장음표시 사용
461쪽
so IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.mata, facta est per se actu intelligibilis a se primo : atque ita se per
suam substantiam immediate intelligit,ut docet D.Thom. i. p. l. 89. t. r.aliisque in locis,& Henr. Gand.quodl. .q. I 2.& i s. Sed de his Di 's rLL: Lor φρ luculentius dicetur in tract.de anima separata.Ex superiori progres j su earet iam quomodo intellectus dum est in corpore non modo do mi. se, sed proprias quoque sunctiones, atque habi lus sibi inhaeretes di-LMAE ratione gnoseat, quae erat altera quaest .pars. Nam quod de apprehensioner , his ἱ speciei diximus, asserendum quoque similiter est de caeteris habiti-M .Hi m. busi hos enim cognoscit anima per actus, quia experitur se cum foh rent.1. cilitate,& promptat udine, luae habituum propria est,operari .Quod vero ad voluntatis actus spectat, paulo siccus de iis est iudicandum; nam cum obiective primo, atque intelligibiliter per se intellectui praesentes sint, pollunt ab eo dilecta cognitione percipi, no vi actus intelligeiadi, qui cum ab eodem intellectu eliciantur, opus illi est re-Dὸ habilib. flexa,secundariave actione ad eorum notitiam capiendam. Habitus volutatM Hε autem voluntatis eodem sere modo cognoscit intellectus,quo suos, ico a b videlicet ex facilitate, qua volutatem agere experitur. Lege D.Tho- .t,ri; iis i in loco inato primae partis articulo quarto.
ARTICVLVS III. Explicatio argumentorum, quae in utramque partem adducIa fuere.
c argumcntis primi articuli, qua ex parte iis, quae decreta a nobis sunt, aduersantur, occurramus. , Ad primum dicendum,etiam ea,quq sensibus tam in- ου ternis,quam externiS Obnoxia arsi sunt, ut anima hi mana, posse a nobis intelligi, non tame per propriam imaginem a sensib. immediate acceptam,ted modo superius explic to;quod tame non impedit quominus omnis nostra cognitio a sensibus ortum habere dicenda sit, cum ea quoque notitia a sensib. remote di manet. Cum vero Phalo est animam intellectivam esse nobis ignotam,id non de quocunque animae conceptu,sed de persecta, atque omnibus numeris absoluta cognitione interpretandum erit, Ad obsectio. si modo Iudaeus recte Pliilosophetur. Ad alteram parte eiusdem a
nem p ργ gumenti negari flebet parem esse in substantiis separatis, atque in te anima humana , dum est in corpore, rationem: illae enim sunt actu intelligibiles , & ut tales sibi perpetuo obiiciuntur, anima vero est pura potentia in genere intelligibilium; & in corpore intelligit speculando simul phantasmata, unde tunc non nisi per species acquisita, sese intelligit; Illud veri, D. Augustini, lentem nostram se per se
cognostere, ita accipiendum est, ut anima non accipiat ab externis rebus sui imaginem sicuti cum res corporeas intelligit.
Ad secundum, intellectum semper sibi ei se praesentem quoad suam entitatem ion autem secundum cile obiectivum, & intellisibile
462쪽
CAP. VIII. Q V E S TI O VII. si
bile,ideoque licet cum in suum actum,& in se resectitur,sese intelligat tunc enim fit sibi praesens in ratione obiecti non proinde tamen in sui consideratione pcrpetub Versiam, quia non semper co re- - .bisai flexu utitur. Illud vero Aristotelis,In iis,quae materia carci, idem est n/ni partis
intellectus,& quod intelligitur, explicat Diuus Thomas prima pamre, quaest. 11.articulo i. aiens nihil aliud velle Philosophuni, quam ex uitellectu, & specie rei, quae intelligitur, fieri quodammodo univiri. Adde id,quod intelligitur, dici idem cum intelligente ratione verbi, in quo ab eo exprimitur, Uti si uerius quoque interpretati fuimus. Ad tertium, licet mens humana quamlibet actuum multitudi- A s ρ ρρδ nem exercere simul nequeat, quia finitam , limitatamque habet in- telligendi vim, polle tamen successione post notitiam unam, aliam subinde edere,ium aliam,atque aliam; ita ut sine ullo termino reflectatur in primam per secundam in secundam per tertiam; ob quam Inte2ctu causam ratio potestate quodammodo infinita est,ut docet S.Thom. rolicti
prima secundae quaest. 3o.art. .ad 2. Licet vero intellectus cognoscat tam suos, quam voluntatis actus, non sequitur internoscere naturales a supernaturalibus,quia non cos distincte penetrat,& quoad modum unicuique pectiliarem; sed confuso tantum. Quo sit ut exliac notitia non possit quis scire se esse in gratia. Altera verδ pars Ad. iactum eius de argumeti recte probat cognosci ab intellectu proprios actus, 'i' non tamen intellisi per cisentiaio,cum ad hanc reciprocatione exigatur species intelligi inlis alicuius rei, o cuius coceptu mens ad praedictorum actuum notionem progreditur. Ad quartum, licet anima habitus naturalis ordinis sibi inhaeren pr partes praedicto modo cognoscat, certo tamen scire non polle, nisi ei gφυκ' diuinitus innotescat ineste tibi dona Spiritus sancti gratiam,& cha- In jIctum ritaterim quia suauitas,& promptitudo ad exerccdas studiosas actio- n n his dines, quam istiusnodi habitus secum afferunt , constare ei nequit, virum ab iis, an ab aliis habilibus naturalibus, qui absque pratia
reperiri pollunt,oriatur. Ad posteriorem partem argumenti dicen- is,
dum,estatum illud, Propter quod unumquodque tale, & illud maia erit ala-gis , hunc in modum debere intelligi, & aptata ad vim argumenti, 'ρ ρ ρ I Quando aliquid, verbi gratia, cognoscitur, quia aliud cognoscitur, illud propter quod cognos tur, neces le est, ut magis cognoscarur: sed res cognoscuimar,quia carum spocles,& habitus cogno .cuntur: ergo euc. Cum igitur illa minor propositio ut falsa a nobis negetur: patet hac probatione non
colligi prius a nobis cognosci habitus,
cito cognoscantur eo ordine, quem explicuimus.
463쪽
. AESTIO VIII. Num intelligentem speculari phantasmata
u.e argumentasuadeant non oportere. -NTELLacENTs M speculari phantasinata, non est Ferea Id. . ita intellectum,aut ipsa phantasinata,aut naturas, quae in eis contra Gin. relucent,intueri; sed est eum,qui intelligit, dum intelle, oh diu rem aliquam liue uniuersalem, siue particulare con- 'siderat,simul per phantasiam circa aliquid lingulare obiter versari,
quod ex Graeci contextus verbis in capite proxime superiori textu 3 9.magis patet, sic enim habet οταν τε θεωρῶ άναγκη ἄμα φαντά σαατι, ωρειν, id cli, cumque contemplatur, necesse est una cum phantas
r. letum Partem negativam quaestionis haec argumenta suadent. Primo, Vel speculari phantasnata est animae naturale, vel non; si non est, cum ad id aliunde minime cogatur, poterit interdum eam speculationem oinittere, si est,esim iis,quod unicuique secundum naturam competit, incolumi re,perpetuo conueniat,sequitur animam etiam a corpore abiunctam, vel glorioso corpori unitam speculari phantasmata, quod falsum est: nam corporis soluta vinculis neque phantasmata habet,neque phantasiam ; glorioso autem corpori coniuncta persectiorem , liberioremque habet intelligendi modum, & corpore independentem .Quare poterit citra sciatuum operam,cum libuerit,intelligere. Secundd, lagis dependet phantasia 2 sensu externo, quam intellectus a phantalia cum intellectus, ut est potentia immaterialis, ita longe abstractior sit a corpore,quam ulla facultas materiali organo affixa atqui phantasia,cest. vite omni actu externorum sensuum, potest functiones si .s edere ergo 5 intellectus. Tertio,Intellectus incorporea,& immaterialia contemplatur, ut Deum,&intelligentias; sed haec nullo modo in phantasiam cadunt, cum sine extra lirrutes corporearum virium; crgo anima saltem non ad omnium rerum intellectionem phantasmata speculatur. Adde quod Aristoteles loco antea citato, cum huiusmodi speculationem commendabat desola physicarum,& Mathematicaria rerum scientia agebat proin cfluc non videtur cam omnium disciplinarum obiectis percipiendis indixisse. . A uri. inario, aut Ecstasim passi rapiuntur ad diuinarum rerum contempl&tionem, deserunt tam cxternorum,quarri internoru sensuum
iactiones ergo saltem ij, dum intelligunt, non speculatatui phan
464쪽
rasmata.Probatur assi impium. Imprimis, quia id ipsum nomen raptus,atque Ecstasis significat. Deinde, quia constat eos , qui ad rem aliquam considerandam valde attenti sunt, non videre interdum obiectum praesens dque ob eam causam , quia cum vis animae finita,ac limitata sit,si ad unam aliquam rem per unam potentiam vehementer incumbat, cellat ab operatione alterius; ergo tam vehemens potest esse mentis applicatio ad alicuius obiecti considerationem,ut ab omnibus tam externorum, quam internorum sensuum muneribus prorsus serietur.Ac qu5d id viris Sanctis contemplationis dono insignibus nonnunquam euenerit, planum est; sic cnim interdum abstrahebantur a sensibus , ut nec admotum ignem
ARTICVLVS III. Diuersa aucZorum placita, ct explicatio vera sententiae.
N hac quaestione variae sunt Philosophorum sententiae. Namque Avicenna in suo compendio de anima Aule na nFarbitratus est ad usum scientiae nequaquam speculo requirit μή tionem pliantasinatum requiri. Graeci quoque interpretes aiunt eam superuacaneam esse, cum anima at uianon M. tendit ad communia,& immaterialia, quae phantasiae vim transcen- Ati, ea tandunt. Alij, quorum meminit Vicomereatus in disputatione peripa- tum e* η'ttetica de immortalitate animae rationalis, volunt illam exigi ad pro- ductionem duntaxat specierum sectam ab intellectu agente, & ad kiam
primum conceptum eam comitantem;tunc enim necesium est Operari simul phantasiam, quae una cum intellectu agete specierum intelligibilium opifex est.Alaj eam adhibent ad omnes, laique intellectiones elicitas ab speciebus comparatis ope intellectus agentis,& phantasmatum, propterea quod ut clasmodi species a phantas I, ID Am.
malis ortum habuere: ita eorum consortium ad operationes suas obeundas necellatio videntur asciscere. Sunt etiam non pauci, qui alterant nullam dari in hoc vitae statu intelligendi actionem, cum qua phantasmatum speculatio non concurrat.Deriique,nonnulli ab AL, mi tam hac communi lege excipiunt sublimem quandam , & emincialem contemplationem, qua semens,etsi adhuc in corpore degens,lta su- bis pra molem corporis quodammodo euehit;ut non iam videatur cu- seis
rare turbam intercurrentium phantasmatur n. malum.
Nostra assertio haec esto. Anima conii meia corpori non glorioso,tatem dum communes, siue ordinarias intellectiones adininistrat, necessario speculatur phantasmata. Hanc assertionem tradit Aristoteles hoc in lib.c. .text. sci.&c. 8. text. 39. licet iis an locas non eam ille adhibuerit moderatione, quam nos; te qua paulo post dicemus; licet etiam non de omnium,sed de sensibilium tantum rerum notitia, praesertim textu illo expresse locutus suisse videatur.
465쪽
s IN III. LIB. AR Is T. DE ANIMA
. Probatur ergo Iuliusce rei veritas duplici indicio. Primam, quia nε Me re
idemus quoties interni sensus,aut morbo laesi , aut Lmno, aliove D Th. i pa ros, da tu pedimento ligati sunt, turbari etiam, de ligari iudicium intelleia qε sensibiu mi- eius, reque mentem suis actionibus reces, ac rite sungi; quod certeiaon aluin se proiienit, nisi quia tametsi vis intelligendi non inlax h. 1 ret corpori , requirit tamen consertium internariun virium corpo reis organis insidentium. Alterum iudicium est,quddin seipso qui- is experitur,ctan aliquid intelligere conatur, efformare sibi materialia qu.edam idola,seu phantasinata,quibus id,ad cuius intellectio rem animum appulit, quodammodo intueatur. Quo spectat illud D. Gregorij Naaianaeni de Theologi oratione secunda. Quemadmodum nulla ratione fieri potest,ut quispiam, qiralibet grestiun v
ti geat, umbram suam praeterear quantum enim eam assequeris,lan .m Sardis tum etiam illa semper anteuertat) aut oculus rebus in aspectum ca-ς με, dentibus citra intermediam lucem, aer in coniungattu ; aut nar
tilia animantia extra undas labantur: Ita etiam impossibile est iis, qui corporibus inclusi sunt,sine corporearum, ac sensibilium rerum
adminiculo rebus iis,quae animo ac ratione intelliguntur, Omnino
coniungi; semper enim obiter sensibile aliquid incidit, quantumuis
maxime nostra mens a rerum aspectabilium contagione separata, atque in seipsam collecta,cum rebus cognatis, oculorumqu aciem fugientibus commercium habere conetur. de ani Est autem hoc loco dubitatio unde nam animae obuenerit haec
ἴ-kti i ecessitas conuertendi se ad phantasmata.Scotus in I dist. 3.q. 3. &phanta , in ψ dist. y.quaest.2.duplicem causam affert,nimirum,uel peccatum 1a. originis, in cuius poenam demis Ia, atque inflexa est anima ad cor
L μέ - pus.Qub pertinet illud D. Augustini libro i 1. de Trinitate cap. a Quae causa ut ipsam lucem fixa acie videre non possis, nisi infirmia. V . iasi&quis eam tibi fecit,nisi iniqtatasiVel naturalem ordanem p tentiarui quo fit ut dum una proprium attingit obiectiim, altera, ρ ρ - μ' quae circa itam serri apta est,in idem simul contendat.Ex lusce cau- δ' que sis prior itoli videtur recte tradita: sicut enim dependentia, quam
intellectus possibilis habet a phantasuinibus, quoad receptionem sprcierum intelligibilium, quae illorum ininisterio ab intellectu
agentc producuntur,neutiquam ex peccato originis orta fuit iiquidem esto primi parentes non peccallent,cius polieri tam species in- Pecc-ο ρ - tolligibiles,quam scientias ope phantasmumn comparas lent, ut D. I sis ι,. Thomas do Vt pruna parte M. io orta I.SI in Lodrii 2O.qtr. 2.art. 2. hae Me si 2ta nec necessitas speculandi pliantasnata, cum acquisicis iam spe-1m. ciebus utimur,ad praedictam culpam referenda est. Posterior verbcausa, ii recte ad propositum accomodetur cra cst, nimirum adeo cilc naturalem connexionem intellcctus cum phantasia, dum annmus cist in corpore, ut saltem ordinarie non possit intellectus vllius rei capere notionem,quin ipsum phantasia comitetur,ac circa idem, .satis, Obiectum Pro suo captu,& facultato insistat.Vbi aduertes cum ope utieaturi ratio sormam eiusque modum ex lendi sequatur, anima vero hi
466쪽
mana simul sit & substantia independens a corpore, & forma corporis,merito primae conditionis vendicare sibi operationem,scilicet intelligendi actum,non inhaerentem organo corporeo; ratione secundae,exposcere ad eam functionem ministeri u corporis, &phantasiae satellitium. Porro apposuimus in conclusione verba illa una anima coniun- Iis it . uecta est corpori non glorioso, ut comprehenderemus duplicem ani- statu naturamae statum in corpore; eum scilicet, quem habuere primi parentes μου odum ingenitae a Deo iustitiae dono insigniti fuere; & eum in quo nunc versamur.In utroque enim connexio illa naturalis inter possi- h aiabilem intellectum, & phantasiam vigorem obtinuit. Nam quod Dcuiatio. etiam primi parentes in illo statu uterentur conuersione ad phantasmata assirmat D. omas I. pari. q.9 .art.2.& in qu. I 8. de verit. arti c. r.& s. probaturque ex eo, quia species,& scientiae primorum parentum erant ciusdem naturae cum nostris, utpote insus ae peraccidens. Quare idem illis ac nobis modus intellisendi secundum naturam conueniebat: etsi contrariam opinione desendat Scotus loc. citato absolute negans primit hominem intellexisse per conuersionem ad phantasmata Neque verba illa D. Augustini afferiit culpam inuexiise homini dependentia a phantasmatibus, in id ei naturale st,sed duntaxat laborem,& difficultate ad res clare,& dilucide contemplandas,ac cognoscetis. Non est etiam dissilendii sublimiorem mille primi hominis cognitionem, quam nostra. Verum maior illa sublimitas & cleuatio non erat secundu independentia a phantas mate,sed quoad ea,quae conleptabatur,ut explicat D. Tho.qu.i8.deverat.art.1. Item, quia ea ipsa, quς cognoscebat, e peditius, dc acutius Lua - ραν penetrabat. Adde etiam modii acquirendi seientia multo altiore illi is A an ira
contigille,qtiam nobis; siquide no ope sensitum, sed diuini numinis V str amatu eam immediate accepit. Exclusimus aute a dependetia phan- ur. - tasmatiun statum animae unitae corpori gloriosse; quia in ea non erit incccslarius phantasiae concursus aclintelligendum ; licet enim beati tam externoria, quam internorii sensuum nanctiones habituri sint, .f.,.bn libςrum x mon eis erit quamlibet rem sine eius phantasinate intel- , , ἡ,. . . u. hgς ς Qu.d si quis Obiiciat gratiam no euertcre naturam. Quare si obisai
ais a. Operatio phantasiae naturaliter intelligendi a stu comitatur,necessa- Leg. de Lac rio anima in corpore,ctia gloriosi,,ad phantasmata recursura dicen-re D. I dum erit gratia non euertere natura, id est, no immutare citcntiamis i. r. I. rei,nec porctias, quae ab illa manat demoliri; sed ea traducere ad al- ωὸνit. qu. 13 tiorem statu,& persectiore operandi modu, cuiusmodi est poste intrassetim telligere sine obligatione,deflexuq; illo ad sensum. Aduerte etiam Animam ini j. ἡ δ' in Christi adhuc in statu vitae mortalis nec quoad usum scietiae si non indi-ὰnat .s.is.. infusae,nec acquis tae indiguisse recursu ad phalasmata; quia tum ra-'. co. et in tione Uni Onis,tum ratione beatitudinis no erat corpori subiecta, aut , sis, . f Paradoxo s. ab eo dependus.Adiecimus,dum anima communes, siue ordinarias p εμ intellectiones administrat , ut excluderemus contemplationem, quae
467쪽
16 IN III. LIB. ARIs T. DE ANIMA.
ra persecta quae per Ecstasim persectam,& raptum fit. In ea enim tam exteria Es ' ruin quam internorum sensuum munia cessant, ut probat ultimum superioris articuli argumentum.
CCVRRvNT tainen hoc loco quaedam dubia, quorum solutio non parum conseret ad melius percipiendam dependentiam intellectus a phantasmatibus. Primum est, quo pacto anima beata in corpore glorioso inctiones sensuum obitura sit & ad phantasma recursura, cum Volet, si oppositum euenit iis, qui Ectasim in laac mortali vita patiuntur,cum tame intuitiua diuinae naturae cognitio, ut longe sublimior est,ita animam ad se magis euocet, atque adeo a sensibus abstrahat. δlterii est,nu in Ecstasi non sol sim animales olerationes, sed etiam naturales,ac vegetatrices ab opere omnino cellent, cum in utrisque eadem ratio es le videatur. Tertiu,num Ecstasis per vim naturae possit accidere. Ad primum horii dicendum cum D.ThOm. 2.2. q. Ty. art. . licet beati assumptis corporibi gloriolis tota mentis intentione in Deum serri debeant, non tamen in eis futuram abstractionem a
sensibus; quia fiet redundantia quaedam ab intellectu ad inferiores vires. Atque ita secundum ipsam beatificae visionis resulam poterit simul attendere anima ad phantasinata,& ad externa sensibilia Non qu bd ea contemplatio caeteris eminentior non sit, nec quod mens in eam non seratur conatu multo vehementiori, sed quia diuino li mine ita collus tabitur, ut utrumque obire queat. His nori obstat quδὰ D. Paulus etiam apud cos, qui curta in raptu diuina clientiain vidisse putant, a sensibus abstractas fuerit, ut annotauit D.Thomas loco citato, de suit enim illi praedicta redundantia ad inseriores animae Vires, quia diuinam es lentiam non stabili, ut beati in patria, sed breui, ac transitoria sollina visione intuebatur. Adde non constare an anima D. Pauli fuerit tunc a corpore separata, esim ipse id se nescire fateatur. Vnde quid illi circa abstractionem a sensib. re ipsa acciderit, Trinare non possumus: videlicet num mortuo corpore perseparatioticio animae extincti fuerint in eo sensus; vel non mortuo consopiti duntaxat.Lege D. Thom. eadem quaest.art. F.&Ad secundum dubium respondet Abulcnsis loco citato in Eclta- si seriari omnes potentias,praeter intellectum. Ad cuius rei explicationem statuit discrimen inter ligationem potetiarum, quae in somno fit,& cam quae in Ecstasi,quod in somno impediantur vires cognitri es; ita scilicet, ut externi sensus nihil omnino agaiar; interni
aurem,itemque intellectus, aut omnino etiam vacent, cum nulla vigent mi nant m aut certe non nisi obscure, & imperfecte operentiar: interim ver b, ligatis eo modo potentiis cognoscentibus, naturales
tuis i s lib. de confess. c. t s Item Epista
468쪽
vires ad opus expeditiores sint,non occupata aliis su iactionibus anima. Vnde & tunc cibi decoctio,atque alimenti in totum corpus distributio,inulto celerius,commodiusque perficitur. In Ec stas autem opposito modo res habet. Anima enim, quae in somno incuruatur; in Ecstasi eleuatur, hoc est, quae in sopore ad inferiores potentias inflectitur,in Ecstasi ad altiorem videlicet intelligedi vim,rapitur, caeteris in otio relictis. Vt enim ad tam excellentem rerum cognitionem ascendat, colligit se quantum potest,totaque in eam ita impenditur,ut reliquarum potentiarum itinctiones inhibeat. Ita vero sentit Abulensis etia operationes naturales in Ecstasi intermitti . Quod ex eo probat,quia qui eam patiuntHr, diu sine cibo, ac potu iacciat;& quod mirabilius est,nec cordis motio , nec vitalis calor in eis deprehenditur; aded ut mortui ne sint ambigatur.
D.Thomas secunda secundae quaestione i7s .arti c. s. asserit no re- Sententia D. quiri ad raptum, ut vires animae vegetatricis ab opere cessent, pro- τῆς pterea qudd agunt per modum naturae, non autem ex intentione animae , ut facultates sensitiuae , quarum proinde occupatio minuit intentionem animae circa intellectivam cognitionem. Nobis videtur, licet vires naturales,ut sunt organo corporeo magis addictu, ita aliarum operib. minus retardentur uniuersim tamen facultates omnes, quocumque modo agant, siue naturales sint, siue non, agendi acrimoniam remittere,cum anima in alicuius potentiς operationem
vehementius incumbit. Cui rei argumento est quod, ut superilis dicebamus,qui a cibo legunt,aut scribunt,vel de re quapiam attentius meditantur; minus probe decoctionis ossicium peragunt, & e contrario. Igitur ad propositam dubitationem respondemus, cum Ec--vi stasis virtute diuina iit,certum esse polle tunc animam eadem virtu te ab omnium potetiarum hauniis cellare.Vtrum vero ab aliis, praeterquam a suinctionibus sensuum,& facultatis loco motricas ,re vc ra ab Omm ope abstineat, non satis compertum esse. Nobis certe verisimilius videtur etiam tunc naturales vires non nihil operari, esto id aliquando exterius deprehendi nequeat.
Quod ad tertium dubiu attinet; pro parte asscinatiua est in pri- Ω' imis illud,quod ad primi articuli calcem attigimus.Nam si chin anima rebus estis nimis intenta est,accidit intcrdum Vt Cculus, et si Ob- lecti speciem in distantia conuenienti recipiat, ob nimiam occupa- tural tis ovetionem visionem non edat: cur intellcctus non poterit vi narurae ita nite
se ad rerum sublimium considerationem applicare, ut sensuum sun- ctiones deserat 3 Deinde quia id ipsum videtur aliquot exeptis confirmatum.Nam de Restituto Presbytero ita narrat D. August. lib. i . D. de Ciuitate Dei capit. Σ . Presbyter fuit quidam nomine Restitutus in Paraecia Calainensis Ecclesiae,qui quando ei placebat, rogabatur autem, ut hoc facerer,ab eis, qui rem mirabilem coram scire cupie bant, ad imitatas quasi lamentantis cuiuslibet hominis voces, ita se auferebat a sensibus, & iacebat simillimus mortuo: ut non solium vellicantes , atque pungentes minime sentaret; sed aliquando etiamCon.Comm. lib.de Anima. M in in igne
469쪽
s 8 IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
igne ureretur admoto ,sine ullo doloris sensu, nisi postmodu ex vul- Cremon aute obnitendo,sed non sentacdo,non mouere corpus, eo probabatur quod tanquam in defuncto nullus inueniebatur anhe-3 litus. Praeterea,tic Platonem de se ipso narrasse testatur Auctor ope--is '. iue Us dii lina sapientia secundum AEgyptios lib. I .cap. . Ego Saepius
animo contemplans relicto corpore vistis sum perfrui sumino bono cum voluptate incredibili. Quare haesi quodammodo attonitus, agnoscens me cile partem quanda superioris mundi,atque adeptum sentiens vitae immortalitatem, sub luce maxima, quae neque oratione exprimi potest,neque auribus percipi, neque cogitatione copre hcndi. Tandem vero hac contemplatione desessus intellectus, reci
Fimite 3μM in phantasiana,tuncque illa luce deficiete factus sum tristior.Tale quiddam etia initio Piniandri testitur de Mercurio Tristae sto, qui
in contemplatione naturae, si pilis iam coeroris sensibus, a diuina mente raptum se ait, 3c de iis, quae scire optabat ib eadem institu-Dom de So- tum. Socratem etiam comemorat Alcibiades in Conuiuio, aliquat crate. do uno gradu diem,& nocte usque ad Solis exortu stetille ii medio exercitu cogit ab udum . Clim igitur has , sensib. absti actiones mir culo acciditur non sit veris mile: concedendu erit polle facultate naturae E cstasim dari. Et in hac opinione videntur esse Ficinus lib. 33. de immortalitate ammoru cap. t ubi alicrit hoc unum esse ex argia mentis,quib.animae rationalis a corpore se tutioiatque immortalitas ratis coprobatur. Pro aduersaria tamen sententia est, quod ad liberandum
ρυ et M pq intellectit m a naturali illa phantasmatu depudentia, videtur requiri vis aliqua supra naturam. Idque putare se non obscure indicauit D. tu, υirib. Gregorius Nazianzenus iis verbis, quae superius attulimus, ubi ait impossibile esse mentem quantumlibet se a saece corporea ad subliam tu rerum contemplationem erigat sensuum comercia dc statuere. saluitur ' ' Qui priore partem sequi volet, dicat legem illam dependentiae 16ρθ' phantasinatibus,quam natura intellectui imposuit,n6 esse irrcstas 'μ' bilem,sed ordinaria.Neque haec praedictς legis interpretatio paucorum est, sed complurium, quorum supra ex Vico mercato metionem secimus,aientiu non semper requiri speculatione pliantasiae. Itaque verisimile est posse aliquos vehit ex naturae praua legio in aliquo euentu,&circunstantiis naturaliter Ec stas in pati: ad quod multum Me Mlici consert cuiusque temperamentum. Melancholici enim, ut edisserit
--Ε aa. Fracastorius lib. a. de intellectione quemadmodum suopte ingenio cis. ' sum cogitabundi,sic ad istiusmodi raptum a sensib. procliuiores habentur.Nec vero est a naturae decretis alienum res his similes,& r ritate mirabiles nonnunquaci efficere, ut experientia ipsa testatur, docetque variis exemplis D. August.de Civitat. Dei loco citato,ubi inter naturae miracula recenset illud de ec stasi presbyteri Restituti, quod supra memorauimus. Cui posterior sententia magis placuerit, dicet non eodem modo
iis . se' habere visem ad phatasiam,& intellectum, quo ad intellectum seri . habet phantasia ; quia intellictus pendet a satellitio pilantasiae.: at neque
470쪽
neque intellectus,neque phantasia pendet a iunctione vilius .Quare nihil mirum si non edente aspectu suam actione, nihilominus plian talia & intellectus in opere perseueret.Quod aute spectat ad exem- Esa Ἀκρ νHa,nuae retulimus,dicendum erit Ecstasim persectam,de qua nostra
quaestio est,in qua nimirum omnes, tam interni, quam externi len-sus omnino sopiuntur,nemini absque diuina virtute contigisse; im- sectas, tersecta verb,in qua non omnino cessat operatio phantasiae,potuit- se naru b. e illis hominib. per naturam accidere. Certε Restitutus Presbyter narrabat se postquam ita, t diximus, a sensu raptus erat, inclamantium voces quasi e longinquo audiste ut ibidem refert D. Augustin. Quod si voces percipiebat,utique non seriebatur in eo audieri sensus:proindeque persectam Ectasim non patiebatur.
ARTICVLVS IIII. Res Uio ad primi aniculi argumenta.
E L i v xi est ut argumentis initio quaestiovis plo- positis occuramus. Ad primum concedimus, naturale i Ariel se animae dum intelligit, dependere a phantasinatibus. Cum autem obiicitur id, quod alicui natural ter
competit,semper ei, incolumi natura,couenire:Verum naturaliter
id quidem est, niti ponamus rem ab uno statu ad altu perfectiorem, semper σι -- ac sii pra natiuam ipsius facultatem transferri.Ves praeter usitatu cursum,aliquo veluti priuilegio natura ,secus operari. Quod addimus 'ex mente corii, qui concediit dari Ecstasim persectam virib.naturae. Ad secundum quid responderi debeat, patet ex dictis, videlicet ad i. g. concedendum aeque dependere intellictum a phantasia, & phanta- fama sensib.externis, quoad acqui sitionem specierum; non tamen quoad usum earum. Etenim licet intellectus abstractior sit a materia,quim ulla potentia inhaerens organo corporeo niaior tamen eliconiunctio,& societas inter intellectum,& phantasiam,quam inter phantasam,& sensus externos ob causam a nobis superissis explicatam. Aliam huius argumeti solutionem lege,si placet, apud D.Tho
Ad tertium dicito non oportere, ut semper phantasa apprehen- Ad, a Ddat singulare eiusdem naturae cum eo, quod ab intellectu cocipitur; sed aliquid simile, aut ei quoquo modo respondens. Etsi vero Aristoteles loco citato de solis physicis, ac Mathematicis rebus expresse locutus fuerit, dicendum nihilominus eandem videri rationem in QPterarum rerum conceptibus. Ad ultimum quid respondendum si, constat ex superioribus. - Aribi in m q