장음표시 사용
391쪽
38o IN III. LIB. ARIs T. DE ANIMA.
aliquam speciem in inso receptam , seu quod idem est in intelligere active,iuuando per summet essentiam intellectum possibilem. Caicianus hoc in libro ad text. 38. ait negari non polle intellectum agentem, cum de intellectus , & agens ut intelligere. Idemque adi probant nonnulli e tumoribus philosoplus.Denique Iandunus h loco quaeli. 1 3. inquit intellectum agentem producere intellectionem in intellectu possibili.Contraria tamen sententia,quae decernit
intcllectum agentem non intelligere, nec ullam intellectionem im- Iut.riam mediate producere,& communior est,& verior. Eam tuetur H M M ' ricus Gandauens s quodlibeto 8. l. ia.&, ut videtur, D. Thomas in se M' 3. dis h. i3.quaestion. . articii. probaturque ex eo, quia si intellectus
agens intelligeret, superuacaneus esset intellectus possibilis Deinde, quia Aristoteles cum de intellectu agente disseruit, nunquam ei intelligendi actum attribuit, sed ipsum a patiente ossiciis discrevit, quod hic ellet in potentia ad recipiendas soranas ille easdem imprimeret; hic in contemplationem incumberet, ille quasi lumen fulge-
θ' ret. Privatim autem Iandunt opinionem ea ratio confutat, quia s ἡ .m i, intellectus agens produceret intellectionem in patiente,sequereturi, belu eois intellectionem cite actionem transeuntem; siquidem non maneret eurrere ad in eadem potentia, a qua cliceretur. Non est tamen inficiandum in- N Da ρης tellectunt agentem una cum possibili concurrere ad intellectionem mediato,id est,interuentu specierum,quas genuit.Quo etiam pacto. dicitur idem intellectus agens,ut ait Scotus in i .dist. 3.q. 7. cfiicere cuidentiam primorum principiorum, nimirum, per species, quae concurrunt ad terminorum penetrationem, ex qua immediate oritur principiorum allensius.Restat tertium munus intellectiis agentis,quod est producere species intelligibiles in patientem; sed nihil
iam de eo, quod ad praesciatem quaestionem attinet, explicandum superest.Facile autem quiuis perspiciet praedicta tria munia, etsi v car,ulis,& consideratione distinguantur, re ipsa in unum, idemque
Sed quaesierit adhuc sorte aliquis cur Aristoteles cap. s. huius li- ter D. . . bri text. i . dixerit intellectum agentem habere se ad postibilem ut C artem ad materiam. Item cur illum eodem capit. textu i s. habitum G ἡ
Hesris in Vocarit. Ad primum horum diccdum coli parasse intellectum agen- 1. - . i. . Dcta has, . tem arti,quia ut ars infert in materiam sormas artificiales, ita intelia se vi art.m lectus agens inducit in possibilem species intelligibiles Et ut artis pusi i . artis ministerio non producit sormam naturalem, seu formam suae speciei,nec enim Pol)cletus sormam humanam, & viventem statuae indit, sed formam artis:ita mens per intellectum agentem nonius intelligabiles solinas patienti consere. Lege Diuum Thomam libro 2.contra gentes capite 76. & Ferrariensem in commentariis eiusdem capitis.
L .-. 2 Ad posterius dubiam respondendum est intellectum agentem .. , non vocari habilia ab Aristotele, quod si habitus primotu principiorum,ut arbitrati sunt nonnulli, quorum meminit Diuus Pon
392쪽
uentura in z.dist.2 .art. r .qu. . Magnus Albertus in summa de ii
mine in quaest. tua quaerit an detur intellectus agens art. 2. Et AEgydius hoc in libro ad textum i8. cuius opinionis absitiditas ex eo conuincitur a Dahonia, quia habitus primorum principiorum est
qualitas primae speciei recepta in intellectu possibili ad cognoscendas primas veritates indemonstrabiles supposta cognitione terminorum: at intellectias agens numeratur inter secundae speciei qualitates,quia est facultas , natura insita; nec verd supponit cogniti nem terminorum,nec insidet in intellectu possibili, nec tribuitur inatura ad intelligendum, sed ad abstraheridas species a phantasinatibus Quae omnia ex iis,quae hactenus , nobis disputata sunt, acti Z quiuis deprehenderit. Dicendum est igitur intelle
Aristotele habitum,late accepta habitus appellatione,Vt complectitur quamlibet vim,aut facultatem ad operandum. ectum vocari ab
RVAESTIO III. Vtrum necessario dandae sirit in nostro intellectu pecies intelligibiles,an non ARTICVLVS I.
Vari philosophorum sententiae.
AE c controuersia,& quae subsequentur,cum superi ribus cohaerent, afferentque non parum momenti ad utriusque intellectus ossicia, vim, & naturam pernoscendam. In praesenti autem quaestione diuersi diuersa scripsere Quidam species intelligibiles omnino tollere coirati sunt,aientes sat elle phantasmata, ut in his intellectus naturas,non singulares tantum,sed etiam uniuersites contueatur. Ex
horum numero suere Themistius, Theophrastus, ct Auem-Pace; qiii tamen in constituendo intellectu discordes suere, ut superius diximus. De Theologis etiam Durandus in a. distinct. 3. quaest. 6.Bachonus quaestione secunda prologi, Golstedus quodlibeto 9. quaestione i '. Sc quodlibeto i3. quaestione 3. Hemicus quodlibet. i. 'μ' ' η. quaestione septima octaua,& viges aprima, & quocilibet. s. Muaestione a .species intelligibiles negarunt, quibus ex parte assensus suit Gabriel in secundo distinct. 3. quaestion. r. aiens non requiri speciem in intellectit ad cognitionem intuitium, licet ad abstractia uani requiri non sit negandum. Nec desunt argumenta, quibus ostendi videatur frustra omnino species intelligibiles poni. Pris i. gummum, quia sine ipsis potest intellectus contemplari in pnantata tibus naturas,quae in iis tanquam in speculo relucent. Corrobor turque argumentum ex co,quia in potentiis, quae inter se ordinem
393쪽
3li IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
babent,obiectum repraesentatur posteriori per actum prioris,ut voluntati per actum intellectiis,& appetitui sensitivo per actu phanaasae. Cum igitur phantasa,& inte lectus sint potentiae subordina-xae,ratio ordinis postulat, Vt pharasia,quae est potentia natura prior, reprae uet4ntellectui obiectum,quod ille confestim apprehendat x.ά gum. absque alia sipecie.Secundo idem probatur,quia ut se habet bonum ad aisectunt,ita verum ad intellectum; bonum autem non est in assectu per speciem aliquamve sui similitudinem: ergo neque verum 3. Argum. in intellectu. Terti 5,quia si darentur in intellectu species intelligibiles,cum eae ponantur uti naturales causae intellectiomuti,n5 posset unquam intellectus ab earum usu cessare, semperque versaretur in percipiendis rebus,quae per eas reprasentantusi: quod experien--. AE tiae repugnat. Quarto, quia ii ex species essent in hostro intellectu oporteret nos eas cognoscere,quemadmodum & nostros actus,tam Φ voluntatis,quam intellectus palam deprehendimus. Quintd, quia multa a nobis intelliguntur, quorum sipecies intelligibiles non habemus; siquidem nec Dei, nec substantiarum separatarum, neque aliarum rerum materiae expertium, intelligibiles imagines assequi possumus,cum Euiuscemodi res non moueant sensum, proindJque earum pilantasinata habere nequeamus: & tamen constat nos ha- Vcrimum. rum rerum coceptu, serinare.Postremδ, qudd neque Angelis sim-
ilicitet neces Iariae sint species intelligibiles, ostendatur.Nam Ange-us sine interuentu speciei cognoscit se per suam essentiam; inamb& alios Angelos per eorum substantias sibi praesentes; quod probo tur quoad priorem partem, quia essentia Angeli, ut est achiis sine admixtione materiae;ita est per se actu intelligibilis; estque actu, de intime coniuncta proprio intellectui, ut cum eo concurrat ad sui ipsius notionem. Quoad posteriorem vere, partem ostenditur idem assumptum; nam quilibet Angelus poterit ita se coniungere intellectui alterius, ut per modum sermae intelligibilis essicientiam ha beat respectu intellectionis ab eo cliciendae.Quare videtur hisce a sumentis conclusum recte sentire eos,qui species intelligibiles d.
mn esse negandum dari species intelligibiles: ct Lu cessa rea Iu inte uendi manere in inte e Iu
AE c tamen opinio probanda non est, sed cum schola ADU i. ν.
Peripatetica,coinmuni Philo sephorum approbatione,
asserendum dari in intellectit species intelligibiles, quae 3 θ' sint principia intelligendi; sicuti & in seni bus dantur . , ζ'. suis tales, ut superiori libro demonstrauimus i ubi etiam complures D.Th. L M.
394쪽
huiusce veritatis alteriores in medium attulimus. Certe D. Augustinus putat adeb compertum esse dari huiusmodi species,ut lib. t i. de Trinitie. 2.dicat ingeni j tardioris esse de eis dubitare. Probatur igitur haec sententia ex eo, quia ita se habet intellectus ad propriam functionem,ut sensus ad suam; at sensus,ut loco citato Planum foci mus,nullo pacto sentire queunt absque speciebus sensibilibus. Secundo,quia cum intellectus ad hanc, vel illam rem percipiendam indiscriminatim se habeat; cumque in se sipectatus sit pura potentia, necellario ad intelligendii requirit aliquam forma, qua actuetur, &eget aliquo formali principio,vnde intelligendi actum promat, &quo ad hoc potius,quim ad illud concipi edum determinetur. Haec vere, forma,& principium non aliud est,quam species intelligibilis. Nam qu id ad id praestandum phantasmata neutiquam satis sint, ex
eo constat, quia phantasmata quemadmodu sunt per materiam extensa,& imperfectae,crallaeque naturae, ita no nisi res singulares repr*sentant:& tamen constat intellectum etiam obiecta communaa percipere Item quia phantasmata non sunt intimb coniuncta inici lectui, im non haereant in anima,sed in corpore: at nihil operatur, nisi per virtutem, quae in ipso est, ut ex doctrina Aristotelis in secundo huius operis lib.cap. i.text. .& s. astruit D. Thomas libro i. contra gent.c. 76. Quo fit ut ad nullius rei, siue uniuersalis, siue singularis,sive expers, ve particeps matellae sit,sussciat phantasma,ut
ex eo intellectus possibilis intelligendi actum proserat. Addequbd,
ut Scotus argumentatur in i .dist. 3. qu. 6. magna foret naturae intellectualis imperfectio, si non in se, sed in corpore, Hoc est,in potentia sensitiva corpori inhaerente,nobilissimae suae operationis principiuhaberet. Neque huic rationi obstat quod beatis diuina essentia prospecie intelligibili est,& tamen ncc per realem identitatem, ncqHesubiective in ipsis inest. Namque sic intime eorum intellectui copulatur,ut stippleat unionem, quam vel inhaesio , vel alia naturalis coniunctio praestare potest. Quod ut planius intelligas, sic habeto, In nostra soccie intellistbili naturali tria inuenititur. Est enim imago rei intelligendae;idque habet peculiariter,ut species est. Secundo concurrit cum intellectu ad eliciendam intellectionem : id autem vendicat prout est principium,seu ratio intelligendi. Terti b, inhaeret intellectui, quod obtinet quatenus accidentis naturam participat.Igitur duo priora,cum nihil impersectionis habeant, diuinae es sentiae conuenire possitiat respectu intellectus beati, tertium vero minimc; quia potentialitatem, & compositionem, atque adeo imperfectionis notam inuetiit. Itaque adnuc ratum manet Omne nostram speciem naturalem, atque ordinariam debere esse in ipso intellectu, cui intelligendi principium, & ratio est. Postremd quod Aristoteles species intelligibiles posuerit, constat. Etenim hoc in lib. c. . text. is . ait intellectum possibilem fieri singula,videlicet,quia singularum rerum species recipit,& text. a 6. sequenti, itemque capite quinto, text. I p. est intellectuna, & rem intelle
395쪽
38 IN III. LIB. ARIs T. DE ANIMA.
intellectam esse unum,non sunt vero unum per naturam,sed intelligibiliter,quatenus res,quae intelligitur, per sui imaginem intellectui copulatur,& unitur.Praeterea vocat intellectum locum formarum,scii specierum; non nisi quia ut locus rem locatam recipit, ac seruat;ita intellectus species intelligibiles. Sciendum est autem Avicennam libr. 6. Naturalium pari. capiti. 6. existimasse intelligibiles species non permanere in nostro inte ,, Fb dum eas apprehendit, aut ex iis intellectionem edit. Eius rari mes It fandamentum fuit quia quicquid recipitur in intellectu, recipitur sibitis po- intelligibiliter : crgo cellante intellectione evanescet species ii
η μ' rem tui Iectu reccpta. Haec tamen Opurio procul aberrata veritate, ni-
' titurque tandamento satis sutili. Eam igitur praeter alios coarguit
r .part.quaest. 79. art.6. Nam cognitio intellactiva multo est perfectior, tuain sensitiva: ergo si ad senstitiam cognitionem conseruantur species,ut fatetur Avicenna, inulto maiori iure conservabuntur ad intellectivam ; maxime cum intellectus possibilis multo firmior sit,quam elle materiae corporeae, quae sentim fluit,& amittitur, in qua tamen sustentantur potentiae sensitiuae Deinde, quia si haec positio vera esset, nulla prorsiis ratio me moriae daretur in parte intellectiva,nec recordaremur nos elicuisse conceptus rerum uniuersalium,quod est contra experientiam.Lege si placet, quae do hac re commentati fuimus in libris Patitorii Natide memoria & reminiscentia cap. 2-onfutatur Ad rationem Avicennae respondendum est, si recipi intelligibi h G -- litis valeat,atque recipi accommodate ad intellectum, naud dubie species intelligibiles recipi in nostra mente intelligibiliter. si verδ idem sit,ac recipi, ut cognitum in cognoscente, quod dic tur recipi dum apprehenditur; tunc species non ita se habere, quia non opus est,ut cum recipiuntur, ab intellcctu apprehendantur Porro quibusdam veluti gradibus ascendunt species, quae cogni-ιatu tionis principia existunt. In infimo sunt species sensuum extern rum. rum,quae non nisi praesente obiecto,&sensione durante, manent. In secundo species internorum sensuum s non tamen sensis communis quae post sentionem, & remoto obiecto, seruantur : sed tamen cum inhiat in organo corporeo obsolescunt, & fluxu materiae sensim dilabuntur. In tertio species intelligibiles nostii intellectus, quae obiecto non existente, & cessante intellectione, perseuerant; cumque immateriali subiecto insint,postquam ei semel inhaeserunt pectet istet perpetuae,atque indelebiles sunt.Nequo obstat quὁd habitus sciet istibuli, tia m , & Virtutum intellectui , seu voluntati infidentium sae εamittantur. Non enim talis amissio prouenit ex desectu subie- ..cti,sed ex dissidio,& repugnantia contrariorum , qtubus cedunt ut omittamus eam supernaturaliam habituum amissionem, quae ob nostram culpam accidit per subtractionem diuinam, cumsimodi est
deperditio gratiae. At species in intelligibiles,quam sensibiles conuarii:
396쪽
eontrariis vacant;alioqui non possem inesse simul imago candoris,& ni redinis in aere,vel oculo. Quod Alsum esse c5stat,cum virumque simul intueamur. In quarto gradu ssent species intellectus Anta vec ei gelici,quae praeter alias persectiones, eam addui supra species nostri intellectiis,quod non fuerunt aliquo temporum,aut instantium sue- .. 'cessi acquisitae,sed ipsis angelis a principio ingenitar.
Solutio argumentorum primi articuli. R C. V MENTA initio quaestionis proposita sic expli- cabis. Ad primum dic non posse intellectu conte platinaturas in phantasmatibus ob eas causas,quas superiori articulo attulimus.Et ad argumenti cofirinationem,
si loquamur de modo repraesentadi,qui iussciat ut posterior potentia id ipsum,quod prior cognoscat; falsum assiimi. Nec enim facultati appetenti Dc obiectum repraesentatur ut quod a cognoscente apprehenditur,ipsa etiam cognoscat: sed catenus dicitur ei repraesentari obiectum,quatenus in ici tendere no valet,nisi a cognoscente praeconceptum sit. Quo pater,esto phantasia,& intellectus sint potentiae subordinatae; non probari hoc argumento sat esse repraesentati obiectum a phantasia: ut in id intellectus illicd absque specie sibi inhaerente seratur.
Ad secundum,diuersam esse rationem in potentia cognoscente,&- in appetete,tum ob alias rationes,tum quia facultas appetens deter ς' ρ ε minatur ad operandum a notitia obiecti facultas autem cognoscens hiauebis iis is
non habet a quo determinetur,ideoque opus illi et i specie tanquam principium principio determinante. Ad tertium,sic intellectiam concurrere cum qμμι δε- specie ad intellectionem,ut oporteat illum prias excitari vel a phantasinate, vel a voluntate, vel ab utroque, aliave causa eiusmodi; ob idque non semper uti speciebus, quisus eii consignatus; sed interdum ab intelligendo cessare; nonnunquam hac potius, quam illa specie uti; quia ad huius magis, qti m ad alterius vlum aliunde mouetur. Ad quartum, cognosci ab intellectu species intelligibiles per amim reflexum,& arguitive. Dum enim experitur se inrelligere,rc- . - flectitur supra suum ainim, arguitque habere se principit m formale f.ὰρ iis se intellectionis, hoc aut in principium speciem cile colligit iis ratio- cso steoearibus,quibus id concluditur. Qua de re infra. con '
Ad quintaim, esto omnis intellectio ab aliqua specie intelligibili
oriatur ; non omnem tamen elici ab specie propria eius rei, quam intelligimus arro enim ex imagine,& notitia unias ad cognitionem conceptumve alterius progredimur, ut cum per res sensibiles Dei,&substantiarum separatum intelligentiam assequimur, quae cognitio ivn me exsi non proxime , remo te tamen i sensu petitur. Vtram vero per propria risi conceptus , quos de hisce rebus formamus , relinquantur e r Jς - - Con. Comm.lib. de Anima. Ccc inno
397쪽
386 IN III. LIB. ARIs T. DE ANIMA.
υθμοῦ. in nostro intellectit species intelligibiles,progrestu patebit. Ad sextum,quod attinet ad cognitionem, quam de se Angelus Eabet, admittendum est cognoscere illum se per suam essentiam , ut docet Diuus Thomas prima parte quaestione 19.art. i.& de veritate M stione odiaua artic. r.itemque Diuus Bonaventura, Durandus, Rochardus in secundo distinct. 3. AEgidius in tractatu de cognitione Angelorum q. i .Soncinas i 2.Metaphys l. 19.aliique non pauci etsi non defuerint qui secus existimarint aletes non posse Angelii se per sua sitbstaciam intclligere, sed habere ad id speciem sicuti ad aliarum Amrum n, Ieru perceptionc.Oppositum tamen dicendum,videlicet non inieruegere specie ligere se Angelu per speciem superaddita; cum ad id possit eius sib-vis stantia, uti arguinentu concludit,siabire vice speciei. Quod vero sp ehat ad cognitione, tua unus Angelus alios cognoscit,putat nonulli quemlibet caeteros per eoru essentias intelligere, quam opinionem
attribuit Platoni D.Thom. 2.corat.gent. c. 98.eamque tuetur Durandus, & Nominales in i .distinct. 3. sed nosis ea non placet, quia nequit potentia intellectiva ab ulla re creat tanquam a forma intelligibili actiue,ac principaliter determinari ad intelligendum,nisi eius. modi principii a determinans intra se, atque intime sibi coniunctum habeat,quae colunctio non cernatur in substatia unius Angeli respectu alterius. Longior hac de re discussio ad alium locum pertinet.
a V AE ST I O II I LDentur ne in nostro inici lectu species intelligibiles, quae propriae sint rerum singularium,an non. ARTICULUS I.
Negatiuae partis argumenta. Gir ΑτvR haec quaestio inter Philosophos magna
dissidentiu partium contentione. D.Thom. tum alias in locis,tu 2.coni. gerat.c. i CO.prima pari.q.86. t. i. Caiet. ibidem, Capreolus in i .dist. s. qu. r. in solutione argi mentorum contra quartam conclusionem,Arpentinas in . dist. 1 o. qu. 3.art. s. Ferrariensis i .coni. ni.cap. 6 F.& nocin lib. tua . t 3. a
bitrantur non dari in nostro intellectu species rerum singularium idemque tuentur nonnulli aetatis nostrae Philosophi asseretes nihil este a peripatetica doctrina magis alienum, quam eiusmodi species i. A sum. admittere. Probant sua sentctiam in hunc modum. Forma recipitur in subiecto secundum conditionem, ac modum recipi sitis; sed anima est expers materiae; ergo species,quae in ea recipiuntur, debent este immateriales in repraesentando,atque adeo nequibunt reprcsentare conditiones materiae singulias sed duntaxat natura communem ab iis mul
398쪽
iis auulsem,ac liberam. Confirmaturque argumenti vis comuni illo Peripateticoru effato quod desumptum est cx Arist. hoc in lib.ca. . text. 1 6. Res materiales fieri intelligibiles dii a materia abstrahutur. Enim vero cum haec abstractio non ita accipi debeat, quasi res per intellectu a propria materia,qua constant,eximendae sint; utique sic erit accipienda, ut tunc res dicantur essici intelligibiles , cum menti Vbiiciuntur per species, quae non materiam indiuidualem, ut potucrassiorem,ac magis deprcitam sed communem tantum reserant. Secundo, Ii uellectus humanus medium locum obtinet inter sen- α Argi msum,& intellectum substantiarum separatarum; atqui sipecies, quae sensibus inuruntur, repraesentant sola sinsularia, quae vero substantiis separatis congenitae sunt, tam singularia, quim uniuersalia distincte resciunt, ut Scholastici scriptores in a.distinct. 3. edilicrunt. Igitur ordo, ac proportio rerum postulat, ut species, quae ab humano intellectu acquirentur, solas naturas communes repraesentent.
Adde quod vi intellectus Angelicus percipit distincte per una speciem,quae noster per multas; ita consentaneu est, ut quae a sensit permultas species cognoscuntur, a nostro intellectu per unain intelligantur: quod sectis seret si noster intellectus pollet rerum singula iura imaginibus consignari. Tertio,id naturae ingenium est, ut non consueuerit facere pluri S ' bus, quod possit faceresaucioribus; sed species intelligibiles naturarum communium sulticiunt ad intelligendas res singulares adiunctis carum phantasinatibus; non est igitur vlla necessitas inuehendi species intelligibiles rerum singularium. Probatur assiimptio, quia uti phantasmata concurrunt cum intellectu agente ad producendas - species intelligibiles; ita cum patiente inst, ato iam Gecie rei communis poterunt concurrere non exemplariter selum, d etiam active illum determinando ad concipiendam eam rem singularem,cuius id phantasma est: praesertim cum ex eo nullum sequatur absurdum.
Postremo quod Aristotelico dogmati aduersentur, qui rerii singularium specieς intellectili humano dant,hinc perspiculi est, quod
Aristoteles hoc libro capit. quarto text. io. locuit animam nostram
vi sensitrici cognoscere carnem,id est, singularia materialia,que sunt affecta sensibilibus qualitatibus calore, stigore, aliisque eius inodi. At ipsum esse carnis alia percipere facultate,aut separabili, id est, diue se abet qua cognoscit tingularia,aut perinde se habente ad se ipsam. t cum extensa suerit linea flexa. Quo loco,ut plerique interpretes annotarunt, profitetur Aristotcles singularia non intelligi a nobis directa, sed reflexa cognitione at si in nobis intelligibiles rerum singularium species darentur, non dubium, qui n. eae directe a nobis
399쪽
eontendant. Primum ar- m ntum.
88 IN PII. LIB. ARIST. DE ANIMA.ARTICVLVS II.
ONTRA Ri A huius controuersae pars assertores habet Scotum in . dist. s. qu. 3. Gregorium Arimianensem in primo dist. 3. Juςst. i. t. 2. Richardum in 1. dist. 1 R. . Apollinarem hoc in libro qu. I 2.Thienensem,& Buriaeum i .Physicorum,& alios.Quae ita probatur. Nulla est repugnantia quominus species rerum singularium in nostro intellectu dentur ; possimi igitur dari. Negant a uersa ij antecedens, aiuntque repugnare tum ex parte ipsarum specierum intelligibilium, quas non videtur consentaneum ita limitatas esse, ut singulae lingula duntaxat indiuidua repraesentent: tum ex parte intellectus possibilis , quem minime decet speciebus adeo circun- scriptis affici. At enim dissicile non est huiuscemodi repugnantias demoliri. Nam species naturam singularem repraesentans nobilior est,quam o,quae communem tantum naturam significat; ergo limitatio illa nihil detrahit de dignitate speciei; nec speciςs rei singularis minus , quam rei communis: quin potius magis cum intellectus praestantia conuenit.Antecedens probatur, quia imaginis praestantia,modo caetera sint paria desumitur a re, quam repraesentat; at natura singularis excellentior est, quam communis ; cum inseriora plures essentiae gradus in se cohibeant, quam stiperiora: unde &conceptus rei singularis, quam rei communis, persectior habetur. Rursus, quod praedictae species re ipsa in nostro intellectu dentur, ita probatur. Caulae naturales non impeditae producunt nobilissimum effectrum,quem poliunt; at intellectus agens , & phantasma sunt causae naturales specierum intelligibilium ; ergo producent
nobilissimain speciem,quam possunt, si non impediantur: sed species nobilissima est species rei singularis , ut ex proxime dictis constat,& nihil est quod eius Gnerationem impcaaat: crgo hanc producciat. Item, Noster uitellectus efformat peculiares, ac distinctos conceptus rerum singularium, sed ij sine propriis earum speciebus constare nequeunt dantur ergo propriae species rerum singularium. Maior propositio, citi a quibusdam negetur, a nobis ramen pauid post demonstrabitur. Minor ex eo sita ictur , quia cum species rei communis non nisi confuse, & implicite singulam repraesentet, nequibit intellectus ad hoc magis, quam ad illud singulare concipiendum peream deduci sed vago,& errabundo motu nuc illuc ibictuabit.Sunt qui respondeam licet species intelligibilis solam
commianem naturam reserat; determinari tamen per cam intellectum ad concipiendam rem singularem, de cuius phantasinate sp cies ipsa cducta est propter cognationem, quam species habet cum tali phantasimate.Sed hi facile coarguuntur. Nam vel ea species iure cognationis re vera eiusmodi lingulare repraesciuat; vel non; si dent prunumi
400쪽
primum iam ergo in nostro intellectu erunt species , quae non solam naturas uniuersales,sed indiuiduas etiam reserant, quod tamen
solis speciebus sibstantiarum separatarum Theologorum Schola attribuit:si secundum,nullo pacto species intellectricem vim ad ullum singulare definite intelligendum applicabit.
Alij occurrunt intellectum nostrum naturae Communis imagi- Repnsio. ne affectum determinari a pliantasmate ad rem singularem conciapiendam eo modo, quem tertio superioris articuli argumento explicuimus. Verum neque horum solutio satisfacit. Etenim quemad- soluitii .
modum noster intellectus,ut supra ostendimus, non potest uti solophantasmate tanquam principio intelligendi, sed requirit principium sibi intimὰ coniunctum, atque inhaerens, a quo intelligendi actum promat, alioqui saltem ad intelligenda singularia neuti-
ruam speciebus intelligibilibus indigeretὶ ita ut hoc potius, quamlud percipiat, non sat illi est externa assistentia pliantasinatis ; sed
et interno principio a quo ad id active determinetur. Nec obstat quod intellectiis beati concurrit crura diuina essentia ad actum be tificae visonis ; cum tamen diuina essentia non sit interna ipsi beato id enim,ut iam ante monuimus,proptere, fit; quia diuina essentia ob suam eminentiam infinitam potest supplere modum illum intimae coniunctionis,sine quo species creata,vel quod speciei creatae conditionem subit, non potest cum intellectu ad intelligendi actum concurrere.Nec item obest quod quilibet Angelus intelligit se per sum essentiam. Nam es lentia Angeli est intime copulata eius intellectui,cum intellectus in ipsamet es lentia inhaereat. Phantasina vero non ita se habet ad nostrum intellectum siquidem illud in organo corporeo; hic in ipsa animae substantia insidet. Corroboraturque argumentum insuper ex eo,quia conceptus,qui per intellectionem rei sngularis in mente gignitur, est quas proles ipsus
obiecti cogniti, ut docet Diuus Augustinus 9. de Trinitate capite decimosecundo. Quare oportet dum is gignitur contineri in mente obiectum:non potest autem ibi esse per se: ergo per situm quasi senacia,quod est propria, ac peculiaris ipsius imago. Nam species rei
communis non magis est virtus huius,quam illius singularis. Praeteresi,In nostro intellectu dantur species multorum singula- inguo. tum inateriae experrium, ergo saltem horum singularium species admittendae sunt. Antecedens probatur, quia is, qui clicuit actiunamoris Dei, vel naturae uniuersalis intellectionem, recordatur postea se eiusnodi actus elicuit te; omnis verb recordatio intellectiis oritur a specie intelligibili:habet ergo noster intellectus species in-. tolligibiles,quae hosce ac iis tinsulares repraes arent.Neci tisfaciet qui dixerit recordationem hanc non ab intellectrici, sed a sensitiva
memoria proficis non enim facultas Oretanica apprehendit res spiritales,cuiusmodi sunt voluntatis,& intellectus actiones: cum sint . cxtra limites obiccti potentiae corporeae.Nec memoria sensitiva re-