velociorem fieri, quam per aquam ; sed resistentia medii non est acti ,sed passiua,& formalis, ut per se est manifestum: ergo euidens est in doctrina Arist. formalem resistentiam non este aequalem in omnibus qualitatibus, sed quasdam esse magi liquasdam minus resisti uas. Deinde probari potest multis experientiis, illis praesertim, quibus usus est Arist. duobus locis citatis, & illis addi possunt duae aliae. Sit autem prima , quia videmus ingens saxum ita resistere mouenti, vi non possit illud a suo loco dimouere, aliud vero non ita magnum minus resistere, sed resistentia haec non est activa, quia lapis immotus nihil agit in illum, qui
conatur eum mouere : ergo est res stentia pasItua , aut forma
lis , quam praestat pondus per suam informationem, & cx duabus una est maior altera: ergo falsum cst , quod aequalit cr
397쪽
3 8 Lib. I. Degeneratione ct compi.
conueniat qualitatibus.Secunda experientia est de magnete d
tinente ferrum per qualitatem ei impressam non enim potest: alio modo circa illud sere) cuius tanta solet esse resistentia, nnon possit ferrum facile nioueri ab alio eorpore; dc idem est de paruo illo pisciculo detinente natam, etiam per qualitatem ei
impressam ita fortiter resistentem,ut nec magna ventorum vis
possit eam mouere: sed resistentiae istae sunt formale eum nihil operentur qualitates impressae, per quam resistunt mouentibus eiusmodi corpora,& una est maior alia: ergo suscipit magis,&minus resistentia formalis. - Tettium,quod asserimus est resistentiam formalem opposito modo,& ordine couenire qualitatibus, ac couenire diximus activitatem,& resistentiam activam, ita ut quo magis activa est qualitas,& magis etiam resistiua resistentia activa, eo sit minus resistiua resistentia formali, & passiua, & e conuerso, quo minus est resistiua, eo sit magis activa. Haec est eontra seeundam
opinionem,uta iunioribus intellectam & explicatam,& aliquomodo in fauorem primae.Quam imprimis colligo ex communi modo loquendi,& sentiendi Philosophoru,qui uniuersaliter dicunt, elementa, Se qualitates eorum, quo magis sunt activa, eo esse minus resistiua sed hoe non potest esse verum de resistentia activa, quam semper esse inlualem probauimus cum
activitate:ergo verum erit de resistetia se ali. Probatur deinde ratione,primo ex ordine, & constitutione naturali uniuersi, quod constat esse compositum ex elementis eontrariis,ex quibus Renerantur etiam mixta contraria,& ita sere omnia corpora sunt in perpetua pugna,& quasi contrariis circumsepta ; sed quaedam illorum sunt magis activa r ergo necesse est, alia esse magis resistiua, ut possint se defendere a contrariis, & ita
conseruentur: nam si maior activitas agentium non compensetur per maiorem resistentiam eorum, quae patiuntur, con
sumentur absque dubio ab eis , dispositio uniuersi non poterit
esse stabilis, ac firma. Secundo probatur: nam densitas corporis multum iuuat ad resistendtura contrario, quia per densi- ratem magis unituitur partes inter se,& ideo non ita facile potest agens in eas se unitas agere, ac si essent separatae, vel magis inter se distantes , dc ex consequenti raritas minus iuuabit: ergo corpora ex natura sua magis densa magis teststiua sunt eaeteris paribus ex parte aliorum : sed ex elementis terra est densior , & post eam aqua: ergo sunt magis resistiua aere, dc igne , e quibus ignis minus resistiuus erit, cum sit rarior, ex hoc autem ordine eorporum quantum ad resistentiam satis
probabiliter colligi potest, eum Min habere qualitates ipsas' hoc '
398쪽
hoe moclo. Euidens est, summam densitatem terrae emanare a summa siccitate eius,& prope summa frigiditate,& prope summam densitatem aquae emanare a summa frigiditate, & prope summa humiditate eiusdem: ergo siccitas, & densitas sunt causa summae, δc propE summae densitatis. Euidens etiam est, summum calorem ignis esse radicem summe raritatis eius, Metiamsi in aere non sit summus, est etiam causa raritatis Mi- uantulum minoris, quam no impedit summa humiditas eius-emAris: quia coniuncta eum calore non potest eausare densitate incut neque in igne; quam tamen causat cum frigiditate
in aqua:ergo calor ex propria natura radix est, & origo rari tis in uno, & altero elemento. Ex quibus sequitur, neeitatem oesse magis resistiuam,quam alias,& calorem minus,quam Omnes, & nc de duabus aliis:& ita eodem ordine conuenire eis r sistentiam,atq; elementis ipsis,& omnino opposito et,quo conuenit eis activitas. Probatur consequentia,quia a maiori densitate maior resistentia formalis prouenit caeteris paribus ex parte aliorum, & consequenter a qualitatibus, quae sunt eius.Et sundamentum huius distursus est,quia densitas ex propria natura sortius unitur,atque tenacius inhaeret subiecto coniungens partes eius,& raritas eas separans minus emaciter, autFortiter: & consequenter primae qualitates,quae sunt causa densitatis,fortius unientur, tenaciusque inhaerebunt: calor ve-x qui est causa raritatis, minus emcaciterised qualitates istae dicuntur resistete Armaliter per informationem, in quantum impediunt , vel retardant actionem contrarii, & dissicilius ab eo expelluntur: ergo quo effcacius uniuntur per eamdem in formationem, & tenacius inhaerent subiecto, eo dissicilius expelli possunt a contrario, & ideo magis impedient, ae retaris dabunt actionem eius, quod est esse magis resistiuas. Quod vero dicimus firmius uniri, atque inhari ere subiecto, noda-bent solum ex intensione, quemvis per intensionem masyis radicetur qualitas in subiecto:& ideo sortius ei inhaereat,sta eaeteris paribus ex parte intensionis ex alio capite, nempe ex modo speciali, quo uniuntur subiecto coniungendo partes eius formaliter aut virtualiter, probamus sortius ei inhaerere, & tenacius conivnoi,& ideo dissicilius ab eo e melli; quod est magis resistiuas ei; resistentia formati,aut passiva. Quod tandem probatur experientia, quia videmus terram maxime resistere igni, & cuilibet alteri agenti contrario, ita ut serε numquam possit ab eis corrumpi,quod no habet ignis,que cito solet consumere aqua.videmus etiarn humiditate in aqua magis resistere,quam frigiditate,quia aqua intensissime calida adhuc retinet
399쪽
38o Lib. I. generatione ct corrupi.
fere totam suam humiditate: ergo euidens experientia docet, siccitatem,& humiditate esse magis resisti uas,quam calorem.
Ex quibus colligitur falsum este illud , quod asserit secunda
opinio,nempe in nullo sensu verum esse posse, quod eadem qualitas sit magis achiva,quam resistiua, vel e contra; m licet verum hoc sit ae resistentia activa,falsum tamen de passiva, de qua probauimus maiorem esse in qualitatibus minus activis, ut in siccitate, & humiditate, & ideo has esse magis resistiuas, quam ac tuas consequentet calorem, & frigiditate qagis activas,quam resisti uas. MArgumenta primae opinionis probant quidem intentum de resistentia passiua aut formali, quam concedimus inaequaliter conuenire primis qualitatibus: nihilominus de resistentia activa verum est,eodem modo,& ordine eis conuenire,ac cΟ
nit achivitas,cum sit idem realiter cum activitate. Quod vero dicitur in ptimo argumento, resistentiam pertinere ad potentiam passivam, distinguedum estinam de aliiva resistentia non est verum,f ed haec ad activam potentiam potius pertinet, quia per eamdem potentiam activam,qua agens agit, dicitur acti resistere, de resistentia vero formali concedendum est;ideo haec solum potest diuerso modo conuenire qualitatibus, ae activitas eis conuenit,quod concedit nostra sententia.Secundum argumentum non indiget solutione, cum pro nostra sententia
potius probet de sola resistetitia palliua, & formali, maiorem
esse in una qualitate,quam in altera. Ad primum argumentum secundae opinionis neganda est minor, quod omnes istae qualitates eodem modo se habeant quantu ad insormationem subiecti:na licet informatio quantuad substantia non fit maioran una,quam in altera, sed quarum ad modii efficacior est in minus achivis , quia firmius inhaerent subiecto caeteris paribus ex parte intensionis; cum partes eius magis coniungant inter sese, & ideo fortiores efficiant ad resistendum contrario,vt probauimus, quod est magis resistiuas esse resistentia formali.
Ad secundum neganda est mi nor,quod non sit verum,unam qualitatem esse magis resistiuam,quam activam , vel e contra;& cum dicitur non elle verum de resistentia ac tua, concedendum est,negandum tamen, quod non sit verum de resistentia formali .Experientia vero,qua probatur,citius expelli frigiditatem ab aqua,quam calorem ab gne,neganda est, si applicentur secundum proportionem quantitatis intensionis, activitatis,&resistentiae,& caeterorum , quae requiruntur ad agendum, haec autem proportio talis esse )ebet, ut comparentur in eo gradu
400쪽
Cap. IX. Trael. de actione, se react. Quasit. III. 38r
ilitentionis,in quo sint aequalis activitatis,& efficaciae ad age dum;quod non potest fieri,nisi sumatur s ecundum gradus in quales intensionis: nam cum activior longe sit calor, semper erit superior frigiditate , si applicantur secundum eamdem intensionem caeteris paribus ex parte aliorum;debent ergo comparari,vel applicari,ita ut quanto activior est calor frigiditate, tanto sit remissior ea,& haec,quae minus est activa,applicetur in gradu intensiori,ita ut maior activitas unius compensetur per maiorem intensionem alterius,& talis comparatio, vel applicatio illita, atque debita erit. Si igitur talis fiat, & caetera sint paria ex parte aliarum conditionum,qtiae requiruntur ad agendum,negandum cst, quod calor citius expellat frigiditatem ab aqua,qua aqua calorem ab igne, immo potius experientia ipsa docet contrarium. od adeo verum est,Vt etiamsi applicentur secundum eandem intensionem, & vincatur frigiditas propter magnum excelsum activitatis eiusdem caloris , post magnam
tamen moram temporis consequatur ignis victoriam , quam citius longe conlequeretur aqua,ti in tali proportione applicarentur,ut habita ratione activitatis,& intensionis,multum excederet aqua,tunc enim velocius consumeretur ignis ab aqua,
ut docet experientia, non alia de causa,nisi propter maiorem resistentiam formalem frigiditatis. Ad ultimum argumentu concedendum est antecedens,quod eadem qualitas sit magis activa; quam resisti ,resistentia sor- mali,aut e conuerso magis rcsistiua eadem resistentia,quam sit activa: sed neganda est consequentia,quod no possit agere summe humidum in summe sicctimmam licet ex hae parte,hoc est comparata resistetia formali huius eum activitate illius sit excessus,potest tamen compensari ex aliis,nempe ex maiori qualitate,& densitate agentis, aliisque conditionibus re ruisitis ad
agendum. Ex quibus constat posse activitatem summe humidi superare resistentiam formalem summe sicci, quamuis haec sit maior illa nude cosiderata utraqh& ita intelligitur agere posse illud in hoc, si applicatio fiat secundum debita proportionem.
necessesit astionem semper procedere a propom
VT intelligatur quaestio, explicandum est quid sit propor- otio maioris inaequalitatis,& quid proportio minoris,atque etiain quid sit,actionen; procedere a proportione maiori g,