장음표시 사용
341쪽
; o IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
& gustus: suadet ex eo quia id perinde esset ac si haec a duobus hominibus rei perentur,ab uno album, ab altero dulce , qui tamen de iis haud quaquam teAE tua
dica e possent: cum oporteat arbitrum vixi usque partis causim cognoscere: si qui de te ignota sententiam tu pri . . . . .
ritu igitur. si unum est, inquit, quod dicit aliud ab alio diiserte: id ipsum
cognoscere utruque ne- cede est, alioqui non cadistingueret. Id vero 'quod nicit unum diste re ab alio, sic & intelligit, dc lentit quia ut gilimat , ita & intellectu iudicat, siquidem intellectus sentum cosequitur.' At hine patet. Locus est Cibobseurus, que- admodum . inquit, qui dicit hoc esse bonum , α illud malum: simul dicit , & tempore eodem quia cum dicit unum, alterum quoque dicit. Sic & sensus communis, ut dicit, seu iudicat, ira cognoscit : dicit autem simul disserentiam albi, α dulcis: ergo sinui, &
que percipit , cum iudicat hoc non esse illud. Da simulta- Cum aute viro , codcm- te qua Com- que momento hoc fierimu is sensus pronuntiamus, non x obiecta per- acci acnti, sed per te incipit. telligimus. Nam in hae oratione Platonem. &Dionilium Siciliam ad- nauigas te nune dito: illud , nunc, & ad dico, &ad nauigationem resurriso: cil : ita ut vel iit senias me nunc dicete id, ruod olim accidit : velicere id,quod nunc est: ac primum quide, minc. per accidens facit quodammodo rem nunc ense: posterius autem per se. Comunis igitur icnsus de differentia duorum obiectorum sensibilium non modo dicit nunc in priori significatione : quia in eodem inflanti utrumque percipit. sed etiam in posteriori: quia & percipiuntur ,α simul exitiunt sensibilia contraria. O tectis. ν At veri, fori. Obiicit contra supertias dicta. si sensus communis est cognitor, iudexque diuersorum, imo dc contrariorum sensibilium simul eodemque in stanti. si, inquam, pariter dulce, Sc amarum, album, de nigrum , dignoscit: i quitur eum contrarias motibus simul astici: quod tamen fieri non potest, cum r. s tui. qua con laria nequeant dati simul in eodem. Huic obiectioni bifariam respondet Ari- probatur. itoteles. In p nis sensim communcia subiccto num esse, ravone plures,ide6q; alia,
342쪽
alia,& alia consideratio ne polle contrarios in tus subire. Veram bane solutionem mox improbat : quia lice: id , quod
est unu subiecto , respectu diuersarum partium csitrariis motibus limul agitari queat; tamen c6
ne pateres inter illa disserere, etiamsi alte
rum ego , alterum tu si uires. Unum igitur dicat, oportet diuersa esse talce ac assum . 0 Dicit
igitur idem. Quare ut dicit: sic ct intelligit atque sintit. Pater ergo feri non ' se, ut siparatis parata dijudicentur. ' εμι hinc pater, neque feri posse , ut separato in tempore iscernantur.
Vam is idem aliud esse bonum ac malum dicit, paratione eiusdem par- sic quando alterum dicit aliud esse, tunc or alis ijs impossibile id est: at . cideris. Veluti nunc dico quippiama dignoscit, & disierim i tam is dico Elad nunc aliud e sese hac pasto c nat. Quare ii eae cogni
dicit, ut dicit, , ct nunc iqud e se: simul igitur dicit. nuo bis, et: in parabile or inseparabili
a mi r 7 tempore separata discernat . P sest vero feri non potest , Ut simul idem ea ratione, qua indit i-ssibile est, ct indivisibili tempore motibus contrarus moueatur. 8 t dulce quidem sic movet fensum, ac inte ectum, amarum autem contrario
modo or albam itidem diuersi. Estne igitur quod di emit, indivisibile quidem numero, 'aratum
autem ratione artim igitur ut diuisibile res seniit diuisis, partim ut indivisibile. Nam ratione quidem diuisibile reo autem atque numero indi-T H. 1 8. v bile est. Dii id minime feri pote si ' idem enim potentia quidem est i a contraria, ct diuisibile, ct indivisibile: tactu autem esse non potest ed patieni diuisibile est. εAt feri nequit, ut simul sit
uisensu, ac inte&cti si si siue V pH Q per speetes deserunturi '. tur suscipienti. At et is hoc perinde se Dabo , atque id quod quidem punitum appellant , quod quide tum unum est, tum duo quo pas Io ct diu bile est. Quo igitur indivisibile est hoc unu est id, quod disternit, ac simul: quo vera est diuisibile,
. hoc non vi in est bis enim eiu em signi simul sit - absurdum contraria ue- et v. stu' vero Onis et duorom 1 Me duo cundum suum esse m- disernit, atque est parata, ut separatum . 2 vovero unum est,hoc v/lius t ussis, simul. Seu de principio quidem, quo dicimus animal sensitiuum - esse i hoc modo determinatu .
tiones iunt motidi contrarii nequaquam poterunt in fode sensit communi patit et coalescere.' At enim hoc Reie- Altera βω-
cla priori solutione alia tuo qua ma- iit a centes s militudi- gis prob/tur. ne ductam, cuius in eo is c5sistit, quod quem
admodum centrum dici: ut plura ,&vnu plura
quo line es ad citcumferentiam ducutu C. unum,
pro ut est finis. in quo lineae, a I riplicita ductae .vniutur: ita sensus communis est unus, quatenus externotu sciathum lini, habetur ἔ quoniam per locsimulque est multiplex, pro ut est fors , & principium externorum sensuum: quia nimirum ab eo ad illos iensi lea vis inquit. Non est autem tentionale in eadem farucultate simul este. Quomodo no in tensu communi duntaxat , ted in eodem oculo dantur simul sipecies coloris atri, di candidi: cium virumque simul intuetur. Itaque solutio in eo est,quod iam perceptiones contiatiorum lensibilium te vera non sint contruriae, nihil vetat dari eas simul in eodem. Tt 2
343쪽
Vtrum externi sensus functiones suas
uibus rationibus pars a rmativa ostendi videatur.
R o affrinatiua parte quaestionis haec se offerunt argumenta.Clara sensus externi in otio sunt, norunt se nullam edere functionem : sed cuius est percipere se non operari, eiusdem est cognoscere se operari; ergo sensus externi rercipiunt suas functiones. Maior pro 'batur;quia aspectus dicitur sentire tenebras,& auditus silenti ut id vero non ob aliam causam nisi quia aspcchus cognoscit se non videre, de auditus non audire. Secundo, Sensus externi habent suas delectationes : capit enim Voluptatem auditus concentu muscae:visus intuitu viridium colorum:olfactus sustimentis, similiterque caeteri sensus appulsu conti nientium qualitatum. Huiuscemodi vero delectationes oriuntur in sensibus ex actione, qua quilibet eorum in proprium obiectum sertur: Sed delectatio non prouenit nisi ex re prius cognita; necessse e go est unumquenque sentiun propriam lanctionem, qua delecta
Tertid, Eodem sensu apprehendimus colorem v. g. &actum, quo in eum lcndimus, sed colorem apprehendimus aspectu; ergo de ipsius aspectus actione. Maior triplaciter probatur, primum quia ut Aristoteles proximo capite opponebat, cum visio sit coloris sen-so,fieri nequit, vi sine colore percipiatur. Quare si ea cognoscer tur ab alio sensu iam duo sensus circa colo in versarentur. Secundo,quia omne coloratum pertinet ad obiectum visus, visio autem suo modo colorata est,ut patuit in contextu.Tertio, quia si cognitio alicuius sensionis ab uno sensu elicitae in alium sensum caderet; danda esset infinita in sensibus progresso ; opportet enim functionem primi a secundo cognosci, functionem secundi a tertio; atque ita deinceps absque ullo termino. Quarto, O miris cognitio fit praeeunte specie,sed ad sensum communem nondesor mur species, quae externorii sensuum functi nes,sed quae eorum duntaxat obiecta repraesentent non igitur eius. modi functiones a sensu comuni, sed a proprio sensit dignoscuntur. Probatur minor, quia cognitio sensuum externorii non videtur habere vim traiiciendi ad sensum communem aliam imaginem, pr tercam, loam a re obiecta accepit. Haec autem non est imago propriae Oprrationis,ut satis constat, sed ipsius tantum obiecti: ergo,&c.
344쪽
Quinti,,Intellectus percipit fisos actus ,& supra eos refiectitur: ereto & sensus;Probatur consecutio. quia haec reflexio no tanti es levidetur,ut non potuerit,debueritque externis etiam sensibus communicari; praesertim cum iis nihil magis proximum , ac praesens sit, quam eorum propria operatio. Accedit testimonium Platonis in Theaeteto bi ait sensum sentire quod sentit,&quod non sentit.
ARTICVLVS II. probaris negati partis . Dilutio argumentorum superioris articuli.
I R c A explicationem propositae dissicultatis in varias sententias philosophi abiere. Nam D. Nemesius in lib.
de hominis natura c.7.item Plinarchus apud Philopo' piae, ia.
num lib. 2.huius Operis text. IO3. putant cognoscere e
ternorum sensuum sanctiones ad rationem, & intelligentiam pertinere. lichael Ephesius libr. 9. & Philoponiis loco citato id ascribunt alteri potenti quam appellat id est, attendentem. Alexander 3 . lib.q.natures. Themistius hoc in libr. .c. siae paraphr. Simplicius text. i 3 6. bEgydius, aliique nonnulli volunt quemlibet sensum externum percipere suam operationem. Quod AEgydius ita defendit, ut dicat externos sensis percipere suas sensationes non quidem per actum reflexum ad ipsas terminatum , sed eodem actu,
quo feruntur in obiectum,indirecte tamen. Sit prima allertio. Cognitio operationum, quas externi sensiis a. - perito. edunt,non est ad solam vim intellectricem,nec ad illam potentiam, ' V s quam animaduersoriam, seu attendentem Vocant, deleganda. Haec quoad priorem partem ex eo suadetur, quia percipere omnium eX- ιιE Erici traternorum sensibilium disserentias ,& de singulorum sensuum per- burn es.ceptionibuς iudicare,non excedit facultatem animae senstiuae, cum alia praestantiora munia a brutis animantibus administrentur, ut constat ex iis, quae 2. Physicae auscultationis lib. explicitamus, cum de instinctu ageremus.Quare non est cur id ad altiorem animae gradum reiiciatur. Accedit testimonium Aristotelis cap. seperiori, ubi
palam docuit,probausique sensum communem percirere,& diiudi' Disium. p. care actiones externorum sensuum. Posterior pars ostenditur, quia facultas illa attendens superuacanea, fictitiique est; cum quaelibet secutos,si nihil obsit, absuve, per se ad operationem suam administrandam possit attendere; praesertim cum nihil sit aliud sensum ad obiectu attendere, quam in obiectum tendere,vti superius diximus.
Secunda astertio. Externi sensius non percipiunt suas Operationes. Haec est D.Thomae a. pari.quaest. 78. t. .& quaest.87.art. 3.ubi ait, praeter quinque femus cxternos, qui sens Onc, luas non apprehen- peros a, vedunt necessarium elle animali sensum communem, ut externorum rδιψvet.
345쪽
33 IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
Ferra iensis quaest. i . huius libri, Iandunt qu. 3 3. Apollinaris qu. 37. Magni Alberti, Averrois,& aliorum: imo & Aristotelis non solum proximo superiori capite, sed apertius in lib. de Somno ,& Vigilia
cap. 1. ubi ita scripsit.Non enim visu ic videre videt,nec visu, aut si statu iudicat iudica vc potest distare dulce ab albo, neque seorsim, neque simul utroque sed particula quadam communi. Deinde, quod nullus sensus cognoscat suas operationes per reflexionem probatur,quia istiusnodi reflexio, seu reditio supra se teste Proclo,communi aliorum auctorum assensu est opus intellectricis secultatis, lue primum recta pergit,deinde ut quali circulum absoluat in se ipsam recurrit,quod non conceditur potentiae materiali, quae isecundum organi temperamenthun determinata est ad selam rectam operationem,uti Diuiis Thomas edi isserit in i .sententiarum dist. i 7. l. i.art. .in solutione ter j. Dcinde, qudd neque eo modo, quo quidam volunt, nimirum per eandem directam actionem pos sit sensus functionem sitam percipere, ex eo ostenditur, quia nulla potentia excurrit extra limites sui obiecti; operatio autem sensus
non est obiectum ipsius sensus, ut obiectum visus visio, sed color. Adde quod nulla intellectio creata est primo, directove sui intellectio,ut docet Sanctus Thomas i. pari. tuast.87. t. 3. Quare multo minus visio externa suimet viso crit. Argumenta autem,quae oppositum madebant, non concludunt.
Nam primo facile respondebit, qui dixerit aspectum non propriEsentire tenebras , nec alios sensus suorum obiectorum priuationes simpliciter dignoscere: sed admodum improprie, & quati per actionem negativam , quatenus cae cum propriis,ac veris sensuum obi ctis,formisque sentibilibus aliquam habent cognatione, dum con- notant subiectum in quo illae sunt.Itaque eatenus dicitur visus per cipire tela bras,quatenus apertis Oculis nihil videt, n5 autem quod cognoscat se non videre.Quod de caetcris sensibus pari modo pronuntiandum est.
Ad secundum dicito sensuum delectationes consequi ex perceptione conuenientium obiectorum: sed ad eas no requiri cognitii nem eiusmodi perceptionis in eodem sensu; quia ut belectatio non pertinet proprie nisi ad appetitum ita ad phantasiam spectabit percipere rem , c qua Voluptas sensitiva oritur , canaque appetitui
Ad tertium, neganda est maior propositio, si coni dat eodem sensit externo percipi a nobis & colorem, de visionei concedenda verb,si velit praestari id aliqua alia facultate, id est , sensu communi. Nec enim absurdum cst versari aspectum circa colorem, tanquam circa proprium, & adaequatum obiectum : scoloris appellationeotiam lucem comprehendimus simulque aliam altiorem faculta
tem, id est,scnsium communem,circa eundem occupari laquam ci
ca partiale satim obiectum,ac sub alia ei propria notione, de qua in progressu scrino erit. Quo patet responsio ad primam raetionem, qua
346쪽
qua maior confirmabatur. Ad secundam verb dicedum est, modum illum, quo visio colorata appelliitur, nimis improprium cite, nee Visio se r. sussicere ad reponendam visionern inter obiecta potentiae visu e. 8 Ad tertiam respondendum no dari eiusnodi infinitam progressio - 'nem, quia deueni dum tandem erit ad intellectum,qui suam operationem reflexu dignostat. Ad quartum concessa maiori,negetur minoriquilibet enim sen- Ai sus externus per suam propriam cognitioncm speciem quandam. edit,quae rem sensibilem, quam percipit,& perceptionem ipsam, siue rem sub ratione cognitae interno sensui exhibet, ac repraesentat. Ad quintum dicimus intellectum ob suam praestantiam, & absolu- AI i. tionem a materia posse reflecti supra se: non tamen scin sum , cuius
naturae is cognoscendi modus a leb cxcellens non congruit, esto
suam stinctionem sibi inhaerentem,& copulatam habeat. Nec enim . clusinodi praesentia ad reflexam cognitionem sat est , sed opportet tur. vi res in ratione obiecti ic secundum esse cognoscibile,praesens fieri queat. Quod vero ad Platonem attinet, licet eius auctoritas in Academia magna sit: in Lycaeo tamen irrefragabilis non est. Responderi tamen potest,cum dixit sensum sentire quod sentit , nihil aliud significare volit ille, quam sensum recipere in se tum propriam operationem, tum priuationem illius. Maxime cum in Charneide neget sensiis percipere se ipsos. Ita enim in eo Dialogo scriptit. Generatim sensiis omnes percurrere, considerareque virum sensus ii
ueniri aliquis possit, qui se ipsum, caeterbsque senstis percipiat,nihil tamen eorum sentiat, quae tensus alij sentiunt, impossibile & hoe
ARTICVLVS I. Quibus indiciis communis sensus deprehendatur.
VERE, qui sensum communem negarint, eo potissimum argumento,quia nullum occurrit sensibile, quod in aliquem e quinque externis non cadat. Horum ramen opinio reiici eda omnino est asserendumque cum D. n. i. schola Peripatetica,& communi aliorum Philosopho s. an. . rum allense,docente Aristotele tum proximo capite, tutam libro 3. - - . capit.7.text. I . di in libr. te morte, & vita capit. i.aliisque in loci ς, dari sensum communem : cuius ponendi necessitas, ac ratio variis i. Ratio q Minodis deprehenditur. Primum, quia cum soleat natura , quantum feci potere, multitudiirem ad viaitatem reuocare, conueitiens Crat,
347쪽
; IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
ut omnes sensus externos in unum quodammodo coniungeret, in quem ut lineae a circunserentia in centrum, ita undique e singulis aliorum sensuum organis, sensibilium imagines conquerent, col riim ab oculis, sonorum ab auribus, odorum a naribus, saporum 1 lingua tactilium qualitatum a toto corpore. Qua centri similitudinevsus est Auctor operis de secretiori sapientia secundum AEgyptios lib. et .cap.9. & Arist. libr. 3. huius operis loco paulo superitis citato, dum sensum communem unum quid, mediumque inter externos sensus appellat. Secundo idem effractus suadetur ex eo, quia cognoscimus nos
audire,tangere,oliacere,caeteraque externorum sentiau munia: haec
autem cognitio non pertinet ad aliquem e quinque vulgatis sensibus,ut proxima quςstione ostensum fulta ferenda est ergo ad aliam altiorem, communioremque potentiam, ad quam primo eiusnodi functionum imagines deseraturiquae non est alia, quina sensus communis. Nec satis taciet, qui dixerit eam facultatem esse ipsum intellectum.Namque ea etiam Brutis necessaria est, ut mox ostendemus, quibus perinde a natura deneganda non fuit. Deinde quia, ut superilis argumentabamur haec sensionum perceptio non exuperat sentientium facultatum vim.
Tertio. Idem ex eo comprobatur, quia ut colligitur ex iis, quae docuit Aristoteles hoc in libro ad calcem capitis secundi:scripsitque D. Gregorius Nyssenus lib. 2. se viribus animae cap. r.& videtur sseruille Plato, ut annotauit Marcilius ad initium Theaeteti: dandus
est aliquis sensus interior qui non solum haustas cunctorum sensibilium imagines primo hauriat,& sensibilia ipsa percipiat, ut proxima ratio ostendebat; sed qui tanquam aestit nator,& arbiter diuerso rum sensuu obiecta discernat,& diiudicet, in quilibet sensus particularis circa propcij duntaxat sensibilis disserentias occupetur; ut ac pectus circa atrum,& candidum, similiterque reliqui sensus:hic autem sensus est is, quem communem dicimus. Nam quod ad hanc
actionem iudicandi, sensus ipsi externi per se haud quaquam sussiciant, inde patet, quia plures sensus perinde se habent,ac multi homines Quare vi hi de diuersis rebus, nisi easdem singuli cosnoscar, sententiam serre nequeunt, ita neque sensus de aliorum sensilium differentiis, quas non attingunt; & ut Themistius hoc loco capit.7. suae paraphrasis ediisserit; quemadmodum licet multi magistratibus
libelliones,atque exceptores pragmatici assideant; unus tamen est, qui ius habet sententiae serendae: ita & in corpore animalis, tametsi multa instrumenta,machinamentaque sint,in quae rerum simulacra recipiantur; una tamen vis arbitra cile debet, quae de omnibus ta-scat,iudicet,pronuntiet. Fuisse ver5 animantibus, & quidem omnibus nocellariam hanc vim iudicatricem ex eo patet, quia nisi animal quid noxium; quid saIutare; quid minύς ac magis conueniens; quid fugiendum, amplectendam ve sit, discernat: dreui in intei
348쪽
sed & aliud praeterea communi sensui munus delegatum est,ui- A seu e delicet, impertiti sensibus externis vim ad functiones suas obevn - das per communicationem spirituum animalium, quos ab se veluti senteoc primario sentiendi instrumento effundit, ut constat ex iis, s timὰ osti- quae docet Aristoteles lib. a.de partibus animalium c. t o. δc in libro ritu anrana- de morte, de vita cap. i. Vnde cum obstruitur via illa, qua praedicti spiritus egrediuntur,ut in somno accidit,necesse est feriari externos sensus, eue eodem Aristot.lib. de somno,&vig. c. s. Praeterca quoties selisus communis languescit ac male habet,etiam caeterni sensus propriis officiis,vel omnino, vel ex parte destituuntur,ut videre est
in iis,qui morti propinqui sunt,quibus primarij illius sensorij temperies dii Ioluitur,& extinguitur;& in paralyticis, atque apoplecticis, quibus praepediti sunt nerui, per quos spiritus animales ad externa sensiteria deuehuntur.
Sensum communem non in cordesed in cerebro residere.
V o D ad alteram quaestionis parte spectat, 'binam com- - tebimunis illa,ac primaria sentiendi vis organu habeat, magnum est inter philosophos dissidium. Nam Aristoteles Eu, A. etsi proximo capite dixerit sensum comunem esse omnium sensuum externorum quasi centrum, in qua tamen parte corporis centrum id esset,non docuit.Vcrum alibi ipsum in corde, vel in parte,quae cordi proportione respondeat,constituit, ut libello de Iuuente,&Senectute c. 2.& lib. a.de partibus animalium c. I .& io.& lib. s.c. .& lib.de sensu & sensiti c. 2. & de somno, δc vigilia c. i. de de animalium motione c. . Cuius opinionis fundamentum apud illum suit,quod pro certo haberet cor non solum naturalium,& via talium,sed etiam animalium secultatum originem esse. At enim id medici acerrime oppugnant, ostenduntque licet vi- - in talium sanctionum, & arteriarum principium in corde iniit: natu- e N. ralium tamen operationum,& sanguinis,atque venarum sontcna in hepate; sensitivarum actionum, arbitrarii motus, & neruorum originem in cerebro esse. Quam difficultatem quia in primo libro de ortu,& interitu accurate pertractauimus, ubi Medicorum sentcntiam partim rationibus, partim anatomicae artis experimentis satis confirmatam amplexi suimus 1, non est quδd hoc loco actiam agamus. Illud tamen iterum commonemus, si de principio sentiendi remoto sermo sit,id haud dubie cordi ascribendum esto; cum in eo Cor princi vigeat natiui caloris officina,in eodemque procreentur spiritus vis tales, sine quorum ope nec ullus motus edi, nec ulla internorum, '
externorumve sensuum functio obiri potest. De quo principio si
Aristoteles locis ante citaris ageret, non esset cur a Medicis aut a uobis in hac controuersia deseretur. At eum non remotum , sed
349쪽
338 IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
proximum sentiendi,ac mouendi initium in corde collocaste,& viii principi membro tanquam regi, totius corporis administrationem, dc quasi monarchiam simpliciter detulisse, qui loca illa inspexerit, facile iudicabit. Consule Galenum libro de symptomatum causis cap. 8.& lib. de usu pulsuum, Fernelium libris. Physiologi. ae cap. ii. Lege quoque, si placet, Averroem libro a. de partibus animalium cap. 7. & libro r. Colle t. cap. ri. pro Aristotele contra Galenum
dis utantem. senous reli- itaque selisis communis n5 in corde,sed in cerebro bi etiam
I dom habent reliqui scillius internised quos ille,ut progressu expo-
ad cis pura sit a sensu int ricta si discriminis Nam quino distingui. dam haec non distiori opinabantur, quibus tria ad id potissimum argumenta fuisse videntur. i. Primiam quia tam sensu,quam intellectu iudi . eamus: quo fit ut lia eossicio c6ueniant: quod si ossicio. etiam natura. a. Deinde, quia & iensis, Ze intellectus rebus p sentibus assiciunt ut , remouentur. . Aod Empedocles in suo poemate significauit alens sapientiam augeri ad praesens,
id est, intuitu, atque experientia prisentium rerum , ac prudentiam simul, ae praesagia futur rum ex insomniis, quae ad sensum pertinent ab euentis rerum praesentium pendere. Idemque sonant versus illi ex H meto hoc loco adducti, nimirum ita se habere humanum intellectum, ut res se ha t. de ut diebus singulis pio tempo
Vm autem. Quia veterum nonnulli animam ex locali motu definiebant, alij ex cognitione, alij ex utroque: ut pateat tecte ne id secerint,atque Ut simul viam aperiat ad disputationem de intellectu, de voluntate: explicandum proponit quid inter sensum, & intellectum
αναγκη, t. πιξ ευοι λέγου M , πανθι τα φαινο- neque iuccedunt. D.Thom .illud id praesens,in carmine Empedoclis in alium sensim accipit videlicet pro praesenti codili sthemate, seu facie, ae si detum configuratione de influxu. Et in carmine Homeri appellatione summi rectoris Olympi, indicari putat Solem, a quo tydera omnia pendent. Ita vero sensus Empedoclis erit, intelle
350쪽
nemus, rerum simulacra transmittit. deest,que,d vehementer laeso capite internorum sensuum munia turbentur, & cum ala qua in iis offensio accidit cerebro remedia adhibeantur. Sciendum tamen est in animantibus,quae secta vivunt, sensium communem non es sic aliqua certa parte definitum. Quod cx eo constat,quia cum illa post I. s.ctis ani sectionem adhuc animali motu cieantur,& is motus si ab appetitu matibu snper virtutem motricem; appetitus autem nihil, nisi proponente ac se dirigente phantasia, expetat, negari non potest in partibus diuisis ιλε δε ita relictam mille una cum appetitu phantasiam imperfectam, quae in sedem. citanodi animantibus , communi sensu non differt.
intellectu, ac sapientiam augeri ad praesens,id est, secundu praesentis horae coelestium siderum statum,& vires. Homerus autem pronuntiauit talem esse mentem bonitunum,nualem Sol c te rotum sydei fi veluti dux;& moderator, cum reliquis stellis efficit. Caeterum quana ratione corpora coelestia in sensus, Ec intellectum atque humana voluntate queant, nequeantve influere in libris de coelo fuit a no- I b. a. c ι, bis explicatum.' Et s Wire simile. 3 Tertia ratio ob quam nonnulli putarunt intelle tum non distingui a sensu, ea fuit, quia ut similib.sentimus, ita similib. rei si intelligentia capimus. Vnde coiecturam ducebant tam sensum, quam intellecui organo
corporeo insidere, cum corpora percipiat, atque adeo intellectu elle tentum,cum omnis facultas cognosces, quae materia:
Priscos redarguit, quod t-r antiqui de notitia locuti fuerint, Phi Uihi deeriore aute nihil in quod Me e mi uelint, neque decep. rore nihil diftionis,& ignoratiae cau- sera e trisas explicarintiquas tradi,& inculcari ab eis oportebat, praesertim cum ignorantia magis propria, magisque nobis familiaris sinium quia in ea diutius vel mur,tum. V v x v tD.Tho
CAP. III. Lis . Vm autem duabus Psi differen
tidis maxime digniat animam, motione inquam loco accommodam, Gintelligendo ct discernendo ac sin-tiendo: considerandum essiquid intersit inter intelligere ac tire. Videtur namque tam intelligere, qua eri/m lapere, veluti quoddam es tire. Etenim his utrisque rerum aliquas anima Hsicernit, atque cognoscis. Et vereres idem esse peresentirey, cssint. Oue madmodu or Empedocles uixit,
Ad Iraesens, hominum crescit sapientia
semper. Et alio ruisti in loco:
Hinc varia his semper prudentia somnia
Idem cr Homerin. his carminiksensisse videtur: Tales namque insunt mentes mortalibus
ipsis, Quales quotidie semini seri rector Olympi.
Te .ri I. Etenim omnes hi putrint, ipsum , intelligere coo
poris esse perinde atque ipsimia sentire. h Et sentire simili simile arbitrantur , ct sapere, ut
in superiorabim diximu/ locis. ς Oportebat tri' men ipsis de errore quoque deception Oe disserere. Sunt enim hac magis propria animalium,
plisque id temporis est, quo in his anima versatur, ut pater. Idcirco necesse est aut uniuersa, qua via