장음표시 사용
501쪽
48 1 Lib. I. De generatione ct corru .
dilhinctum, vel permaneat materia sine ulla forma, hoe est naturaliter impossibile : ergo illud est necessarium. Secundo, quia liquores ita permixti, vel mutuo se intersecant in minutissimas partes in infinitum;vel eorum diuisio sistit in quibusdam partibus,non amplius se intersecantibus; sed hoc seciuidum est impossibile: ergo primu erit necessarium. Ex quo euidenter sequitur utrumq; corrupi,vel cotinuum diuidi in omnem partem, dueu hoc sit impossibile,illud erit necessariu.Sed probatur minor, quia si perfecte permiscentur: ergo quaelibet pars quatumcumque minima erit permixta ex utroque, quod non potest intelligi,nisi per mqtuam dii iis onem; qu re nullu potest habere ter-ntinum diuisici,sed necelle est, in infinitum procedat,quod est se inter lecare secundum omnes partcs in infinitum;& conseque tet diuidere se in infinitum,& ideo in omnem partem. i Secunda opinio negat omnino veram mixtionem in liquoribus, leR assesit solum perinisceri secundum situm, & appari eputiam,eo modo,quo antiqui Philosophi quos reijcit Aristoteles capite praesenti dicebant misceri elementa. Ita lentiunt recen tiores quidam. Quod praecipue probant experientia, quia post permixtionem 'nius liquoris eum λlio certo quodam artificio fit separatio unius ab alto,ut aquae a vino, vel vini ab aquarergo non fuit facta inter eos vera mixtio, nec fieri polost. Probatur
eonsequentia,quia per veram mixtionem utrumque nusset corruptum,& in tertium conuersum:ergo neutrum estet separabileis alio in propxia specie,& natura.Sed potest etiam probari hoc
argΗmento: in vera mixtione miscibilia se corrumtunt per veram actionem & reactionem,non ita ut unum in aliud conue
tatur,sed omnia in tertium,quod euidens est,non posse fieri nisi ad quamdam mediocritatem attemperentur qualitates eorum, cum qua mediocritate non possint forniae propriae conseruari,
sed medioeritas eade sit propria dispositio tormae illius mixti,
quod ex utroque generatur; sed hoc non potest contingere in liquoribus: ergo non potest agri in eis vera mixtio. Probatur minor,quia vel utrumq; est corpus mixtum,vel saltem alterum: ergo habet iam qualitates attemperatas, vel ad mediocritatem redactas. Uare non poterit ex eo corrumpi,quod ad mediocritatem reducantus, nec propterea per corruptionem Vtriusque
generari aliud mixtum, cuius forma postulat pro dispositionibus qualitates attemperatas. Et si dicatur,diuerso modo attem peratas qualitates postulare sormam unius mixti, & alterius, S ideo variato temperamento per actionem,& reactione,iorrupimi scibilia setiam si mixta sint) quia non possunt sormae eorumqosoruari cum eo;generari vero aliud mixtu diuersum a tepera
502쪽
Dp. X. Tras. de mixtione. VI. 483
meto utriusq; miscibilis cuius forma tale teperamentu postular. Cotra hoc est,quod omnia corpora mixta coventui in eo,quod qualitates temperatas,aut remissas postulant,& solum differunt secundit diuersum gradu, vel intentione earumdε qualitatu; ex quibus constat temperamentu hoc,vel illud ;sed per maiore,vel
minore intensione qualitatu non excedentem temperamentum aliquod mixti corporis non videtur posse naturaliter corrumpi mixtum,quamuis tale temperamentu non sit ei consentaneumrergo nec generari poterit mixtu aliud ex liquoribus. Probatur minor ex similitudine elementoru,quia non statim ac elemen- tu habet qualitates sibi naturaliter couenientes magis intensas, vel magis remissas corrupitur,sed cum maiori intestone,vel r missione earum conseruatur,quamuis extra naturalem dispositione,ut patet de aqua nimis calida,& aere nimis frigido: ergo pari ratione eonseruabitur mixtu habens qualitates magis vel minus intensas,aut remissas,efficientes diuersum temperamentum ι & ideo non corrumpetur,ut tertium aliud mixtum generetur ex duobus postulans temperamentum distinctum. Nostia sententia tribus conclusionibus explicanda est.Prima cruasserit,liquores quantumcumque permixtos secundum quantitatem non se corrumpere per lota diuisionem mutua,nee ex eis generari tertium; & ideo non coniungi per veram mixtionem, 1ed apparentem,nisi alteratio mutua intercedat. Haec est contra
primam opinionem. Quam sie probo,quantu ad primum,quod asserit,non se corrumpere per solam diuisione Corpora nat ratia habentia contrarium pon se corrumpunt, nisi per alteratione contrariae qualitatis:ergo liquores permixti non possunt se corrumpermisi unus alteretur ab alio per qualitatem eotrariam et quare non ex eo solum, quod mutuo se intersecant, eorrumpentur. Euidens est eonsequentia,quia diuisio quantitatiua non est alteratio Sed probatur antecedens,quia vera,& substantialis eorruptio solum potest fieri per se a c5trario,& ideo corpora,quq contrario earent,incorruptibilia sunt.secundo,quia si per solam diuisionem mutuam absque alteratione se corrumpunt liquores permixti,maxime quia in infinitu se intersecanti hoc eli, secundum partes minores, & minores in infinitum; Mideo secundum partes minores minimis, in quibus non possunt conseruari soram eorum,vel si possent procedet diuisio in infinitum, & dabitur continuum diuisum in omnem partem,
sed utrumque horum est falsiim:ergo falsum quoque erit, quod
per solam diuisionem mutuam se corrumpant. Probatur minor , quia liquores homogenei sunt i homogenea vero nec via generationis, nec via corruptionis postulant termioum
503쪽
84 I. De generatione ct corrupi.
intrinsecum paruitatis ; ita ut signata quacumque non possine formae eorum in minori introduci, atque etiam in minori esse; falsum igitur est,qnod ideo corrumpantur,quia diuisio actualis procedit in infinitum ,& quia se intersecant usque ad minora 63 minimis. Quod vero ideo corrumpantur, quia diuisio actualis procedit in infinitum, non est minus falsum, quia talis proces.sus apertam implicationem dicit propter naturam continui, quod non potest esse diuisum in omnem partem, nisi ex indiuisibit ibus tamquam ex partibus sit compositum. Probatur secundum,nempe quod liquores ex eo solum,quod se intersecant
absque ulla alteratione interueniente non misceantur vera mixtione , sed solum Apparenti, quia mixtio, ut desinit Aristoteles ad finem praesentis capitis, est Mificibilium alteratorum unior ergo repugnat dari veram mixtionem sine alteratione. Solum ergo dabitur apparens inter liquores se interserantes absque
Secunda conestisio , si liquores permixti secundum quantitatem sint eiusdem speeici, nullam habentes qualitatem conciariam, nec potest dari inter eos vera mixtio,sed apparens tantum , nee possunt se corrumper vel tertium ex utroque generari, sed retinebit semper utrumque propriam sormam. Haec sequitur ex praecedenti, quia corpus raturale non potest per se corrumpi,nisi a contrario,nee etiam potest eorrumpi per solam diuisionem, si sit homogeneum: ergo liquores non habentes vllam qualitatem contrariam corrumpi non possunt. Probatur consequentia, quia simile non potest agere in omnino simile; sed tales liquores essent omnino similes, ut per se patet: ergo non possunt mutuo se alterare, nec mutuo se corrumpere; sed per ingressum unius in alterum continuabuntur, & per eonti
nuationem fient unum numero corpus.
Tertia conclusio , si liquores diuersae speciei, vel eiusdem contrarias qualitates habeant,vera,& propria mixtio potest dari inter eos ;& mixtum tertium ex utroque generari specie,vel pumero distinctum. Haec est eontra secundam opinionem; de probatur testimonio Aristotelis capite pr senti,vbi ita ait: ari uorum autem, is passivorum quacumque sicit fario diuisibilia multa quidem paucis, magno paruis composita non faciunt mixtionem , sed augmentationem domina tis: Meo gutta vini decem missibus eongiis aqua non miscetur: soluitur enim formo, ct mutatur in uniuersiam aquam: quando autem potentiis adaquantur, quodammodo tune mutatur quidem utrumque in dominans ex μῆιpsius natura: non generatur autem alterum, sed medium ct enm
mune, & paucis interpositis: ideo Deila termina ilia diuisibilium
504쪽
' Cap. X. Tram de mixtione. VI. Os
or passivorum miscibilia fiunt, ut humida miscibilia maxime cor ε , rum. Ex quibus sic arguo. Omnes istie conditiones conueniunt liquoribus habentibus contrariam qualitatem: ergo miscibilia sunt vera, & propria mixtione. Euidens est consequentia, quia sunt conditiones requisitae, & suffcientes ad veram mixtionem ab Arist. designatae. Sed antecedens probatur, quia tales liquores sunt facile terminabiles,humidi, atque etiam activi,& passi-ui: ergo mixtio vera,& propria dari potest inter eos,& tertium ex utroque generari. Probatur deinde experientia ,& ratione. Experientia quidem in mixtione aquae, & vini, quae talis fieri potest, ut vinum tandem desinat,& id quod permaneat, non sit aqua,nam utrumque colligitur ex accidentibus eius, praesertim ex sapore;& nihilominus qualitates utriusque permanent in eo secundum aliquem gradum: ergo vere miscentur, & per veram
mixtionem eorum generatur tertium mixtum. Praeterea,experientia constat ex duplici vino diuersae qualitatis,ac dispositionis in tanta quantitate permixto fieri acetum, quod patet esse specie, vel numero saltem distinctum ab utroque, ut ex qualit tibus , atque effectibus eius colligitur: ergo vera mixtio datiar inter liquores, & vera generatio mixti ex ea. Probatur deinde ratione ex definitione mixtionis desu ta. Mixtio est misit ibi. Num alteratomm vnis . sed liquores possunt misceri secundum exiguas partes,& possunt se alterare,li costent contrariis qualitatibus : ergo possunt quoq; uniri ad generatione mixti, etiamsi utrumque corpus mixtum sit,nihil ergo eis deficit,ut possit inter eos vera, & propria mixtio reperiri. Haec autem conclusio sic est intelligenda, ut tales liquores misceantur secundum debitam proportionem qualitatum, & qtiantitatis : nam si vinum excedat alteru magno excessu, non dabitur inter eos vera mixtio , nec generabitur ex eis tertium , sed potentias corrumpet aliud, & in se conuertet, ut docuit expresse Arist. cap. praesenti text. 88.exemplo guttae vini,quae si proi jciatur in amphora plena aquae, non miaeetur, sed in vinum conuertetur. Vnde sequitur, nec exiguam aquam maiori vini portioni adiunctam miseceri , sed in vinum conuerti, 3c ita absque dubio contingit in mysterio Eucharistiae,in quo exigua illa aqua vino in calice superinfusa per actionem eiusdem vini in ipsam, conuertitur in vinum, & fit conueniens materia sacramenti, ac per verba comsecrationis in sanguinem Christi convertitur. God vero eam in se possit vinum conuerter facile probari potest,quia vinum qualitatem habet contrariam aquae cum sit mixtum, per quam potest agere in aquam exiguam,& eam in se conuertere. Nec D. Thonontrarium umquam sensit,quia verba illa a n
505쪽
486 Lib. L. Degeneratione corrupi.
bis citata,asserunt quidem liquores perfecte mixtos secundum quantitatem,ita ut mutuo se intersecent,corrumpi,& ex eis generari tertium , non tamen se corrumpere per solam diuisio nem, sed per alterationem intercedentem, quam iuuat diuisio secimdum partes exiguas ad veram mixtione requisita.Et quod ille sit sensus D.Tho.probant verba statim subiuncta in toto a ticulo,quibus docet tales liquores permixtos polle esse diuersae speciei,ut vinum,& aquam;& tunc solui speciem vini, & resultare alium liquorem diuersae speciei;posse etia este speciei eiusdem,ut si vino albo permisceatur riibeum,& tunc ait non remanere idem numero vi ,sed aliud resultare distinctum numero. Has vero mutationes substantiales liquorum eiusdem , vel diuersiae speciei non per solam mixtionem quantitatis, sed per veram alterationem fiexi docet expresse in solutione ad primum eiusdem articuli his verbis: lis permutatio sit per actionem, maccidentia vini remanentia i loquitur enim de accidentibus Εueharisti retinent actimem sub tantia seeundum praedicta is ira σ3 immutando afficiunt liquorem appositum.Immerito ergo D.Th mas resertur a quibusdam recentioribus pro prima opinione, . . Cum tam efficaciter colligatur contrariam quam sequimur in tenere. Sed nec D.Tho.asserit in eodem articulo sui voluerunt multi) quod in quocumque casu,quo speciebus vini consecrati permiscetur aqua,vel aliud vinum non consecratum desinit ciale sub eis sanguis Christi. Nam licet id videatur asserere,sensus tamen eidis ex verbis eiusdem solutionis iam citatis colligi d siqui talis est,ut si liquot admixtus speciebus vini consecrati sit eiusdem, vel diueris speciei cum eis habens contrariam qua
litatem, per quam agere, & pati possit ab eisdem speciebus,&eas corrumpere,vel ab eis corrumpi, ita ut non permaneat species vini consecrati in eadem entitate numerica, quam habebant ante permixtionem ; tunc desinit esse sanguis Christi sub eis, quod solum contingit, quando ex permixtionc alterius liquoris corrumpuntur in toto, vel in parte, siue generetur tertium aliud mixtum, siue non, tunc cnim non permanebit
sanguis Christi sub speciebus in toto, vel in parte, secundum
quam corrumpuntur, quia non permanent eaedem numero, aut
specie. In aliis vero casibus,in quibus vel liquor admixtus speciebns nullam habet contrariam qualitatem,vel si eam habeat, non sufficientem ad corrumpendas species,quamuis ab cis corrumpatur , & in propriam naturam carum conuertatur, mun-
quam desinit sanguis Christi elle sub eis, sed solum est verum, quod non sit sub illa parte liquoris continuati cu speciebus per conuersionem in easdein species, vel sine illa; di haec est mens
506쪽
niui Thomae in toto illo articulo,licut verba quaedam contrarium sonare videantur 1eparata ab aliis; si tamen coniungantu tomnia, non videbuntur aliena a praedicto sensu Ad primum argumentum primae opinionis negandum est ε' antecedens, quod liquores etiana perfecte permixti secundum quantitateni se interlecent vique ad partes minores minimis, nam cum sint corpora homogenea,& non viventia,minimo ca-xent , & in quacumque exigua quantitate potest sorma eorum esse in materia,& permanere substantia,& species cuiuscumque eorum ; ideo neutrum corrumpitur per talem diuisionem , nisi alteratio intercedat, nec miscentur Tera, dc propria mixtione, sed apparenti tantum.
Ad secundum respondeo, liquores persecte permixtos sc- ocundum quantitatem non se intersccare in infinitum , sed di ἀuisionem mutuam eorum tandem sistere in exiguis partibus, quae propter exiguitatem non habent sussicientem virtutem interserandi alias; nam cum haec sit actio transiens nempe motus localis partium pex quem te intersecant corpora, & fiat cum aliquali resistentia, quia aliquantulum resistunt diuisioni, virtutem requirit in agente aliquo modo determinatam riuare non quaelibet est sufficiens,& propter hanc insusscientiam cessat diuisio. Ad experientiam pro secunda opin Ione adductam hae di- istinctione respondeo , vel mixtio liquorum persecte facta est, ita ut tempus transierit, susticiens quidem , ut contraria inter sese agentia possint se alterare, atque corrumpere , & tunc negandum est, quod per ullam artem possint segregari miscibilia secundum propriam speciem , vel secundum numericani identitatem, ut aqua a vino, vel vinum rubeum ab albo. Ante mixtionem vero perfecte factam, & priusquam miscibilia potuerint se corrumpere; concedi potest possibilitas separationis,& ita factum esse aliquando, sed iuxta primum membrum distinctionis numquam. Ad argumentum vero eiusdem opinionis eoncessa maiori, et a quod non possit fieri vera mixtio, nisi miscibilia reducantur ad acertum temperamentum, sub quo neutrum possit conseruari, neganda est minor, quod liquores non pomni hoc modo se corrumωre. Et dum dicitur utrumque esie aliquando mixtum, di ideo habens qualitates temperatas,concedendum est; sed negandum , quod possit quodlibet mixtum diu conseruari sub
Quocumq; temperamento,licet possit elemetum diu conseruari sub maiori intensione, vel remissione suarum qualitatum. Di uersa est enim ratio de elemetoo mixto;nam elementia solum
507쪽
488 Lib. I. De generatione ct corrupi.
habet primas qualitates, & operationes earum, a quibus conseruatio eius dependet fi mixtum vero non lotum a primis qualitatibus, sed etiam a secundis ex temperamento carum procerdciatibus,& ab earum operationibus dependet in conseruari, ut manifestum est in viventibus.Secunctis autem qualitates, & e
Tum operationes non parum variantur, ex qualibet variatione temperamenti,& ideo non possunt mixta cum tanta variatione primarum qualitatum cωnseruari, atque elementa; praesertim com temperamentum indiuiduale mixtorum minorem ha-' beat latitudinem gradualem, quam habent primae qualitates elementorum. Et naec est ratio propter quam mixta habentia contrariam qualitateya, vel quae postulant contrarium tempe ramentum,possunt se corrumpere, & si liquida sint quae ad exI- guas partes redacta facilius misceri possunt,sacilius etiam possunt se corrumpere, & tertium quoddam mixtum per veram mixtionem ex ei s 3enerari.
73 Capite praesenti disputant recentiores quidam de diuersis
temperamentis mixtorum, & an dari possit naturaliter temperamentum aequale ad pondus, vel solunt quoad iustitiam:atque etiam de modo, quo se expellunt contraria ab eodem subieclo, nempe in Madibus intensis, vel etiam remissis, & tandem, an in his gradibus sint vere contraria, vel solum secundum gradus intensos. Haec tamen commodius disputabuntur in 1. lib. ubi de contrarietate, & latitudine primarum qualitatum, ac modo, quo agunt, & patiuntur circa idem subiectum ex . prosesso agit Aristoteles. Haec igitur satis sint
de mixtione adnotata, atque adeo de toto libro pIimo. ,
508쪽
Aristotelis de ortu, M interitu, siue de generatione,
Xplicata natura generationis, & eorruptionis substantialis rerim naturalium in communi, atq; etiam alterationis eam praecedentis, nutritionis, & a mentationis eam consecinentis, actionis, & reactionis mixtionisque, quibus mediis met agendum statim foret degeneratione eadem substantiali earumdem rerum in particulari, nempe animatorum,ac viventium, caeterorumque corporum. Sed quia inter naturalia, ,el sensibilia corpora, ut gene rationi ,& corruptioni subdita primum locum tenent simplicia, s quae vocanrur elementa ex quibus caetera omnia quae mixta vocant generantur: elementa vero non ex aliis ; ideoneeesse fuit in secundo libro huius operis statim disserere de .generatione elementorum, atque mixtoLm in communi ex
eis, ut statim possit disputatio institui de aliis corporibus misistis in particulari in reliquis operibus naturalis Philosophiaevi hoe est intentum huius libri. Quem claritatis gratia possumus in quatuor partes diuidere. Nam in prima agitur de principiis
generationis elementorum, atque de numero eorum:in secum da de generatione eorumdem elementorum : in tertia de generatione mixtorum ex eis:& tandem de causis eiusdem generationis. elementorum.
TEXΤvs ARISTOTELIS. . mixtione igitur, tactu, ct de ipse facere, est pati dictum est, quomodo existant in rebm,c c. H H
509쪽
4so Lib. I. generatione ct comvt.
Breuis expositio textus. T ruentum huius primi eapitis est,agere de principio materia
Ali generationis elementorum. Dividitur autem in duas partes.In prima enumeratis his,quae explicata sunt in primo libio; proponit, & reiicit opiniones antiquorum Philosophorum de principio materiali generationis elementorum. In secunda ex
plicat naturam eiusdem principii ex prVria sententia. Asserit ergo Aristoteles expositam esse a se in primo libro
naturam generationis,& corruptionis substantialis,atque etiam contactus eorumdem corporum ad agendum , & patiendum praerequisiti, alterationis etiam eam praecedentis, nutritionis,& augmentationis,atque mixtionis;ideo consentaneum esse,'tin hoc χ.lib.disputetur de generatione elementorumquae pri ma corpora vocantur,quia ex eis generantur reliqua;simplicia,
quia ex eis componuntur alia,& primo sensibilia,quia qualit tibus primis sensibilibus praedita,per quas non solum sentiuntur ipsa,sed caetera corpora naturalia,a quibus participantur.Vt autem generatio elementorum GTlicari possit , tradenda esse docet pincipia eius,atque imprimis materiale, quod sibi explicandum proponit cap.praesenti. 1 Circa principium vero malexiale diuersas opiniones antI- quorum Philosophorum refert. Primam quident eorum, qua
posuerunt unum esse,nempe aerem,ex quo elementa omnia ge nerabantur tamquam ex materia, vel ignor aut medium aliud
corpus inter haec,aere quidem subtilius,sed igne crassius. Itaque omnes isti pro eadem citantur opinione, quia licet uerlum
principiu materiale posuerint,omnes tame dixerunt,esis unum, atque etiam omnes ὁoeuerunt hoc unum principium esse per se existens,& separatum realiter ab elementis ex eo senerandis. Secunda opinio suit aliorum, qui posuerunt principium materiale generationis elementorum non esse 'num, sed multis plex. Nam quidam posuerunt duo, nempe ignem, & terram. Λlij vero tria,addentes aere; alij vero quatuor addentes aquam, ut Empedocles. Et hi omnes dixerunt ex his duobus,rel tribu aut quatuor principiis per congregationem generari corpora
naturalia ,& per separationem corrumpi : cum tamen unum posuerunt per solam alterationem eius,ut per rarefacL O-nem,uel condensationem generationes rerum naturamun neri
3 Tertia opinio fuit Platonis in Timaeo, qui unum princi pium materiale videtur posuisse,cum prima opinione, sedeonfuse locutus est de eo, non explicans, quodnam sit,neque an sit
510쪽
Cap. t. Expositio textim. 69 P
separatum realiter ab elementis,immo neque an sit principium materiale,nisi confusa quadam ratione vocans illud receptac Ium omnium, & addens fissilectum elementorum sic se habere
ad elementa ipsa, sicque ex eo fieri, sicut aurum se habet ad
Opera ex eo facta. Ex his autem tribus opinionibus solum reiicit Aristot. pri- 'mam , & tertiam i, secundam vero ex parte videtur admittere, quia imprimis admittit quatuor elementa in Ierum natura, quod verum esse opinatur ipse: deinde ex his quatuor,per mutuum congressum, vel alterationem verum est aliquo modo generari elementa secundum partes, atque etiam mixta Omnia ; & ideo aliqua videtur dicere veeta, & propterea non censuit esse omnino reiiciendam.
Primam vero probat esse falsam hoc argumento. Impossi- εbile est, quod primum principium materiale elementorum 2 paretur ab omni rentrarietate , hoc est, a primis qualitatibus elementorum, inter quas vera contrarietas primo Jeperitura ergo impossibile est, quod sit realiter separatum ab elementis, ut asserit eadem opinio. Euidens est consequentia, quia primae qualitates solis elementis sunt propriae, & ideo. non possunt alteri corpori conuenire, nisi forte eas ab illis participauerit;& id quide in esse remisso,atque imperfecto.sed probatur antecedes,quia vel tale corpus,quod est principium,erit graue, aut leue: si leue, naturaliter mouebitur ad locum ignis ; & si
graue, ad locum terrae: sed locus naturalis sequitur naturam corporis naturalitet ad eum tendentis: ergo tale corpus erit
ignis,uel terra, habebitque qualitates eorum. Quare falsum est,quod ab eis sit distinctum,vel separatum. Resutat deinde opinionem Platonis,qui dicebat principium
materiale, quo generantur elementa praedicari in recto de eisdem elementis genitis ex eo , sicut aurum praedicatur de operibus ex eo fastismam verum inquit,est, vas confectum ex auro esse aurum: & ita est verum ignem ex illo communi se
lecto factum, esse illud idem subiectum ex quo fit. Hoc autem sic probat esse falsum, quia impossibile est principium
naturale, quo tamquam ex materia generatur corpus,praedicari de eodem corpore in recto: ergo falsa eli sententia Platonis. Probatur antecedens. Nam principium materiale generationis substantialis solum potest esse sabitantialis pars eius,ex qua simul cum alia, nempe substantiali forma fiat corpus genitu,alioqui,si totum sit substantiale,nihil cius corrumpetur , neque aliquid substantiale fiet per generationem, sed ibium erit mutatio accidetalis,quod palci esse falsum, sed pars