Hieronymi Pantzschmanni ... Quaestionum practicarum liber primus secundus 1

151쪽

Quarto pro hae opinione citatur l. qui occidit. . in hoc ad LAquiti ubi dicit, At si omnia quae oportuit Obstruauit, vel subita vis venti longius ignem produxit ca rei culpa igitur ad insolitum non obstringitur. Sed i cilis eli responsio: Nam ibi ignem immittens tenetur de damno ob culpam dato, non autem de casu fortuito. Is enim qui ex I. Aquil . conuenitur, ex culpa obligatus est. In proposito autem nostro non agimus de obligationibust exculpa prouenientibus, sed de casu ex fato contingente. dic etiam respondetur ad L siputator eod. tu ibi cum diui nare non potuerit,an per eum locum aliquis sit transitu. rus. Et ideo non dicitur in culpa,Sic etiam accipiendus et

rex in I.Fquufumo. p. g.quod iucιtur eoa. tu ibi enim ut videatur damnum injuria datum, requiritur, quod cum

damno iniuriam attulerit, nisi magna vi cogente fuerin

MLiscium olim.de consenu .vhi volvit. In generali concessione facta episcopo non intelligi concesta in solita, minis Ioa. ab ImoLin L recta' rumoΛd . Falcid. ubi conis eludit, non haberi rationem Caristiae, quae rarissime con' tingit. Similiter&M Q in si oportet. inam, eludis.c-gLibi, hi determinat quod quando quis promisit sol.

a uere expensas teneatur ad expctas solitas i moderatas, nouautem ad expensa immoderatas.

Atque huc etiam facit decisis qu:estionis inter Florentinosin baldos, cum inter eos conuentu effet,quod Vbaldi tenerentvias securas,intelligenda esse hanc couenia aede, Lis solitis Per quas homines se quanter soleat iten

facessim

152쪽

acere. Vnde si quis iter per viam in selitam sumeret, cdepraedaretur, 'baldini non tenerentur, de damno resarciendo Ear. ias in LI. de his qui decer.vel eod. Nam ad has decisiones e spondetur eodem modo, piout supra ad fundamenta pro iis alleg Ha , ut sublato undamento etiam omnc id , quod est superstructum corruat necesse est.

Sexto quae raro sunt vel accidunt non debent ve-ianire in considerationem. Miler Ange in I. I.inprInc. quod

Sed nec hoc fundamentum aliquid ponderis ha. bet. Nam si de iis casibus,qui rara accidunt, id quidem procedere possit, sed ubi super insolito raro contingen te pactum fit, pactioni standum erit. Septimo facit, L ndes Neruae cum L sta' pro socio. ubi habetur quod si partes societatis in arbitrium Neruae collatum sint, manifesta eius in arbitrado iniquitas ap- parcat, corrigi possit per iudicium bonaefidei', quid enim si Nerua constituisset, ut alter ex millesima parte, alter ex duabus millesimis socius esset. Nam hic consertur arbitrium tanquam ad arbitrium boni viri Vnde si arbiter hoc excedar, nihil praetcrrationem,quod id per iudicium bonae fidei corrigatur. At in materia nostra, is qui casum fortitum, siue vim maiorem in se suscipit, non potest dici, de solitis sensisse,

cum casus solitus non sit casus fortuitus. Atque ex his apparer, opinionem communem, neque lege. neque ratione probari. Rabemitas in Luco,existimat in hac controuersia Messe dicendum, inutenim omnes calussori viti sunt,

mulium Disitiro b c Orale

153쪽

multum insolit 3 quidcm in gradu superlativo. Et in

his inqui non est verisimile quod partes cogitauerint, neque in generem eque iis specie. Et ad hos calus, non trahitur conuentio generalis suscipientis periculum caluum

fortuitorum.

Et ita dicit accipienda tradita peruar. inae l. Seio. g. meaeco. de annu leg addens. cum Aquiliana de transacI. Vbiicro casus vere sunt insoliti, sed non in ruperia. Imo gradu tunc contrahens de his tenebitur. Et quod ita procedat contraria opinio. Ac pro comprobationishus distinctionis adducit, quae tradunt, Am. se in c. cum contingit. extra.de Iureiur ubi rationesen Oimis laesio nis, non potest rescinditra factito, quia de tali laesione censetur, per transigentes in genere cogitatum. Secus vero in laesione enormimma,& sic in superlativo gradu, alle. gans, pro hoc Corn.cons I .lib. . Sed haec distinctio Rubri minus de iure probatur, quam antegrediens, nihil enim quod urgeat attulit,in quo mihi persuaderi patiar, quod

casus fortuitos recipiens ad aliquos duntaxat teneatur,no autem ad omnes, dicuntur enim damna ex fortuitis casi-hus contingentia, damna fatalia in qua imprudentibus accidunt, L cum duobω sa S .damna.pro Secto, hoc est, i. gnorantibus,adeo, ut casum suscipiens videatur suscepis. secti a meos, qui ignoranti contingunt,cum in prouidentia humana non consistant, La. de adminis rer. ad ciuit eri. si ea res deact emt. Non obstat doctrina interpretum, de laesione enormi Icenormissima. Nam nec talis differentia legibus probatur. Et ideo Ari. PIn is l. a. C. de re in.. vend. nu. r. eam improbat, cap. Ilart. a. asserens sibi eam nunquam

placuisse. Cum itaque opinio haec Philippi Corn. QAnt. Rub.

154쪽

Rub. sie absque leges rationibus probabilibus emctaei

minime adhaerendum erit. Et oppugnatur rosta I. III. d.

l. qui iure miliIari de testam muli AI .cons. - . . r. bi absque distinctione casuum solito rumin insolitorum renuncialionem valere existimant consas .Nu. I. versctauo dico quo tota distinctio Cornei. Et quamuis Cornei distinctionem contra Crauer , tam conetur defendere, iacob. Menoch. in Irare. Harsis.iu- dic. lib. a. cent. I. casu aes. quod fundetur in ratione natura- li,cum dici non posmi cogitatum, cruod vel euenit nunquam, vel si evenerit miraculose,in praeter omnem pl. monem euenisse credatur. Attamen ex superioribus in conspicuo est,casus euenire inopinate imprudentibus, de ignorantibus, super iis,quae vi diu main humana accidunt, nullo consilio humano praecaueri possunt, ut susci. piens ea suscipere videatur quaecuncque fato accidant. Non igitur at conuentionisin a verboru proprietate erit recedendum propter incertum cogitationis imaginatae commentum secundum ymyn Craueti. cons. a se . nu. Τ.ves, nego se vers interpretationes. Ideoq; velle restringere eiusmodi interpretationes nihil aliud est, quami ferre vim verbis .enti contrahentium. Iraque non immerito ab hac opinione recesserunt Bald Ani ustos Pauc de Castr. Ludovic Roma Alex nu. 1 n. f. quaesium. Et ibi etiam Alex sibi cantrarius in L precia rerum. adl. iaciae es in con alias de facto consulim insin.lib. s. aluc inclicet c.de locat Dan. de Imo in c. I de commori Massicon a Z in caus conductorum nu. etiam notat Decius consi prima facie dicendum O. . . Crauet.consas . uia an . consis I praesupposito in in mento nu. R. Et quamuis haec opinio probatione non

egeat,cum satis dica ur fundata eo ipso, quod contrari

155쪽

a Dum nou probetur. Attamen aliquot argumenta sundamenta in medium proferemus. Et primo adduci potest ex. in .si quis fundum locati ubi qui vim maiorc minse suscepit obligaturetc pacto standum eriti nem lex in Lors Arueni. mandat.ίI Cispositi sectar commotiti quae iura cum simpliciterin indistincte loquantur etiam absque distinctione accipienda erunt. I. ae in recis de jublic

am remacr.

Secundo adducitur. Indefinita aequi pollet uniuersali. pluribus.de de s ubi Barsic in c.ut circa de Eleu.nu. U. Bart. in . si is qui ducenta g. item. . reb. Ab Aox. confσσ. se samento. vo a. Itaque qui casus ortuitos in se recipit, intelligitur omnes susccpisse, qui eucnire possunt. Et minus dubitandum erit, quando adest signum uniuerIale Nam eius signi cst natura, ut Omniax includat Liubemus. ae lig. s. l. a procuratore C. mandati comnes C me censu vel retiq. c. solitae. de maior. o obed. c. a. de

observ.ieiun. c. si Lemanorum 1 s. istinct. Crauett.cons. as . verba tria acrionu. nu. r. bi exemplificat in societate o- Tnnium honorum, ut comprehendantur omnia quae excogitari possunt,& in marito, qui promiserat restitutionem doti uniuersaliterit censeatur renunciasse lucro sibi debito ex statuto. Sic etiam licet in obligatione gcnera, Ii bonorum non veniunt ea quae quis in specie non obligaturiis fuisset .obligatione generalia de pignor osupra vidimus.tamen istud non procedit in obligatione bonorum

per verba uniuersalia, quia tunc omnia veniunt, Dec. in Lemnia.=cert.'et.ι sedes. de rescri I. T cons. ISy. Corn. cons λὶδ.lib. δ Aymon Crauetia ae cons ais . nu. S. vers. Tertio Corneus dicit. Hine etiam ι luit Bal in cons o si Latafuit sentenita. lib. s. quod verba, quibuscunque alijs comme

hcndant casus insolitos, ut calus belli Esais l. r. de ust.

156쪽

Praeterea in cassibus solitis non solet fieti remissio in locatione. et Iam nulla susceptione pracedente. Sicuti videmus quod propter grandines non fiat remissio in LuLombardia conductoribus pensionis,ex quo saepe cadere

nu. δp. per adducta, per Catia cons. nu. I. M.f. ubi asserit locatorem non teneri de casu, quem potuit conductor facilime praeuidere. et quid solitus erat eueniret Dn

cons. pr. nu. Ir. s. odectequenti inundatione idem firmauit Francis. Burs cons. Ir .secie acri talis en .nu. ..

nu'. Quin' quietatio generalis trahitur etiam ad bona ignorata dc occultata. l. tres patres depact. Et quamuis contra eiusmodi pactum liberationis detur exceptio doli attamen illud ideo est, quod ibi dolus interuenerat in occultando. Itaque dolo cellant operabitur liberatio etiam quoad ignorata' incogitata. Et facit tex. in .sib praetextu. C. de transact. Et ratio est, quia licet in specie non fuerit cogitatum, censebitur niuersali, hac liberatione in genere cogitatum, cum omnia comprehendantur verbis tam generalibus, uniuersali bus, de omnibus, quae excogitari possint, vel saltem de his in genere debuit praecogitare Alex.cons 4. lib. . Corn. cons. l. . . s. Pari in I si certa C. eis usa Nec ulla lex hanc distinctionem ea suum solito rumin insolitorum introduxit ergo nostrum non erit Idistinguere, i. si is qui g. virum.de reb dub. I. g. se generaliter delegat. tr.est. auth Das Q communia.desuccess. l. Ra-I . ad SC. Trebel far in I. cum sicimus. C. de agric incens. Atque hanc opin .esse rationabilem, ciccundum men tem partium probat. Dec. ons Irim ferie dicendum μ. - . Qui

157쪽

SEPTIMA. 6

6. Quinimo si contrahentes supcrcasti sortuito insolito, in specie vel indiuiduo interrogati fuissent, promisssione 1 noli abstinuissent. Nam promittens ortunae hoc commisit, non existimans talem casum euenturum. Igitur

ei imputandum est, qui contractum fato ac fortunae cona. misit,cum alio modo sibi prospicere potuisset. Itaque casus quotquot accidere poterunt, pro expressis haberi debent, per Limctale pactum g m. de paci. Nihil igitur facit 3 3 Ripae ratio in tract. de priuil .pe ZviIuprasubnu.I. mouui min. dum ex eo Bar distinctionem desendi existimat, quod non fuerit cogitatum. Et quamuis ibi conetur respondere argumento Balae quod omnis casus sit insolitus, considerando, quod casus λrtuitus insolitus & non prouisus dupliciter dici potest Primo in specie, ut in genere cogitari potueritanin quando euenire potuit Et in his terminis putat procedere dictum Baia. Secundo mo do potest dici sobtusa improuisus nec in genere, nec in speciς ut quia in imaginatione suscipientis calum verisi militer non cadebat,& ita putat procedere opin Sar. Et ante eum hoc tradidit Cornem consi, licet Hose lib. . Prout autem Bar. distinctio emcta est, ita quoque haec cocordia,quis enim probabit, quid fuerit cogitatum nec ne. Et quis iudicium ad simplicem partis allegationem iudicabit, quis itidem hominum cogitationes in genere vel in specie conclusit, unde obligationes oriri vel non oriri

soleant cum ea quae in mente sunt retenta dicantur ab Ortiua, tutius sit verbis insistere, quam incertis inhaerere coniecturis. Et Iason in cons Io . Attingam in praestenti consultatione,versnec hui undamento, defendit consulen- quo hanc opinionem contra Bar asserens eam communem, doquod legendo semper solitus fuerit tenere , rese

158쪽

Aa ruo Bar.qui hanc distinctionem inuexit, est communiter recepta, Meam suo iudicio comprobat Iasis d. g. quam sum. nu. 32. ubi clatis verbis inquit se tenere opin Bari quam etiam quibusdam iundamentis exornat Qeom. Probat. Ex quibus apparet Iasonem non bona fide consu-Iendo ibi egisse, eamque opin. communem dixisse quae non est, seque in lecturis idem termisse, cuius contrarium manifeste ob oculos obuersatur. Idque eum auiditate auri secisse dubium planc nullum est. Itaque opinionesiam consulcnti quacunque ratione potuit ac comis da Mit, 'qua de causa non immerito de inconstantia reprehendendus. Et idem videtur de sententia, Rari sentire Gozaac sconsa I in causa conductorum Da j nu. Castrensis has

difficultates sentiens, incon .hro .vise puncto contrastipto.

tauit, in dispositione negativa. Sed neque in negativa ne que in affirmathia procedere ex iam dictis facile linuebit. Quaecum sint eiusmodi, manifeste sane apparet quam male a magistro duce auriga nostro Bariolo vecti per quas ambages anfractus defatigati fuerimus is Ex hac itaque Barioli es a ista distinctione iactum est, ut susceptio casus fortuiti nullo sere casu vim atque effectum habuerit, quod eiusmodi conuentiones prorsus inualidae, Melusoriae redditae fuerint, contra tot ex pressa,& dilucida legum capita. Hinc tot consiliorum ac responsorum edita sunt volumina, ut ferme omnisca , sus fortuitus,habitus sit pro insolito. Itaque lex in

..consas .visis est accurate ponderatis. nu. Io. vol. r. consuluit, quod suscipiens casum ortuitum non teneatur incalu magnae siccitatis, cum tamen siccitates adeo rarae notatu

159쪽

s , pro M a. a sint. Sic quoque idem Alex.in cons. Ior exsecta verbis3 sument .nu. io sis casu pestis,cum cilla lues adeo raro coiitingere haud soleat. Similiter quoque ornem consuluit in casu belli, si in consas. videtur in hac consultatione nu. a. vocis licet ibi adiectum fuerit, de casibus praeui sis,in non praevisis. Nisi casum paciscens esset in causa,quod bellum mou retur Nam tunc dicitur in culpa, quae in casus suscepti

onem non venit.

Sic etiam consuluit Iacob. Menoch.confar gorosis o ali duris, Ubi in illa facti specie renunciatum fuerat catabus solitisin insolitis,etiam contingentibus facto aduersarij Λc omnibus quibuscunque casibus,quoquo etiam modo contingentibust,cogitatis, non cogitatis,cum ita.

ramento.

Nec pro comprobanda eius sententia quicquam' faciunt tradita, . Guasio.de Seissio. I. interdum. g. Ex naustagio.ri acquir. Us m sequitur August. Bero. - . Ias.ubi voluis,quod renuncians omni iuri per quod co-tra promissa quocunque modo venire possit, non idcirco censeatur renunciasse casibus insolitis de quibus verisimiliter, Mne in genere quidem fuerit cogitatum. Loquitur enim ibi in renunciatione generali, quando quis renunciat omni iuri per q-d contra praemissa venire ponat. Hic vero versamur in renunciati ne casuum fortuitorum,solitorum, insolitorum, pra cogitatorum, non praecogitatorum cum iuramente Meoque inde ad hunc casum adeo praegnantem nona

cte sertur.

, Non facit secundum argumentum ab Aquensi adductum , quod 'generalis clausula non petatuae contra naturam contractus, Nam minime com

i ceditur,

160쪽

creditur, prout etiam in superioribus dictu est, Quod susceptio casus fortuiti, sit contra naturam , sed potius prae

ternaturam contractus.

Praeterea pacta contra naturam contractus valent 4 3Vnde videmus, quod pacta contra naturam laudi apposita valeant, ac sint obseruanda. c. I .de ob tr.a Capitan. inuis. c. ea lege.s de sudfuerit controuers. inter Dem. O Agn. c. r. eoud. Et est text.in materia damni infecti, in Laamni. g. cum parieIem de damn . insect. st cons III. Ciseca id quod rimo quaeritur. lib. I. Rom. con , o viso Themate. Imo est contra dispositionem iuris, quod renunciatio casuum fortuitorum non valeata Prout satis fuse in quaestione sexta demonstrauimus.

Et hanc doctrinam Aquens reijciunt, Neui. cou si loquebar de testiment'. r. ar. Oppoc iminata.

Neq; nobis vlla mouet dubitatione , quod ille qui . ,

tam praegnantibus clausulis casus fortuitos cogitatosin incogitatos, prouisos' improuilo suscipit; cauum belli, quod tunc pluribus teporibus eo loci exarserat,in admo- cluircqirens erat, non censeatur in se suscepisse; Nam rarum non est, ut etsi paci Matio sit facta, leui tamen ex cau-1a denuo bellum exoriri possit. ita, ut adhuc bello quasi prae oculis obuersante, magis sibi paciscentes praecauere voluerint, cum etiam Apra quaesione quintanu. ιν ostendetamus,damnum non resarciri eius casus, qui prae oculis erat. Infestabantur enim Cunienses, Dux Subaudiae, ab inimico potenti, ut praeter spem nihil contigerit, ut 1

obsidione cincti fuerint; Quod autem ipsi in causa fuerint, nulla plane ratio luadet, alioqui haud dubio ab illo consultore diligentissimo adducta suimet; Nec etiam verisimile est, quod potentiori,Dax Subaudiae, qui diuturnis bellis