R.P. Antonii Ruuio Rodensis, ... Commentarii in libros Aristotelis Stagyritae de ortu, & interitu rerum naturalium; seu de generatione, & corruptione earum ... _ Nunc primum in Gallia editi. Cum duplici indice, ..

641쪽

o 2 4 Lib. I I. De generatione'corrupi.

hoe discemit,ae iudicat sensibilitar medium enim iudicauorium est. At enim ad utramque ipsiorum alterum ultimorum. Ex quibus de- sun itur primum arg.pro noltra assertione hoc moὸo. Sensus tactus, cum sit potitiimus ad rerum experientiam capiendam, cui maiori ex parte innituntur intentiae humanae,merito vocatur sensus scientiae, quo sensu,aut perfectione eius homo scientiarum capax inter animalia, debuit omnia excedere;& ideo

habere persectissimum taehum;sed ad persectionem tactus necessarium est temperamentum aequale ad pondus:elo hoc dabitur in corpore humano, per quod dii persus est senius tactus,& maxime viget in cute eiusde corporis, ut docet ide Aristot. in eodem c.de tactu.Probatur minor ex posteriori testimonio Aristotelis,quia ad excellentiam tactus pertinetyosse percipere omnes excellentIas tangibilium,sed non posset omnes sentire, nisi ad medioeritatem esset organum eius temperatum, quia si in aliqua excelleret qualitate, non posset eamdem sentire excellentiam,vi 2.lib.de anima cap.de tactu probatur:ergo homo secundum sensorium tactus per totum corpus dispersum debet habere temperamentum aequale ad pondus. I Secunda ratio continetur in secundo testimonio Diui Thmniae,& est talis.Illud censendum est optimum temperamentum primarum qualitatum, quod maxime distat ab extremis earum omni ex parte, nempe a summa intensione omnium; sed temperamentum aequale ad pondus maxime distat ab extremis, cum tosillat in eadem mediocritate omnium qualitatum:ergo optimum censeri debet, & mixto omnium perlectissimo couenire,quod est homo.Probatur maior, quia temperametum dis soluitur,si ad extrema perueniat, nempe ad summam intensionem primarum qualitatum: ergo illud erit magis stabile, &optimum, quod plus ab eis recedit; nam eo difficilius poteritaὸ ea reuocari. Hoc vero temperamentum aequale ad pondustribui debet primo homini a Deo immediate condito e decet namque diuina opera ab eo solo immediate constituta persectiora esse aliis, quae ab eodem medijs secundis causis procedunt.Deinde maiori ratione tribuendu est sacro corpori Chriasti in viseeribus Deiparae a Spiritu sancto formato, quia cumst omnium eorporum persectissimum, optimum omnisi temperamentum debet ei tribui, praesertim eum summae dignitati

eius eongruat,quam habuit ex unione ad diuinum verbum;nec deroget merito operum eius infinito,aut redemptoris muneri.

Quod etia probari potest ex his, quae docet Galenus ubi supra

de hoc temperamento aequali ad pongus,videlicet esse iubemrimum omnium: quare Christo Domino tribui debet, in quo nullus

642쪽

nullus erat futurus morbus , ut docent Scholastici Doct ores in

3.dist. I Us.cum D.Thom. 3.par.q. I .art.4. Sed eadem ratione videtur tale temperamentum non esse tribuendum Christo Domino, quia de corporibus ita temperatis docet Aristoteles sectione s. Problematum q. 22.facile in morbum incidere, atque etiam facile ad sanitatem reuocari, & merito,quia cum hoc temperamentum consis at in maxima aequalitate intensionis omnium qualitatum,facile est ab ea recedere per excessum quemcumque eiusdem mixti, vel per actionem alicuius extrinseci contrarij: ergo non potest tribui corpori, quod ex propria dignitate munquam ab eo recessurum erat. Respondeo, conseruationem temperamenti naturalis maxima ex parte dependere ab eodem mixto regulas cum primis temperantiae non transgrediente: deinde quantum humana prudentia fieri potest a contrariis agentibus recedente , ne ab eis laedatur, utrumque autem praestitisse Christum Dominum, certissimum est. Nullum enim locum in eo habuerunt excessus i temperaritiae: a contrariis vero agentibus propriae saluti inse-stis,non solum quantum humana prudentia fieri potuit,sed per diuinam recessit,per quam,si aliqua nihilominus secundum naturae ordinem ei nocere poterant, prohibita sunt,ut sic nullum morbum eontraheret. Nee Aristoteles absolute docet de cor- 33poribus ad aequalitatem attemperatis facile in morbum incidere, sed comparative tantum, hoc est comparatione corporum inaequaliter temperatorum; de quibus asserit, quod scutdissicilius morbum contrahunt, ita etiam dissicilius ab eo reuocantur,& saepe extinguuntur cum tamen aequaliter temperata facile curentur: diuturnior vero censetur sanitas, quae facile recuperatur, etiam si frequentius leuiter tamen amittatur,nam minus longe periculum incurritur per leves morbos, & si frequentes , quam per grauiores minus frequentes. Ex quibus intelligitur verum esse omnibus consideratis, quod Galenus docuit temperamentum aequale ad pondus saluberrimum omnium esse, nec ei contrarium, quod de eodem temperamento asseruit Aristoteles. 'Tertia assertio. Naturaliter est impossibile dari mixtum tem .peratum ad pondus secundum omnes suas partes.Veritas huius assertionis ex explicatione potius dependet, quam ex aliis rationibus:ideo explicanda est,& eo ipso emcaciter probata censebitur. Et imprimis supponendum est,temperamentum aequa- 3 te ad pondus in solis mixtis persectis,qualia sunt viventia reperiri. Viventia vero ex propria natura sunt etherogenea corpora

abentia diuersia organa pro diuersis operationibus exercendi .

643쪽

ύ16 Lib. II. Degeneratione corrupi.

γt in animalibus constat habentibus cor , ves ieeur pro ossicin sanguinis, & spirituum vitalium ; cerebriim pro officina totiua sentationis. Diuersa item organa,' et lentoria pro diuersis sensibus externis,ut organu Vilus,quod sunt oculi, sicque de caeteris sensibus. Eius vero organa, vel partes, sicut diuersam babent figulam ad propriam operapo Rem exerced/m 4 commodatam, diuertum modum opςrandi illam,ita requirunt diuersa temperamenta.Nam cor debet esse calidissimum, cerebru frigidissianum,& pariter singula organa senilium debent habere particularem temperiem propriae operationi acc6modatam: quae curn sint diuersae, non possunt per organum eiusdem temperamenti exerceri. Qisere repugnat Das partes habere idem temperamentum, vel aeqxole ad pondus, quia eo ipso, quod in corde, atque etiam in iecore no praedominaretur calor, non possent esse sanguinis, vel spirituum officinae, & eo ipso, quod in cerebro non praedominaretur frigiditas,non posset cffc ossicina sensitiuς vit- tutis,&operationum,& nisi qrganum tactus esset ad aequalitatern temperatum, non pollet et lis potenti. I percipere omnes cx-3s cellentias qualitatu Onsibilium. Ex quibus euidenter sequitur

non poste coIpus organi cuna secundum omnes sitas partes esse temperatum ad pondusi necessarium tame eli temperatum esse ad iustitia,& saltem quantu ad plures eius partes, eas praesertim, in quibus residet sensus tactus,etae aequalitet ad pondus temperatum. Ratione vero inaequalitatis temperamenti,necesse est, ut

quaelibet agat in aliam sibi proximam, & ab ea patiatur, de per

hanc ,nutuam actionem, & passionem se temperent. Et temperiem hanc resultatem appellarunt alij influxam,quia per influxum,& actionem unius partis in alteram consequi xur eam cornpus secundu plures partes. Primam vero temperiem quam po- 1ltilat corpus ad sui generationem,quam dicimus este aequalem ad pondus in aliquibus mixtis, vocant innatam,quia a sua constitutione naturali eam habet corpus. Ex utra lue vero simuls impia sequitur, quod cum in quibusdam partibus talis mixti

inultum praedominetur calor, in aliis multum praedominetur

frigiditas,in aliis humiditas,dc tandem in aliis siccitas,consideratis omnibus simul, & qua si in quadam aggregatione resultet

in toto mixto quaedam aequalitas ad pondus,quia tantum calon vis liabete videtur,quantum frigoris,atque etiam quantum humiditatis,& siccitatis; ita ut non plures habeat gradus intensionis cx una qualitate,quam ex aliis. Et temperaIstiuum hoc aggregationis vocant, quia cx omnibus partibus corporis diuerso modo temperatis;sed quasi in unum aggregatis resultat. Et his

c olicantur omnos nolitae altertiones, iuxta quas communis . lententia

644쪽

6ap. VIII. Tract.de temperimixtor. II. 627

sententia defendenda est, ad quam reduci poteit secunda de quatuor temperamentis, ut ex dictis facile intelligi potest.

Ad primum argumentu Averrois negandum est antecedens, 3 squod non possint clementa concurrere ad mixtionem secundum aequalem gradum intensionis, nam licet in gradu aequali concurrerent,agere,& pati possent:quia ut bene D.Τho.ubi supra,ea, quae magis sunt activa, ut ignis, & aer applicarentur in minori quantitate; minus vero activa in maiori,& praeterea haec

sub maiori densitate iuuante actionem, illa vero sub minori, Mita applicata proportioliarentur , agereque, & pati possent, M

ie corrumpere.

Ad argumentum Toleti ex eodem testimonio D. Tho. renpondendu est distinguendo antecedens, nempe mixta persecta, quae generatur in terra sortia,atque stabilia esse,& ideo in omnibus praedominari terram qualitates eius.Nam duobus m dis ait D.Tho.praedominari posse elemeta in mixto,aut secun dum maiore magnitudinem,uel copiam substantiae,quae requiritur ad consistentiam, & soliditatem corporis, & membrorum eius, aut secundum intensionem qualitatum, quibus constant. Et modo priori praedominari ait terram,& aquam; quia si materia,ex qua fiunt corpora haec,non esset similis substantiae terrae per comixtionem aquae, quasi coagulat sed substantis aeris, di ignis,non possent ex ea solida membra, & aliquando densi ra, ac duriora formari Sed modo posteriori non esse necessamae per illa exercendissita ut in bis praedominari debeat calor, in illis frigus, in aliis humiditas,& in aliis siccitas.Gratia exem- 37pli:cor calidissimu esse oportet,frigidissimum cerebrum,ossa,&cartilagines valde sicca,sensoria visus,& gustus magna ex parte humida: caetera autem membra Omnia,in quibus Iesidet sensus tactus aequalem i latensionem ques itatum postulant.Et uniuersaliter loquendo dicendum est membra omnia, quae toti corpori, praebent consistentiam,sicciora,ac frigidiora eue debere, ut ossa,&cartilagines.Secundo,membra omnia,in quibus vigent opera vitae, quia vel sunt officinae sanguinis, vel spirituum vitalium, calidiora,& humidiora,vi sunt cor,& iecur: illa vero in quibus vigent sensus,quia ab eis derivatur sensitiva virtus, valde frigida ut cerebrum. Et illa tandem , in quibus viget tactus, qui est scientiarum sensus aequali lex temperata ; & haec sunt quas uniuersalia membra corpoxis, ex quibus dependent alia,&qui-hις hoc inodo distributarius esse qualitates natura censuit,quia

rrum, quod praedominentur elementa haec, sed hanc, vel illam qualitatem praedominari secundum diuersitatem membrorum,

atque or anorum desiimendam ex diuersis operationibus ani-Diuili od by Cooste

645쪽

Cap. 'uvassae temper. mistor. IV. 929

possit per potentiam Dei absolutam. Et in primo sensu tenet prima opinio naturaliter dari posse. Ita Marsit.& Saxonia lociscitatis in praecedenti quaestione, quod probant hoc argumento. Posse dari naturalitcr temperamentum aequale ad pondus secundum qualitates activas efficaciter probatur ex eo, quod dato quocumque temperamento inaequali possunt intendi, vel remitti qualitates, quarum ratione inaequale est, & reduci ad cosdem gradus intensionis aliarum ; sed dato quocumque temperamento inaequali secundum qualitates motium, nempe grauitate,& leuitate potest quaelibet earum intendi,vel remitti ab agente extrinseco , quousque perueniat ad gradum intensionis alterius i & hoc sine corruptione eiusdem mixti, quemadmo dum sine corruptione eius possunt intendi, & remitti primae qualitates usque ad aequalem gradum intensioni saergo sicut potest dari naturaliter temperamentum aequale ad pondus expri 'mis qualitatibus ; pari ratione ex moti uis, nempe grauitate,&Ieuitate. Secundo plobatur,quia grauitas,& leuitas sunt secundae qualitates, quae sequiintur ex mixtione primarum, ut docet expresse Aristoteles 4.lib. Phyctext. 8 8c c. i. huius libri:ergo ex permixtione primaru qualitatum in aequali gradu interisionis sequentur grauitas,& leuitas secundum aequales gradus ih- tensionis,sed talis permixtio primarum qualitatum naturaliter est possibilis, cum constituat temperamentum aequale adpondus:ergo possibile quoque erit temperamentum aequale ad pomdus ex grauitate,& leuitate. Secunda opinio negat tale temperamentum in qualitatibus 4x motiuis esse naturaliter impossibile ;& est communis inter iuniores,& vera.Probatur primo a priori hoc modo.Summa leuitas non procedit ex solo summo calore,vel summa humiditate, nee summa grauitas ex sola summa frigiditate,aut ex sola summa siccitate,ut euidenter constat in elementis;sed summa leuitas ex summo calore superante siccitatem , ut patet in igne: dc summa grauitas ex summa siccitate superante frigiditatem , ut patet in terra: ergo leuitas medes non procedet ex calore me dio,nec media grauitas ex siccitate media ; sed potius ex medio calore superante siccitatem:& haec ex media siccitate superante frigiditatem;sed euidens est medium calorem super1tem siccitatem,& mediam siccitatem superantem frigiditatem non em cere temperamentum aequale ad pondus , cum dicant inaequalem intensionem qualitatum ; immo euidens est,non esse posit-blle tale temperamentum primarum qualitatum, quia ineludis euidentem contradictionem: nam ex parte grauitatis includi emediam siccitatem,& ex parte leuitatis minorem,quia insegio

646쪽

63o Lib. II. Degenerat one est compi.

rem medio calore: ergo impossibile est tale temperamentum 1 aequale ad pondus ex qualitatibus motiuis. Secundo, quia non

potest dati naturaliter corpus, cui non conueniat aliquis locus naturalis in mundo,& iuxta eum motus naturalis,per quem ad eum moueaturisi per violentiam extractum fuerit;sed tale compus aequalis grauitatis,& leuitatis nullum haberet locum nat ratem,nec etiam motum:ergo non potest dari naturaliter Pro- . batur minor,quia no posset quiescere naturaliter in loco ignis, dc aeris propter aequalem grauitatem, aqua inclinaretur ad na tum deorsummec in loco aquae,& terrae propter .aequalem leui ratem, a qua inclinaretur ad motum sursum t ergo nee locum, nec motum haberet naturalem.Sed respondciat locu naturalem

eius sore mediu inter loca surtum,& deorsum,sicut grauitatem,& leuitatem ad medietatem teinperatas haberet, & talis locus 43 esset inter aquamin aerem .Haec tame solutio falsa est,quod sic probo. cus aeris non potest esse naturalis illi corpori,propter grauitatem,quam habet,nec locus aquς propter leuitatem:ergo

nec locus medius inter utrumque elementum. Antecedens eui

dens est,c5sequentia vero probatur,quia aer,& aqua ex propria natura sunt immediata,& ideo docuit Arist. . lib.Phys. & eum eo omnes concauam superficiem actis esse locum naturalem aquae,quod non posset este verum,nisi haec duo elementa essene immediata, sicut quodlibet corpus locatum cum suo loco circumscribente:ergo tale corpus mixtu non posset habere locum medium inter aerem,& aquam,quia non est dabilis naturaliter talis Iocus mediusmisi dicatur ex parte eine in utroque eleme to tanquam in loco,nempe medietatem eius in aqua,& medidi talem in acre,& ita diceretur quodammodo habete locum naturalem medium inter utrumque elementum. Sed quod loeus

iste non esset ei nati alis,sic ostendo. Corpus illud est mixtum scut ex primis qualitatibus alterativis ; ita etiam ex motivis, nempe grauitate, & leuitate, & est mixtum habens utramque qualitatem ad medietatem intensionis, nempe leuitatem ut quatuor,& grauitatem quoque ut quatitor: ergo 'milibet pars eius habet easdem qualitates ad medietatem,sicut habet ad medietatem primas. Probatur consequentia, quia quaelibet pars mixti debet esse mixtassed totum corpus no potest esse natura- liter in sola aqua,nec in solo aere; ergo nec medietas eius, quae eiusdem naturae, & grauitatis, ac leuitatis est cum toto. Tertio Probatur ex motu, quia corpus habens locum naturalem noniolum quiescit in eo naturaliter,sed si ab eo extrahatur per vio-

lentiam,aut quomodociamque extra illum inueniatur, natura-

uter potest moueri ad illu ; sed si tale corpus daretur aequaliter

grauea

647쪽

graue, & leue, & poneretur in teria, non posset moueri ad locum medii Ina inter ac rena,& aquam : ergo talis locus non ellet ei naturalis. Probatur minor, quia a proportione aectuali non datur actio, sicut nec a proportione minoris in .equalitatis; scd ut agens pollit agere, nec esk-virtutem cius activam superam si leuitas autem non superaret ullo modo grauitatem I ergo non pollet corpus illud furtum ferre contra resistentiam aequalis grauitatis. Quod praeterea probo testimonio expresib Aristotelis I. lib.de coelo,&milndo cap. I. text. .ubi hoc discrimen Ponit inter motum naturalem elementi, & mixti, quod illud motu simplici a simplici eius natura pro ccdcnte mouetur IIa turaliter mixtum vero motu quodammodo mixto ab clemento praedominante procedente, hoc est, a principio motu S natu - ,

ratis,quod est grauitas,aut leuitas praedominans; sed in tali corpore nullum ex his principiis praedominaretur: ergo nec posset

tale corpus mixtum moueri naturaliter, ideo nec esset natu siralitet possibile.

Ad primum argumentum contrariae opinionis concessa ma- 43iori distinguenda est minor, quod dato mixto inaequalis grauitatis, &leuitat is, posset intendi, vel remitti quaelibet harum

qualitatum ab agente extrinseco ei nam istae qualitates motiuae non sunt activae, nisi solius motus localis; ideo non pollunt immediate intendi, vel remitti, nisi facta mutatione circa ptimas qualitates,ex quarum permixtione sequuntur. Vnde nec potes agens extrinsecium alio uiodo cas intendere, vel remittere, nisi

prius essiciat mutatione circa pi imas quali tates; sed non est possibile temperamentsi primaru qualitata, ex quo sequatur grauitas,di leuitas ad medietate, ut probauimus;ergo nec erit possibile temperamentum aequale secundum has qualitates motitias Ad secundu concesso antecedente,neganda est consequentia, quod ex temperamento primarum qualitatu aequale ad pondus sequantur grauitas,& leuitas aequalis intensionis, sed necessariosequuntur in gradu inaequali,ut prima ratio nostra plobauit. Circa secundum vero sensum,an per potentiam Dei absolu- ψέ tam dari possit colpus aequalis grauitatis, & leuitati S, utraquc pars videtur dissicilis; & ratio dubitandi pro negativa est hoc argumentum. Intrinsecum est corpori naturali ha re principium motus:ergo implicat contradictionem dari corpus naturale,quod non sit naturaliter mobile; sed corpus aequalis grauitatis,& leuitatis non esset mobile et ergo nec esset corpuS naturale. Quare repugnat dari corpus naturale habens temperamentum aequale ad pondus qualitatum motiuarum. Minorem probo, quia non esset maior ratio, ut moueretur sui sum, quam

648쪽

Lib. IL Degeneratione Ur corrupi.

deorsum,cum aequalem habeat inclinationem ad unum, x auterum motum: ergo neutro moueretur a propria natura. Et si

dicatur moueri naturaliter motu qui partim esset sursum , &partim deorsum, nempe ad locum medium ; probatur esse falsum, quia sicut aequalis est inclinatio ad utrumque motum in tali corpore,ita esset ςqtolis repugnantia;ex parte quidem grauitatis ad motum sursum;ex parte vero leuitatis ad motu deo sum, non solum extremum, sed etiam medium. Vnde si esset insuperioribus locis, non posset moueri ad locum medium repugnante leuitate, & si esset in inserioribus repugnante grauitate; ubi autem est aequalis aetiuitas, & aequalis restilentia non potest naturaliter sequi motus, sicut a proportione aequali non sequitur actio in qualitatibus alterati uis; praeterquam quod repugnat dari locum naturalem medium,ut probauimus. 4 Pro amrmativa vero parte, quod tale corpus dari possit, e tat hoc argumentum .Quia non sinicit repugnantia naturalis, vi dicatur effectum aliquem dari non posse in rebus per potentiam Dei absolutam, sed requiritur omnimoda implicatio contradictionis, sed tale corpus dari non inuoluit contradictionem, quia grauitas, & leuitas non opponuntur contradictoriae,

quod omnino requiritur, ut non .habeant medium respectu eiusdem rei, sed solum opponuntur contrarie: contraria vero

medium habent respectu eiusdem subiecti, ut per se patet:ergo

licet argumentum oppositae partis probet repugnantiam naturalem,non probat implicationem contradictionis ; & ideo negari non debet,quod tale corpus sit possibile. 8 Communis sententia recentiorum tenet dari posse tale corpus. Ego vero hac distinctione respondeo,dari corpus naturale

aequalis grauitatis,& leuitatis, dupliciter intelligi potest. Primo, ita ut aequalitas ipsa utriusque qualitatis sit ei naturalis,videlicet dispositio,quam naturaliter postulat sorma eius in materia , quemadmoὸum naturalem esse dicimus igni summam leuitatem , 8c terrae summa grauitatem. Secundo modo potest intelligi,ita ut caedem qualitates ad medietatem non sint ei naturales,sed diuina virtute ei impressae.Et in primo sensu existimo implicare contradictionem, quod detur tale corpus, quod sic probo.Grauitas,& leuitas sunt qualitates naturaliter procedentes ex permixtione, vel concursu primarum qualitatum;sed repugnat prorsus dari temperamentum primarum qualitatum, ex quo procedant ad medietatem intentionis grauitas, & leuitas , ut probauimus per primam nostram rationem contra primam illam opinione concedente dari posse naturaliter corpus temperamenin ad medietate secundu grauitatem,& leuitatem: ergo

649쪽

Cap. IX. Texpiu expositio. 6 ty

ergo implicat contradictionem dari corpus postulans easdem qualitates ad medietatem.Idem probat efficaciter argumentum pro ratione dubitandi ex parte negativa propositum Ruia licet

non couincat implicare contradictionem,quod detur tale corpus in rerum natura,conuincere tamen videtur implicare con

tradictionem,quod ita detur, ut naturaliter postulet utramque qualitatem ad medietatem intensionis. In secundo vero sensu assero posse dari tale corpus per potentiam Dei absolutam , ut si Deus aliquid tollens de grauitate Iapidis eam reduceret ad quatuor gradu ,& quatuor alios gradus leuitatis ei imprimerct, in quo nullam inuenio repugnantiam. Et hoc solum esse possibile conuincit argumentum pro positum pro parte affirmativa, non tamen primum: quare neu . trum argumentum indiget solutione.

vera fiunt quadam generabilia, cor ruptibilia, orta

Breuis expositio textuS.IN eapite isto, & sequenti tradit Arist.uniuersas causas gene- 4s

rationis,& corruptionis,in isto quidem in communi, & hoc est intentum eius,in sequenti vero in particulari.Diuiditur autem in duas partes.In prima enumerat triplicem causam necessario ponendam pro generatione rerum naturalium,materiam,sormam,& efficientem.In secunda refert,& reiicit duas opiniones circa causam efficientem, ex quarum resutatione probatum' relinquit necessario esse ponendam praeter materia,& sormam. Ex caelestibus ait Aristoteles posse nos essicax argumentum so sumere ad probandum, quod praeter materiam, & formam ponendum sit efficiens,ut res naturales possint generari. Nam ut coelum possit aliquid essicere, non suffciunt materia, & forma eius, sed praeter has requiritur moMns, seu emciens, nempe intelligentia: ergo pari ratione in nis inferioribus praeter materiam, & formam neci maria est efficiens causa, a qua istae suo modo moueantur, ut forma educatur de potentia materiae,& in ea introducatur,& ita fiat generatio rei naturalis. Supposito,quod necessaria sint tria haec, explicat naturam singulorum incipiens a materia, asteritque esse potentiam ad cile , & nou

650쪽

esse,& ideo principium, quo res generantur,& intereunt. Nar ires ait duplices este, quaedam, quae neces lario non sunt, ut chi mera,& aliae,quae nec sunt necessario, nec semper, sed possunt esse, & non esse, & aliquando sunt,aliquando non , ut sublun ria corpora: & materia est principium a quo habent, Vr generari , & corrumpi possint. Et hoe est esse potentiam ad essendum,& non essendum .Per receptionem namque setanae in materia senerantur, & sunt, & per expulsionem eiusdem formae amateria corrumpuntur, & non sunt. Formam vero esse actum

huius potentiae, a qua res accipit esse, atque etiam talem speciem eiusdem esse, & quasi sons generationis. Quia id, cuius

gratia agens operatur circa materiam,est eductio formae de potentia eius, & introductio eiusdem formae in ea per quam ge

neratur compositum.

I Circa eausiam vero efficientem asserit,antiquos Philosophos allucinatos esse, quia licet aliquid de ea dixerint, naturam, d

rationem sius, & mlto mirius necessitatem non attigerunt.

Et in primis Plato in Phaedone introducens Socratem de generatione rerum loquentem asserit,res generari per idaearum impressionem, vel quasi sigillationem, ita ut cuius ibet speciei detur idaea quaedam,quae est substantia separata imprimens materiae formas indiuiduales talis speciei ad similitudinem sigilli, ex cuius impressione relinquitur figura in cera, distincta quidem ab eodem sigillo in proprio esse permanente,& per talem impressionem sermae res generatur, & permanet permanent impressione;sed abolita impressione delentur ipsae, vel corrumpuntur. Vnde praeter imprcssionem non videtur ponere causam emeientem. Ideo hanc sententiam duplici argumento reiicit.

Primo quidem,quia idem in quantum idem,& eodem modo se habens semper facit idem;sed idaea,vel sipecies rei essiciendae est eadem,& eodem modo se habet semper:ergo impressio eius e dem erit semper, & eodem modo se habebit;sed materia etiam eodem modo se habet, cum semper sit apta, & quasi parata ad recipiendum etgo sient semper impressiones sormarum, di m

nerationes rerum, semper res durabunt, & amnquam corrumpentur,quod patet esse falsum. Secundosquia ars imitatur naturam,sed in operantibo per artem, & quasi per impressionem formae,praeter impressionem, formam impressam, & materiam, vel subiectum recipiens, datur essiciens causia educens eamdem formam de potentia materiae, ut praeter sanitatem , & subiectuin, Medicus : ergo praeter impressionem idaealem formae, Scinateriam debet poni causa effciens,a qua serma producatur,&infundatur materiae,rEsque integra generetur. Secundae