장음표시 사용
151쪽
ctionem ex natura ret tuter animam
Vtrumne animae potentiae re ipsa ab ea
ARTICVLVS I. Diuerse Philosophorumsententia
A c N A est in hac quaestione sententiarum varietas. Nam Gregorius in 1. d. i 6. q. 3. Ochamus dist. 16. quaest. 2 . dc 26. Gabriel ibidem q. i. Marsilius in 1. q. T.art. 3.ac tota sere Nominalium schol tem Ma cellus in suo lib. 3. de anim. cap. 73. asserunt Potentias nec re ipsa, nec formaliter ex natura rci ab animae essentia distingui,licet anima ex varietate actionum diuersa nomina sortiatur. Ita tu e animam prout intelligit dici, & esse intellectum; prout appetit, appetitum, prout videt speetiam,stque ita ad reliquas sitas sa-Dii tinctionε cultates sese habere. Scotus in a.d. 16. q. unica sentit non distinguifo o potentias re ipsa ab anima; listingui tamen serinaliter, & ex natura vi, s),iui rei. D-BOnauciatura in I.d. q. 3. Videtur idem sentire, ait enim potentias esse idem cum anima, non tamen omnino idem per esci tiam.Durandus in I.L3. l. 2. arbitratur potentias animae vegetatricis, nimirum vim nutrienda, augendi, generandi, esse idem re cum
anima; facultates autem sentiendi, & intelligendi ab ea realiter distingui.
Argumenta Pollunt autem pro hisce opinionibus, quatenus in eo conue- ρ ρ -- niunt, quod potentiae idem te ipsa cum anima lint; haec adduci ar- gumenta. Res non nisi cogente necessitate multiplicandae sint, cum natura studeat compendio , & a superfluo quam maxime ab- horreat; atqui nulla necessitas cogit distinguere potentias ab anima tanquam res inter se diuersas.Non sunt ergo distinguendae.Probatur assumptio, luia sicuti materia,sine alia adiecticia facultate, est sua potentia passiua ad recipiendam sorinam; & accidentia, quae agunt,fiant sua potentia activa ad agendum, ita & sublIantia animae per se poterit esse sua potentia activa ad operandum; praesertim cum anima tam materiae , quam accidentibus dignitate praestet. CV matu . Corroboraturque argumentum, quia potentiae apua eos, qui ipsa; ab anima distinguunt, fluunt immediato ab essentia animae. Quare iam animam ipsam proximum earum principium esse confitcntur. Quod si ita est cur non etiam immediatum sitarum functionum principium erit i. Itein Terentiae essentiales non possitiat ab accidetibus desumi; sed rationale,& sensibile sunt essentiales disterentiae; sumuntur vero a ratione,siue intellectit,& a sensu. Igitur intellectus & sensus non .sunt accidentia,scd ipsa substantia carum rerum,quibus competunt
152쪽
Tertio. Principium operandi est potentia, sed anima est princi- trium operandi; siquidemini definiit Aristoteles , Anima est id, quo
vivimus,sentimus, loco movemur , & intelligimus; ergo anima est ipsae potentiae. Atque huius sententiae videtur suisse D.Augustinus Favet Aut in sermone de imagine casei I .ubi ait animam elle intellectum,elle memoriam, esse voluntatem; & i o.de Trinitate cap. II. ubi docet memoriam, intelligentiam, & Voluntatem non cile tres vitas, sed unam duntaxat vitam,nec tres mentes, sed unam mentem: & in ii bro de spiritu & anima cap. 13 .Dicitur,inquit, anima,dum Vegetat spiritus,dum contemplatur; sensus, dum sentit; animus, dum sapit; dum intelligit ens; dum discernit,ratio;dum recordatur,memoria; dum vult,voluntas; ista tamen non diiserunt in substantia,quemadmodum in nominibus, quoniam omnia ista una anima est, proprietates quidem diuersae,sed essentia una. - Quarto, Si potentiae distinguerentur realiter ab anima, possent . illa: seuinctim diuinitus conseruari, quod tamen repugnantiam inuoluit,ergo &c. Probatur allumptum: tum quia cum potentiae inclu8ant in sua definitione subiectum , cui inhaerent, nullo pacto abca diuelli poterunt; tum quia si extra animam cile pollent, possent etiam ita spectatae operari,atque adeo intellectus intelligere,voluntas velle,aspectus cernere Quod est absurdum. Postremo.Immediatum principium generationis est serina seb- s stantialis generantis; ergo & immediatum principium nutritionis, quae est quaedam partialis generatio ; & ex consequenti etiam immediatum principium accretionis erit eadem substantia;chm accre tio non exigat potentiam 1 nutritione distinctam. Assiimpciam probatur,quia ni bitantia non nisi a substantia esset tuti alioqui si ab aecidente,sue tanquam a principali, sue tanquam a minus praecipua causa fieret aliquid ultra litam speciem,& naturam ageret,quod alia surdum est. Quare non videtur negandum saltem potentias animae vegetatricis elle idem re cum anima,vii Durandus assercbat.
bd in Proposita φυσonesentiendumsit.
M puro τε no A tamen est sententia Dahomae tu aliis ab
in locis,tum I .p.q. I. t. a.Caiet.ibi de Alensis r. p. l. 61. 'memb. i. si dij quodl. 3.q. IO. Capreoli in I.d. . l. .art. r. l. Albcrti d. s. t.vit.& a. lib. de anima tractatu prim C, Caiet. capite decimo primo, Apollinaris hoc in lib.q. . Iandunt quaest.'. CV ζω. Heruaei quodlib. i. quaest. 9. & aliorum complurium asserenti tam Omnes potentias diuingui re ipsa ab anima, quod item de caeteris i.
facultatibus activis aliarum rerum intelligi debet. Ac primum, i. satis. quod nequaquam verisimile sit potentias ita esse idem re cum anima, ut nec se aliter ab ea dissideant, ex eo concluditur, quia
153쪽
t L IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA.
alioqui diceremur intellectu velle,voluntate intelligere,aspectu audire ; quod est contra communem sensum , ac modum loqsendi. a. Item; Id, quod ex se indifferens,est ad diuersos actus, oportet ut per aliquid superadditum,ad cos determinetur; scdellentia antinae in se spectata est indit serens ad quenlibet coriun actuum,quos edit alioqui cum animae essentia una sit,& actus plures, reque ipsa distincti, idem secundum idem esset simul determinatum ad plura realiter diuersa, quod fieri nequit in oportet igitur essentiam animae per aliquid ad hune, & illum actum determinari. Id verb nihil aliud est quain ipsae animae facultates,seu potentiae. Igitur potentiae sint aliquid superadditum essentiae. 8. j a is Tum vero quod potentiae sc animae adueniant, ut ab ea re ipsa P - fem -- differant, ita suadetur. Nulla substantia potest esse immediatum suae ' Eij, , α - Ἀβbsa DpPrationis principium Igitur potentia, per quam anima operatur,tia creata non est iplamet animae substantia. Antecedens non modo allerit per se v ab Auerroe. . Metaphys commento 3 i. sed videtur etiam ad men-
j. rem Aristotelis lib.de tensu capite secundo , ubi docet ignem, terram,caeteraque similiter non esse nata agere,uisi prout habent contrarietatem,id est,calorem,& frigus, ac alias qualitates, quarum interuentu operantur. Deinde prodatur idem antecedens ex eo, quia
ut substantia sine accidentibus non consistit, ita nec sine illis agit.
Item quia frustra natura tantam accidentium Varietatem, & appa-' ratum substantiis dedisset,si substantiae per se actiones suas proxime
obire pollen . Item,Elementa,quae maxime activa sint, habent ad operandum virtutes re ipsa a suis formis substantialibus diuersas, videlicet primarias qualitates,ut ignis calorem,& siccitatem, aqua frigiditatem, & humorem; ergo pari ratione inerunt animae vires ad agendum ab Grauitas is ea distinctae Idem etiam ostendi potest ex facultatibus motivis,gralem ii a forvitate,inquam,& leuitate.Nam quod hae a corporibus quibus con-
si F., neniunt,re dissideant ea ratio ostendit, quia possimi diuina victute iEj. seorsim existere sine forma Cibstantiali, ut patet in sacramento Eucharistiae,ubi postquam substantia panis desiit esse, remanet nil ulominus eius grauitas una cum quantitate extra subiectum. At grauitas & leuitas potentiae quaedam sunt naturales ab elementorum formis primo oriundae, indeque mixtis corporibus comi inicatae. Quod si hae a suis formis re ipsa differunt, cur non idem de caeteris D. Di cultatibus actinis asserendum erit. Accedit testimonium D. Dionysii, cap. II .de diuinis nominibus,ubi ait coelestes spiritus diuidi in ellentiam, virtutem, dc operationem ; quae verba indicant tria haec ei seres distinctas. Quare multo magis in anima aliud erit essentia, aliud virtus.
154쪽
x eo, quiae illis agit. , 5c app/ β proxime
CAP. II L QP AESTIO II 11. 1 3 ARTICVLVs III.
Solutio argumentorum Primi articuli. I x v A M v s igitur eorum argumenta, qui potentias ab satur. i. arganima re ipsa non distinguunt. Ad primum concedenda est propositio, neganda allumptio, & ad eius probationem dicendum , licet materia sit sua potentia passiua: &operativae qualitates sint sua vis activa; non proinde sequi animam seu lita ει posse esse suam potentiam activam ; quia elle potentiam pallium μ' non designat persectionem,sed imperfectionem potius,scuti &pa- , bis, is 'in SItem, esse potentiam activam instrumentariam denotat persc- Ii mPtamia.ctionem impersectioni admixtam, quam non est absurdum accidentariis Grinis non distingui. At cile suam potentiam activam 'Aprint tanquam agens principale arguit maiorem dignitatem,quam rebus creatis conueniat. Quo fit ut anima nequeat cise sua potentia acti- s. ι.ει-ua eum ipsa sit principale agens sermalo respectu suarum stinctio- in Mam ex num. Ad alteram vero confirmationem eiusdem minoris respon- cedit dendum est, potentias oriri ab anima per emanationem, ita tamen ut anima respectit illarum non si principale ascias,sed quas instrumentum praecipui agentis,id est,generantis, s me disicientis, uti su
Ad secundum.Rationale, & sens bile prout caentiales differen- M t. a. Di fae sunt,no semi ab intellectu,& a sensu,sed esse tradus Metaph si se
cos,qui petuntur a forma,& a materia,C qui b. cc positum coalescit. minis
Ad tertium. Animam esse principium operandi principale, & toni f. csse id, tuo praecipue,5 tanqua a radice viuintius: tale vero principi u Splutio 3. non esse potentiam,quia potentia, s si vitalis, de qua in argumento agitur, est id, quo proxime, & ut a minus principe causa vitalis operatio oritur. Neque D. Augustinus loco citato contrariam opi- D. r. aninionem asseruit, sed duntaxat in sensii causam designante, quem m/m Θ ἴρ- causalem vocat, dixit animam csse intellectum , id est, intellecthim profluere ab anima, & tres animae potentias non esse tres vita, ad 2 ' est,non sundari, seu consistere in triplici anima, sed in una tantum anima humana. Ad id verδ,quod ex lib.de spiritu, & anima citatur, dicendum id opus fals5 tribui Augustino, ut doctores Lovanienses palam conuincunt. Deinde occurrendum citatis verbis ostendi magis identitatem omnium graduum essentialium animae in unam essentiam,quam potentiaria ipsius aut inter se,aut cum eadem anima. Ad quartum negandum ullam esse repugnantia si anima eiusque Solutis potentiae seiunctim existant diuinitus. Ad primam vero impugnationem dicito multa inueniri in definiendo minime separabilia, quae tamen in existendo separari valent, ut patet in relativis veluti patre ac filio, quae naturaliter separatim dantur, & in accidentibus sacrae
Eucharistiae, quorum naturale subiectium seorsim quoque potuit a Deo conseruari,si id instituti mysteiij ratio postularet, ut Theologi
155쪽
r IN II. LIB. ARIs T. DE ANIMA.
, nanimi consensu serentur. Ad secundam impugnationem respondendum actiones vitales sicuti neque a Deo solo Vit iter elici va- Cap. me. is lent,ut plerique huius aetatis Philosophi approbant, ita neque posseclici a potentia, nisi cum haec ipsi animae inhaeserit, eique intime iisti, vir. coniuncta fuerit, cuius rei ratio copiosior alibi tradenda erit. Ad xlurimum negandum cst antecedens, ta ad cius probationem dicendum subsantiam non gigiti tanquam a causa principali, nisi a substantiae polle tamen accidentia ultra suam speciem agere,& attingere formarum substantialium productionem, non vi sua, sed quatenus simit instrumentum subitantiae generantis,ut 2.Physicae auscultationis libro copiose dilicruimus.
AE S T I O V. Distinguantur ne potentiae per actus , Nobiecta, an non ARTICVLVS L
- Xtrinseca potentiis. Solum ergo i trouersiam vocamus, num potentiae activae suam distinctionem capiant in ordine ad actus,quos edunt,& ad obiecta n
negativa. uerserum specierum : Igitur potentiae Az- specificam ex actibus. Probatur antecedens, quia unus idemque intellectus elicit actum scientiae, & opinionis,qui haud dubie inter siespecie distinguuntur.Qubd si quis dicat hosce actus differre specie, non prout eliciuntur a potentia intellectrici secundum se, ac nudesiimptased ut informata habitibus diueris speciei, nempe scientia,& opinione. Contia: Ab una, eademque imagine intestigibili elici possunt actus distincti specie t ab imagine hominis conceptus hominis, & conceptus animalis festo hic non adaequet speciem, quae hominem repraesentat atqui in huiusmodi actibus no licet recurrere ad habitusdistinctos specie,quib.intellectus informetur.Simpliciter ergo a potentia eiusde speciei egrediuntur actus specie diuersi .Quod etiam aperte liquet in volutate: a qua omni habitu care te edi poterit. actus iustitiae,& iniustitiae, oris,& odij,qui specie inter se dii serui. Secundo,
156쪽
Secundo, Idem specie obicctum pertinet ad potentias specie di- . uersas; & obiecta specie distincta pertinent ad potentiam ciusdem specie ergo potentiae non distinguuntur per habitudinemad obiectum. Probatur assumptum quoad priorem partem, quia idem color & intelligitur intellectu, & cernitur visu. Quoad posteriorem; quia candor,& nigredo differunt specie;& tamen ambo sub eandem specie potentiam cadunt, nimirum sub aspectum. Tertio , Intellectio habet pro termino verbum per eam expres. 3.sum,& rem, quam intelligimus; vel igitur intellectio capit speciem
a verbo tantum, vel , re intellecta tam im , vel ab utroque. Non averbo,vel a re intellecta tantum,cum ad utrumque terminetur;non
ab utroque, cum verbum, & res cognita differant specie, & unus specie actus non possit serri in duos specie terminos, Nullo igitur pacto intellectio distin uitur specie per terminum ; quod similiter de Ceteris actibus intellectus dicendum erit. Ex quo sequitur nec potentias distingui per actus; cum eadem sit ratio actuum ad terminos,quae potentiarum ad actus.
Polemias distingui per a 3,er obiecta,neque argumenta in aduersum adducta vim habere.
AE c tamen argumenta nihil ostant, quominus cum communi philosophantium schola tueamur potentiasi distingui per actus,& obiecta. Cuius assertionis ea potissimum ratio est, ut explicat D. Thomas I. pari. quaest. 77. artac. 3. quia esim unaquaeque potentia activa suapte natura reseratur ad actum, & obiectum ; necesse est vi in ordine ad illa rationem suam,& essentiam habeat, proindeque ri ab iis distinctionem sortiatur. Atque hinc est quod potentiae non nisier actus,& obiecta rite definiuntur. Quod significauit Aristoteles oc in libro cap .text. 3 3. cum docuit actus,& obiecta esse ratione, seu definitione priora potentiis. Caeterum di incultas non parua est quo pacto haec iustinctio sumenda sit; quam difficultatem duobus primis superioris articuli a gumentis explicuimus. Aduertendum igitur est obiectum cuiusque potentiae dupliciter spectari posse. Videlicet materialitcr, seu vires quaedam est,uerbi grati candidam,qua candidum, secundum suam naturam: vel Qi maliter, id est, secundum e ration , qua cadit sub potentiam, & ad ipsim potentia refertur, quae ratio dicitur visibilitas. Quod pari ratione de caeteris oblinis comparatione suarum potentiarum existimandum est. Deinde haud ignorabis actus, qua ab aliqua potentia una secundum spectum, egrediuntur , esto alioqui inter se specie distinguantur,ut Niso albi,& visio nigri omnes tamen subordinari viai rationi sormali specificae obiccti adae-Con.Comm. lib.de Anima. T quati
157쪽
i 5 IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA.quati totius potentiae Cib Ma in obiectum tendunt; quae ratio in obiecto visus est visibile ii obiecto intellectus intelligibile, similiterque in caeteris. At enim haec ratio formalis non virit praedictos
actus in unam dii serentiam specificam cisentialem; id enim haudquaquam fieri potest alioqui deciderent a propria natura et disserrent , dc non differrent inter se specie, quae est aperta repugnantia sed dicuntur ij actus eiusmodi rationi Grinali specificae subordinari, quatenus sub ea in obiectum seruntur. Atque hinc est quδd visio albi,& visio nigri secundum se spectatae,& prout tendunt in sup et 'mo D euliaria obiecta in se sumpta disterunt specie,prout vero seruntur in eaddim, ut si int sici ratione specifica obiecti adaequati visus,quae di-
. i. ifὸ Zis. citar Visibilita ,censentur unius specici,non quidem in se;nec enim res. υmus ra possunt in unam speciem infimam contrahi, ut diximus, sed eo p φιρη ' , quo homo, nix, quatenus ast ceta candore , conueniant in I '' vitam speciem infimam, liniatis interim intrinsecis naturarum si rum di fierentiis.l Iis ita constitutis,cum dicimus potentias distingui per actus,&obiecta, sumenda sunt obiecta formaliter;& actus prout tendunt in obiectum secundum praedictam Grinalem rationei quae ratio semper est una secundum speciem bi potentia unius speciei est.Quanquam hoc interest , quod potentia intelligendi in homine, verbi gratia,est unius speciei logicciatque intrinsece: eius vero actus spe-
. chati secundum eam considerationem quam diximus, sunt omnes unius speciei Physicae tantum, ac secundum extrinsecam denomia nationem a ratione illa tarmati,quam in obiecto reperiunt. Qui tamen alioqui secudum suas peculiares disserentias,quibus intrinsece constituuntur, possunt ad diuersas species Logicas pertinere, ut intellectio lapidis,& intellectio leonis.Petes tamen quo pacto deprehcndi ponat rationem se alem obiecti esse unam specie, ex qua dcbeat colligi potentiam esse specie unam. Respondemus id depre-Ex Vre o quo bendi ex modo, quo obiectum potentiam immutat.Ab co enim su-ρξ in miriir unitas praedictae rationis se alis. Itaque si is se cie unus sit, missat δε; . tan ratio tarmalis Obacchi, quam potentia crit Una secundum spe-hiaitur erus ciem. Vnde qui exempli gratia,omne visite habet eundem modum uionE fm immutandi aspectium iste secudum rationem serinalem est unum
se sp foecii, & iacultas videndi in omnibus animantibus est unius specier, diuersa tamen a facultate audiendi:quia aliter haec ab audibili;aliter illa a visibili immutatur. Quod in progressu cum de sensuum distinetione discremus, planum fiet.Similiter intellectus humanus est
unus specic,quia unus tantum modus inuenitur, quo is ab obiecto. immutatur, nimirum per phantasmata, quorum ope,& ministerio intelligibiles rerum imagines in eo imprimuntur. Ex quo iam facile perspicies,cur potentia a praedicta ratione formali intrinsece,ac Logice sipeciem capiat: & tamen actiones eius lem rotentiae non nisi physice, & extrinsece convcnientiam in una quasi specie ab ea mu- .
tuentur. Nimirum quia ratio illa immutandi per se primo, ac dir
158쪽
ctb pertinet ad potentiam quae immutatur,non ita verb ad actiones
potentiae. υExistit tamen adhuc circa haec dubium minime dissimulandum, videlicet qui fieri possit, ut v. g. intelligibilitas sit ratio una secundum speciem, com praedicetur in quid de multis intelligibilitatibus
specie distinctis, videlicet de ea,quae conuenit lapidi, ca,quae competit leoni, quae non possitiat non specie differre,sicuti & actiones intelligendi, litibus,attinguntur. Sed occurrendum intelligibilitatem squod de caeteris ciuunodi rationibus formalibus asseren- ' dum erit; bitariam accipi: nimirum ves ab lutb , vel ut concernit ira. modum immutandi potentiam. Si iuxta priorem considerationem spectetur, dici de multis specie differentibus, nec ita tribuere unitatem specificam nolyro intellectui: si iuxta posteriorem, este speciem infimam, coque pacto talem unitatem conferre potentiae. Hunc in
modum videtur nobis intelligendum philosephicum ei fatum dedistinctione potentiarum per actus, & obiecta:alioqui passim inexsilicabiles nodi in eo occurrunt, in quibus declarandis multi frustra
Ad i . igitur eorum, quae initio prorosuimus reiecta quorundam LGlutione, quae in eo asserebatur dicendum, licet intellectus actiones sipecie diuersas edat, similiterque voluntas, omnes tamen actus intellectus quatenus tendunt in oniecta,ut stant sub ratione intelligibilis induere rationem unius species,& omnes similiter actus voluntatis ut seruntur in obiecta,quatenus spectantur sub ratione vos libitis,ac secundum istiusmodi considerationes,actus intellectus tribuere seeciem intellectui,& actus voluntatis voluntati. Ad secundum,obiectum, quod materialiter sumptum est viatus speciei,sertici posse diuersas rationes se ales specie distinctas; nam color prout cerinitur rationem unam visibilis: prout intellectu percipitur,rationem unam intelli3ibilis obtinet; similiter duo obiecta, quae materialiter Bectata specie differunt sub unam rationem se malem venire pollunt,ut candor,& nigredo sub visibilitatem. Ad tertium,quosdam esse terminos, ad quos actus ordinantur,ut 3 aedificatio ad domum,intellectio ad rem intellectam;alios qui ordinantur ad actus ipses, ut verbum mentis ad intellectionem : ideo benim verbum efformatur, ut per ipsum res uitellectui repraesente- , ἡ ', --.itur. Dum igitur actus speciem 1 terminis accipere dic
tur, id de priori genere terminorum intelligi debet,h enim fiunt,ad quos per se actus respiciunt,& ad quos transcendenti habitudine reseruntur.
159쪽
i S IN I l. LIB. ARI s T. DE ANIMA.
CAPITIS C FARTI EX P LAN ATIO. Ee s. s. Enumeratis superiori capite mimae potentiis , ad singu-ῖl l larum explicationem accedit i ac primum quem doctrinae indi-
Si nem, aa exquisitam animae notitiam, sequi velit, proponit, aitque declarandum esse quidnam sit qu*que Potentia, & quae eam co- id est, acci
dentia , organa , aliaque his similia tum ad constituendam cuius que potentiae definiti nem disquirendu prius quinam ut cius actas ,& ante actum , quodnam sit obiectum , in quod tendit.
. Quare de atimento. Acturus de anima Vege' iatrice quae ceteris communior est, ut traditam
a se methodii seruet, ait dii te: Edum sibi prius esse de alimento, quod est
nutritionis obiectum, itemque de generatione , caeretisque actib. M-Viuere ab lucis animae. Esse vero ima vege- animam vegetati a caelativa tria tetis communiorem, exm, est. eo suadet, quia viurae, quod omnibus viventibus commune est, ab illa primo tribuitur. Item quia procleare sibi simile, quo a viventibus non sollini coniune, etsi noli omnibus, sed maximi est naturale,ab illa etiam proficistitur. A it autem
nanc actionem iis dum- , t at viventibus eoi petere , in quibus tres cernunt ut conditiones. Qua condi Prima est , ut iam ad trimes adsis perfectum statum pe nervietra uenerint, id est . ut sint cesseia f. in aetate ad ginemn dum accommodata Vnde est quod pueri non
άτων, ἡ ψυχη :οτ μ μ ρυιλ ίς Text. 3'. sint. aliisve causis, aut natu rae vitiis impedita. Tertia, ne sint sponte genita, qualia sunt quae ex putrefactione oriuntur, ut vermes, de culices, laaec enim plerumque non generant in quam sententiam sege quae scripsimus libr. i. de cocto cap. .
Id enim ipsum. Generandi actionem maxime naturalem ene probat ex nite. Nituntur enim animantes illius interuentu, quoad pollunt perennitate obtinere de aemulati immortalitatem diuinae natura ad quam ingenita propensone asiparant. 4 Du
160쪽
CAP. III L EXPLANATIO.C A P. IIII.
a M. 33. E c E s s E est aure eum riui δε hisce consideratione facturin f, quidnam is unumquodqb ipsiris accipere, dcxique quaerere perscrutinni, de hse, qua Duuntur c comitantur.Luodsi dιcere oporteat quid unumquodque ipsi se sit, ut quid sit inte eivum, vel 'tu vel nutritiuum, antea dicendu est qui .isit intelligere,quid tire. Naoperationes, aetionesve, potentiis viribu prioressi ut ratione. Luod si is sit, atque prίus etiam obiecti, quam i contemplari oporteat; Primum profeso de illis propter eandem Ou , ut de alimento , de sinsibili, de inte Agibili determinare
Tor .s . oportet. h L re de alimento generation e primo dicendum es videtur. Nutritiua namque anima, ct caeteris inest, prima est, ct maxime communis animae vis, ct potentia, qua cuncti viuentia visunt. Cuius simi operationes ossicia generare rutrimentot uti laec enim operatio maxime omnium operationum viventibus es naturali visentibus inquam hisce, qua sint perficis non membris capta, quaeque non sine simine orium tur e unumquodque inquam aliud sibi iis pra-
creare, animal quidem animal, planta, autem,
appetunt uniuersa, grariat ipsius omnia agunt Taxt. 11. cunque sicundum naturam agunt. 4 Duplex est autem id, causa cuius carerasiunt,atque unum est qua, alterum cui. Cum igitur per esse, conditi emi diuina dire continuatione nequeant animantia, quaa geri nequit, ut caducorum atque mortalium quicqua idem unums numera 'per permaneat ut unumquodque potest,sic aeternitatis
conditioni , diuina particeps est aliud quide magis aliud autem minis , permaneri non ipsi.
tale quale est ipsum inumero quiae non unum, pe- Textofi cie aute unum. ς Est aute anima corporis causprincipium , vise*is. Atqui cum multi aria haedicantur, anima pari modo tribu determinatu modis cause l. Nam est ea causa,a qua profuit motus est etiam gratia cuius caetera sunt: ct insuper, ut 'ma corporum animatoνῶι auianti ave. Texto . Atque causam visu tantiam animantium esse, non est I '- Duplex aut . Obiter admonet cum finis sit duplex. finis cuius,seu quo ideii,ad quem directo regitur,dc finis cui.
hoc ei ,cui res compaIatur : perpetuitatem esse finein quo viventium. idest,quem unum quod que vivens per g nerationem assequi contendi tui sum autem vivens esse finem cui. Aduenit autem non omnia via uentia ex aequo memitatis participatione sortiri : led alia magis, alia minus,licet omnia, quia numero non pollunt. saltem secundum speciem, se ipsa conser te nitantur. Lege quae in hane sententiam lucu-lε ε disseruit Boetius, lib. 3. de consolatione philosophiae,prosa. I t. Es autem anim . Animam. Docet animam in triplici malis. alia genere causam esse. FOr- ct e serumalem , tum quia mi ea, a.'
habet suum esse substantiale: tum quia est actus
primus corporis organi ei. Finalem , quia ut is, qui ratione. & arie operatur U. g. faber , materiam gratia artificialisse ae apparat . ita natu ra propter forma naturalem , quae in rebus viventibus est anima, materiam exornat,ac disponit:& eius gratia tapquapropter finem cui, tantam membrorum vati talem,& organorum distinctionem effligit. Id quod Atistoteles i. de
partibus anim. cap. s. dclib. .de generat .aninita. cap. I. dc Galen. t. de usu
partium declarant. Esta cientem denique, quia administrat adtiones viventibus proprias, ut i tionem , qua ab se mouentur: α si haec facul-