장음표시 사용
121쪽
i, IN II. LIB. ARI s T. DE ANIMA.
Alteram sententiam,quae soli animae rationali ex omni b. se is substantialisus indiuisionem tribuit, tuentur Durandus in primodi st. 8. l. 3. AEgidius eade dist. quaest. Ultima,Argutinas q. 2.art. 2. G briel in a.dist. i 6. quaest. Unica. Iandi us hoc in lib.q. 7. Apolinatis quaest. 6.Toletantis q. a. t. 2.Marcellus in suo primo de anima ca. i. Thomas Garbius tract.s. q. 9. Commentator primo de substantia orbis , & 8. Phys cona. 78. In eandemque inclinat Richardus in 1. dist. i s .in r. princip. l. 2.& Vt Videtar, Alcnsis. 2.part. l. 62. membro. r. atque eam suo tempore communem fuit se testatur Caiet. i. pari. quaest. 76. art. S. Nituntur vero hi autores hisce potissimilio argi mentis. Id, quod est addictum materiae, eique penitus immersi , sertitur conditiones materiae,si non omnςS, xl ςm eam, quae materiam primo consequitur,quae est extensio atqui omnes serinae phy-scae,excepta intellectiva,hunt immersae in materiam, eique omnino astixae, tam extra illam cohaerere no possint; ergo omnes,praeter intellectivam sint extens ,& diuisibiles non iecus,ac serna accidentariae, quae materiam comitantur, praesertim cum in utrisque aequa ratio est e videatur. Secundo sermae,quae de potestate materiae excitantur,ita sunt assectae,ut pars de parte,totii de toto educatur. Sicut enim tota serina leonis, verbi gratia, non videtur prae istere inquantumlibet exigua materiae portione,ita nec putandum est totam e qualibet parte eximi;sed e toto,similiterque parte de pane. Igitur cum omnes sermae:raeter intellectivam,cliciantur de potentia materiae,omnes extentionem habebunt, ac partes, quibus & toti in teriae,& eius partibus respondeant. Tertio, Actio, qua anima, etiam
persecti animantis, tempto homine,producitur, est diuisibilis squidem recipitur in subiecto quanto ergo cum eiusmodi actio si iciem cum anima nec enim potest k sito termino re ipsa distingui; oportet ipsam quoque animam diuisibilem esse,& extentam. Quarto, Dissicile intellectu est quo pacto animaequi sit indivisibilis, neque tamen seiritalis substantia sit: atqui spiritalis substantia non est, ut potet ergo neque indivisibilis.
Solutio quaestionis, nodatio argumentorum
TR A et V ε earun' opinionum,duas articulas petiori explicuimus,videtur iam au probabilis. Quare utrius- oue argumenta diluemus , ut quam quasque volet amplectatur; etsi nos priorem libentius tueamur. Ad primum corum, quibus prior confirmabesur, respondemus sermas im- erfectorum animantium respicere non modo totam materiam,
ed etiam partem,ut persectibile n quo permanere possunt; Mi movetb persectorum haud ita se habere, ideoque in parte materiaer cister
122쪽
asseruari non posse; non quM omnes indivisibiles sint, id enim soli C rea gintellectivae animae competit; sed quia quo serina perfectior est, eo us si 'maiori accidentium apparatu, pluribus esct organis,ut in corDo- reseruetur; quae organa clim certis cedibus distributa sint,factii diui- Iisi, iliis sione cotestim perit. Quare ex eo quod anima persectorum anima- soli situr ralium partem materiae seorsim informare nequeat,non recte col lipi ρη ro tuream indivisibilem naturam obtinere; sed nobilioris notae est e. φ' si iNeque aliud probant loca Aristotelis ex c. r .de iuuent.& c. r. huturi ct si alii quibus tantummodo habetur viventia imperfecta diuisa vivere; non lium, autem eorum duntaxat formas diuiduas esse. Ad secundum,resipondetur in accretione dici manere idem secun- Ma.dum Drmam,non autem secundum materiam,quia res, quae accre- mentum sumit , scmper manet cadem secundum rationem suae si e-
, - .is. E.,. RQ muturm Π manere Verd idem secundum materiam,quia mate tia continenter fuit. Atque haec interpretatio est D. Thom. r .part. quae. Ii 9. t. t .ad 2.quam, qui sequi voluerit,dicat Aristotelem to
eo illo primi libri de ortu, & interitu non de solis persectis viventibus,sed de omnibus uniuersim loqui. Argumenta etiam, quae pro secunda opinione adducta sunt pari facilitate diluuntur. Ad primum dicendum, esto extensio sit prina
tia allectio materiae, non debere proinde omnes fornaas, quae materiae astixae fiunt,illius extensionem sortiri. Nec obstat, quod eam su- M io. . beant omnes fis ine accidentariς materiales,ut candor,& frigus,cae- raeque id genus,hae namque ita pendent a materia, ut ei inhaereat Interuentu quantitatis, atque ita magis illi addit hae sunt, mastisque eius condationes sequuntur: substantiales autem formae non ita se habent, ut perspicuum est. Ad Secundum negandum quod assumit et dicenduinque formam persecti animalis totam pr existere potentiam unaquaque parte materiae,totamque de qualibet parte educi,non tamen ut de toto persectibili;sed ut de eo,cui tota respondere possit dum corpus informat. rAd Tertiuin,dicendum actione, qua persecti animalis forma ti-uem re cum illa,& indivisibile beneficio termini,a quo 'l' MMWyi ῆς quemadmodum forma ipsa licet in divisibilis sit,est nihilominus in materia diuisibili non inhaesiue Ad subiective, ita &actio, qua ericitur. Nam quod est idem cum substantia non potest esse in materia per inhaesionem. Qua do re tib ide ortu & interim exrrofesso egimus. Ad martum res,ondetur, licet omnes spiritales substantiae in- . diuisibiles sint,non Dcere tamen reciprocare, ita ut omnes etia substantiae indivisibiles spiritales censeantur. Ea enim tali modo spiritalis substantia dicitur,quq ita insectilis est,ut immaterialis sit,hoeri extra materiam cohaerere possit.A quo chim omnes sorinae,exce-
123쪽
Sit ne tota anima in toto corpore,& tota in qualibet eius parte.
Disceptatio proposita dubitatioris.
O N vocamus in quaestionem si ne anima in sanguine,caeterisque humoribus. Iam enim primo de generatione statuimus tum humores, tum alia quaedam, etsi animalium partibus, utcumque annumeretur,&anima, & vitae muneribus destituta cile. Erit igitur quaestio de anima comparata ad corpus quoad eas tantum partes, quae vita praeditae sunt. Quaestionis vero senses est, utrum anima in Dosi,nis corpore ita sit,ut nulla pars corporis careat anima,& ita in qualibet parte,ut in singulis insit tota. Negativa pars controuersiae secundum priorem sensum spectatae . rom. suaderi potest Primum, quia anima videtur esse tantum in cerebro: tum quia congruit,ut id, quod totius corporis regimen obtinet, in cerebro tanquam in arce habitet. Deinde, quia in solo capite excit-bant simul omnes interni, externique sensus, qui rerum intelligendarum internutij,& quasi apparitores sunt. Tertio,quia ratiocinandi facultas in eis, tuorum minin s laese sunt,perturbatur,quod argumento est illic intellectum, animamque ipsam residere: non autem in aliis partibus corporis, in quibus sit idem offensionem non accipit. Rursus vero quod anima in cordis recessii duntaxat collocanda x.A rasit, inde probatur quia cor est fons vitae,cuius beneficio omnis vitae actio administratur, & a quo calor per singulas corporis partes dis-fiisus omnia membra fouet, isque viribus instruit;tum quia cor advehementes animi commotiones,Vt iram, timorem, cupiditate vehementitis inflammatur. Pro quo etiam faciunt verba illa Seruatoris nostri Matthaei i s . de corde excut cogitationes; quo ex loco Diuus Hieronymus libro secundo commetariorum in Matthaeum ad idem caput colligit, animam non in cerebro ut Plato aiebat, sed in
corde elle ex Christi disciplina.
Item,sorma debet materiae proportione respondere; sed animae 3, prout est forma corporis est ellentia quaeda simplex : ergo non res pondet ei multiplex materia, qualis est,quae organorum diuersitate constat, quare non est anima in partibus organicis. Praetere ,eadem m. videtur esse proportio animae ad corpus,quae intelligentiae motricis ad sphaerain coelestenu ergo quemadmodum intelligentia non est in
tota sphaera, i docet Arntoteles 8. Physicorum cap. io. text. 8. .sed L v.
ccri , & definito loco, ita nec anima in toto corpore. Ad Dec si
124쪽
- arteria vinciatur , non mouetur quod insta nodum cst; ergo cum motus sit index animae, videtur id, quod infra nodum manet, animae praesentia destitui. Denique indivis bile non nisi indivisibili aequatur: ergo cum nulla pars corporis indivisibilis sit,nulla ani ina indivisibilis erit in aliqua parte corporis. Accedit postremo locus Aristotelis in libro de inotu animalium, cap. .ubi perspicuis verbis edocet aminam non in qualibe t,sed cer- ra quadam parte corporis sedem habere. Animal, inquit,ita coiistitutum ei se iudicare debemus,ut ciuitatem legibus bene instructam,& temperatam: in hac enim postquam administrationis ratio senaci instituta est, nihil oportet absentem principem rebus singulis, quae serutur, interesse mino vero quisque ossiciis sangitur suis,ut mania datum est, ct aliud post aliud in consuetudine administratur,& ii stituitur: in 'unantibus autem hoc ipsem per naturam efficitur; quod singi sae lite membra ita constituantur, ut ad munera sua exequenda probe affecta sint: quocirca non opus est in unoquoque membro animam ineste: sed cum in certo principio consistat, reliqua membra, iuba illi adiungantur,viuunt,atque ossicia per naturam obeunt sua. ' Quod vero ad alteram quaestionis partem attinet, qua quaeriturnum in singulis partibus tota insit anima, probarit aliquis non ineste singulis, hunc in modum. Anima moueriar ex accidente ad motum corporis,in quo est,similiterque o quiescente,quiescit. Igitii rsi anima sit tota in singulis eius partibus, cum eodem tempore manus quiescat:& pes moueatur;& altera manus sursuio; altera deorsum agitetur; tota anima simul mouebitur,& tota quies 't,eodemque tempore contrarios motus subibit. Secundδ. Cum aliquid totum est alicubi,nihil illius extra est; crgo si anima tota sit in capite, nihil illius in pede erit. Tertio. In qualibet parte humani corporis cst tota anima hominis ; ergo quaelibet pars hominis homo est. . Probatur consecutio, quia integra hominis citentia corpore, ani
ARTICVLVS II. Referuntur varia Philosophantium dogmata, contiituitur vera sententia.
N hac quaestione non una fuit volcrum sententia, ut piari a ρέι- praeter alios refert Diuus Gregorius Nyctenus in libro sese /- ε, inde hominis opificio,cap. ia. Lactantius libro d opificio Dei eap. 1 6. Tertullianus in libro de anim MCiccro stat. primo Tuscul. quaestionum. Quidam enim animam in capite velut in arce constitueriant; c quibus Xenocrates in vottice , Hippocrates in cerebro, Herophilus in cercbri concavo, siue basi. In membranulis Strato, & Eranstratus. In superciliorum meditullio Strato Phy ficus. Alij in aliis partibus. Parinenides, Epicurus in toto pectore, Philo Iudaeus libro , qui inscribitur; con. Com.lib.de Anima. P Quod
125쪽
Quod deterius potiori insidietur, in corde. Stoici item in corde et in spiritu circa cor; Diogenes in arteria cordis concaua. Alij in abdito quopiam loco, e quo quas aranea pro rerum opportunitaterer totum corpus discurreret.
Quid verb Plato hac in re senserit explicat Alcinous in libro de
eius doctrina, p. 23. hunc in modum,Animam hominis immore leni a primo Deo suscipientes dii mortalium generum conditores. partes illi duas mortales, ut diximus, adiunxerunt. Verum ne vis animae immortalis, atque diuina deliramentis mortalibus inficeretur,in ipsa corporis arce sedem eius,ut pote trincipis omnium, statuerunt. Etenim habitaculum eius caput este voluerunt, ea figura. qua mundus est elaboratus. Reliquum corpus huic ad ministerium quali vehiculum subiecerunt. Ipsis verb mortalibus portionibus proprias singulis prouincias assignarunt.Iracundiae pe praecordia : cupidini locum medium inter umbilicum atqucalaphragma, ibique vim eam veluti furiosum,& agreste animal ligauerunt. Pro explicatione huiusce controuersiae animaduertendum est, rotum,quod ad praesens institutum attinet, sumi tripliciter. Primo enim modo dicitur totum integrale,seu quantum. Secundo,totum potestate, seu virtute, quod videlicet multas vires seu potentias continet,quae etiam ab Aristotele in his libris nonnunquam partes Vocantur. Tertio , totum cistentiale, quod partibus essentiae seu
Physicis, seu Metaphysicis constat. Nec verb illud ignorandum, animam ei te totam in qualibet parte corporis, bifariam intelligi posse. Vno modo positiuὶ, ita ut anima secundum omnes partes, quibus re ipsa constituitur, iniit in qualibet parte corporis. Altero negatiue, ac si diceretur non secundum unam partem elle in naparte corporis;& secundum alteram in alia sed quidquid habet, sue e partibus coalescat siue non, id totum in qualibet parte corporis
Sit prima astertio. Anima tam diuisibilis, qu in indivisibilis in
format quamlibet partem corporis. Haec, quae traditur a D.Thom lib. 2. contra Gent.cap. 1.& aliis Peripateticis communi consensu,
ex eo probatur,quia nulla fissistantia corporea vivit, nisi quia habet animam, quae est vitae sons,& principium. Igitur cum singulae partes corporis animati vivant; si quidem omnes nutriuntur, plane sequitur quamlibet partem corporis animati informari ab anima.Adde cum Unicuique composito naturali vita tantum insit se a substantialis, ut primo libro de ortu & iri teritu ostendimus, hecellario animarn n toto corpore esse alioqui aliqua materiae pars esset omni rina rubstantiali destituta; quod naturae viribues neutiquam fieri potest. Accedit testimonium Aristotelis hoc in lib.cap. 2. tex. 2o. bidocet animam stirpium per totum corpus litandi. - Secunda Astertio. Amma,ut est totum potestate, siue diuisibilis. sue indiuili bilis sit, non continetur tota in qualibet parte corporis. Haec ex eo patet, quia licet in materiales potentiae , quae animae intellecti
126쪽
tellectitiae inhaerent, ut interiectus,& voluntas, sint in qu is parte
corporis , sicuti & ipsa anima: aliae tamen vires nempe organicae, Potentia o
non ita se habent sed paucis exceptis,ut facultate nutritiua,quae per totum corpus silla est, pleraeque omnes scdibus disclusae, ac distin- limati et e sunt,ut suo loco patebit. Itaque anima, exempli gratia, secundum aspectum in oculis, secundum auditum in auribus, secundum phantasiani in cerebro insidet. Obiiciat tamen aliquis; omnes in uniuersum potentiae inhaerent
in anima;ergo non recte discrimen illud inter potentias organicas, & non organicas constituimus. Probatur antecedens, quia omnes potentiae fluunt' ab anima, idque per actionem immanentem si
enim fuerent per actionem transeuntem,lam earum emanatio non
Lib. r. cap.r. impropric, sed proprie actio diceretur, cuius oppositum docuimus Obis L. H- in Ph3 scisὶ atque adeo necesse est ut omnes potentiae maneant in ipsa anima. Nonnulli, e quorum numero est Iandi us hoc in lib. quaest.7. concedunt omnes potentias recipi in anima. Sed non ita cit: nam cum potentia: ex communi philosophorum doctrina aliae sint materiales & extense, nimirum quae organicae dictuatur; aliae immateriales & inextensae, sicuti & utrarumque operationes; fieri nequit ut organicae inhaereant formae indivisibili, sed necessario recipientur in materia, non quidem nuda, sed ut connotat organa,&vt est sab se a substantiali,ad eum modum, quem primo de ortu es interitu disseruiinus. Ex qua etiam disputatione facile erit perspicere non inhaerere potentias organicas in toto cornposito, etsi contrarium arbitrentur AEgidius quodlib. 3. quaest. io. Caietanus de ente & essentia, p. . quaest. i 6. Soncinas lib.7.1 taph. quast. 7.& alij. Neque obstat quod Aristoteles primo huius operis, cap. 4. texta66. docuit functiones animae esse coniuncti: ex quo sequitur etiam potentias in ipso coniuncto, id est, in toto esse, in eiusdem sit actus,cuius est potentia, teste eodem Aristotele in lib. de somn. dc visit. p. i. Non inquam obstat, quia eo loco tantum significatur sentire, aliasque ciusmodi op rationes non administrari absque consertio animae & corporis , contra Platonem, qui existimauit operationes sensuum cile proprias animae, in ipsaque inhaerere. Ad argumentiun vero pro sententia Iandunt respondendum est, non omnes potentias quere ab anima per actionem manentem in ipsa anima,ita spiritales tantum. Itaque materiales potentiae fluunt peractionem transeuntem in materiam, ubi recipiuntur: nec inde sequitur eiusmodi fluxus esse actiones proprie dictas , cum sint quanresultantiae quaedam. Tertia assertio. Anima diuisibilis, ut est totum primo, vel tertio modo,non inest tota in qualibet pane corporis. Haec ex eo osten- ditur,quia cum anima diuisibilis extensione materiae, & quantitatis dilatetur, & extensia sim oportebit singulas eius portiones singulis teriae partibus respondere, atque adeo non erit tota quoad sub-
st xiam in qualibet parie corporis.Nec est Obd quispiam dubitet
127쪽
iis IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA.
nuin Metaphysicae partes animae cum anima ipsa extendantur. Nam cum ill e a rubstantia animae realiter non differant,necessum erit ad cius extensonem suo etiam modo extendi. . tis. Quarta allertio. Anima indivisibilis , ut est totum tertio modo, est tota in qualibet parte corporis, secundum rationem ver , totius
primo modo sumpti dici potest elle in qualibet parte corporis negative. Haec quoad priorem partem ex eo constat, quia cum anima quamlibet partem corporis viventis informet, ut in prima assertione ollandimus, neceis erit animam partibus carentem, in qualibet parte corporis totam cite; id enim quod insectile est,ubicunque est, tomi est. Quoad secudam vero Partem similiter ostenditur eadem nitertio ; quia cum anima indivisibilis constet partibus integrantiabus, eatenus dici potest secundum praedictam considerationem totius primo modo spectati, ei se tota in qualibet parte corporis,quatenus non obtinet unam partcm integrant ciuis Vna corporis p -- r aliam in alia.
ARTICVLVs III. Explicatio Argumentorum primi articinii.
RGUMENTORVM, quae primo articulo proposuimus,dilutio ita se habet. Ad primum dicendum, ex eo non concludi anima quoad suam substantiam non esse in singulis partibus corporis: sed duntaxat quoad aliquas ipsus potetias,sunctionesve peculiari modo quibusda eius partibus inesse; ut in capite quoad omnes externos sensus,excepto tactu,qui per omnia membra permeat; it que quoad internas sentiendi tacultates utriusque intestemis famulas, & adiutrices. Quod vero cum mininges laesae simi, iudicium perturbetur, non prouenit ex eo qubd anima in cerebro tantum insit, sed quia oportet intelligentem uti satellitio phantasiae, eiusque idola speculari. Vnde si ea turbata suerit, nequit anima Ossicio rationis r te de-
sit it fungi. Secundum etiam argumentu tantummodo conficit animam
esse in corde t in sonte caloris, & spirituum ossicina, ac sede appetitus sensitivi, , quo variae perturbationes oriuntur; non verb illic ρ- duiua cat secundum informationem et . Ad tertium dic, si formast quidpiam unum secundum essentiam, esse tamen virtute multiplex ob virium, quas ex se prosundit,ubertatem debque ad eorum ρω i ossicinam distinctis organis egere. Ad quartum, Cum quaelibet pars Viventis vivat, oportere in qualibet eius parte esse animam, at coclum non est vivens, nec intelligentia corpus coeleste informat, sed ei tantum,ut motor assidet. Ad quintum, Idcirco arteriam ligaram infra nodum non moueri , quia motus arteriae est a motu cordis, qui per constrictionem impeditur, non aute quod insta nodum non maneat anima. Ad sextum, Indi uisibili quantitatis non posse
adaequale res dereti indivisibile. Verum indivisibili substantiae,
128쪽
cuiusnodi est anima, cum virtute diuisibile quidpiam iit,posse diuisibile respondere; quod etiam patet in angelis, qui indiuii biles cum sint,in spatio tamen diuiduo existunt. Quod ad locum Aristoteliscitatum ex libro de Animalium motu spectat: Simon Portius libro
de mente humana cap. 7. colligi ex eo putat animam secundum Aristotelis sententiam non es le in toto corpore : sed non recte sentit. non enim Aristoteles illud pronunciat de anima secundum suam substantiam,sed quoad potentiam motricena, θ qua inibi erat qua - stio. Hanc verb statuit in corde ut in omnium vitalium functionuni principio,ac fonte. Ad primum vero eorum, quae secundam quaestionis partem attingunt, respondet D.Th.in a.d.;7.q. .art. I. Capr.in 2.d. 2.q. I .art. 3. & Caiet. ad art. 8. quaestionis 76. primae partis mota manu, animam nec per se, nec ex accidente moueri; quia immateriales sub- Mima. mesa
stantiae nullo pacto subire motum dicuntur,nisi cum id , in quo de- set finitive sunt,mouetur:amma vero non est definitiue in manu. Alij. in quibus est etiam Diuus Thomas de spiritualibus creaturis quaestione unica, ticulo quarto ad 7. Egidius in primo d. 8. a. parte distinctionis principio quaestionis tertiae, minime absurdum putant concedere moueri simul animam,& quiescere, cum ipsa in se eius modi quietem,& motum non recipiat sed diuersae partes corporis, quas insormat, quanquam id in iis, quae per se mouentur, aut quomodolibet in se motum recipiunt,fieri nequit.Alij dcnique fatentur
animam moueri per accidens ad motum manus, negant tamen i
mul quiescere, quiescente pede. Nam clim quies iit priuatio , quae absolute motum negat,non dicetur,inquiunt, ima quiescere, nisi totum corpus,in quo est,motu vacet.Ex his tribus solutionibus etsi nulla omnino displiceat, prima magis placet. Ad secundum,negari potest in primis antecedens. Vt eniim res alicubi tota cile perlit be tur,sat est nihil illius non esse ubi tota contineri dicitur: vel a mi itatur, in iis tamen,quae alicubi definitiue,aut circunscriptiue scintivi in primo,& adaquato suo persectabili; quo pacto formae indivisibiles non sunt in qualibet parte corporis. Atque haec solutio est D. Thomae in qu stionibus disputatis,quaestione de anima,art. I o.ad 3. . Ad tertium neganda est consecutio. Non enim homo dicitur id, Non quili quod constat ex anima rationali, & quacunque materia, sed ex ea, ιο- quae si primum, dc adaeqilatum persectile, quale non est pars ma-
129쪽
iis IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA.
T enim . 'eum ex ossi ris. Altam traditurus auimae definitionem quae animarum species distinctius explicet, mellio sum, modumque doctrinae statuit, uti facere consueuit cum grauis controue: sia existit. Ait Ggo velle se ex obii uris natura,sed nobis notiori b. ad ea, quae secundum rationu magis nota sunt, yrogredi tradereque definitionem, quae causam cotineat. Opor et enim uo solium quod irast, sed cur sit declarare. Quae autem dicatur ii bis. quae natui a notiora, obicuri orave satis longa discimtatione in primo Pluscae Auscultationis libro exposuimus. Tria defui- Nunc autem defini- tionum ge- tionum. Definitionii tria
Quaedam per causam finalem , vel ei scientem. Aliae utruque cause genus comprchendunt: de quae ex uno constat genere dicit ut interdu conclusio, prout detnonstra-n uisio ebia uir per alia ara interdum medium, prout aliam detrionstrat. Quae antem exii tui ἡχ δε- utroque coalescit, api latur demonstratio politione tantum, seu collocatione dinj. r. ferens quia continet mςdium & conclusionem, ex quibus demsili ratio coagmen- eaus . Am3 tari possit, accedente seria sillogistica. Talis est ho: definitio, Homo est animal st=.it, ', apta Ixioni L patriceps,constan corpore in ccctum coecto: poicit enim ex ea confici de
eliatur. monsitatio, qua causa materialis per formalem, seu quali sormalem de homine ostendat ut, Lune in modum. Omne animal panictas rationis constat corpore ine intum erecto sed homo est animal particeps rationis ergo constat corpore in coelum et edio. Propositum vero Aristoteli est talem animae definitionem tradere, vetex illa N: ea, quam superiori capite astignauit, fiat x na, quae sit demonstratio positione Afigerens: ita nimirum, ut una ex alia demonstrari possit.
ag quale area complectes. Est autem Quadratu veto est figura item l llam se m quadrangula syra quia agularis A qua agulatis habes omnia la- DG pos duoru lateriam an qualium, Ut A. ltera aequaliata Iectangula ut B. l l sunt. Quadrare autem quadrangulum est inuenire quadratum aequale spatium c li I. i. nens quadrangulo . Hoc autem fit peterem. E f. o. mediae lineae inuentionem. Media li- Odratio nea est ea, quae inter latus maius qua-ouo moto in- dranguli, Δ latus minus ita se habet, Mematur. Vt quam propo tionem obtinet maius ad ipsam, eandem obtineat ipsa at in nus exempli gratia Si latus maius qua- tuot habuerit palmos, latus vero mitius unum linea inedia duos complectetur, quia sicut in durio supera: ut
130쪽
maiori latere ita in duplo superat minus. Ex media igitur linea tribusque aliis psis qualibus consectam quadratum, aequale est quadrangul dato. Talem porro li- Lu Us m neam sic inuenies. Quadranguli latus maius,5c minus qux ad punctum anguli A. . . In a. concutiebant in rectum extende de super totam eam lineam deseribito semicirculum: tum a puncto coniunctionis A elige popendicularitar, siue ad angulos rei hos lineam usque ad circun-
T enim cum ex obscuris quidem, magis autem manifestis fiat id n tum, quod est dilucidum , ac notius ratione: enitendum est rursus hoc pacto de ipsi anima pertractare. Rationem enim
dii initivam non silum essesignificare, ut compi ru dicere distinitiones videntur, sed etiam in ipsi
carium inesse, aca parere, oporter. h Nunc autem di sinitionum complum, ut coclusio se vide
tur. ς Veluti quia es quadraris,cosictis gura la
terum aequalium angulorum , rectior si aequalis a tera ex parte longiori gura : atque de initis talis T H. is. ω las ura occupat locum. At ea, quae quadrari nem inuenti nem esse media, dicit, ipsius reiprosem causam, ut patet et ignat. 4 Diramus igitur hine eonsiderationis initio Ampto animatum ab inanimato vita iungi. Atque cum multifariam viuere dicaturietiamsi iran latum Harum in sit, naei is uiuere inlud dicimui cui inest, ut intelle tira sensu,
motu loco ac tus, cr insuper motis nutrῖmenta accommodata, ct accretio decretiove. ς Luapropter
feremiam: illa igitur erit media ex qua conficietur quadratum aequale. His positis sciundum Luadratis quadrationem, quae di- dupliciter γε eitur tetragomsmus, lu- finitur. pliciter aefiniri. Uno modo definitione non reddente praedicta causam quadrationis. nimirum: Quadiatio est consectio quadrati aequalia quadrangulo , vel reddente eiusmodi causam: scilicet. Quadratio estinuentio mediae lineae inter latera inaequalia
cuadranguli. Haec enim definitio continet causam illam quadrationis. Hoe exemplum eo spectat,ut doceat Aristoteles, velle se tradere animae definitionem, quae rei causam explicet. - Dieamus iritu Dixerat se progressu nam aposterioribus, siue obscuris natura & notioribus nobis ad ea, quae natura
thodum seruat. Progreditur enim ab animato ad animam, constat vero anima tum esse p'sterius natura, quam animam; siquidem animatum.dicitur, quod Animam, to animae particeps est , denominaturque ab anima: quod vero ab aliquo deno- serim est naminatur, hosterius illo est. Constat quoque animatum esse nobis. manife- bisi notius '. , Animam, quia compositum, & totum prius menti occurrit lin- quam anitellige quoad confusam cognitionem l quam eius pars: anima autem pars est ma. eorporis animati. Constat item animatum quoad cognitionem distinctam esse ignotius narata. quam animam, sicuti S: omne totum sua patie.Procedit ergo Asistoteles ab animato explicans discrimen inter animatum ad inanimatum : videlicet quod animatum vivat, hoc est, a seipso moueatur,&actiones ab interno vitae
principio sundat. unde recte annotat simplicius vitam Graece ζ.: diEi 1 - G o - , hoc est,a seruendo,quoniam ex se & intrinsecus seruet, est hoc, alit, seu
euapropter uniuersa planta viden in vivero. Quia vita multiplieit ei di eitur: siquidem quatuor sunt vitalium operationum genera, nutritio , senso, ni Vi nas progressionisδε intelleinio: docet ut aliquid vivere dicatur, sat esse unum vi vere fatis estae opus exerc re. Vnde colligit Plantas, in quibus vitae munia minus illustria& si qua ηρ compicua sunt, re vera vivere, argumento ouod versus omnemdoci disseremiam e mi oni P. se se porrigant,& increscant. Namque natandia ad x num determinata suntixi uena v tri V-ua autem ad opposita sese habenti nam flum