장음표시 사용
281쪽
-: o IN I l. LIB. ARIST. DE ANIMA.
m re Aristotelem repraehendunt. Primum, quia Anatomes pro D res negant tale operculum inueniri.Secundo,quia tegumenta illa impetu aeris sponte ingruentis, non minus panderentur, quam vi eiusdem insipiratione attracti.Quod tamen falsum elle constat; alioqui sine respiratione daretur aliquando olfictio. Tertib, quia nulla apparet idonea ratio,cur id poni debeat. Non enim ad tutelam potentiae, in odoratus nasi, sitis contectus sit,inunitusque ab exte nis iniuriis. Non est tamen cur propter haec Aristotelem deseramusicum facile a calumnia vindicari possit. Dicendum Aristotelem nomine
operculi non intellexisse aliud quid distinctum ab iis, quae supra
numerauimus, cum de nati structura, & compositione ageremus: nec enim id in da flectionibus obseruatur: sed significasse extremam membranulam Graminum nasi decidentem supra carunculas in miliares,quae inspiratione attollitur. Idque videtur indicasse cap. v. huius libri textu i oo.esens sepimentum, quod olsectui natura largita est, aperiri dilatatis venis, & meatibus. Non potest autem vis aeris vltro occursantis operculum istud dilatare, ii remouere; quia nequit aer eo introire,nisi cedat is,qui intus latet; non cedat autem, nisi attractus inspiratione. Quare licet quis,inquit Galenus, in cubiculo odoribus repleto fistula aerem impelleret in nares, sine inspiratione non sentiretur odor.Quod vero aiunt, non egere instrumentum odoratus operculo, salsum est,si de eo sermo sit, quod ei datum esse asseruimus:neque enim id distinguitur ab ipso nase, qui ei ad arcenda caloris,& stigoris aliaque eiusmodi nocumenta, opus suit. Adde etiam cum multi odores tetri sint, ac noxii; conueniens filii se, ut organum olfactiis contectiun esset, ne semper omnibus odoribus necessario pateret: deorum perceptio interdum a nobis impediretur,inhibita ad aliquantulum tempus, inspiratione. Ex dictis colliges multiplicem usum de commoditatem, quam olfactiti inspiratio inert Nam primum attrahit una cum acre exii lationem odorificam,seu odorem per se,seu species odoris. Secun-dd, remouet operculum. Tertio, motu suo irritat sensum natura sua hebetem.Sed ex iis tribus ossiciis, secundum tantummodo simpliciter necessariuni est ad olfaciendum. Intellige animantibus, quae respirant. Nam odorifiea exhalatio sine attractione potest meatus narium subire,reque ipse interdum ita sebit quia ultro astendit: si militer odor,& Lecies odorabiles; quandoquidena suopte ingenio hac illac diffunduntur,& in sublime tendunt,quamuis attracto acre
multo celerius nares renetrent.Item, licet odoratus aeris commotione aliquantulum iustitetur; per se tamen, abique eo motu odo rem percipiet: Vt patet exemplo animantium, quae respirandi usi carent. At nisi tegmen remoueatur, olfactio nulla erit. Quod ex eo constat,quia animantibus,quae resilirant, necollaria est ad olfacien
dum inspiratio, ut docuit Aristoteles proximo capite, alii que in loci & expetientia ii Ademonstrat; adeo ut quod utinantium testi
282쪽
moniis lique sub aquis non odorentur. Non est autem necessaria propter primum,aut tertium munus eorti, quae proxime retulimus, vi ex dictis est manifestum nec vero aliud quid afferri potest, cuius gratia exigatur. Tantum igitur requiretur ad operculum remouen- organii ede
dum,& olfactorios meatus laxandos.Vnde etiam argumcntum dii' puri rub ἡci potest ad probandum dari praedictum inuolucrum, quod Cale- .si disti, .E
nus in libro de instrumeto odoratus, aliique multi negant. Si enim tra Galansi. olfactio absque inspiratione non datur,& hanc compertum est non requiri necessarib ad olfaciendum,nisi ut illius interuentu operculum amoveatur,consequens fit,ut negari non possit dari tale operculum in animantibus,quae respirant. Sed instat adhuc, urge que Galenus, non debuit te olfactum in- Gatini -- tegumento muniri, cum longe praestantius sit, quemlibet sensum poco i'. expeditum, promptumque semper et se,ut in Obiectum situm seratur. Nec obstat,inquit, quod Natura oculis mollioribus palpebras tribuit, quibus tecti, munitique essent. Nam quia laedi ab incidentibus facile poterat,vi eos desenderet,palpebras iriis, quasi quaedam propugnacula, dedit.Praeterea,etiam somni cauta.Nec enim in aere lucido dormire,nisi tectis oculis,possumus. Vnde & animantibus, quae palpebris carent,ut locustis, paguris, cancris Natura conceptacula , & sinus quosdam tribuit, qui instante somno quasi cubicula quaedam oculos totos reciperet,e quibus finita quiete emergerent. Patet igitur quanta utilitate Natura oculos palpebris texerit, vel somni tempore latibulis occultarit. At cur olfactum integumento inuoluere debuerit,non apparet. Huic argumento occurrendum est, sensis debere esse in prom- Eius expli-ptit,ad stinctiones obeundas quanthin ratio , ordoque naturae exi- - ρ git; qui tamen non postulat, ut olfactus in animantibus nobilioris notae,qualia sunt ea,quae respirant, necessario odoribus percipiendis perpetuo sit expositus, ob causam paulo ante a nobis aflignatam; proindeque tectus elle dcbuit, ad eum modum, vem dicimus. Neque hoc est seriari sensum absque neces litate; praesertim cum tale otium praesente re odorata non duret,nisi dum acrem soras mittimus,quem confestim,reciprocante motu,attrahimus.
et V AE S T I O V. Vtrum olfactus hominis hebetior sit, quam
ARTICVLVS LPMEamia olfactus. Argumenta pro parte negati Z Usita quanionis.
283쪽
i 1 IN II. LIB. ARIs T. DE ANIMA.
O T r N r i A odorandi inter sensus externos necessitate postrema est, dignitate tertium locum obtinet, ut
tissima cognoscit auditus minus distantia; tactus dc guti suo sensus stus attigua,haercntiaque duntaxat: odoratus autem nec remoti sibma, nec attigua tantum , sed mediocri interuallo dissita. Praeterea, Species odorum minus spiritales sunt, litam visites,& audibiles, . ius rei argumentum est tarditas, qua ad sensiterium perseruntur: le- soccaciores tame sunt, quam gustatilium,3 tactilium,quia hq sem per sunt coniunctae cum rebus,quas repraesentant,nec sine illis sensui imprimuntur, ut progrellii doccbimus; illae vcrd non item,ut exol actin tri- iis,quq suprὶ dii teruimus, manifestum est.Parit autem facultas odo-ρl x comm randi animantibus, ministerio sensuum alimenta quaerentibus, ma- az: Ἀ- gnam commoditatem.Nam cum sint nonnulla,quae,vel praegustata, necem inserunt,ut venena praesentanea,necellum fuit,aliquam dari potentia, quae huiusmodi periculii anteuerteret,& quae noxia, quaeve salubria et sent, praemantiaret hoc autem exhibet odoratus, maxime brutis,quae proinde,ad cibos olfactu frequentius adhibet, quam homines. Fit autem ea praenuntiatio,dum homo quidem per discursum, siue iudicium bruta verδ per instinctu naturalem, ex odore dignoscut conditionem ciboria, tuos olfaciut. Et haec quide est prima
odorii utilitas.Secunda, corroboratio cerebri.Tertia,rescino cordis. . De qui b. Avicenna in lib.de viribus cordis tract. I .cap.9.Hippocrat.
in lib.de alimetis,& lib. Epid. Galen.dc uti l .respaea. 1.& lib. . de ustat. Argum. pro pari. Concit. liis .i 1 F.His positis,quod ad excitata question .spectar, ρ Ne videtur eius pars negativa hisce argumentis ostendi. Potelia, quae a '', praestantiori socina oritur, nobilior est sed vis olfaciendi in homine oritur a praestatiori forma,nempe ab anima rationali;ergo in honi
a. Argum. ne nobilior erit,quam in ullo alio animante. Secundo, homini con
tigit organum olficuis,mul id aptius ad munus odorandi,quam beluluis ergo homo actiones odotandi melius praestabit. Probatur antecedens. Namque id organum censetur aptius ad percipi edum obiectum,quod ab eius conditionib.magis est liber Lita vero se habet orsanum nostri olfactus; siquidem ob viciniam cordis humiditateas fluit:odor autem igneae naturae est, siccitatisque alumnus , uri Tertio,Homo piarco percipit Odorum gifferentias, quam caetera
animantianstitur Eomo sagacius odoratur.Probatur antecedes,quia belluit non sentiunt tetros,foetidosque odores : cum illos non ho reant, uti nos teste Arist. cap. s. de sensu,& scias Item,quia no vident ni delectari florum,aliariique similiti rerum odoribus,ut item Ari- .riori stoteles eodem loco,& lib. 3. Ethic. cap io.ait. Quin vero quδdsolos attinentitios odores percipiant ex eo ostenditur, ouia non asse
tant cognitionem odorum,ipsius notitiae causa; sed solii in ordine ad cibos,cum sensu; non sint eis dati etiam ad philosophiam,vi homini,sed tantam ut persequantur salutari noxa que declinent.
284쪽
D propositi dubi j explanationem aduertendum erit, Perfectio eruolfactum poste a nobis expendi, vel quoad Dersectio-- nem essentiale ipsus potentiae:vel quoad perfectionem ς' ' accidentariam; quae in eo potissimum cernitur, quod longiori distantia olfaciat,vel plures odorum dii serentias percipiat. Sit prima conclusio. Olfactus hominis quoad persectionem i Cenelus 'essentialem non est deterior olfactu aliorum animantium. Probatur,nam quae sint eiusdem speciei parem habent in natura specifica persectionem; at hominis, aliorumque animantium olfactus, in unius speciei naturam conueniunt, cum seratur in idem obiectum, eodemque modo ab illo immutentur. Secunda conclusio: Olfactus hominis quoad perceptionem odo- MConclusrum b longiori spatio,hebetior est olfactu multorum animantium. Huiusce coclusionis veritatem palam testantur Vultures, apes, cor-ui,tigres, pantherae,canes, & aliae quaedam belluae, quarum odora err. z. e vis remotissima quaeque sectatur.Vultures scribunt nonnulli cadauis .i uerum odorem ad quingenta sequi milliaria. Sed huius rei fide, sit
imi. renes auctores: non enim est verisimile tam late scindi ipsas odo-i . , rari rum species. Quod si aliquando vultures tam procul Odoribus alle- ambiruum. . cor. q. s. ctos aduolalse, historiae memorantur, id no aliter videtur accidisse, tu in delatis illuc magno aliquo ventorum impetu cadauerum irsorum halitibus, sicuti e longo terrarum tractu expirationes terreae in mare deuehuntur. Tertia conclusio. Homo non percipit plurcs odoru differentias, s C HU quam caetera animantia. Haec concluso est contra Simplicium , &Auerroem hoc loco.Est tamen de sententia Theophili, Jc aliorum: si videturque Aristotelis in lib. te sensu, & scias c. . ubi ait nos pessimum habere aliorum animantium olfactiam ; & hoc cap. Vbi docet, o M. hunc sensem esse in nobis hebetiorem, quam in multis animantia
bus; quod scripsit etiam Theophrastus libr. 6. de causis plantarum ἔ,
cap. s. post Platonem in Timaeo . hoc autem minime asseruillent, si crederent hominem plures odorum dii serentias penetrare, cum id maioris sit persectionis, quam longiori distantia pauciores sentire, siquidem is,qui plures percipit, simpliciter dicitur magis comprehendere obiectum : & in hoc saltem cognitionis genere, praestantius videtur plura minas intense , quam pauciora intensus dignoscere. Sed quod homo no plures odores re vera percipiat,ex eo osten- Confiniaturditur,quia ineptitudo organi,quae potentiam imbecillum reddit ad procul odorandum, similiter hebetem faciet ad plura odorum di-icrimina sentienda. Item, qui, d belluae multas odorum differentias percipiant,quae ab homine non sentiuntur, planum est: squidem Con. Conun. libale Anima. M in non
285쪽
1 IN II. LIB. ARIs T. DE ANIMA.
. non pauca olfactu dignoscunt, quae homini prorsis inodora sunt, .ut ferarum vestigia. Canes odore dominos absentes quaerunt, &eos noctu inter alios agnoscunt. Tigris secta abreptos catulos odo- Da ii iis re vestigat.Pantherae odore solae bestiae oblectantur, eamque pro- fxta Meta prerca sequiuatur,ut refert Plinius lib. 8 .natur.histor. c. i . post Aria o misi': ..θώ. stotelem in problematis sect. t 3 -q. .& Theophrastu lib. 6. de plan- . . .
tarum causis cis . At istiusmodi odores humanus Olfactus non attin- φ.M. Bruta ο - git. Deinde,quod bruta animantia no odores tantum alimentitios,
. ι-- ω'g'ita illecebras,sed alios etiam percipiant,liquet tum superi rities . iam ribus exemplis, una quia odor sulphuris muscas; galbani serpente
eas ant. fugat; odor rosarum cantharos, Vnguentorum vultures necat, ut
seripsit Theophrastus lib. 6.de causis plant. c. .& 1. Praeterea, quia videmus canes venaticos florum odores sentire; aded ut in pratis foridis, occupato sensii eiusmodi odorum halitu, ab inquisitione ferarum impediri in obturbari soleant.Nec satisfaciunt qui respondent retardati canes dum picturatam florum varietatem intuentur. Etenim etiam ubi nulla eu florum pictura,sed herba duntaxat odorisera,detinentur.Itaque minime negandu est,sentiti a bellicis etiam odores ad alimenta non pertinentes,quorum perceptione videbantur bruta ab homine superari. Sunt tamen nonulli, qui etsi concedant percipi ab illis istiusmo--ὁi odores,negant ea ipsis delectari. Ita Alexander de sensu & sensili
Comm. 7.Buccaserreus lect. F. Iandunus quaest.2o. Theophrastus lib. 6. de causis plantarum c. 2.Marcellus 3. de animata 77. Albertus r. εμ εμ' in summa de homine tract.de olfactu, Apollinaris a. de anim.q. 27. -β-' - ' Verum cum bruta animantia ex aliis rebus sua accipiant oblectamenta; non est cur ca,quae ex talibus odoribus proueniunt,denta Probatur. ta illis a natura suisse arbitremur. Nam delectatio odoriam,quae sommiliter ad appetitum pertinet, proptere, in nobis datur, quia odores offeruntur nostro appetitui tanquam utiles, conuenientesque naturae. Nulla autem ratio conuincit non posse praedictos odores
similiter brutorum appetitui repraesentati sub aliqua specie conia nientiae, quae pariat delectationem. Quis putet cum serae odorem pardalis sine ullo respectu alimenti nec enim eis in pabulum cedit etiam cum vitae periculo sequuntur, non ideo eam prosequi, quia eius odore delectantur a Certe in hoc etiam quadrat illud poetae, trahit sua quemque voluptas. Haec tamen non impediunt quom nus saepe alij odores hominibus , alii brutis ob temperamentorum
diuertitatem suaves ut iniucundi existant. Pr/cipua Maneat igitur ex hac disputatione hominis odoratum hebeti θη rem ess quam multoriim animantium: idque tam spectata distat Luaptu u tia,quam varietate odorum, qui percipiuntur.Quaerit autem Phil μυθω ρ- ponus,an homo matb odoretur instriamenti, an ipsus potentiae .l
Arist. sectu. Quae dubitatio soluta est ab Aristotele superiori cap. text. yr. ubi docuit sagacitatis desectum in nobis ex organi vitio oriri, quo FAE V. asserit etiam M. Albertus libra.de anim. trin. s. cap. 23. Est enim in nobis
286쪽
i bis odorandi ossicina coniuncta cerebro, quod homini pro corporis m: 'nitudine maius,quam caeteris animantibus datum est, ut docet Aristot.bb. i. de partibus anim. c. I. cumque id eodem Aristotele auctore in lib. de sensu & sens .c.F. humiditate abundet, quae inde ad ipsum odorandi instrumetum est inditur; fit,ut odorum imagines min is firmae,minusque articulatae nobis inurantur, ac leuiter potentia lacessant,quae etiam in humido, quasi copita obdormiscit; cum in calido,& sicco excubare potius deberet,sicuti ipsi odores ex calidi,& sicci commistione nascuntur. Annotauit autem M. Alber- λm tus in summa de homine tract.de odore nos admodum raro odores in ... somniare, quia illorum species,etiam in nostro interno sensu, ins inae sunt,& evanidae. Respondeamus nunc ad argumenta,quae probare contendebant olfactum hominis non esse imperfectiore, quam alioru animantiu .
Ad primu dicedum est, hominis olfactu oriri a praestantiori forma, Rem si e : nempe intellectiva no tamen secundu eum gradu, quo caeteris sor- Σά, tu mis praestat,& a quo intellectiva dicitur; sed secundu gradum sens-tiuum,quem omnia animalia ex aequo participant. Vnde no est cur
odoratus maiorem essentiae persectione in homine, quam in brutis sertiatur.Ad secundu,neganda est antecedens, & ad cius probatio- tundi. nem dicendu , quamuis ut aliquid patiatur ab agente,debeat esse ei dissimile in qualitate,salte quoad eum gradu, que recipit; cum nihil agat in id,quod ei omnino simile est: no proinde tamen organum cuiusque sensus, debere esse affectu qualitatibus repugnantibus naturae obiecti ia quod tendit,& a quo patitur,aut exutii iis,quae Obiecto colentaneae sunt. Quin vero debet potius cu obiecto conuenire,ut proportionatu, atque habile sit ad ipsum percipiendii, ut ex Empedocle,s: Galeno docet Theophilus ad textum 9 .huius libri. Ad tertium,negandii quod assumit, de ad cius coiicinatione dicendum, etiam belluas tetros,stolidosq; odores sentire, ut excplis,quae superius attulimus, constat. Neque id inficiatur Aristoteles loco citato in libro de sensu. Tantum cnim vult belluas ciusmodi odores minus supere, atque iis ordinarie miniis laedi. Nec etiam ibi,aut in
Etliacis ab lute negat bruta animalia sorii odores percipere, cisve delectari, sed eoru delitiis tam insigniter capi,atque homines,Vt an- notauit Scaliger exercitatione 3 3. in Cardanii. Denique quod viti- mo obiiciebatur,bruta odores tantum alimcntitios dignoscere, falsum esse constat ex dictis, licet enim non percipiat odores Glius cognitionis gratia: alii tame fines sunt praeter muritione, & cognitio- ne,in quos ductu naturae serti polliant, tu odoratur,verbi gratia, ut cavi uoru halitus noxii sunt, leuitet,& quoru halitum iuuat, conse eiciar. Liquet auic ex hoc odorii penςre multos esse, qui ad alimetum no pertinet. Adverte postremi, quod Themistius ait olfactumi si elle datu homini ad coinitione,& philosophia, non ut ab late ἴ bis verum , sed quasi per amplificatione dictu accipi deberς ad signifi- m iis p ..
candunt huius sumus in nomine impersectionem,& hebetudinem. ς Q.
287쪽
Capitis argumentum. quoddam tactile, ideo l.
id, quod gustainus . non percipi a nobis inteius tu meξij extemi, sicuti nee id, quod tangimus. Deinde probat sustabile este tactile quia id, quod statur, humidum est,
umiditas vero ad tactu pertinet.
ceret aliquis, nos interdum ex aliqua distantia percipere cibos in aqua iniectos, v. g mel initi- sum aquae. 'Qua te non percipi sapores absque Dilutio. externo medio.Occurrit in eo euentu sentiri melnsi per aquam tanquam per medium : sed cuia tota aqua sapore an sagustabile quidpiam est.
ς Color autem. Quia ex communium,& propriorum notitia, rei natura inuestigatur, de deprehenditur, docet quid proprium quid commune sit gustui cum aliis sensibus atque in primis Discrimen cum visu. Est ergo illi inter guasi, proprium , quod gusta- , νιο uri bile eum humido com-
sc seius. miscetur ut sentiatur .visite autem non ita: non
CAprTIS DECIMI EXPLANATIO. Irabile autem. Agit hoc capite Aristoteles de gustatu; de quo quamor potissimum tradit, nempe gustatus obiectum, saporum species, medium,& instrumentum. Quae omnia ex similituatne, ae 8issimilitudine visus, Mauditus edissetis. Docet ergo in primis gustabile ege
pedocles,& Plato existi- . - mamn . Quare diuer- sum ei se utriusque potentiae medium In eo tamen conuenile,quod ut color terminat actum videndi, ita sapor gustandi. - Atqui nihil. Quoniam sapores multi aridis insint corporibus, docet corpora sapida, si non actu saltem potentia humida esse. 1 a vero potentia facile apparet in iis, quae leui attactu corporis huin di liquantur, ut sal, qui de linguae saliua in humo: em soluitur, & linguam ipsam madefacit. Adde etiam in iis, quae non lique-C uiso scunt, ut in atomatibus , sat esu potentiam ad recipiendum humorem linguae
alui viro sicuti. Pergit ostendere quid gustatus. cum aliis sensi bos communeb., habeat. Nempe quia ut reliqui sensus non solam propita sensilia dignoscunt, sed
288쪽
C A P. X. l V s et A n ix E aure est quoddam tangibile. At ue luc est causa et tinum nositi sibile per medium
corpus exterarum. Neque enim tritiu tali medio percipit. Enim. Gro corpus etiam id n quo tanquam in materia
est si par, qui gustu percipitur, humidum est, quod est tangibile quod a. h Luapropter si etiam essemus in aqua disce ne sint iremm in ips posi
tum, or nos sus il liu nobis per aquam tanquam per medium est ,sed quia permis iam illud esse cum humido. Luemadmodum in potione feri let. ς Coire autem non hoc videtur, quod mi e-tur, ne ue de vibi . Non igitur vi est ibi ,sicct Me esse de medio dicere possumus, nultam enim
externum est medium,ut diximus. Ut autem vi-
omu , quod ipsius e cusensum humiditatem, auta D,aut potetia nimirtim habet, rus ian. Nam ct ipsim liquescere potest 'cile, or linguam , et patet, cum liquefit humidiorem efficere potist. sera sicuti vi , est visibilis, or inuisibilis 2 tenebrae neque sunt visibiles, qOs etiam visus discemit or eius quod valde tendi Astar hoe enim inuisibile dicitur, quanquam non eodem sed alio modo,quam tenebrae sicut igitur visus visibialis 2 inuisibilis est, ct auditus similiter simul flent g , quorum EDd audiri potes hoc non potest. Ac praeterea magni Di perinde atque Plendidivisus, nam et et paruus sinus modo quodam audiri nequit ita magnus, ac violentu . Inuisibile vero multifariam dici silet. Quodda perinde dicitur, atque in caeteris etia id quod impossibile est.2uοι dam hoc pa tu, ut aptum quiue t ia habere, quo iideri' it, illa aure careat,aut habeat remisse, ve praue, ut informe dicitur, aut indoctisi: si rigitur visus inquam visibilis, ct inuisibilis est, C auditus similiter, sic gustus gustabilis, ct ingustabitu est, quod quide aut exiguu habet, amp uum, aut v hetntemgusta porem. ἴ Videtur au tem putribile, impotabile est principia, utrum benim gusta percipitur. verum alterii est prauum, Iuliumns devastat, alterum est amicum naturae. Est autem potabile guItui cum mimi commune.
etiam suo modo eorum priuationem, de ut non tantum circa moderata, scii etiam circa excedentia obiecta versantur, ita& gustatus non modo sapidum, sed saporis ex- peis, siue ingustabile, α
quod vehementem i, porem habet,cognoscit. Porto in stabile quatuor dicitur modis. Promum ex negatione, quod fieri nequit, Vt
do ex piluatione , quod gustatili qualitate piaeditum non est, habet tamen ad ea obtinendum, aptitudine,ut aqua. Tertio, suod minimum gustatilis qualitatis pollibaci .Quarto, quod in excedenti gradu, qui bile est Tondem autem modis & inaudibile, Ni spe tabile dicitur. informe dicitur, aut indoctum. In Graeco contextu est , τὸ ἄπιν GH π απ ωον, id est, quod pedibus caret, de quod nucleo est priuatum. Est autem lensus , diei nonnunquam inuisbile id, non quod omnino caret potentia ut videatur, sicuti sonus, aut Angelus, sed caret,ut recte,& perspicue vide tur, quem acunodu quaedam dicuntur destituta potetia ad incedendum,& quaedam nucleo destituta , quia minimos pedes Ilabent , aut nu
Videtur aut3. Cum sappores non nisi humiditate diluti sentianturi humidii vero ad potum attineat : recte potabile, de impotabile ceseri air, principia gustabilis, de inquitabilis: item pol bile oustata,& tactu Per
cipi i tactu, qua hirmidei gustatu, qua cari ducit. M ui 3 vocat
289쪽
1 8 IN II. LIB. ARIs T. DE ANIMA.
τριουύν' γιος ν γ,το πρατ ι τε λεπια cinia. dixerat gustum sine tactu humidi non fieri. ait insitumentu gustus tale esse debere, ut neque sit actu liumidum, eo nempe humore, qui eum Δ-pore siti coniunctus: neque etiam ita ei sectum, ut humectari nequeat: Semper enim sensuum Organa talia esse debent percipiuntur. eo argumento patefacit:
quia hi lingua ita arida sit, ut humectari ab externa rei gustabilis humiditate nequeat, seporem nullum sentiet. si item humore aliquo sapido teneatur, aduentulum Eporem non diuisostet. Quod non tam ex reriunt
De ortu,& natura saporis, deque eius speciebus. ARTICVLVS I. concurrunt ad generatio saporis,o
N hac quaestione supponendum primὁ est, nullum corpus simplex, modo debitam sibi obtineat purita-
tio simplex spia m s item, sapidum este ; cum sapor sit qualitas secunda
orta ex commistione quatuor primarum, quae simul in clemento natiuum statum retinente, inueniri non possitiat. Quare & aqua ex terra, quam lambit, si ea pura esset, nullum fi porem acciperet. Et eadem quanto minus sapida cini sta ista tan O purior , Pr stantiorque habetur. Accedit etiam cum gu-sus alimenti. istus sit sensiis alimenti , ut docet Aristoteles in libri de sensu, dc sensili capite quarto; cumque sapores dati suerint a natura ad condiendum cibum, hic vero purum clementum non sit, ut primo de ortu, & interitu ostendimus, consentaneum esse, ut nequaquam in elemento puro insint. Relicta igitur sententia Em
290쪽
T M. re . vera cumgus Zabile sit humidum reces esto in Dumentum sensius ipsius neque humidum esse allu,neque etiam trierat humectarimn possit, humidumi euadere patitur enim aliquid ab ipse gui Iasili, ea nimirum rarione, qua gustabile est. Nec se est igitur ini umentum L ,potentia quidem humidum e se diumectari autem adita. Ita
autem humectari, Ni eius con eruetur,cum hume- Elatur,2 ratio. Signum autem es linguam neque
cum est valde placa, neque cum est nimium humiada sentire. Is enim ructus sit humidi primi: pe . inde atque si cum praegustaverit qui iam vehementem acremi saporem. Deinde alium Des,Gr ut in aegrotantibus fis, quibus cuncta videntur amara, quia lingua sentiunt tali humiditate re-nicies. I ta ecies autem saporum ita sese habent,
quemadmodum colorum. Dulce nam i cr amarum contraria simplicia sunt. Hares autem, dulci quidem pingue, amaro autem fisum. At inter hie
lucantur acre,acerbum,acidum,atque acutum.
Ha nam i stre disserentia videntur esse Dorum. Luare gustus quidem ins umentum, id es rutas potentia tale,s tibiis autem id, quod ipse Aufacere potest. O I. 279periuntur ii, qui moibo
regio laborant. Siquidem omnia amara aestimant, quia sapor ille bilis , quo linguam Occupatam habet gustui pri
locum dat. i Steries aurem μυ- saporum 6 --m. Tradit saporii spe- eiecei esseu disserentias, docens , quemadmodum ecolotum speciebus aliae
r . aliae mediae: Ita insapotibus , alios extremos , ct contrarios esse: nempe dulcem, & ainarum,alios medios: & ex
stere. Quod vero Aristoteles ait medios ci-
fici , quonam pacto intelligendum sit, in libiis primae philosophiae e plicabi a.
edoclis,Anaxagorae, Democriti, & aliorum, de qua Aristoteles in Adgem ambro de sensu, & sensili capit. 4. Theophrastus libro sexto de causis sv K plantarii cap. 2.aliique auctores, afferendum cum Alburto in summa de homine,& de sensu,& sensili tract. r. Apollinari hoc in lib. q. 29.
Gubio in sui rima quaestione i.Contareno s. de elementis, Conciliatore differ. 1 1.Marcello tertio de anima, cap. 8 o. post Aristot lem loco citato,& Theophrastum citato libr.cap. 3. tria potissimum concurrere ad saporum generationem,uidelicet,siccitate terrestremaqueam humiditatem,& calorem.Interuenire siccitatem terrestrem demonstrat experientia in rebus sapidis. Dcbet autem eiusnodi si citas esse terrea, non ignea; quia siccitas ignea, est in materia nimium tenui,atque ita evanida est,ae parum apta ad gustum assicien . dum, qui ut unus est e sensibus magis crastae, concretaeque naturae ; ita obiectum in materia crassiore exigit. Quod verb humor ad gignendum saporem etiam confluat, inde patet; quia multa cori pora tunc sapida fiunt,cum humore irrigantur.Debet item hoc hu- .midum esse aqueum,non aereum; quia in eo tantum humido, quod alendi vim habet, atque aded compactam, densamque materia obtinet, apor excitatum, tale verd ordinarie est humidum aqueum,non
aereum, quod facilὰ evanescit. Rursus, oportet ad ortum saporis humi