장음표시 사용
401쪽
3ι,6 IN III. LIB. ARIs T. DE ANIMA.
colit nos percepisse hominem in commune: c ina circa naturas singulares tantummo id versetur. s. et ran. Item , Anima separata .recordatur singularium sensibilium per species,qtras hinc detulit; ergo dum cisset in corpore habuit huel sibiles species eiusmodi sinsularium. Antecedens suadetur exemplo diuitis epulonis , cuius habetur mentio Lucae decimo sexto, qui apud inferos recordabatur suorum statrum. Ac quod eam recordationem eliceret non ex speciebus in sis sed ex iis , quas ministeriophantasmatum acquisierat,ea ratio probat ; quia recordatio est perceptio rei cognitae,ut antea cognitae: diues autem non cognouerat
antea intres per species infusas , sed per acquisitas. Quare non videtur negandum dari in nostro uitellectu species intellasibiles proprias rerum singularium.
Vtraque pars controuersiaeprobabilis iudicatur praefertur tamen negativa, vi magis peripateticar viri que argumenta diluuntur. Is ita diibutatis utraque pars quaestionis probabilis videtur,etsi propositum nobis sit tueri potius negatiuam, quae Aristotelicae doctrinae magis consentanea existimatur: diluemus tamen utriusque argumenta, Vt quo
pacto quaelibet earum defenda possit, facith appareat. Ad primum
pro priori sententia concelsa maiori, & minori, neganda est consecutio.Nec enim oportet omnes sipecies intelligibiles immateriales esse in repraesentando, sed in essendo; Aristoteles autem loco citato tantum docet ut res in materiam demersae intelligibiles fiant, debere a materia,id est, i materiae conditionibus abstratu; quia quae ab intellectu perci iuntur, nequeunt in eo cile per species diuiduas, aut extensas,situ ve praeditas,quae sunt propriae esse iones materiae sed per imagines spiritales; atque omnis concretionis experies, ut cum ipsa intelligendi vi cognationem habeant; tales vero sunt omnes species intelligibiles,siue singularium rerum siue communium. Ad secundum dicendum proportionem,nexumque ordinis, qui inter humanum intellectum,& Angelicum, atque inter sensum est, in eo cerni, quod sensas acquirit species sola singularia representantes,nullas vero, quae repraesentent uniuersilia; intellectus autem noster qiuasdam ibititur,quae singularia tantum, alias quae sola viai uersalia repraesentent at in intellemi Angelico nullae sunt, quae aut sola singularia, aut sola uniuersalia reseram, sed omnes uniuersalia simul,& singularia diistincte exprimunt. Ad reliquam part m clusidem argumenti dicca, lux sensus per multas species cognoscit, percipere nostrum intellectu per unam speciem,confuso tamen. Nam colorem in commune, Verbi gratia, intelligit per sipcciem coloris,
Ad i. arru. sementia num satu .
402쪽
qua cognitione implicite,& confuse colores omnes complectitur. Verlim praeter hanc confusam singularium coloru notitiam , aliam quoque propriam, & expressam consequitur intellectus singulorum collarum per singulas species, quain per unam tantum imaginem obtinere non posset; quia id solis Angelorum speciebus conuenit. Si autem petas quando intellectus acquirat species rerum singularium , quando communium. Respondemus species rerum singularium acquirere beneficio intellectus agentis, ope phantas-. ' . o,
matum species autem rerum communium,cum post reczptam spz- rae, rarus -- ciem rei singularis abstrahit ex ea naturam communem, cam nimi- gularaum. θrum concipiendo absque dii serentiis indiuidualibus.Tunc enim per eiusmodi conceptionem gignitur in intellectu spccies naturae communis quia conceptus eii actualis similitudo rei; at ex similitudine actuali relinquitur in potentia habitualis similitudo: quemadmodum & per assensum conclusionis,qui est scientia actualis, gignitar habitus sciendi, siue scientia habitualis. Ad tertium,concella maiori propolitione,neganda est minor,& ν' x ad eius probationem inficiandum polle phantasma active concurrere cum intellectu possibili ad intellectione rei singularis ob eam causam,quam superius explicuimus; quia videlicet oportet principium elicitiuum intellectionis non esse cxtra intellectum. Enim ve- orterero licet phantasma intellectui possibili famulatum praestet suppedi ' 'tando illi suo modo species intelligibiles: millime tamen decet intellectum podibilem post rcceptione eiust nodi specierum inflecti, n3 ei, exi a
ad sensum, lemittἱqtie ad ortanti corporeu editurus nobilissimam, intea um.& quam maxime a materia liberam operatione, tuae est intellectio. Ad ultimum dicimus locum illum secus ab aliis explicari: ita ut nequaquam ibi de reflexa, aut directa cognitione sermo sit: sed cum V Aristoteles quaesiisset eadem ne an diuersa potentia rem singularem
sensibilem,& communem eius naturam cognosceremus,respondere,animam,rem singularem sensibilem percipere sensitiva potentia; communem vero alia aut separabili, id est, diuersa secundum em abca, qua singularem cognoscit,aut habente se ad se ipsam, atque cum . extensa suerit linea flexa, id est,quae saltem ratione de reali namque
distinctione nondum ibi quicquam absolute decernitur) ab illa disserat eo modo, quo linea inflexa, cum extenditur,re quidcin ipsa ei dem est; potest enim eadem linea frangi,& porrigi, ratione tamen a se distinguitur. Ita vero iuxta hanc interpretationem inflex , recta
si ue lineae sit milit udinem,non ad agnitionem reflexam,& directam; sed ad discrimen inter potentiam, qua singulare, & uniuersale co- gnoscitur,qua de re quaestio erat, tulit Aristoteles. Quo fit, ut ibi
de ordine,mod6ve uniuersalem,& singularem naturam cognoscendi nil ut omnino habeatur. Haec explicatio totam machinam illius argumenti, quo maxime
. nituntur, qui singularia reflexe, ac posterius a nobis intelligi opi- et 'nantur facile dissoluit. Nec vero, ut quidam autumant, Platonis in
403쪽
391 IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA. Timaeo sententia est, quam illic Aristoteles imitatus sit, singularia
restexe a uobis concipi. Non enim Plato cum reflexae cognitionis meminit, & actiones inleslectui lineae primum rectae, mox circina- tae, ii uernisque recurrenti comparat, non, inquam, tunc de rerum singularium notitia plutosophatur; sed de ea, tua hominis mens recto cursu ad aliarum rerum icientiam capellendam extra se primum
quas egreditur, deinde oraculi monitu ad se redit, & in sui ipsius
Amma in .l cognitionem incumbit. Qua de causa anima, intellectualis sphara, se ib. insist sph ouae in seipsim circulum facit a Philosephis dici consueuit. Eoque nosce υ ' spectat illud Hugonis Victorii l. Didascalon cap. r. Mens nostra in s - Peorbes geminos motum glomerat; quia uiae per sensus ad sensibilia i γι, M. exeat, siue per intelligentiam ad ea, quae sensu fugiunt, ascendat; ad ea a.Mae . se ipsam rerum similitudines trahens,regyrat.Vel dicendum ut Philoponus interpretatur,Platonem quasi aenigmate per lineam flexam Ct indefinite significasse actiones intellectus, cuius est in se ipsum pos se conuerti; per rectam vero caeteras functiones vitales, quae nihil aliud sunt, quam progressus quidam ab anima vivificante ad aliud, siue ad illud,quod vitam suscipit, id est,ad corpus: sicuti linea recta ab uno puncto desinit in aliud.
R. ondes in Veniamus nunc ad explicanda partis assirmativae argumenta. Adad arturneta primum negandum cst antecedrias , & ad cius probationem dicet p tu U dum, speciem,quae repraesentat rem singularem ex parte nobiliorem i. uri esse,Videlicet, pro ut refert naturam plures gradus in se commetem, ut probat argumentum: aliunde verό deterioris notae haberi; irim rum quatenus est limitata ad unum tantum singulare; species autem rei uniuersalis non solum repraesentat naturam communem inultis, sed potest deseruire cognitioni omniti singularium sub eadem spe cie, concurrendo cum eorum phantasmatis, ut in tertio primi articuli argumento dicitur.
Ad secundum respondendum est spectu propriam rei indiuiduaea esse effectum absolutξ pr stantissimum,quem intellectus agens
potest edere,ium ob limitationem, quam diximus; tum quia ne eiuL. modi speciem producat,obstat naturae ipsius ingenium; quς non ausolet pluribus e scere,quod potest paucioribus: potest autem intellectus patiens intelligere naturas singulares po species rerum con munium adiutus concursa phantasmatum Ad tertium concessa maiori, neganda est minor, & ad cius probationem, omissa priori solutione, quae recte coarguitur, danda cit. secunda,dicendumque licet intellectus non determinetur ad conceptum alicuius singillaris a sola specie intelligibili in se sumpta; determinari tamen ab illa, pro ut concurrit una cum phanta mate rei tu a, sh, singularis,& ad huius rei impugnationem respondendum, cum di- , - ά cimus intellectui non posse deseruire phantasina tanquam princi- requiritur pium intellis di: interpretandum id esse de principio adaequato, Q vel principali actuant ac detenninante intellectum quale non po- nitur phantasina ab iis, qui dicant intellectuna determinaci ab eo ad
404쪽
concipienda singularia; tantum enim statuitur ad supplendam repraesentationem singularitatis, & conditionum indiuidualium. Caetera, quae in eodem argumento afferuntur de visione beat fica, & de cognitione Angeli, nihil contra id, quod tuemur concludunt, ut crit iam consideranti perspicuum. Nam unio essentiae diuinae cum intellectu beati eminenter continet illam coniunctionem, quam requirimus In principio adaequato, vol prii . cipaliter actuante intellectum. Et lentia vere, Angeli intelligentis se per suam essentiam intime copulata est intellectui eiusdem, cum intellectus in ipsamet ellentia naereat. Phantasma autem non
ita se habet ad intellectum; siquidem illud in organo corporco, hic in anima insidet. Postremo ad id,quod ex D. Augustino citatur, fa- Adc pii tendum est conceptum csse obiecti prolem, sed negandum ad pro si 'ducendum rei singularis conceptum requiri speciem intelligibilem rei singularis propriam. Licet enim species intelligibilis nullum sn- cij, iathstigi
gulare explicite repraesentet; determinatur tamen a phantasmate, alia Mu clim.
que ita conceptus rei singularis censetur proles eius obiecti, cuius ipsum phantasma est. Ad quartum dicendum cum quis elicit coceptum hominis, ver- - T-bi gratia, eciem illam, quae antea, cum primum est producta in intellectum possibilem,repraesentabat homine absolute,post eiusmo- min. uadi conceptum factam memorativam rcferre eundem hominem subratione cogniti; ita vero, ut quis recordetur se cognouisse hominem,non opus est manere in intellectit speciem,quae repraesentet illum singularem conceptum,quo hominem apprehenderat; susscit enim eandeminet speciem hominis modificari ad repraesentandum hominem sub ratione cogniti. Quδd si cognitio sit rei indiuiduae materialis,ut Bucephali cum postea intellectus recordatur sic Buce- Mai. i. phaliun cognouisse, ea recordatio non erit adaequale a specie equi, lupartim es quemadmodum nec prima conceptio fuit; sed inadaequate, id est, specie m partim erit ab illa,partim a phantasi nate repraesentate Bucephalum sub ratione cogniti Nam cum intellectus primὁ apprehendit Bucephalum,cundem simul apprehendit phantasia,&quia species Bucephali,quq in phantasia seruata est, post primam apprehensionem repraesentat illum sub ratione cogniti, inde est quod postea phalasma
ab ea elicitum exhibet Bucephalum similiter sub ratione cogniti, determinatque intellectum ad apprehendendum illum sub eodem modo. Si autem conceptio sit rei indiuiduae immaterialis, cum ea non possit in phantasmate repraesentari, maior est dissicultas, dicendum tamen quoties intellectus aliquod singulare,etiam immateria- Luid ditem te concipit, simuI phantasiam aliquid materiale apprehendere; simi- dom δε mle tamen,cognatumve eiusmodi rei immateriali, Ut progressu huius is . L. operis exponemus. Igitur ex specie memoratiua talis rei apprehensae per phantasma , & ex phantasinate ab ea elicito poterit determi- lis. nati species illa, E qua intellectus ante elicuerat conceptum praedictum rei indiuiduc immaterialis. Atque ita fiet,ut intellectus absque
405쪽
ρ IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
specie propria rerum singularium, sue eae res materiales sint, siue
immateriales,earum rccordationem edere valeat.
Ada. u. Ad quintum, relicta opinione quorundam , quos refert Caiet. r. pari. q. 9.art. 6. aientium animam separatam cognoscere singularia per species acquisitas,uel quas hinc detulit, respondendum est cum D.Thoma in disputatis,quaest.de anim. art. 2C.& r .parte q. 89.art. Caietano ibidem,Ferrariensi ad cap.7 . lib. 2. contr. gent. Abulens et hit, pisu, id cap. 23 Matth i q. 6o .& 6 io.& aliis animam separatam cogia
is, iiij.,I .. scere singularia per species sibi inditas in abseessii a corpore, quae species similes sunt iis,quas Angeli ii prima origine acceperunt; rem' si 'I praesentant enim non solum uniuersalia, sed etiam singularia. Ac 2 QR' ' quemadmodum in Angelis species intelligibiles,quae ex se indiscimminatim singularia potestate repraesentant,determinantur ad E c &illa singularia actu significanda, cum illa existunt actu,ita ut existentia sit conditio determinandi Deciem ad eius nodi singularia: sic in anima separata species uniuersaliter repraesentates, & alioqui aequaliter se habentes ad omnia sua significata,determinatur ad quaedarn singularia,quae ad animae statum pertinent, quatenus anima sortitur ad illa peculiarem habitudinem; sue ob aliquam affectionem, siue ob antecedentem notitiam,sue ob diuinam ordinationem,aut aliud quid simile; qualem habitudinem obtinebat anima diuitis ad Datreri quos inter vivos reliquerat. Ad id vero , quod deinde arguinctu opponebat,dicedum cst,licet recordatio sit rei cognitae, ut cognita est, iterata cognitio; non oportere proinde eam cognitionem repeti ex eadem specie: sat enim est elici ex alia , supposita priori cognitione. Quod in tractatu de anima separata erit a nobis enucleatius explia
Ita patet qua ratione diluenda sint utriusque partis argumenta. Quia tamen, ut Ciperilis monuimus, decretia nobis est eam partem, quae negat dari species rerum singularium,ut Aristotelicae doctrinae magis consentanea tueri, quam iccirco etia in primo Physicae Aus. cultationis lib. defendimus: ad eam in nostris commentariis doctrinae filum accommodabimus. auς vero in Glutione argumetorum, quae pro illa adducuntur, retulimus, si iis, quae t nobis alibi statuuntur,repugnent,ut ex aduersariorum sensit dicta accipi debent.
AE ST I O V. Num species intelligibiles ab intellectu
ARTICVLVS LReiectis quorundam placitas aluuntur aliquot assertimes.
406쪽
N hae quaestione suit Democriti opinio, ut refert D. Augustinus in epistola ad Dioscorum , & Aristotele, i Ve' in libro de Somno,& vigilia cap. r. nullam speciem ab isba intellectu siue agente, silue patiente gigni; sed ab ipsis mi Dctused corporibus per diffluxus quosdam intrare imagines cor peri u in nostros animos. Idem quoque suit Stoicorum dogma, quod Boetius libro f. te consolatione pnilosophiae metro . hunc in modum
Lumdam porticus attulit obseuros nimium sine ,
E corporibus extimis Credunt mentibus imprimi:
Ut quondam celeri pis Presso Dere litterassos est aequore Pagina, aue nullas habet notas.
Huiusce placiti absurditas liquet ex iis, quae a nobis superius dispu- Nμ νς θ εtata sunt, clim ostendimus no posse phalasma vi sua speciem intel- -υ ligibilem producere: si enim id nequit phantasina,multo minus po- iuriteriit corpora ipsa,quae sunt naturae multo crassioris,multi que magis in materiam deinersa. Neque officit,quod non pauci, iique fraues Theologi arbitrati sunt Angelos accipere a rebus, tiam sensibilibus species, per quas cognoscant singularia , vel saltem praedicata contingentia,quae rebus lingulis conueniunt. Non enim ij A uciores credunt eiusmodi species transfundi in liuellectrum Anseli immediatὸ a coloribus,verbi gratia,sed intellectum apentem illius unicum speciebus sensibilibus colorum quemadmodum noster intel- li es lectus attolet cum phantasmatis producere in intellectum possibi - p - ὰς lem species intelligibiles earum. Qua de re lege, si placet, Alensem a. ia'
Altera sentetia fuit Platonis in Menone aliisque locis,& Avicen- sentetia Pianae lib. 6. Naturalium pari. ζ.cao. arbitrantium species intelli- sibiles defluere in humanam mentem a nabitantus leparatas ; eo th . , a se a men discrimine quod eae substantiae apud Platone erant ideae; apud to separatu. Avicennam intelligenti. ae, a quarum prima in proximam; atque ita deinceps usque ad ultimam, quam agentem vocabat; ab hac in i mel lectum humanum praedictae species destenderent. Item Plato linxit species inditas animae a primo ordia: Avicenna progressu temporum communicatas: ille in anima fixas, hic pos intest: gendi actum euanescentes,ut iam sipra retulimus. Hunc errorem confutat D.Thom. I .pari. l. 8 .art. . ex eo, quia C Qsi ita se haberet nothra cognitio , posset natura caecus per elui nodi imagines colorum notitiam habere,quod negat expericlia. Deinde, quia si a linc rationali aliunde species adueniunt, seu sfra societatem iniret cum corpore; quam ideo init ut sensuurn nati ulterio species acquirat; sed hac de re in progressu copiosius,& enucleatius.
407쪽
, 6 IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA
His ergo erroribus exclusis allerendum est cum Schola Peripatetica species intelligibiles produci in animam, dum est unita corpori,ab intellectu humano,ut constat ex iis, quae ab Aristotele c. s.fiuius libr. disputata sunt. Cum autem duplex in nobis sit intellectus,agens,& patiensi quaenam species a quo intellectu gignantur, sic siquot alsertionibus exponemus. Prima sit. Ab intellectu agente produci pollunt species intelligibiles carum rerum duntaxat, de earum omnium,quarum propria phantasinata habemus. Hςc assertio, quae communi philosephorum consensu recepta est, ex eo probatur,quia intellectus agens non elicit species , nisi una cum phantas. malis,& prout ab iis determinatur, ut ex superioribus constat, docetque D. Augustinus lib. ii .de Trinitate cap. 8.clina est nullam speciem dari in intellectu nisi sensu intercedente; at nihil impedit quominus intellectus cum omnibus phantasmatis indiscriminatim
iungi queat ad species intelligibiles producendas.
a. tio. Secunda astertio. Ab intellectu agente possunt gigni species omnium substantiarum corporearum. De veritate huius assertionis noliquet inter Philosophos. Est enim ea de re triplex opinio. Prima sis. eis Scoti in i .distinct. s. quaest. i. Richardi in a. dist. 2 quaest. 3. circa i. dariJeciem, principale, & Heruaei quodlibeto 3. arti c. 12. ad . existimantium μή sit pro non comparari in hac vita a nostro intellectu, sue agente, siue patiente intelligibilem speciem, quae sit propria alicuius substantiar. Ah, oblis, Abj arbitrantur dari huiusnodi speciem etiam ab intellectu agen-
hanc steriem re productam; licet hi non omnino inter se conueniant. Nam I pro uel lus . Metaph.quaestione tertia,& Soncinas eodem lib.quaest. sq. ' credunt intellectum agentem ex uno,eodemque accidentas, phan talinate duplicem edere speciem,unam accidentis, alteram substantiae, quae ciusmodi accidente inuoluta erat, quia cum phantasina illud sit instrumentum substantiae, i tale accidens inhaeret, poterit eius virtute non modo suam,sed substatiae quoque imaginem procreare. At D. Thomas de veritate quaestione io. arti c. s. & libro r. Post text. 17.& opus 1 . Auermes r. huius operis com . 63. Iandu-nus libro i. quaest. 1 .Ferrariensis lib. 3. quaest. 3. Apollinaris qu. tr. Abulensis in capite is . Matth. quaestione 6OS. Caicianus 3. Part. quaest.76. artic. . ali que nonnulli putant vim cogitati iccm lio minis,quam nos a phantasia non distinguimus, proprium exprimere
gredi,quam ex acci lentium an uolacro proprium luditantiae Pl rasina cruere: cumque primum illud cogitatrici hominis facultati, ut supcrius ostendimus, concedatur; non est cur cidem hoc posterius denegetur. Fauet plane Aristoteles hoc in libr. c. . text. io. ubi ait cognitionem huius carnis singularis pertinere ad potetiam si ii - -ά tu siluam:& D. Augustinus lib. io. de Trinit.c. io. bicorporum cogi quomodo t. tationem imaginatrici facultati attribuit. Non credimus tamen co-
408쪽
expretam imaginem latentis in eo substantiae: sed primo as reta
apprehendere tale accidens: deinde ex illius praenotione in substantiae notitia penetrare. Itaque statuimus produci ab intellectu agente Decies substantiarum corporearum, eo argumento, qu bd nihil obstet,quominus sermemus carum phantasimata, cum quibus intellectus agens concurrat. Quod autem intellectus agens e phantas. male accidentis non eliciat speciem substantiae, ut rutant ii Auctores, quos supra retulimus, ex eo ostenditor; quia sicut phantasina accidentis non repraesentat directo,& per se nisi accidens, ad quod seopte ingenio determinatum, ita non videtur posse concurrere per
se nisi ad producendam imaginem accidentis, esto ex illo potaphantasia arguendo eruere idolum substantiae singularis. Est autemnaec nostra secunda allertio potitanum intclligenda de ipsis compositis. Nam quaedam corum partes , ut difirentiae Metaphysicae, cum in abdito delitescant, non cadant sub notionem internorum sensitum. Tertia assertio.Species intelligibiles omnium quantitarum cor- 3. Vertio. poralium generari potant ab intellectu agente. Haec ibadetur, quia nulla quantitas corporalis phantasiae praesertim humanae captum cxcedit proindeque potest phantasia earum omnium idolum so mare.Dubitet serte aliquis de tempore,quod prae caeteris quantitatibus latet.Non est tamen de eo dubitandum; siquidem memoria,&reminiscentia,quae proprie sensui interno conueniunt, versantur circa praeteritum,ut in libro de memoria cap. i. Aristoteles ait: cum autem praetcritum cognoscitur, utique & tempus apprehenditur,
cuius distentiae fiunt praeteritum , & futurum. Theophilus tamen Tem 'hoc in lib.ad text. 22. ait phantasiam non percipere tempus ipsum, φῖ 'ρ nec rationem praeterici in se,sed res,quae praeterito suerunt tempo- 're,idemque videtur existimas Themistius: sed nobis contrarium
magis placer praesertim si de phantasia humana sermo sit, de qua in is
conclusione loquimur.Apposuimus in hac conclusione particulam nata tibis' illam,corporalium,propter quantitates spiritales, quas constat non remitur a percipi interno sensu, cuiusinodi est duratio eius motus, quo per θυμ in υ contihu in successionem intenditur v. g. habitus iustitiae in volun- tate,quod fieri posse alibi statuimus. Quarta assertio.Qualitatum materialium,seu per se,seu aliter sensibilium, species intelligibiles edi potant ab intellectu agente. Haec
patet, quia omnes istini modi qualitates Veniunt in cognitionem phantanae; cum re vera sensibiles sint. No extendimus allemonem ad omnes qualitates materiales, quia nonullae sunt organo corporeo inhaerentes, atque adeo materiales, quae a nullo sensu interno
percipiuntur,ut species sensibiles phantasiae, & habitus, seu virtutum, ii vitiorum vitiusque appetitus sensitivi. Haec enim , ut progressit ostendemus, percipi non selent nisi reflectente se potentia primo supra suusti ac tum deinde si pra habitum, a quo acuis proficiscitur,nullus vero sensus supra actum proprium reflectitur.
409쪽
398 IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
Quinta assertio. Multarum relationum species intelligibiles poς
sunt ab intellectu agente esci. Haec ex eo ostenditur, quia phantasia,etiam brutorum animantium, estingit idolum amicitiae ,&odij,& aliarum quarundam relationum, ut diuersitatis , & similitudinis inter aliqua obiecta. Est tamen haec assertio aliquantulum ambigua; quia sorsitan sensus interior non apprehendit relationes ipsisfbr- maliter in se, sed earum tandamenta. Non est vel δ dubium multas dari relationes, etiam materiales, quarum cognitionem phantasia non assequitur, cum non paucae ctiam intellectus vim est viant. Opponet tamen aliquis, Obicctum concurrit active ad generandam speciem sed neque relatio, neque qualitas possunt active concurrere , clim nullam agendi vim habeant, ut in Physicis ostendimus igitur nec relatio,nec quantitas pollunt Obtinae speciem sibi φ:s .in. s. propriam.Pro solutione advortendum relationem , & quantitatem non producere immediate species in sensus externos, siquidem quantitas non est sensibile proprium, sed commune, quod tantum species modificat; relatio autem nec proprium,nec commune sens-bile est sortiri tamen species beneficio pilantasiae eruentis, rinantisque ipsarum idolum, cum quo intellectus agens concurrit ad producendam speciem intelligibilem.Licet autem eiusmodi concursus,
etiam ex parte idoli iacti ius st,sicuti & concursus speciei intelligia
bilis ad eliciendum conceptum,non proinde tamen asserendum relationem, aut quantitatem in se aliquam agendi vim possidere: esto eam facultatem sortiatur eius species: quod certe haud qua liram mirandum est,cum species tranteat in meliorem categotiam,videlicet,qualitatis,cui proee soli conuenit esse immediatum agedi principium,ut libr. 1. Phylicorum ex instituto dii Ieruimus. Itaque non ι . .r. rvalet haec consecutio, species relationis , vel quantitatis agit ergo quantitas,vel relatio in se habet vim apondi. C im autem hoc loco dicimus ecingi simulacra relationum a phantasia ; id non de omnibus relationibus; sed de ii; tantum, quae nequaquam interni sensiis cultatem exuperant intelligendum cse volumus. Sexta assertio.Multarum corporalium actionum , & passionum
species intelligibiles poeniat ab intellectu agente producrino tamen
ominiam. Haec quoad priore partem manifesta est: quia calcfactio, verbi gratia,& refrigeratio, aliaeq; multae id genus actiones, & p siones no Glam ab interno senna, sed ab externo etia percipiuntur. Quoad posteriore ex eo ostenditur; quia salte operationes phalasiae
nequeuut ab ipsamet apprehedi clim nulla potentia orgailo corporeo insidens reflectatur stipra fium actum,ut paulo ante diximus. Septima assertio. Species intelligibiles earum rem, quae spectant ad reliquas quatuor categorias si tamen excipiatur aeuum Angel rum, de quaedam aliae durationes spiritales,ex eorum sententia, qui haec in praedicamento Quando constituunt: quod alibi expende
mus j possunt ab intellectu agente elici: squidem isthaec obiecta sensibus in primis nota,ec conspicua sunt.
410쪽
C A P. V. Q V AE sT IO V. ARTICVLVS II. Traduntur aliae assertiones dedeciebus quae a sobintellicis pos ibili gignuntur.
Gi Mus de speciebus, quae ab intellectu agente producuntur; proxii mim est ut disputemus de iis, quae iis io patiete generatur.Sit Octaua allertio.Species ge- 8. As t. nerum, si impedimeta remoueatur, producutur a solo intellectu patiente.Hanc ea ratio suadet,quia, ut in
Physicis ex instituto docuimus,si nihil absit,vel obsit, id quod primum a sensit tam externo, quam interno percipitur, est singulare sensibile speciei infimae,cuius phantasina una cum intellectu agente non nisi intelligibilem imaginem speciei infimae producet; atque adeo si clicienda sit imago intelligibilis, que naturam genericam reserat, oportebit accedere operam intellectus possibilis, qui a natura specifica abstrahat genericam, ex cuius conceptu relinquenda crit gi imari . imago eandem geneticam naturam repraesentans.Nam tametsi du- β.eio, G bitari soleat num ex imagine infimae speciei elici possit conceptus elisit non solum naturae speciscar, sed etiam genericae, per quem naturae nericae imago in intellectu producaturino est tamen ea de re du- ὸμ .itandum;quia licet imago propria speciei nonnis speciem forma- u.riea. liter,& adaequale cxprimat, nihilominus etiam naturas superiores virtute,siue inadaequale repraesentat,eaque repraesentatio susscit, ut ex ea conceprus generum eliciantur. Quod alterunt non D.Thom solum, sed etiam Scoti Sectatorcs. Lichetus in I .dist. 3. q. 6. Bargius distis.qu. i. Antonius Andreas libr. 7.Metaphysqu.i 3.Trombeta 7. Metaphysquaest. 8.Sunt etiam qui contra eandem conclusionem asserant, esto nihil aevi et Iis sit impedimenti,posse ab intellectu agente produci species intelli- et in si m gibiles generum.Ex his sunt Scottis in 1. diuinctione 3. quaestione prima,& Lichetus in i . distinct. 3. quae i. r. potest autem id conbr- o. bis. amari, primum quia cum phantasina huius hominis repraesentet ar te in- ctiam virtute hoc animal,licuti species hominis animal in comune, t ' ' non apparet,cur tale phantasina quatenus hoc animal repraesentat, non possit concurrere cum intellecta agente ad producendam speciem animalis. Deinde oportet intelligentem speculari phantas na- a Ratio. ta ergo dum intellectus concipit animal, simul phantasia formabit idolum huius animalis, idque amotis impedimentis: ergo, δ c. Nihiloininus contraria sententia, quam in nostra conclusione statuimus,comitatinis est, ac verisimilior . Namqu5d species prim5 genita Osi itu in ab intellectu agente, si nihil impediat, non sit species generis; tum hρς nec aliis argumentis concluditur,tum eo potissimi in quod omnis cau- , bis sa naturalis,si nillil desit, vel obsit, cdit primo nobilissimum efe- 3 , ctum, quem potest; nobilior autem enectus est imago repraesen- e e natu
tans hominem, quam animal. Qudd autem neque poli primam ἔς sipeciei