R.P. Antonii Ruuio Rodensis, ... Commentarii in libros Aristotelis Stagyritae de ortu, & interitu rerum naturalium; seu de generatione, & corruptione earum ... _ Nunc primum in Gallia editi. Cum duplici indice, ..

401쪽

3 81 Lib. I. De generatione'corrupti

aut minoris inaequalitatis. Manifestu est,actione versari inter agens,& passum debite approximata, & itIud agere per virtutem activam, hoc vero pati per potentiam pastiuam, & cum

sint contraria,non minus est certum,unum resistere alteri, hoc

est,se defendere ab illo, impediendo quantum potest actionem eius in se,& prohibendo,ne per illam imprimat sibi propriam

formam,ut approximatis igne,& aqua,ignis intendit aquς imprimere suum calorem,& eonsequenter remittere frigiditatem eius,quod est eam debilitare, ne possit circa se agere vel non tam cito , & introductio caloris in agere: debilitare vero vi tutem eius est resistere resistentia activa; & aqua intendit imprimere igni suam stigiditatem,& consequenter debilitare culorem eius,ne agat in se,aut non tam cito, vel tanta intensione,quod est resistere ei resistetia activa:calor etia eo ipso, quod informat substatiam ignis ratione incompossibilitatis, & contrarietatis formalis,quam habet eum frigore,impedit, ne statim introducatur in igne,aut saltem ne tota latitudo eius simul introducatur,& hoc modo impedire actionem,& introducti nem eius,est ei resistere resistentia passiua, aut formali simili etiam modo resistit stigus calori,impediendo per suam inso mationem, actionem ,& introductionem eius in aquam. Ut autem unum agat circa aliud, & imprimat propriam formam necesse est ipsum aliquo modo superare;quia actio,& impressio propriae formae est victoria quaedam naturalis,ciun notum sit, illud vicisse suum contrarium, quod ipsum omnino expellit a proprio locoo in eum sese introducit.Ad intelligendum vero modum,quo necesse sit, unum superare aliud, ut in illud agat,

necesse est comparare utrumque inter sese secundum proprias τr virtutes agendi,& patiendi. Qintuor autem modis comparari possunt agentia contraria inter sese,secundum virtutes activas, ut si comparemus ignem eum aqua, vel aquam eum igne, keundum virtutes activas caloris,& frigoris,& in comparatione ista evidens est, ignem superare aciuam eum sit magis activus. - Secundo possunt comparari secundum. resistentias activas, in qua etiam comparatione superius euadit ignis, eum resistentia ad tua sit eadem eius actio, vel virtus activa diuerso modo considerata,& eadem est ratio, si coparetur activitas unius cum resistentia activa alterius, ut per se patet. Tertia comparatio esse potest secundum resistentias passiuas: & hoc modo superior erit aqua,cum sit elementum magis resisti uuum, quam tynis , ut probauimus:& comparationes istae insufficientes sunt, quia actio,& passio non versantur inter catraria, nisi in quantum unum est agens, & aliud passum:ergo solum debent com- Parati

402쪽

parari secundum activitatem unius,&resistentiam passivam, aut formalem alterius,& hoc modo coparata,vel aequalia stat, ita ut tanta sit resistentia palliua unius, quanta est activitas alterius,& tunc nulla imitetur actio, quia neutrum superabit alterum,& ideo nec vincere illud poterit, & ex consequenta nec

imprimere ei propriam actionem , & effectum, sed mutuo se impedient; inaequalia igitur esse oportet,ut sequatur actio, per

quam Vnum vincat alterii. Sed duobus modis possunt esse inaequalia. Primo,ita ut activitas unius sit maior,quam resistentia alterius,& haec comparatio vocatur proportio maioris in qualitatis. Secund γ,ita ut ex opposito, minor sit activitas unius, quam refiitentia alterius; & comparatio haec vocatur minoris inaequalitatis. uaerit ergo titulus quaestionis, an necessaria sit proportio maioris inaequalitatis ad actionem, hoc est, an ut unum contrarium agat in alterum,necesse sit, activitatem eius

maiorem esse resilentia formali alterius, quod pati debet,vel etiam a proportione minoris inaequalitatis, hoc est, etiam si minor sit activitas agentis,quam resistetia formalis passi,possit illud in hoc agere Prima opinio negat, hoc semper esse neces sarium,sed saepe ait,actionem dari a proportione minoris inaequalitatis Ita Burteus 3. lib.Physad textum I s. quem refert,&sequitur Toletus I. lib.de gen.q. 3. post secundam conclus .dcquaest. Is .ad I.Vallescontrou.44.ad Tyron. Probant ratione,& experiςntia. R xione quidem, quia omne agens communieans in materia cum passo, potest repati ab illo, ut docet expresse Arist.eap.praesenti. impossibilis esset reactio, & re- passio si repugnaret sequi actionem a proportione minoris

inaequalitatis: ergo concedendum est, dari posse. Probatur minor,quia id,quod patitur ab alio, superatur ab eo:ergo passum semper est inferius ; sed debet reagere δ' idemmet agens superius:erso non potest agere,nisi tamquam inserius,hoc est tam is quam id,cuius activa virtus minor est resistentia agentis, ut sobabet tamquam pallum in react ione, quod est agere a proportione minoris inaequalitatis. Probatur consequentia,quia proportio minoris inaequalitatis dicitur ea secundum quam virtus activa agentis minor est resistentia passi, ut explic tum est, &superatur 4beo:ergo passum semper est inferius, & activitas ςius minor resistentia agentis: ergo non potest in illud actere nisi a proportione minoris inae liualitatis:quare vel impossibi- Iis erit re aio, vel possibilis erit actio a proportione mi

noris.

Secundo,experientia,quia parua guttula aquae eadens sit per 'lapidem excavatili quatumuis durissimum , cuius resistentia, absque

403쪽

38 Lib. I. De generatione ct corrupi.

absque dubio est maior altivitate guttulae,& sormica lape mota luper durissimum lapidem aliquid tandem extrahit ab eo, cuius re istentiam maiorem esse activitate formicae euidens est: ergo contra experientiam erit negare, quod aliquaado detur actio a proportione minoris inaequalitatis.

Hanc opinionem explicant alij hae distinistione. Actio duplex est. vna,per quam agens totaliter vincit passisae,& illud in se conuertit: & haec dicitur actio vi 'toriosa, per quam agens perfectam victoriam eonsequitur de suo contrario. Alia est, perquam agens non vincit passum simpliciter , neque illud in se couuertit,sed aliqualem gradum suae formae ei imprimit,vel

in aliqua tantum parte eius agit: & ideo non vocatur actio victoriosa. Quando ergo dicit praedicta sententia, actionem non semper, aut necessatio dari a proportione maioris inaequalitatis,sed saepe dari etiam a proportione minoris,non intelligit de actione victoriosa, quia repugnat agens,cuius virtus minor est resistentia passi idem passum vincere,atque in se conuertere,sed non repugnat aliquem gradum suae formae ei imprimere,vel in aliqua eius parte aliqualem effectum producere, quod est aliquam dari actionem remissam vel imperfectam a proportione

minoris inaequalitatis Secunda opinio allerit, quamcumque actionem unius contrari j in alterum,semper,& necessario debere esse a proportione maioris inaequalitatis, ita ut repugnet, dari aliquam a proportione minoris.Ita Nimphus I. lib.de Gener.comm .l9S.q. 3. Ast illo q. 11. & omnes fere recentiores, & est communis

sententia , quae videtur mihi non solum probabilior, sed vera. Probatur primo,quia dum resistentia passi aequalis est activitati agentis,non potest sequi actio : ergo multo minus potest sequi, dum resistentia passi fuerit maior activitate agentis, quae est proportio minoris inaequalitatis,ut nuper ostedimus. Consequentia est euidens, quia si aequalis resistentia passi impedit

actionem agentis aequalis acti uitaris , multo magis impediet maior resistentia eiusdem passi actionem agentis minoris actiuitatis. Antecedens vero sic probatur ; si tantum resistic passum,quantum agens agit,non superabitur ullo modo ab eo,hoe est, nec totaliter, nec partialiter: ergo nec poterie in ipsu quidquam agere. Probatur consequentia,quia eo ipso quod passum aliquam impressionem suscipiat ab agente,quamuis minimam, subditur illi & ideo fit inserius,& verum est,non tantum ei resistere,quantum in ipsum agit,sed minus Secundi, quia tunc dicitur maior virtus agentis resistentia

palli,quando ab hac non potest illa impediri, quin agat in passum,

404쪽

sum:tuno enim euidens est esse superiorem sed quotiescumque agens agit, non potest resistentia passi impedire activitat eius, s ed ea non obstante, vel imperiente, sequitur actio: ergo repugnat dari actionem, quin virtus activa agentis sit maior resistentia passi, quod est, actionem quamcumque semper ,.α necessario debero esse a proportione maioris inaequalixatis. Vtraque autem haec ratio vim habet in hoc priocipio, nempe, intentum agentis indua actione est imprimere propriam sor, mam passo, passiim vero introductioni xesistit per qualitatem contrariam: ex quo sequitur quod quamdiu aequalis,vel maior est resistentia passi conatu agentis , impedietur omnino introductio propriae formae;sed quotiescumque actio sequitur,intro. ducit agens propriam formam : ergo tunc non est maior, nec aequalis activirati, vel conatui eius resistentia passi, sed minor. Vnde sequitur,actionem semper,& necessiaio esse a proportione maioris inaequalitatis,& rationes istaec aciter probant 'quacumque actione, immo proba0t quamcumque actionem esse simplieiter victoriosiam,sive parum, siue multum de formamentis introducatur, atque etiam siue sit actio, siue reactio, Se

ideo friuolam esse distinctionem illis actione victori

Quod hoc argumento probo aduersiis eos, qui illa utuntur explicandam secundam opinionernaeum agens incipit agere ippassim, ncillum gradum propria formae,nullam partem, quantumuis minimam eius potest ei imprimere, neque ullum est istum circa illud producere,nisi per propriam virtutem activam aliquo modo silperet resistentiam eius emo nec circa ipsum

agere,sed passim per reactionem in agens imprimit ei aliquem gradum, vel partem tuae sermae: ergo non est possibilis reactio

quam vocant actionem non victoriosam nisi maior sit achivistas passi reagentis resistentia formali agentis, quod ab eo repatitur, & consequenter neque ulla actio,quamuis minima, quod est nec reactionem,nec ullam parua actionem dari posse a pro- ν

portione minoris. Quo argumendo probatur efficaciter, nul-l am actionem quantumlibet paruam, neque ηllam reactionem

dari posse, quae non sit, victoriosa ut lineiuilux isti quia quotiesciunque agens agit, victoriam ex piata repWtat, vel consequitur, & sine tali victoria impossibile est dari actionem: ergo. nec dari actionem, quae nonsit victoriosa. Ad argumentum, vero primae opinionis, eoneessa maiori, neganda est minor, quod impossibilis esset reactio, si repugnaret dari actionem a proportione minoris, & dum dicitur, actisiuitatem passi reagentis semper esse minorem resistentia agentia Fincipalis,circa quod est reactio, negandum est, inimo di-

405쪽

Ls. I. De generatione es m. f.

eetidum semper esse malo rem,quia agens pri remale non resistis false reagenti secundum omnes suas parres, vel secundum om- nes tradus intensioni suae formae, sed solum secundum illam partem , vel gradum qui expellitur per reactioneni. Et ratiovit nianifesta, quiu resistentia passiua, seu formalis consistit in eo , quod forma contrahi, per suam informationem impediat actionem agentis , 8ritur ductionem formae eontrariae, seu eius, cum quibus est incompossibilis'; sed dum reagietarea agens, solus ille gradus, qui expellitur, vel sola

illa pars, circa quam versarire reactio , impediebat actionem, erit troductiqnerii-svi mae contrariae, quia eam gantum conabatus tune passum'expellere per reactionem ei lbiu ei rea illam Ditem tunc conabatur propriam formam intivd icere: ergo

solus ille gradus ι 'l pars resistebat acti mi eius, ερ isti vineu

ira, eum vel ille expellatur, vel circa hanc sequat actior e tis minor tin resistentia eorum actitarate passi reagentis: nami finent, quod aliquis' vitres tur ab alio , ei subditur , de ab eo se . meiatur,1 aior re et 'o' em setur. Ex quo intelligitur pri . quamlibet reacti6nem . quantumuis minimam, fieri aepropo tione maioris inaequalitatis, & a proportione minoris non Osi e fieri. 'Secundo intestigRur deceptio opposeae opinioma in Neonsistens,qu Heredit agens secundam se totum, &om ales serundi 'onines gradiusiae formae resiste. μteactioni passi in ipsum quod nomest verum, quia solum reis maliter, re quantum per repugnantiam,& incompossi-Mitatem suae fmae, eum se ma eoneparhi impedit actionem erus circa seipsum, & init 'uctionem siue sumae in se , sed iesum tune inipedit introduGionem tilius gradus quem cois natur passim reagens introd ere es in o. qarte. , circa Cum reasti passium: lall A intersi resistentia minor est, cum ab ea vincatur, a ' ru: meo gentis, ut ostendit expulso. talas gradus,r et passio talis Fastis: Unde semper actio quamlumiis procedit apti rtione madi risti sest contra hanc si trinam lic arguo. - Fanum reagens non tragis seeundum unum gradum suae form6 ut secundum nam partem integrantem,seu seeundum omnes partes,& gradus,qui per modum unius agentis uniuntur ad x 7 1 agendum, dc idem ontingit in quocamque alio agente, quod non ibiu operatur per partem,qua tangit passum,vel per unum, aut alterum gradum formae,quem introducit,sed per omnes G mul unitos ad agendum: ergo nec agens, in quantum ab eo re- patitur solum resistit secutagum illum gradum,quem ab eo expellit passum, vel secundum iIlam partem, circa quam aliquid' tuae formae inito cit,scd secundu orianes partes, & Miam suae

406쪽

sotniae uni xps per modum unius resistentis integri, atque Com- .pleti. Falsum igitur est, quod dieitur solum resistere secundum eum gradum, qui expellitur, vel secundum eam partem, cirea quam aliquid impremi pati um, per reaaionem. Probatur c4n seqtientia,quia non est maior ratio,ob qua 'Unes partes age tis uniantiu ad agendum per modu unius agόntis, quam omnes

partes passi uniantiu ad resistendum pet modum unius resisten. tis integri , atque completi. Vnde salsum quQque eriti quoa inireactione maior sit activitas passi reagentia, quam rcnstentia agentis,quod ab eo repatitur. Re puncto concedendo ante dens, quod omncs partes agentis per miaum uenius corisqrrai ad agendum ; & ideo quod agens per omnes suas pόrte & gra- τε dus agat semper ; sed negahdo consequentiam, quod ita se ha-Mant ad resinendum iesistentia sormali& ratio differentiae est,quia diuersa est ratio agendi, a atione resistentiae sermalis: nam omnes partes agentis, εc omnes gradus forniae, eitis in

immediate sehabent ad actionem, enectum produceni AES non ita, ut quaedam partes, Vel gradus agant mediis aliis , quia actio, & effectus aeque immediatἡ d felicient in omni s , linquantum constituunt unum Vens completum, cui immedia' attribuitur actὶo L& a quo immediate proδ itur effinus Agrecstendum vero sormaliter non se habent aeque immediate partes,vel Uzulus, quia non immediate impediur omnes actionem agentas contrarij, dc introductiqnem formae eius, sed ille tantum , quem immediate intendiu expellere agens media in

rodinstitane proprii reliquae vero potes vel gradus non per 'nec actu impediunt actionem contrarii reuentis. Quod ex effectu probatur, 'via nec prRxime intendit cos tunc expellere agens, haec circa lilias partes passi cicuri formam ;ntroducere, sed illum tantum, gradum, vel gradu tem partem intensionis,

aut Arca hanc determinatam partem agere non circa alias.. sed 'chntra hoc est Argiuuentum ,. sui ex eo sequitur ros' πpassum reaΩens aestimere tinni 'irtutem asentis, etiain si cemaloi' bbetia Probatur conseqiunt ii seu actiistas pari sei per erit maior resistentia sormid; ntis: eigor ampia te aliquid inteQionis sermς 'δρs es imprimere δε aliquid si

mae eius expellere,ac tandem eam omnino torrumpere,praeser-

'tim quia, quo maior intensio sortia, propriae imprimit ei pansum per reactionem,e5'magis debilitat,atque remittit formam eius, per qua ni resistit resistentia adtiua; & ideo minor erit hae. resistentia facillus eorrumpeturaRespondetur tamen ne ' pando consequentiam, quia quo plus procedit actio, eo metu is debilitatur virtus passi ad reagenaum, α multo magis, ' an

407쪽

388 ' Lib. I. Regeneratione cdico M. 'vἱrtus resistiua ageticis non solviti activa, sed formalis 3 eum longe maiorem intensionem .suae sermae imprimat ei agens, quam ipsin imprimat illi per reactionem: & ideo potius, aecilius corrumpetur passurn ab agente, quam agens ab eodem

pasta reagente , ut ter se est

eti- Ad primarn yero experieiusam de guttis aquae eadentibus. Respondeo,non ol nes exuuare lapidem,sed priores disponeret tum ad excavat onem, aliuuantulum moIj scando lapidem, postquam vero dispόsitiis cli, illa,quae accedit,extrahit aliquam

articulam ; & quidem si de singulis guttis loquamur respectulius paruae molli Mationis suam enacit, absque dutio agit a Protortione maioris inaequalitatis, quia maior est activitas eius,quam resistentia palliui illius paruae siccitatis,quam expellit introducendo aliquantulon Iumiditatis , non enim resistit totus lapis euilibet guttie immo neque omnibus, sed illa tan-iqii, particula, super quam cadit, & haec non secundum omnes . ita sua siccitatis, ted lecundum particulam gradualem,quae e Pellitur,' respectu eui aes maior est a stiuitas gutta cum eam ex- ellat,sed dicitur ei se sistere,quia impedit, ne sitnul introduc

tur tota Iatitudo humiditati nee expellatur ipsa'secundum totam latitudinem,'uana habet , sed succcssiue & cuiuimqra tem porj : vltima vero gutta extrahens particulam iam molli sic ram etiam agit a proportione matriis,quia rna or est activitas. Lu vu eius-extrahendum,qtiam resistentia musaem partic

lae, ut sic iam disp'sitae. QAod probatur euigenter absiseau:

nam si extrahit illai ,ψ incit telahensam eius,qu- repugnaret,

nisi maior foret acti ditas. . Secunda vero experie diade formica lapiilem motus , ius repetito deambulant eodem sere inbdo explicanda est: iam iieet non extrahat prius molifican3o,vel humectando par-- . Viculam lapidis,sua tarnu lic parua vi', 3c pondere, quasi paulit in concutit eani 'quali diuellere aliquantulum incipit ab alia,cui continu tur,& tandem onanin6 eam separat ab illa, atque extrahit;&respectu effect qs,quem semel effcie,superat sua activitate resistuntiam particulae,etiain dum earn e trahit,quia ut sic disposita minus resistit, quam agat s*mica , dc hoc est in lingulis actionibus agere a Prorqxtione maioris inaequalitatis,

quia comparatur activitas ejus, ἡὀn cum tota firmitate adhae ..uonis,sed cum illa tantuin 8ai te, quae tollitur, quasi per debilitationem sactam, ut ita loquamur & tandem multum iam debilitata minus resistit vltimae actioni, per qua Ia extrRhitur,

quam forma extraheris a rad. . .

408쪽

sit necessarium ad agendum, quod a Emim gentis excedat resistentiam pasti excessu determinato

fel indeterminatu sussciat' . . . . O Vpposito dubio praecedente, necessarium esse ad actionem, o quod activitas agentis excedat resis enisam passi, merito

dubitatur a recentioribus, an sufficiat qualiscumque excel*s, vel necessario requiratur determinatus ita ut licet activitas agentis sit maior resistentia passi, non sequatur actio,nisi certo quodam excessu eam excedat. Et prima prinio negat,determ natum requiri sed susticere ait quemcumque,quantumlibet minimum, & indeterminatum. Prob tur primo, quia sicut a troportione minoris inaequalitatis numquam sequitur actio, ita a

proportione maioris semper qui tuti quia eo ipso,quod malarest activitas, quam resistςntia, potest: asens ἡincete patam, Mex consequenti in ipsim agere ε, sed quicumque excessiis coinstituit proportionem maioris inaequalitatis: ergo sufficit agactionem , detπminatus non requiritur. Probatur minor, quia proportio maioris inaequalitatis dicitur,quando actiustas maior est resistentia; sed qui eumque excessus emcit eam malo rem,ut per se est manifestum:ergo quicumque excessus constituit proportionem maioris inaequalitatis. Secundo, quia adhi-uitas agentis non potest vincere aequalem resistentiam passi,

bene tamen quamlibet minorem ; nam ubi tantu resistit unum,

quantum aliud agit,nulla sequitur actio,& ,bi plus agit unum, quam resistat aliud,necessario sequitur,sed qui eumque excetas, etiam indeterminatus, sufficit, ut agens dicatur plus agere, quam resistat passum: ergo quicumque excessus Assiciet ad , actionem. Probatur tandem, quia si necessarius sit determina- sttus excessa equitur, lapidem lursum proiectum,etiam per spatium vacuum, necessario debere per tempus quiescere in puἡ- . cto reflexionis, & non tantum per instans, quod videtur apertὸ falsum,& a pluribus negatur; quia in eo instanti,in quo verum est dicere, impulsum non excedere grauitatem lapidis, sed etsi illi aequalem, verum est cliam, non mqueri lapidem, sed nee, moueri potest tempore imn taediate sequenti: ergo debet per tempuS quiescere. Minorem probo,quia tempus,quod proximὸ . sequitur,indeterminargna est cum non detur primima, sed quo ςumque dato aliud sit prius: ergo tempore illo indeterminato, non potest impulos decresce e determinato decremento , sed

409쪽

indeterminato tant mi: si ergo excessus indeterminatus acinsuffieit ad motuiri, hon nrouebitur lapis tempore proxime sequente, cd qui eleut qui et e temporanea. 11 Nostra tamest iententia opposita est , quod non sussiciat excessus quicumque , scd determinatus rcquiratur necessario ad agendum. Quam haedistinctione imprimis explico. Dcterminatio executis dupliciter intestigi potast. Priano , ita ut ad' agendum sit necessarium , quod activitas agentis Excedat Iesistentiam passi viici gradu, vel dimidio, aut tertia parie,seu alio' simili. Et in hoc selisu no de t esse determinatus exces bis,quia eam minimus posset esse, ut non sufficeret, quod iritimos lendam;& tam magnus poterit determinari,quod non sit neecitarius, sed minor iussiciat s ergo non quilibet determinatus su - 'ciet,nee etiam quilibet determinatus erit necessarius. Secundo

modo potest intelligi ,excessum determinatum tequiri ad agen- dum , sicut dicimus quantitatem determinatam requiri ad in- troducti'nem sormae ire generatione naturat; substantisiuiti,

nepe termino intrinsecokita ut tantus excessus si necessarius ad , agendu,ut minor quicumque non sustici at,vel extrinseco,ita ut

V tantus non sumeiat,sed bene maior quicumque. Et in hoc sensa

intelligimus necessario requiri ad agendu determinatu exces' sum virtutis activae supra resistentiam passivam, aut formalem. Ρrobatur autem nostra sententia se explieata testimonio D. Tho. t 1.ls.art. ς .ad x .ubi sic ait: Neque etiam omnia qua fiunt: . illuminata, ausealefacta: possunt alia calefacere . se illuminare' se enim illuminaιιο, , eadfamo essent usque au infinit- etc. , Ex quibus hoe am mentum colligo. Demus ignem tantae ma-' gnitudinis agere, de quo eertum est, determinatam habere' sphaerani suae actiustatis, ultra qliam non potes factionem ex i tendere ; dc haec sphaera sit decem vinarum extra quam immediate sit positu in aliquod corpus capax caloris , sed vel nullum habens,vel longe ininorem, quam sit calor corpori termina

tis sphaeram ignis, & tune sie procedo. vltimum torpus intra hane sphaeram contentum calefit ab igne, ut per se est mande-l stum:aut ergo potest ealefacere aliud sibi conti ou extra spha ram positum,vel novisi posse dixeris,seqititur, quod corpus ea-4esactum ab eo possit calefacere aliud sibi contiguum, & ita procedere poterit calefactio in infinitum, nee erit iam sphaera ignis determinata,ut supponimus: si vero dicas non posse,sequitur, non sufficere quemlibet excessum ad agendum. Probatur consequetitia, quia ultimum corpus ealefactiun per suum ea . rem,excedit aliud sibi proximum nullum habens calorem, vel longe minorem, & ramen cum isto exeinii non potest in illud

410쪽

uere,cuius nulta potest assignari ratio, nisi quia non pertingit

mensuram oeessus requisiti ad agendum: ergo se uiui , deter miliatum esse necessarium ad agendum. PIobatur etiam ratione aptiori, quia inax; ma persee io est. 84 posse communicare aliis proprium esse,si non indiuiduale nauinoe est summa saltem specificum,quod est posse ea sibi assimi-

Iare, vel sibi s ilia sacere: ergo maior perfectio requiritur ad produeendum sibi simile, quam solum ad effendum, sed vi umcontrarium asit in aliud,ut illud efficiat sibi simile:ergo maloi virtus requiritur ad agendum, quam ad esndum. st maloiquidem determinat probatur,quia tam exigua potest esse vit-tus,ut no sit susticiens ad operandum circa aliud sed agens non agit,nisi ratione excessus activitatis supra resistentiam passier go requiritur determinatus excestus ad agendum. Vim huius argum. explico exemplo corporum viventium, de quibus euidens est,quod non eo ipso quod sint, possunt agere ad generan- dum sibi simile, sed necesse est, virtutem eorum creicere vique ad determinatum gradum ergo eodem modo nec reliqua cor .

Pora activa,& passiva possunt agere ad assimilandu sibi paMIHI

nisi virtus activa eorum aliquem gradum pertingat, ut tali stat, perientia in ultimo corpore exi itente intra sphqra intulinis ignis,quod licet calefiat ab igne,non potest alterum sibi tantiguum calefacere propter mi Suam vii tutem,& tam parua potest esse scintilla ignis,ut non pomi aliquid agere,vel aliquid calq 'ris imprimere in aliud corpus t necessarius ergo est aliquῖς miscessus determinatus virtutis aestiuae supra resistentiam passi ., cirra illud agere possit. .' L Probatur tandem a posteriori in ascensu ae deseense lanilis Issursum proiecti, hoc modo in ultimo instanti temporps', mouetur sursum,producit impulsiis contra conatum grauitatis Praesentiam quandam adaequatam lapidi, & superiorem qua cumque alia prius producta, per quam v Itimo terminatui motus sursumn in qua desinit:erso necesse est, uod in eo inflatili activitas impulsus excedat re ientiam grauitatis exiessu

terminato intrinseco,cum sit minimus excess us,eum quo agere

potest, & cum minori quocumque non possit. vlterius,impul- siis sic excedens grauitatem dini; nuitur luccessuὰ tempore sequenti: ergo non potest sic diminui, ut fiat minor grauitate, quin prius raequalis sed non potest fieri aequalis tempore immediate sequenti,quia aequalitas eosiliit in indivisibili, ad quod in casu isto non peruenitur,nisi in instanti:ergo necesse est impulsem esse aequale in aliquo initanti teporis sequentis;in quo v v erit dicere,nunc est aequalis,& immediatὸ no erat aequalis,