장음표시 사용
51쪽
o Lib. L Pegeneratione cora' t.
alia amo in instanti generationis, qua sit generatio.
Secunda opinio praeter alterationes telo porc praecedentes ponit nouam aliam actionem iiis lanian in , per quam educ tur forma, uniatur materiae, fiatque compositum ; & hanc disti hguit realiter ab alteratione; vocatque generationem su stantialem. Haec est communis, & vera,sentcntia,quam tenent antiqui omnes, & moderni, D. Thom. quaest. 3. de potentia artic. 3.Scotus in a.distinct.2. quaest.9. Henric.quodlib.9.quaesti
moderni in expositione huius libri. Probatur testimonio Arin
ciis asserit ad subitantiam non terminari motum per se,sed ni lationem , & ideo generationem non esse motum. Quod etiam probat,quia motus versatur inter terminos positive contrarios , ut dealbatio inter album , & nigrum , generatio vero non nisi inter terminos contradictorios, vel priuatiue oppositos, ut inter esse, & non esse : sed alterationes praecedentes generationem , ut calefactio, aut in frigidatio sunt motus ; e cigetieratio distinguitur ab eis ex mente Aristotelis. Probatur etiam ratione ex parte subiecti,nam subiectum g nerationis substantialis est materia, alterationis vero compositum , ut docet expresse Aristot. lib. Phys. capit. I. text. s. Meapit. .huius libri circa sinem. Et probat ratio, quia quod alteratur,compositum est, ut quod calefit,vel dealbatutiquod vero mutatur per generationem a priuatione formae lubstantialis ad eandem formam, est sola materia; sed compositum, & matbria sunt subiecta realiter distincta : ergo generatio, & alte ratio sunt mutationeS distinctae realiter. Secundo,cx parte termini , nam per alterationem producitur qualitas: per generationem subflantia;ergo sunt actiones realiter, atque specie distinctae. Probatur tandem , quia productis accidentibus per alterationes praecedentes, non est eo ipso educta de potentia
materiae noua forma substantialis, neque unita eidem materiari ergo requiritur noua,atque distincita actio,per quam educatur,& vitiatur. Probatur antecedens, quia eductio se ae substan- tialis, & vnio eius cum materia, est nouus,atque distinctus ensectus : & substantialis quidem, ac proinde alterius ordinis aqitalitatibus per alterationes productis : ergo petit nouum, atque distinctum fieri, nouam, atque distinctam actionem, non successivam, ut sunt alterationes, sed instantaneam, quia su stantia totum suum cste habet simul , & non per partes, vel
gradus, ut qualitates , & ideo pollulat simul fieri, aut ita
52쪽
instanti. Ex quibus emeaciter colligitur generationem, per quam fit,etae actionem instantaneaiia,ab alterationibus praxedentibus specie,ac realiter distinetam. Propter argumenta pro alia sententia posita squae vere diff-cillima sunt dixerunt moderni quidam, causas secundas non posse quidem agere nisi mediis accidentibus, sed praeter con-Cursum , quem accidentia praebent, proprium habere, quem cum praesentes non sum, suppletur a Deo,a quo procedit actio
instantanea eductiua , & vnitiva formae, tanquam a causa supplente concursum secundae, & ideo maiorem praestante, quam ad alias actiones, ad quas concurrunt causis secundae, quae ad
generationes viventium nec per se,nec per instrumenta Occuserere pollunt,& ideo nullo modo.Hanc ramen sententiam refutauimus 2.lib.Physquia expresse contradicit principiis Aristotelis,& inter alia inconuenientia habet hςc;ptimum quod nullum vivens generet sibi simile, sed a solo Deo generetur: probatur euidenter, quia vivens non concurrit ad generationem per se, nec per instrumentum : ergo nullo modo est causa rei genita sed solus Deus,qui supplet causalitatem eius secundum, quod nulla detur generatio univoca viventium:cum causa proxima eius,quae est Deus,sit diuersiae rationis, & ordinis ab esse-ctinteritum,qucri nulla detur relatio paternitatis, & filiarionis in hominibus;cum relationes istae landentur in eo, quod unus homo genuerit alterum, & iste sit genitus ab illo, ut docet expresse Aristoteles in praedicamento ad aliquid. Secundo,possent respondere,qui tenent, accidentia recipi in materia prima tanquam in proprio subiecto , permanere accidentia impressa materiae per alterationes praecedentes in imstanti generationis,sicut permanet materia, in qua sunt:& ideo possesenerans illis mediis agere ad eductionem, atque unionem tormae substantialis, & actionem generationis procedere ab illo in eodem instanti.sed haec solutio in primis non est ma, quia solum tenet supposita illa opinione de subiecto accidentium : cuius opposita magis consonat principiis Aristot. Se forte est probabilior,ut in hoc lib.ostendimus. Deinde non habet locum in generatione viventium,in quibus euides est apud
omnes opinaimes semen, ac virtutem seminalem corrupta esse an instanti generationis,in quo verum est dicere nouum vivens iam esse productum per introductionem animae rationalis in materia seminis, atque adeo semen iam non esse ,& ex consequenti, nec virtutem seminalem cum sorma ciusdem seminis, cuius erat propria pereunte,propter incomposibilitatem, quam h-ber cum mima rationali persecta organizatione corpOIis.
53쪽
ΑΣ Lib. I. De generatione com pl.
o supposito nullum datur agens, a quo possit procedere
actio generandi in illo instanti quia aut vivens, a quo decisum fuit semen,iam non eli, vel est separatum a loco generationis; quare nec per se,nec per virtutem seminalem agere potest.
εα Quare est j respondent,ad rationem Physici instrumenti non requiri quod in eodem instanti sit, in quo sequitur effectus,veIactio ab eo procedens; sed satis est in tempore immediat fuisse, & tune aliquid fuisse operatum, ex quo in instanti terminatiuo illius temporis sequitur actio , & estectus ; qui licet
non dicantur procedete ab eo formaliter , procedunt tamen virtualiter,quia virtute eius, quod immediate fecit, sequuntur actio,& effectus. Gratia exempli, semen dicitur instrumentum senerantis ad generationem viventi Vt Aristot.& cum eo tota 1chola docet,quia materiam disponit, & organietat, & virtute
huius dispositionis , & organitationis sequitur eductio sormae
de potentia materiae, vel Ialtem unio eius cum materia, atque
etiam productio totius compositi, nec requiritur quod abuexistat in instanti generationis,sed satis est tempore immediato suisse; ex quo Pnysice loquendo censetur quali actu existere, hoc est ita effectum, & actionem virtute eius sequi, ac si in eo instanti existeret, nec maiorem simultatem cum effectu petit causalitas Physica,de cuius intrinseca ratione se, tum est operari ex determinatione ad unum; quod vero actu existat causa dum operatur, vel tempore immediate praecedenti sufficit ad causalitate; nec est possibilis naturaliter alius modus causandi in his
. instrumentis generationis viventium: cum non sit completa causalitas eorum usque ad ultimum instans terminatiuum temporis , quemadmodum sacramenta dicuntur habere modum causalitatis Phrsifice, nec tamen causare usque ad ultimum instans, quia usque ad illud non est completa significatio verbo -xum,quae tamen in illo instanti,iam non existunt:quare vel negandum est omnino viventia gencrare sibi similia , vel admittendit,quod virtualis simultas causae cum effectu sufficiat,quam habet per actualem existentiam , & causalitatem in tempore . immediato, sicut ad simultatem causae moralis sufficit simultas moralis, hoc est non nisi per paruum tempus interrupta ι hoc enim in moralibus censetur simul esse cum alio, quod non nisi per modicum latium,vel tempus ab eo distat. 3 Quo supposito actio generandi,& essectus procedunt, ac dependent in instanti generationis sormalitcr a prima causa,nori quidem supplente concursum secundae,& ideo nec maiorem,a adistinctum concursunt tribuente, quam si causa secunda per e,ves per instrumentum esset praesens, ita eodem prorsus; uia
54쪽
eoncursus,quem tunc adhiberent formaliter, adhibent virtualiter: a causa vero secunda procedunt virtualiter propter virtualem modum dependentia quem habent ab eius instrumento tempore immediate praecedenti existente, & operante, cuius operationis virtute procedunt alnio,& effectus in instanti tetminatiuo eiusdem temporis. .. δSed haec etiam sententia discite potest sustineri, quod sic
probo; actio dicit ab intrinseco actualem egressi opem, ac deinpendentiam ab agente, sed ab eo,quod non existit actu, nihil potest actu egredi, aut dependero; ergo nec potest agere id, quod non exiihil actu. Secundo,non potest agens agete,nisi per
actualem cocursum & influxum in enectum; sed influxu actua-.lem, vel concursum praestare non potest, nisi actu sit: ergo neque potest agere. Probatur minor quia actualis concursus, vel influxus procedit ab entitate sormae, vel agentis;sed quod non existi tactu, non habet entitatem realem extra causas:ergo non
potest praestare concursum, neque influere in effectuin nec . proinde poterit agere. Quare nisi causa secunda actu existat, per se, vel per instrumentum, non poteris esse causa generatio.
Nostra igitur sententia est; causam secundam per se, vel per μsuum instrumentum actu existere, δc praesens esse, actuque insuere in instanti generationis , Sc ideo actionem instantandam, quae est generatio, ab ea procedere. Quod in generationibus rerum non viventium satis est manifestum: cum ignis a quo generatur alius ignis ex ligno in instanti generationis
permaneat, atque etiam calor in eo existens, quo Vtitur tanquam infixumento ad generationem: quod vero non permaneat calor, Miae dispositiqnes, quas produxit in li3no per alterationes praecedentes, impertinens est, quia valde probabile est non concurrere effective ad generationem ignis, sed solum ii enere cauta materialis disponendo materiam ; & etiam si effective concurrerent, necessarium non esset, quod in eo i stanti permanerent: sed satis est permaneat instrumentun coniunctum , quod est calor proprius ignis, quo medio actio generationis procedit ab igne, a quo pxpcesserunt eaedem di-1positiqnes praecedentes.In generatione autem viventium permanet etiam virtus seminalis in instanti senerationis , qua media, tanquam instrumento producit actionem generandi,&eflectum. Quod ut intelligatur, notandum est ex doctrina D. Thomae x. lib. contra gentes cap. s 7. & cap. 39. atque etiam quaest. 3. de potentia art.'. & II. semen duplices partes habere, quasdam cratias, alias vero tenues , & quasi spirituosast inqui
55쪽
in quibus sunt spiritus quidam similes. vaporibus , & in his
spiritibus contineri virtutem seminalem,per quam disponitur,& organiratur materia earumdem partium 1ubtiliorum, ex
qua sola educitur anima,vel ei soli unitul s rationalis sit Senon ex materia partium crassiorum, .sed istae, corrumpuntur,
vel re tuuntur in aliud compositum non vivens.Et huius distinctionis habemus exemplum pet experientiam notum in grano tritici, & alijs seminibus, in quibus videmus virtutem aeminalem,a qua procedit generatio,non in omnibus partibus
grani contineri, sed in qui sitam distinctis ab alijs,distinctio autem in semine animalium per spiritus illos cognoscitur, quia partes quidem seminis clistinctx sunt ab illis, quarum
materia in gani datur,atque disponitur pro introductione anime in ea: & ideo possunt in illas agere per virtutem seminalem, quam continent actione reati,cum distinguantur realiter.Pos. sunt etiam spiritus illi simul cum virtute seminali perseuerare in ii anti generationis,& re vera permanent, quaviS corrum- Pantur reliquae partes seminis, in quarum materia introducitur anima: permanens vero virtus seminalis potest actu concurrere ad generationem , & compositum genitum tamquam instrumentum generantis, & consequenter potest noua actio generationis litantanea ab ea procedere in instanti generationis,post ea vero spiritus illi,in quibus residet virtus semin iis, soluuntur,& pereunt. Quod vero dicitur de hae virtute seminali existente in semine deciso a vivente progeneratione alterius similis in specie,dicendum est in reliquis generatio nibus,quae sunt quali vice ad alias,& ideo imperfectae, ut de generatione embrionis sub vita plantae, &deinde sub vita se tiua, si verum est ut Aristoteles& D. Thomas docent)in generatione hominis prius introduci animam vegetatium in m teri deinde animam sensitivam, & tandem rationalem: tun enim pro singulis formis ponenda est virtus seminalis cuilibet formae propria, ac propottionata residetis in partibus distinctis ab his, ex quarum materia organizatur corpiis ad introductionem animae, a qua virtute tamquam ab instrumento generantis procedunt alterationes,per quas praeparatur materia,& organizatur corpus,fitque aptum ad talem Armam recipienda,atque etiam eductio sermae de potentia materiar, vel unio eius cu materia,ut copiosius explicabitur x. lib. de anima,
, ubi ex professis agemus de generatione viventium, nunc enim solum de generatione subitantiali in communi agit Aristo
6s Et ex hac doctrina facile sol nuntur argumenta primae opi- nionis,
56쪽
nionis,nam ad primu distinguenda est minor, quod in instanti
generationis non permaneant accidentia di, sunt enim duplicia, quaedam producta per alterationes in materia, ex qua educeta
est socina, pro eiusdem materiae dispositione; alia in agente, per quae producuntur, ut in generatione ignis ex ligno est calor productus in ligno pro dispositione materiae, & est calor eiusdem ignis , cuius virtute productus est. Et de prrmis
accidentibus concedi potest,quod non permaneant,in instanti generationis, quia corrumpuntur ad corruptionem totius ligni: sed negandum de posterioribus, quibus mediis tanquam instrumentis potest actio generationis procedere in instanti generationis ab agcte sispositis alterationibus praecedetibus. Ad lecundum concessa maiori, neganda est minor, quod in instanti generationis corrupta sint accidentia, per quae agerepoisi generans, ut in generatione vi uentium, quod corrupta fit virtus seminalis , cum sit corruptum semen, in quo erat; nam virtus seminalis non est in toto semine, sed in quibundam partibus eius, quae vocantur spirituosae, ex eo quod in eis resident spi ritus quidam continentes virtutem seminalem,& cum hi spiritus sint partes distinchoetiam ab eisdem,in quibus residentilicut spiritus vitales, qui resident in sanguine , distinguntur ab eo,possunt per eandem virtutem seminale agere, in easdem parte quibus adiunguntur, usque ad corruptionem earum,cum quibus tamen non corrumpuntur, sed permanens in instanti generationis , post illud vero resoluuntur in res alias. Ad tertium, concessa maiori, & minori,neganda est cons quentia, quod non requiratur noua alia actio, in instanti ter-ininatiuo alterationum praeeedentium,pro introductione nouet formae, nam cum eductio formae substantialis de potentia materiae,vel unio eius cum materia sit nouus effectus substantialis distinctus a dispositione materiae,& per se productus, requirit nouam ac distinctam actionem substantialem, per quam producatur,praeter alterationes praecedentes; per quas licet dispositive expellatur forma substantialis praecedens, non tamen formaliter nisi per formam substantialem nouam atque eductam de potentia eiusdem materiae,vel ei unitam.Non est ergo bona consequentia ; forma substantialis praecedens non potest permanere cum dispositionibus contrari js, ergo ab eis expellitur sustieienter, sed ad formalem expulsionem eius requiritur introductio nouae,a qua sola expelli rur formaliter , ab agenteesteistiue, a dispositionibus vero sol vindii positive, ut inferius
57쪽
Lib. LDegeneratione ct corrupi.
Et ex doctrina huius quaestionis constat generationem esse actionem, vel mutationem distinctam realiter ab alteratione, propter distinctionem realem estectus per utramque producti;& praeterea distinguntur ex parte subiect una, nam subiectum alterationis est compositum, quod ei praelapponitur, α circa quod agens operatur: subiectum vero generationis est materia prima,ut probabimus. Distinguntur tandem ex parte terminorum ad quos, quia terminus alterationis est qualitas, generationis vero substantia de nouo producta. Et haec distinctio est specifica,quia species actionum,& mutationum, & distinctio earum specifica a terminis ad quos accipienda est, velitas .Ph sprobauimus.
si Vatuor inquirit titulus quaestionis eodem ordine expli- l canda,primum, an sit corruptio substantialis secundum,
quid sitὶ tertium,an sit naturalis,vel violenta quartum an intendatur per se a natura'Et circa primum, quod detur in rebus naturalibus corruptio substantialis,eisdem prorsus testimoni js Aristotelis,Platonis,& aliorum Philosophorum, eisdem rati nibus naturalibus, eadem experientia probatur, ac probatum est in principio tractatus praecedentis , quod detur seneratiossibilantialis;quia i inferius ostendetur, gencrationi naturali unius rei necessario coniuncta est corruptio alterius, ideo non est modo probandum,sed tamquam certum praesupponendum.
Circa secundum vero : Quid sit corruptio substantialis 3 sic est corruptio definienda:Coreus iis est muliuio ab osse substantiali fornia in materia ad non esse eiusdem. In qua definitione ponitur
mutatio,non tamquam genuS, Vt in definirione generationis, sed loco generis;quia generatio, & corruptio non conueniunt univoce in ratione mutationis, sed conuenientia quadam analogica, cturi generatio sit vera,ac positiva mutatio , corruptiovcro non postitia,& ideo nec vera,sed negatiua , & per similitudinem , fiet attributioncm ad generationem , & per mutattioncm
58쪽
tionem ita explicatam excluduntur omnes actiones, quae non sunt mutationes,ut creatio & anilii latio si verae actiones sunt
atque etia prima eductio formarum lubitantialium de potentia materiς,in qua cum non praecellerit materia sub priuatione formae,non est mutatio:& ideo neque est generatio,vel corruptio sed actio producti tua substantiae.Per caeteras vero particulas explicatur terminus a quo,& ad que corruptionis:ille quidem, tamquam necessaria conditio mutationis, iste vero tamquam id,a quo habet speciem. Dicitur autem terminus a quo esse formet in materia,quia sicut esse sormae in materia est terminus formalis ad quem generationis , ista est terminus formalis a quo corruptionis:icd si ibi talia composita est terminus totalis, atq; completus, terminus Vero ad quem eiusdem corruptionis est non esse ei usdem formae in materia,non quidem pure negative sumptuin,scd priuatiue:quod est dicere, priuationem eius dem formae in materia esse terminam formalem, a quo habet speciem,quamuis non esse totius subitantiae completae sit terminus adaequatus,atque completus per hanc particulam sieexplicatam distinguitur corruptio substantialis a generatione substatiali,atque etiam a generatione, & corruptione accide n- tali,cuius terminus est non esse fornice accidetalis in subiecto. Et ex his constat corruptionem substantialem esse in rerum natura,& quid sit.
Ancora pilosit natural 'PRius quam diuersas opiniones afferamus, duo sunt expli- ocanda:primum,quot modis sumatur naturale; secundum, in qua significatione nunc accipiatur. Primo modo accipitur, prout oppositum supernaturali,& artificiali: neutrum enim horum pertinet ad ordinem naturae,sed supra,vel priter illum di-euntur esse: εc hoc modo non accipitur naturale in hac parte, quia certum est corruptionem substantialem nec supra naturam e ste,nec ad artem pertinere. Secundo modo accipitur pro ep, ad quod inclinatur natura: in qua significatione naturale est materiae recipere formam,quia naturalem habet inclinationem ad illam, atque etiam est naturale lapidi moueri deorsum:& in hac significatione opponitur violento,ut docet Aristoteles s.lib.Phys.cap.6.tex. . Tertio modo accipitur pro eo quod aliquo modo conuenit naturae rei,uci ci coni taneum est, ut dicimus,coelo conuenire, quod non habeat aliquam ex primis, vel secundis qualitatibus:accipitur autem naturale in his duabus acceptioniblis. .
Secundo notanda est corruptionem cum tribus posse com
59쪽
48 Lib. I. De generatione est cormpl.
parari,nempe cum materia cum forma,& compositomam materia eth tubiectum eius,sicut enerationis; rmavero,& compositum pertinent ad terminum a quo, & non esse totius ad terminum ad quem,modo iam explicato. His explicat . pi i na opinio mo , rnorum tria asserit. Pri--m,quod ii torruatio comparetur, d materiam nesse modo est ei naturalis. Prohat hoc argumento ; curtum est Tiateriam nullam habere viritui mac tuam naturalem, per quam concuserat efficienter ad cori uptione,sicut nec ad generationem, ergo
non est ei naturalis corruptio tamquam principio activo: sed nec tamquam principio passivo : ergo nullo modo est ei nat talis Probatur minor,quia si materiae esset naturalis corruptio,
ut principio passivo, maxime quia dum habet unam formam appetit aliam, & ad eam recipiendam inclinatur, & quia eam oon potest reeipere, nisi expulsa illa,quam habet, & corrupto eoposito inclinatur suo modo ad eorruptione;sed materia soluappetit formam amissibilem in communi, & nullam in particulari aliata est enim ea, quam Labet; ergo in materia nulla est inclinatio passiua ad eorruptionem nec potest esse naturalis
το Secundo , quia eorruptio per se vel ratione sui non poteshesse naturalis materiae, sed solum propter generationem nouae Armae: sed nec generatio nouae sermae Hin naturalis materiae; ergo multo minus est ei naturalis corruptio. Probatur maior, quia eorruptio tendit ad non esse formae, quam materia actu habet,sed materia non appetit non esse suae formae,quin potius ea gaudet, ac delectatur;ergo no appetit per se corruptionem. Et eodem modo probanda est minor, quod non ratione generationis,quia nulla potest assignari idonea ratio,propter quam materia appetat formam, quam non habet potius quam eam,aqua informat immo necesse est magis inclinetur in hanc, aqua accipit esse cum dispositionibus proprijs: ergo nee appetit
eductione nouae formae ex propria potentia,quae est generatio. Tertio,quia materia habet esse a forma eam actu informante : ergo amissio eius,nec potest esse secundum inclinationem mater1 nec naturam eius sequi, atque adeo non potest esse cinaturalis primo,nec seeundo modo. Probatur prima eosequentia,quia amissio formae est opposita esse naturali,quod materia habet ab ea;non est ergo secundum propriam inesinationem, nec ullo modo ei naturalis, quia non esse proprium nulli Eshnaturale.
Metaum,quod asserit eadem opinio est, corruptionem non ine naturalem compositis non viventibus, aut formiS corum.
60쪽
Quam sic probant; non potest este naturalis corruptio alicui composito , vel formae, nisi propter principium intrinsecum activum, per quod expestat eficaciter propriam formam, introducat alteram ; sed tale principium non possunt habereres litie ullo modo ; ergo nec possunt e cienter se corrumpe re. Probatur minor, quia tale principium non possunt habere,
nisi a propriis formis , vel dispositionibus earum: sed ab his
non potest procedere actio contraria conseruationi compositi, sed potius ei conueniens: ergo nec potest esse eis naturalis
corruptio. Probatur minor, quia actio naturalis in conformis naturae effectivi principij, a quo procedit, nempe sormae substantiali, atque etiam qualitatibus eius, quibus mediis operatur: ergo impossibile est in his rebus esse principium eia sectivum corruptionis compositi,vel formae eius.Gratia exempli ; act io procedens ab igne, aut calore eius conformis de eesse naturae siue formae, a qua procedit ἔ & eidem calori, quo medio procedit, quare repugnat esse principium corruptionis eiusdem ignis, vel formae substantialis eius ; & ex consequenti repugnat corruptionem esse naturalem igni ex parte sermae, seu principij activi :& cum probatum sit non esse naturalem ex parte materiae, sequitur non esse ei ullo modo naturalem , sed eiusmodi corpora naturalia ab extrinsecis agentibus semper
corrumpi per violentiam. Secundo probatur, quia corruptio ordinatur ad non esse ho-xum compositorum,sed repugnat aliquid naturaliter appetere, vel inclinari in suum non esse, quin potius omnia appetunt natiualiter esse proprium, & conseruationem eius; ergo non potest esse eis naturalis corruptio ex propria inclinatione naturali , sed nec potest sequi ullo modo naturam eorum , vel esse ei consentanea, quia impossibile est sequi naturam alicuius rei, vel ei esse ullo modo conforme, quod repugnat naturali inclinationi eius. Asserit tertio , rebus naturalibus viventibus naturalem esse corruptionem solum a principio intrinseco activo, a quo eausatur naturaliter propria corruptio. Et principium hoc intrinsecum est calor naturalis, cuius continua actione consumitur humidum radicate, & ipse etiam calor repatitur agendo,ac debilitatur,& tandem deficit,& consequenter compositum actione eius consumptum.
Nostra tamen sententia duabus conclusionibus explicatur. Prima est ; si naturale sumatur primo modo pro eo, quod res appetit, vel in quod inclinatur, corruptio non est iraturalis comparata ad compositum, vel formain bene tamen comparata