장음표시 사용
111쪽
ino IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA.
accipit esse, cum caula definiatur id,, quo aliud esse accipit. Occurrendum erit animam ii tellectivam reserri ad corpus tanquam ad causam materialem, & tanquam ad id, non , quo, sed in ordine ad quod accipit elle. Sic enim causae notio accipi debet,cum relatum transcendens dicitur referri ad aliud tanquam ad causam, nimirum ita ut causa, fuso significato,dicatur id, a quo, vel in ordine ad quod res accipit esse: dummodo tamen id sit aliquid prius.Nam etiam relata secundum esse,cum secundum suas naturas ad aliud reserantur, obtinent suum esse in ordine ad aliud: verum quia sunt simul natura , illud aliud non est quid prius. Aliis placet non omne relatum
transcendens vendicare causam pro termino. Qua de re sibi. Ad . Ad quartum, licendum animam coniungi corpori propter sub- minet stantiale bonum totius, ut videlicet ex ea via, cum corpore species Ebata, b mana compleatur; itzmque propter accidentariam quandam sui: tu . ipsius persectionem,nimirum ut perficiatur cognitione intellectiva naturae suae cogruente,quam senruum ministerio acquirit;hic enim
intelligendi modus semper ei naturalis est. Nec ossicitquod Eim , corpore abscedit,ex influxu superni luminis stientia haurit id enim
magis ei ratione abiunctionis a corpore, quam merito speciei hu
Ad i. Ad quintum ut pateat quid respondendum sit,obseruandum est,
ni - Vnionem animae cum corpore tripliciter sumi. Primum, pro actio- ' 7 p iari lio anima corpori unitur. Secundo, pro relatione coniunctio-
cI Dis nis inter ipsa. Tertib,pro huiuste relationis tandamento, quod nis, a. hil est aliud, quam caulalitas sorinae & materiae, id est, formam tradere sese materiae, ipsam actitando & perficiendo , vicissimque materiam subiici serinae, excipiendo eam, fouendoque ita ut ex hoc
mutuo complexu totum emergat. Poreb unio primo & secundo modo accepta accidens est. Tertio modo tarapta, est modus qui-
dam, qui neque accidens, neque substantia simpliciter dici debeat, Cur anima sed modus substantiae , ut in Physicis diximus. Ad argumentum
'V'i igitur dicendum, licet unio primo & secundo modo accepta acci- ὸq. 6. . ,. ' dens sit, non proinde tamen animam uniri per accidens corpori, quia unio per accidens non contingit ex eo, qudd actio uniendi, vel relatio sint accidentia, sed ex natura,& conditione eorum, quae copulantur, cum eiusmodi sunt, ut in unum simpliciter coire nequeant , quod in re proposita non accidit; quandoquidem anima,& corpus simi actus, & potentia eiusdem generis, habentes inrer se naturalem habitudinem, proportionem ad condendum unum um quidpiam si1bstantiale, vi superius a nobis dictum est. Quod verb sep- ' tertiam vitionem spectat, esto anima cum , corpore abscedit ia 'Ab eam deponat nec enim solitaria materiam actuat,aut perficiu non satιa amin idcirco tamen aliquid ei de propria substantia, vel essentia deperit; quia modus ille, uti diximus, nec accidens nec substantia simpliciter est , sed modus substantiae, qui modi, integra rei et sentia,adesse, abesse queunt. Id,quod tum aliis exemplis videre est, tum in aquae
112쪽
aquae gutta , quae seorsim existens suppositum est; cum verb alteri aquae unitur suppositi rationem habere desinit, sicque amittit mo- p inlisium dum illum in quo principium suppositationis consistit, qui modus nec accidens, nec lubstantia simpliciter est ; ut de causalitate formae dicebamus,sed modus Cibstantiae.
AE S T I O V I LVtrum animae rationis participes ad numerum hominum multiplicentur,an norat ARTICVLVS I. De lisgenesi se de unitare formae a Uientis, quam nonnulli finxere.
V AE suerunt in re propositaphilosophorum senten- r sementia. tiae.Altera Empedoclis Pythagor ,Platonis,Apolloni j Tyanaei,& aliorum,qui absurdam quadam ἐυ--,id est,transanimationem indoexerui, asserentes hominum animas, in ab unius corpore excesserint, in aliena corpora certis annorum spatiis demigrare,non hominum tantum, sed ethun pecudum. Hinc Pythagoras aiebat se fuisse Euphorbum, cui pectore quodam haesit in aduerso grauis hasta minoris Atridae.Et Empedocles se olim piscem suisse suis carminib.cecinit.Inde quoque ortum habuit dogma illud Pythagoraeorum,qui invium scelus esse praedicabat pecorum carnibus vesci, ne ut d Tιrtu Ztullianus in apologetico contra gentes c. 8.ait,bubulam de aliquo proauo quisquam obsenaret. Dissilium tamen est inter auctores nutri Plato re vera posuerit transimi grationem inimarum etiam in corpora bellu inaon in humana duntaxat.Plutarchus lib.3.de placitis c. 2G.Plotinus Enn. 3.lib. .c. 2.D.Nemesius lib. de natura humana c. 2. affirmant. Negant Iamblichus,Proclusaeorphyrius, & alij ut Alberi. 22.de animalibr. p. c. s. aientes id tantum secundum allegoriam dici a Platone.Quod colligere nituntur ex Crarylo, Theaeteto, Phaedone, & ex epist. ad Dionysium. Qua de re scripsimus lib. 1. deo dc interitu cap. t i.q. .art. i.Lege Plutostratum invita Apollo- Phiostrat. ni j,Laertium in Pythagora,Porphyrium in lib. te abstinentia.Ere rem de transn ratione animarum scripsit Herodotus ab AEgyptiis ad Graecos manasse. Quem postea recepere haeretici Albanentes, &Albigenses, quos coarguit D. Athanatius libr.6. de beatitudine filii Dei, docens id esse contra fidem. Sed relicta huius sententiae absurditate, quae iamdiu exoleuit, de inter poetaru sabulas versatur,occurrit alia unitentia existimantium in disciplina Aristotelis ponendam esse via duntaxat anima liuel - .
113쪽
io 1 IN II. LII. ARIST. DE ANIMA.
lectricem,sive unum intellectum,qui omnib. hominibus assistat,ut solis lumen uniuersitati sic enim Aristotelem interpretati sunt eiuς
discipulus, & scholae succeitor Theophrastus, Themistius, Simpli-
suscipitur citis,Auerroes, aliique non pauci; ctu non omnes eodem modo de huiusmodi intellectu locuti suerint. Quoniam autem Averroes r. huius operis comm. 1.& in destructionibus destructionia contra AugaZelem, placitum hoc& Peripateticum,& Vcrum esse multis argu-sent Mia mentis defendit, cu eo nobis disputatio crit. Contendit igitur Arabs Auer pic- unicum tantum dari intellectum separatu quidem re a singulis hominibus sed eisdem assidentem, & coniunctum per imagines, quae in cuiusque phantasia insident; atque ab Lis imagini b.eius luce cotilustratis ait trismitti in ipsum intellectu intelligibiles serinas, quibus ille consignatus rerum notiones capiat. Sicque fieri ut nos per Eiu e- eiusmodi intellectit in separatu intelligere dicamur. Addit etia, qua- dam consecutionis serie de absurdis absurda colligens,inima intellectrice non ei se vera hominis serinam nec homine per eam citentialiter a belluis distingui, sed per aliam serinam,quam cogitatricem nominat: & ad hanc pertinere vult cognitionem singularium, hanc cum quolibet homine prodigiti,unaque interire, & hominu numero multiplicari. Postunt aute pro huiusmodi figi icto hae rationes adduci.Vnumquodq; Vt est,ita operatur,cum actio sequatur elle;atqui intellectiis habet per se operatione sine corpore; siquide percipit res uniuersales,& i materiae consectio abiunctas.Non est igitur unitus corpori. Deinde,que,d unus latum sit,osteditur. Primit,quia multitudo,quae
est secundum numeru,non couenit nisi formis,quae pendet a materia. Ite quia ad illustrandii omnia spectabilia at est una lux selis; ergo .. ad illustrandii omnia intelligibilia sussciet lux unius comunis intellectus. Item quia comunes animae pr notiones,& ei fata n quς om-y- nes consentiat,non aliutasse quam ex uno,& comuni intellectu, videntur prouenire. Rursus, quia nisi cadem esset omni u intelligetia, nec praeceptor docere,nec discipulus addiscere quicqua pollet. Vel enim eadem numero scientia, quae in magistro est, communicatur discipulo,vel diuersa; non diuersa alioqui una scietia aliam procrearet,ut ignis ignem qui tamen operandi modus non nisi resus physicis conuenit:communicatur igitur cadcm scictia. ac proinde unus
idemque est magistri & discis usti intellectus.
IIem μεν- Iam vero quod haec fuerit Aristotelis mens probatur. Primit,quia huius operis c. s.text. i 8. comparat intellectum lumini , videlicet, quia phantasmata splodore suo collustrat ad modum antea explica-ν. t. rum. D inde, uia 2.de generatione animaliu c. 3. ait intellectu soris aduenire,id est, non elle insusum corpori, sed extrinsecus assidere. Postremo, quia cum eius sentetia mundus a temus sit,& animus intelligentiae particeps non intereat nisi unus tantumodo Aret intellectus,existerent nunc nota infinitae animae cotra ciusdem placitum
in s. Physicae auscultationis librossit hoc quide argumentu permo-
114쪽
uit etiam ad praedictam intellectus unitatem in Aristotelis doctrina Aollit hic afferendam, non paucos e recetioribus Peripateticis: in quibus sunt Thomas Anglicus,Achillinus, do,Iandunus, liradulanus, Zima- ,Vicomercatus,& quidam alij. Eodemque adductus Besario non minus in Aristotelica, quam in Platonica disciplina eruditus libr. s.
contra Calumniatorem Platonis cap. o. statuit alterutrum ex Aristotelis dogmate concedendum ; aut unicum cile intellectam immortalem aut plures, omnes morti esse obnoxios. Est tamen inter hos auctores dissidium. Nam quidam putant de mente Aristotelis Et pia ponendam esse in omnibus hominibus unam eandemque si, ain cum. assistentem,ut diximus alii in sormantem, ut Mirandulanus libr. 31.
de euersone singularis certaminis seel. i. & libr. 3 3. scct. 2. & 6. de Actullinus lib. de intelligentiis.
Refigitur error commentatoris ponentis unum Xuntaxat inteLectam, se ormam . Odentcm.
AE c tamen Commentatoris,seu commentitoris potitis Auernu/ de unitate intellectus sententiaiaded stulta est, ut meri- to Scotus iii q. d. 3 . q. r. dixerit dignum est e Averroem, qui ob has ineptias ex hominum comunione averruncetur. Alij vero hoc eius figmentum monstrum vocarint, quo nullum maius Arabum sylvae genuerim.Certe hoc unu iqi est e debuisset ad eos coarguendos, lut liliu Rois tanti faciunt, ut eius animam, Aristotelis animam este dicant. Ac primum istiusmodi dogma,qua ex parte negat animam intellectivam est e veram,ac propriam hominis sortia ,satis a nobis tu periori quaestione consulatum fuit: sed in seper addi nunc illud potest, quod ii Socrates per solam animam sensu praeditam insita spe- Nemon e cie constituitur,cum illa intelligendi gnadum in te non includat nee t ad eam pertineat intellectus, nisi prout ei interiectu phantasmatum copulatur,ut fingit Aucrroes, sequitur hominem ultra animalis na- turam non assurgere, nec esse intrinsece animal ratione praeditum quin potius bellua experte iudicis,& rationis.Quatenus vero ea uen Nε estentia omnlb. honunibus eadem numero anima, eundemque intel- 'm ιρ-
lectu attribuit,hoc modo refelli potest. Si omniti hominu una esset ζ'
anima,vel illa per omnes uniuersi partes comearet,ut anima mundi Hatonica,vel certis locorum regionibus cocluderetur. Prunum di- i. Rati ei ci non potest,Vt lib. 2. de coelo ostendimus , cum eiusnodi animam χ λ Platoni in fictitiam ese demonstrauimus. Si detur sieeundum . sie qiuturnon ubique terrarum hominum phantasmata ab intellectu illustrati,atque ita non posse ubique homines intelligentes cile. z Secun
115쪽
io IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA.
Secundbantellectio est actio immanes, maximzq; vitalis; necesse est ergo,ut ab eo,quod intellipere dicitur,oriatur in coque maneat: ac proinde neutiqua poterit facultate in alio existente administrari. Terti O,Etsi candor parietis luce solis illustratus sui similitudinem ad aspectum mittat, non iccirco tamen actio videndi parieti attribuitur , non enim parietem videntem, sed visum appetamus : ergo quod species intelligibiles a phantasia Socratis in intellectum illum possibilem transsundantur,non sat erit,ut Socrates intelligere dic tur,nisi intelligendi principium in se cohibeat. Quarto,Cum phalasnata,quae Alexader,& eius Bucephalus enfingui eiusde esse speciei possint,vtpote si utrisque eaede res cognitae repraesciitctur,non minus poterit comunis illa intellectus phantas natis Bucephali,quam Alexandri ad eliciendas rem imagines copulari .Quare si Auerroes itie, Alexandrum intelli ere est,quia eius phantasimatis intellectus iungitur,dicat quoque ipsus Bucephalum ob eandem causam intelligere.Itaque Averroes homo acutus,& ii geniosus intellectum bellitis donat,hominibus adimit. Quinto,Cu intellectio de volitio sint intellectricis animς actiones,si una cunctorii hominu foret anima,omnes eiusnodi actus illi inessent,sicque oporteret couenire illi pariter errore,& scientia,vitium,& virtutem,ab eademque simul honestam, & turpe actionem exerceri, eande peccati labe comaculatam esse,& coelestis,diuin que gratiae splendore nitere. Denique admittendum csset unam animam omnium scelerum,quae unquam ab homini b.comissa sunt,ream es-s de omnium poenas daturam,itemque omnium recte factoru praemia reportaturam quae omnia stultitiae,& impietatis plena sunt. Sexto,Quod unitas animam a Peripatetico dogmate abhorreat, patet ex eo,quia Aristoteles hoc in lib.c. i . text. 8.post traditam animae definitionem n qua intellectivam comprehcdit,docet animam non quodlibet corpus informare, sed determinatum sibique proprium.Quod iam docuerat primo lib. . 3. text.F3.ob eamque causam Pythagoricam pallagenesiam reprehendit.Pr tere1 lib. ia. Metaph.c. 3 .text. I 6.negat ullam animam antecedere corpus,anteced rei autem si una tantum foret: siquidem ante corpus Socratis extiatisset eius anima.Item eodem lib. c.8. text. 9. ait multiplicata materia,multiplicari formam. Denique in probi. se l. 3 o. quaest. . aperte sumit plures esse animas in pluribus hominibus. Postremo accedit ad nostram assertionem confirmandam decretum Concilij Lateranensis sub Leone io. self 8. quod hisce verbis
continetur: Damnamus, & reprobamus omnes asserentes animam
intellectivam mortalem esse,&unica in cunctis hominibus, & haea in dubium vellentes,esim illa non solum vetὸ per se,& essentialitet humani corporis forma existat,uetiim & immortalis,& pro corporum,quibus infunditur,multitudine singulariter multiplicabilis, &multiplicata,& multiplicanda sit. Contra hunc etiam morem Pro olim imbuti suetat Manichaei,
116쪽
inscribitur de unitate intellectus contra Averroistas. Magnus Albertus in tractatu de eadem re, ubi proponit triginta argumenta contra hunc errorem,& totidem pro eo adducta diluit. Durid. in a.dis .ir. l. i. Gregorias ibidem art. a.& r. scotus in dist. 3. l. 2. Henricus Gandati. quodlibeto.'. quaest. r .dc I F. Ochamus quodlibeto. r. q. ii. Hervaeus quodlibeto. i. q. tr. AEgidius libro de iii-tellectu tractis. p. a
ARTICVLVS I II. Futilia esse argumenta initio proposita.
V N τ qui rationes pro intellectiis unitate supcrius adductas neutiquam diissolui poste arbitrentur,nisi ab iis, qui Lycaeum egredi voluerint, & Peripateticis placitis neutiquam obstringi; sed multo secus res habet , possisunt enim intra Lycaeum,ac nihil Peripateticae dochrinae repugnando facile dilui. Ad primam igitur, concedimus unumquodque ut est, ita operari, sicque animam rationalem,cum a compore abscedit per se absque corporis famulatu operari, dum vero corpori innexa est nec vegetatricium, nec sentientium facultatum munia, aliisve eiusmodi corporeas actiones, nisi per corporis in strumenta obire; imo nec intelligendi actiis, licet eos immaterialipotentia edat,recipitique, sine ministerio corporis, & phantasmatum satellitio administrare; tum quia species intelligibiles c phantasinatibus educit, tum quia absque recursu ad phantasmata saltein ordinarie nihil intelligit. Ad secundam, negandum est quod assumit. Non enim principium numeralis distinctionis a sola materia petitur, ut lib. I. Met physostendemus. Ad tertiam, concesso antecedente, neganda ostconsecutio. Nam collustratio illa phantasmatum ad eliciendas species intelligibiles,quam fingit Averroes,impossibilis est,ut ex dictis constat. Ad quartam, dicendum ideo omnes in communia ei fata,&generales praenotiones couenire, quia ipso intellectus lumine conspicuae sunt. Ad quintani,negandum cst prius pronuntiatum dicet duinq; ibentiam quae est in magistro, & discipulo partim esse candem, partim diuersam Eandem ratione obiecti,circa quod versaturi
diuersam, quoad species intelli ibiles, & quoad ipsum scientiae habitum. Magistrum verδ communicare discipulo scientiam, os Ferendo ei sensibilia exempla,siaque his similia,quibus ille phantasmata
ad rei intellectionem idonea effingat, proponendoque effata con munis,& principia illi nota, eaque ad particulares conclusones applicando; atqne ita ipsam ad intelligibiles conceptiones ,& ignotae Veritatis notitiam quasi manu ducendo. Quo patet scientiam, S a Con. Com. lib. te Anima. O magi
117쪽
ios IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA.magistro, & discipulo paruatim fieri modo longe diuerse ab eo, quo causae phy sicae ei secuis suos edunt. Qua de re plenius disserui-inus initio libri 1.Posteriorum. Lege etiam D.Thomam I. p. l. iI7. ari. 1 .& lib. 2. contr. gent.cap. 7 F. Aueνrdis vi Loca vero ex Aristotele adducta alium sensum habent,non eum,m' t quem aduersari j volunt. Non enim Aristoteles intellectum vocat - si p,fesum quidpiam, & immixtum, quod semper re ipsa extra in te iam versetur, sed quδd non sit potentia ex materiae coalitu orta,
Intellectum autem propterea lumini comparat,qudd ut lux cum coloribus visibilium reru imagines elicit, sic ille cum phantasmatis concurrat ad producendas intelligibiles species in intellectum pos. sibilem inhaerentem animae, non quidem separatae, ut finxit Aue roes,sed corpori unitae,ipsumq; informanti. Ait quoq; intellecti extrinsecus aduenire,quia non educitur E potestate materiae, ut caeterae formae physicae,sed a Deo infunditur, & creatur. Denique ad ultimum argumentum, quod Aristotelis doctrinam admodum implicuit, vari solet responderi Quidam enim censent Aristotelem non negasse infinitum in rebus materiae expertibus, quae inter se ordinem non habent,ut animae rationales. Alij ipsem neque animae immortalitatem palam tradidisse,neque animarum infinitatem per spicue negasse,sed utrumq; verborum ambage obtexisse,quod net trum satis compertum haberet. Lege D. Tnom. contr. gent. lib. r. c.8i.& quae lib. 3.Phys cap.8. q. a.de hac ipsa re disseruimus. .
Sint ne omnes Animae diuisibiles,an non. ARTICVLVS I. confutantu false quorundam opiniones.
T apiareat qua in re propositae quaestionis dissicultas 'consistat, praenotandum est ex D.Tho. I.p. l. 76. t.8.& Durando in i . sentent. Iist. 8.q. 3 .in z. p. distincti nis, trifariam, quod ad institutum attinet, posse quidpiam diuisibile appellari. Vno modo in partes citentiae,siue Physicasaioc est, in materiam,& formam; sive Metaphysi- cas,id est,in genus,5 differentiam. Altero in sitas potentias, & vi res. Tertio in partes integrantes, atque extensas; quod dupliciter potest accidere. Nimirum vel ita ut id ex natura sua, ac per se extensum, diuiduumque sit, vel ita ut posse diuidi, ratione duntaxat alterius sibi vendicet. Hoc posito non adducimus in controue sana virum anima hisce omnibus modis diuidua sit. Constat enim non posse illam in partes physicas secati, cum non constet ex in teria
118쪽
. teria ,& ima: liquet etiam posse in Metaphysicas distribui, cum habeat diuerses essentiae gradus, propriumque genus, & diffcrcntiam, ut docet S. Thomas in quaestionibus disputatis qui aest. le ani-mMart. 7. Neque vero de animae sectione in suas potentias diis utra est,cum nemo inficietur compctere ei diuersas facultates ac vires,quarum ministerio actiones suas obit. Superest ergo ut inquisitio tota sit de eo,quod tertio modo sectile dicitur.Ac neque de ipsi, in tota amplitudine, sed secundum posteriorem duntaxat cons le- rationem disceptatio est. Siquidem sela quantitas primo, atque ex sua natura extensionem habet, ibi a primo, ac per te diuisionem in partes vendicat,ut alibi sitit a nobis explicatum. Itaque tantummo- db quaerimus,num quemadmodum materia, ita anima partes habeat, quae partibus quantitatis respondeant, quibusque licet ex
Porro variae fuerunt hac de re plutosophorum sententiae. Nonnulli animas omnes inscctiles secere quod placitum Marsilius Ficinus Platoni ascribit,lib. i .de Platonis Theologia,cap. 3. & lib.8.c. i. ac secundum Platonem non pol Ie formam diuidi, ostendunt Plotinus,Numenius,& Ammonius aptad D. Gregor.Nys lib. 2. de anima,cap. i .& D. Nemesiab.de natura humana, cap. 2. Idemque opinati sunt Simplicius primo huius operis text. 7. & hoc in lib. text.2o. & Caietanus Thienensis, de Senensis Hugo, quem rc cri Pomponatius in suo opere de nutritione, lib. r. cap. IO. aicias cam alle tionem non videri a ratione alienam. Verum haec sententia neutiquam probanda est, cum videamus ramum ab arbore praescchum vegetari,& frondescere,& utramque partem laceriae diuise animali motu cieri,atque adeb viuere; quod corie aliunde non prouenit,nis
quia horum viventium anima diuisione quantitatis diuidi tu r, per-r s. D. Th. rustaque diuitione,in partibus seorsim reiidet. Quod & Aristotele, hoc in lib. cap. z. text. ΣΟ.& in lib. de iuuentute, & senectute, cap. . em,' ' docet aiens anima plantae ,& quorunda animalium actu unam cile, potestate plures, qui secta viuunt. Idem sentit D. Augustinus in li
oro de quantitate animae, cap. 3 i. aliique auctores communi con-- sensu. Aduertendum tamen est ex animantibus, quae in partes secta iuunt, nonnulla post diuisonem minus diuturnam vitam ducere, quia non remanent eis instrumenta , quibus diu seruari queant. Imb & ex plantis, ut testatur Aristoteles citato lib. se iuuentute &senec . quaedam praecisis non vivunt, illae auulsone scrutatur: quia aliae plus quom hae requirunt ad sui tutelam , ideoque a matre abiunctae siccescunt. Altera sententia Pit quorundam , quos commemorat Sixtuς sen .lib. t. biblioth. sanctae annotatione 8. Item Gerandi cuiusdam,
tinet. Si enim anima intellectiva seret extensa, non esset spiritualis
119쪽
S . IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA.
substantia cuius oppositum superius demonstrauimus. Item dependeret quoad suum esse a materia, ut caeterae formae diuisibiles, o eius fluxu particulatim dilaberetur actione caloris in humidum stratiantis; licque non iam immortalis seret, sed caduca, mortique obnoxia. Plura contra hanc sententiam lege apud Durando i .dis . 8.quaest. 3. in 2.p. dist. Vbi putat cadem fide, qua tenemus animam intellectivam ei se immortalem, spiritalem,tenendum quoque non esse diuiduam,sive extensam. Non recte quoque sentiunt Iandianus quaest. s. lib. 3. huius operis, S Pomponatius lib. I .de nutritione, cap. ii .esentes sela fide te- neri animam rationalem indivisibilem esse. Namque ut physicis vi ,, i rationibus concludi potest eam incorpoream esse, spiritualemque iram im O, substantiam; uti superius ostendimus, ciseque immortalem l hiotiρη rem esse loco patebit; ita candem insectilem, atque inextentam esse argi menti, natura ipsa petitis conuinci potest. Quid autem de caeteris animabus existimandum sit,progressu statuemus.
borum auctorum placita explicantur.
Ohyyy Axi rriculo superiori duabus extremis
sententiis, sequuntur aliae duae quasi mediae. Vna asserentium omnes ac sellas animas persectorii animalium indiuiduas este, de inextensas. Altera arbitrantium om- . Des , etiam persectorum animalium Grimas extensas elle,&diui- diui Di duas, excepta rationali. Prima, assertores habet Alexandrum a. de ne i t. v 0- anima cap. t o. Magnum Albertum in summa de homine, & i. de . i anima cap. vlt. D.Thomam a. contra gentes, cap. i. & prima parte quaest . s. artici8. Caietanum ibidem. Heruaeum in primo sentencidistinct.8. quaest. . D. Bonavent. i. distinct. 8. in 1. parte distinet quaest. 3. Alensem libro I. Metaphrsc. ad textum 16. Ferrariensem T UI hoc loco. quaest. 3. aliosque non paucos. Annotat autem ad hanc marῆgenu . sententiam illustrandam Caietanus, loco citato, triplex esse serma-
' rum substantialium genus: unum carum, quae in se spectatae aeque primo totam,de quamlibet illius partem respiciunt, cuiusmodi sunt
rnaae corporum vitae expertium,Vt clemctorum, quae nullam ma- .
teriae varietatem,aut organorii distinctionem desiderant, proptere, quod apparatus omnis ad eorum G as in qualibet materiae portione continetur. Aliud est genus serinarum, quae disparem habitudinem ad totam materiam, & illius paries seruant, nimirum quia diuersa organa,& dii similem in toto, atque in partibus dispositionem exigunt, & totam materiam tanquam primum suum persectibile ita inserinant,ut aliqua cius panc seorsim in mare nequeant. Quo pacto se habent hominis perfectorumq; animantium iocinae; nec enim animus rationalis, aut anima equi abstasium pedem in r- mat. In tertio genere numerantur eae serinae , quae licet diuersi organa
120쪽
organa requirant,sic totam materia actuant, ut etiam in parte auul- la residere queant,non eadem tamen ratione totam enim materiam, inserinant,ut primarium subiectum n quo obtinent omnia,quae in suo naturali statu petunt: abiunctam verῖ,ut subiectum secudarium, ac minus ad obeundas operationes instructum: huiusmodi sunt stirpium,& animantium impersectorum serinae,quae in duas partes sectae secundum utramlibet vivunt. His animaduersis hunc in modum D. Thom. loco citato primae D No sem. partis sententiam sua confirmat.Ea serina,quae totu corpus,eiusque a partem separatam indiscriminatim respicit, diuisibilis est; quae vero . non ita habet,indiuisibilinatqui serinae omnes,exceptis persectorii animantium nesciminatim respiciut totu corpus,eiusque partem i druidua . . paratam,non autem formae periuctorii animantiit; ergo illae diuiduae sint; hae verb indiuiduae,&inextensae. Assumptione probat; siquidem compertu est in parte a toto selucta remanere Armam imperfecti animalis; non vero persecti. Vnde illius pars animali motu agitaturin doloris sensum habet: huius veth minime. Neque officit Mem raper iubd peracta diuisione membrum persecti animalis auulsum palpitet; id enim ut recte ait Magnus Albertus in sumitu de homine q-2. eis, tu is tartita 3 non ad animae praesentiam,sed ad spiritus vitales,quorum in huius membro maior copia viget,referri debet; quod etiam cernere licet in trunco,& capite hominis recens iugulati, in quibus tamen certum est non manere anima.Idem confirmat locus ille Aristotelis
cx c. a. libri de iuuentute,& senectute,& hoc in lib. c. 2. teXt.2 o. ubi inter animantia, uae secta vivunt, la imperfecta conumerat.Quod
siquis abiiciat pari ratione dici polle etia paries insecti animalis non ab anima,sed a spiritibus mouis; id ex eo refellitur,quia in Persecta animalia post dis Iectione conspici utur nutriri,S augestere sicut antea,vt patet in lumbricis, & quibus da aliis: vel saltu diutius cientur; cum tamen non plus spiritibus abundent, quam persecta animalia. Secun id , probatur eadem opinio testimonio etiam Aristotelis,
qui c.s.lib. r. le ortu &interitu, miserens de persectorii animantium accretione,docet eam fieri manente,quod augescit,eode secundum partes ta ales,non autem secundum materiales; quia stilicet pc sectae animantes dum vivunt candem omnino se rina, etsi non candem omnino materiam, ruant. Ex quo patet illorum animas apud
Aristotelem indivisibiles csse; alioqui una cum materia fluerent, ni tarenturque. Obiiciat tamen quispiam Motus animalis est ab appetitia,& pliantasia. at haec habent in animali certam,ac determinatam
sedem.Non igitur manent in qualibet parte animalis insecti ex quo
sequitur eam re ipsa non vivere.Sed occurrendum in biusmodi animantibus phantasiaria,& appetitum aliter se habere, atque in aliis; nec enim obtinent determinatam omnino sedem, unde fit ut secta
vivant; dummodo diuisio non fiat secundum longitudinem, sed pertransuersum,&pars secta,quae vivere debet, non sit admodum exigua, ait Albertus i .de anima.