장음표시 사용
481쪽
o IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
conclusionem. Prima est, nullum animal este corpus simplex, aut uno clemento constans : sed ex omnium permistione concretum. Hanc probat, quia omnibus animatibus competit sentiretium tactus,
ατη collare non potest, cum mediocritatem , α temperationem exigat, quae in compositis duntaxat visitur. Vnde ea quae terreiici materia nimis abundant, scias a carent, cui vegetentat, sicuti ploutae,& his vicina, cognatare,ut cari lite ossa. Et as
482쪽
Dxt. ει. t hunc sicum inesse necesse est; ς quod qui- sunt percipienda. Vnde
d m ex bifice perlicunm euadere pote i. Nam ςoru Olbiecta Prius ine- cum animal omne corpu sit animatum, copus '' 'tu . . omne tangibilesit,tangibile autem sit id, quod est steria sui imaging iiiii se sibile motu, necesse est est animalis corpus vim ciunt. Quo autem pacto Lihabeat seriendi tangendo, si debeat i tinta ani- ,' H ig um sit gustum quo.
mal conservari. Caeteri namque sensus per alia ' Rin 'μ' artis. quaedam externa sientiunt, odorati , inquam, τι- sit necessitas iam alibi in si , ac auditus. tangens autem nisi sum habeat, hoc opere expositimus. non poterit alia quidem figere , alia autem capere. Quod si ita sit, eri non potest,ut ipsim animal consi metur. Luapropterct ipsi gustus, quasi metio est quidam.est enim alimenti siensus: at alimen-
Texi si tum corpus est, quod tamι percipitur. Sonus autem est color, cst odor nonn triunt, nec a cretionem, decretionemve faciunt. Luare necesse est j ῖm
gustum tactum quendam esset, quia rei tangibilis re nutritiua ess JUM. Hi igitur sinsus necessaru Ant animali atque per ictum est feri non posse, ut set animal absque tactu. t caeterisensis bonisiunt gratia, O desinito iam generi, non cuiuis animalium sine et Eo disirimine, se cuidam, vi gradientii necesse est sui: nam si consimari debeat non silum tringendo ,sed emi- Text. s. nos etiamsentire ipsum opportet. Quod quidem erit, si per externum sentia remedium possit hoc pa to, ut asensibili quidem medium, ab hoc autem
ipsum patiatur, ac moueatur.Nam ut in motu ad locum accommodato si
ri solet, cum per mi ita escitur primum namque mouens pellit secundum, pollendoque 'citizet illud pellat id, quod deinceps post i Lud est cotticatum μ' hoc Racito motus per medium.arque primum quidem se it, ct non perulitar : vhιmum autem pellitur, est non pedit, medium vero pectitur, atque pellis 2 interdum plura sunt media, interdum pauciora insic cst in alte tione Leri silet hoc excepto duntaxat, id inquam,quod alteras eodem in locoma tere . Veluti si qui piam in ceram tinxerit, inque ad id mora est, et que
Do tinxit lapis autem non mouetur; at aqua ad distantia laneam , aer autem ad longiorem mouetur,atque agit, est patituris maneat , sic in unuscr non diuisius. 2 uapropter 2 de reflexione melius est aerem a figura , coloreque pati, quo inque sit unus est autem unus tu i Dui quam e redientem visionem 'angi. atque refecti censere. Suo circa rusus hic motiet et L iran perinde,atque gnum, quod in ceram imprimitur, transmitteretur et que ad puem.
C A P. X II LT Qv I pe picuum est feri non posse, etet corpus animalis sit
simplex,igneum, inquam, aut aqueum,aut aereum. Na nullus
alius pus absique tactu haberi potest: corpus enim animalis omnis, ut dictum est, vim habet sentiendi tangendo: Caetera autem elementri praeter terram in Trumenta sensus feri possunt. Atque omne tale per aliud sentiendo sensum nimirum efficit , cst per media: at, tactus in tringendo sensibilia sua, consi tit. Luapropter 2 hac πο- mine nuπcupatur. Atque inmetsi cetera quoque sensium instrumentata tu
483쪽
1 IN III. LIB. ARI ST. DE ANIMA.
τι, ορὰ ολως δί' ιπsi 3 φανει. γευπν γ, 3. τρ ηδυ, λυπηρον ,ῖνα Petro το eν π φη , si Fri θυμη , ici rarit τ' ' Molia 2 , cπως σχμαir τι- σύ' γλωτῶν ο ,οπως ρομα νη τι ετ tuet. Secunda conclusio est, Animal tactu destructo statim interire. Hanc suadet, quia nillil magis animitibus necessarium
senius, cum reliqui dati eis fuerint a natura, ut melius, & commodius pol sint vivere , siue ad Ornatum, & melio temnotam. Atque cx Praedicta tactus necessitate fit. ut exuperaritia obiectitagibilis per se corrumpat animal , quatenus
Distribuatur ne recte appetitus in intellectiuum, &sensitivum. ARTI CVLVS I. Videri non recte ditaribui.
V AE proximis capitibus de appetitu,& vi motricidis seruit, expendenda a nobis hoc loco sunt. Atque inprimis qu. aestionem propositam de eo tantlim appetitu excitamus, qui cognitione sequitur. Constat enima praeter appetitum sensitiuum,& in lectivum, aliumor 2 a quoque dari talia animatis, quam inanimatis rebus communem, v I m. . quem naturalem vocant, qui nihil est aliud , quam inclinatio, qua virum2-i sit appe
484쪽
ulentiunt, tamen per aliud medium sentium:
L ipsi tu tui per si ipsum plus 'tire viderun
ctui bim efficitur, ut nullum trilium elementorum corpus sit animalis. At vero neque terreum esse potest: tactus enim Gluti mediocritas est omnium tringibilium cst in trumentum , i us non modo
terra disserentiarum est susceptiuum, se uia calidi, dirigidii, caeterarum i omnium tangibilium: ct ideo neque ossibus,neque pilis, neque taliabus partibus vllis omnino sintimus, quia terrea sunt. Hinc est Planta omnium sensum sunt, pate ,expertos, quia ct ipsae terreasunt. At ab que triti feri non potest, ut olim qui quamsit sensius,
huius autem in Numentum sensius neque terra est, neque caeterorum vilius T H.67. elementorum. Hac cum ita sint patu animalia nec ario mori, cum hoc
silo sensa ta tui priuamuri, neque enim feri potest, ut hunc sensum non ania mal habeat, neque si animal est, alium sensum prater hunc habere necesse est. Et propterea sit, ut catera quidem sensibilia non corrumpant 'is exuperationibus animal, oti Ginquam, senus, ct odor, sed ipsi tantum sensium
in Dumenta nisi per accidensius simul cum simpulsio,ictu ue fatis si a
rebus, qua videntur, atque ab olentibus, alia moueantur, qua tadiu corrumpunt sipor etiam hoc me corrumpit, quo simul accidit ipsum tangibile esse. E,uperationes autem tangibilium, ut calidorum, rigidorum 2 huiusmodii um intersciunt,atque interimunt animal Exuperatio enim sensibilis c iusiissensius dinruit in humentum, atque deuas lat. 2 re ct tangibile exuperans ipsium de Duit taliam. At hoc sensu definitum est animal , sine Text. 3. namque tallu fieri non posse, ut sit animal, demon trauimus. Luamobrem
exuperariones eoru,quae tacita percipiuntur, non olum inEIrumentum ipsius senses verum etiam animal sum interimunt, atque corrumpunt quia necesse est animal hunc flum habere. teros autem sensus animal habet non ut sit sed ut bene sit, ut antea diximus: visu n enim habes, ut videat, quoniam est in aere,cst in aqua, ct omnino in m yicuo degit. Gustum aurem si id, quod voluptate assicit,aut dolore,ut in alimento ea sentiat,st cutiat, ac moueatur, O auditum ut aliquid significetur. Linguam praeterea, ut
ipsem aliquid ali per ipsi significu
dissoluit tempetiem tactus , exuperantia vero reliquorum sensibilium non nisi ex accadsiti,cum videlicet tactiles qualitates pariter inuehit, quarum excessus no solum eiusmodi sensuum instrumenta, sed ipsum quoque tangendi ori anum penitus labefactat.
unumquodque nulla praeeunte notitia sertur in id , quod sibi conueniens est, ut propensio materiae in propriam formam, qua de re lege D.Dionis .cap. de Diu.nom. D Thoma in quaestionib. deverse riuatur u
Quod igitur appetitus etiam hac limitatione sumptus non recte dic. pertiatur in sensitiuum, & intellectivum , hisce rationibus videtur ostendi. Potentiae distinguuntur per obiecta:atqui hi duo appetitus in idem obiectum seruntur ; non sunt ergo potentiae diuersae. Pro batur minor, quia uterque est inclinatio in suum bonum, eoque aderto similiter delectationem capit. Secudo,sicuti apprehesionem i. n.Cona .lib.de Anima Ooo sequitur
485쪽
IN III. LII. ARIs T. DE ANIMA.
sequitur apetitio,ita appetitionem motio ad locu : sed facultas loco moues no est diuersi in iis,quae ratione ca et,& qu.ae ratione prςdita suimergo nec facultas appetes.Terti dNis cognosces nec appeticiis senstiuus est, nec intellectilius; & tamc est appetitus, ergo diu sio illa no est persecta.Probatur minor,quia perturbationes,scupas sones animae,sunt propriae appetitus,& tamen hae ad cognosce emunia spectant: Nam aegritudo,teste Cicerone ψ. Tusculanarinia quaestionum, definitur Opinio recens mali praesentis , in quo demitti, contrahive animo rectum esse videtur. Laetitia opinio recens boni praesentis, in quo offerri rectum censetur. Metus opinio impendentis mali. Denique unaquaeque caeterarum affectionum dicitur opinio, siue existimatio; quae ut planum est, non nisi ad potentiam cogitatricem sipestit. Adde quod auctore D.August. lib. ia. de Trinit. cap. 3 2.serpens,qui primis parentibus peccatum suasit,adumbrabar, significabatue appetitum sensitiuuiau, at persuadere ad vim cognos centem pertinet. Quarib,Admiratio, & risus sunt affectiones alicu- appetitus; sed non intellectivi,aut senstiui: ergo alterius. Qua- ex una parte videntur plures distinguenda appetitus, ex alia
aὶ SsERENDv M tamen est cum Aristotele hoc in libr.
muni schola plutosophorum duplicem in nobis dari appetitum, unum intellei ectivum, qui videlicet intellectas notitiam sequitur,diciturque voluntas: alterum sensitiuum, quem praeit interni sensus cognitio.Probatur autem haec assertio.Primum quod ad appetitum intellectivum, quia constat appeti a nobis res spiritales,& communes,in quas organi corporei facultate serri non possiamus; cum haec ea tantum prosequatur, quae phantasia obiicit, phantasia vero nec spiritalia,nec uniuersalia obiecta percipit .Quare nece inrid danda in nobis erit aliqua vis appetens,quae ductu intellectricis cognitionis moueatur,haec aute est voluntas. Deinde quod praeter hanc alius iit appetitus, nempe sensitivus, qui in sola singi latia sensibilia tendat, suadetur; quia videmus brutas animantes s lutaria consectari,& declinare noxia,quae lanctiones haud dubie ab appetitu manant.Inesse vero nobis non modo superiorem illum, sed etiam hune inferiorem appetitum, 'lanum est,tum quia natura sensitivam communem habemus cum Dei tuis; proindeque,si illis,etiam nobis haec facultas competet; iam quia ut Aristotcles cap. I O. argumentabatur, experimur in nobis simul unius, eius linque rei appetitionem,& fugam; cum verbi gratia, appetitus aliquod bonum delectabile appetit,voluntas autem id ipsum repudiat, id insurgentem alia
486쪽
alia ex parte eius appetitionc cohibet; qui actus cum ab eadem potentia elici nequeant, euidens est argumentum duplicem insidere nobis appetitum, a quo illi manent. Qudd autem praedicti appetitus natura,specieque distinguantur, Di ruist. facile ex dictis colligi potest, tum quia vendicant obiecta diuersa. Σ Nam volutas sertur in bonum tam uniuersale, tuina singulare; tam
materia concretum,quam materiae expers; in serior autem appetitus in singulare, ac materiale bonum duntaxat. Item quia voluntas est vis immaterialis, appetitus vero sensitiuus secultas corporea. Quae vero huiusmodi sunt, in eandem specificam naturam conuenire ncqueunt. Nec obstat quod Arist.loco proxime citato text. s9.scripsit has potentias esse unum quid ,numero autem distingui. Niliit enim aliud iis verbis indicare voluit; quam eas unam communem, g nericamve rationem sertiri; nec tamen unam esse alteram, sed duas re ipsa numerari.
ARTICVLVS III. Quibus inter se disserunt appetitus sensimus,
V N T autem inter hos duos appetitia; varia distrimina. Nam primona voluntas rationis ductum sequitur, appetitus sensitiuus imaginationcm, siue phantasiam. Sed obiiciet aliquis hoc modo. Interdum voluntas contra rationis consilium iucunda sequitur, salutaria declinat, maxime vero cum metus , cupiditas, caeteraeque perturbationes, quasi venti tempestates commouent: tunc enim piceis abscondita nimbis nec radios fundat ratio , nec vcla gube nat ; igitur non recte diximus voluntatem sequi ductum rationis. Respondendum, etsi voluntas non semper sese ad virtutis normam componat,& rectae rationis consilium amplectatur, semper i men sequi rationem,id est,id, quod ipsi intellectus proponit, siquidem ut D. Augustinus Io.de Trinit. cap. i. ait, nihil volirum, quincognitum. Secundδ differur,quia actiones volutatis sunt simpliciter liber , δ. Di im appetitus aute sensitivi non nisi adumbrata quadam, S impersectaboertate,& communicata aliunde,videlicet ob coniunctionem cum voluntate; quam libertatem proinde appetitus inserior in solo homine sortit mon in brutis animantibus,quae non sponte sed naturae impetu, ac necessitate operantur. Itaque repraesentato obiecto, integrum voluntati est nolle,aut velle, vel saltem actum suspendere sitis id si summum bonum clare visam, quod ita ad se rapit, ut volantas appetitionis,& amoris actum neutiquam inhibere queat at brutorum appetitus, quandiu ci phantasia rem ut iucundam,& appetendam obiicit, neces Iario in cana sertur, ideoque bruta,
487쪽
t D.Damast. lib. 2.fidei orthodoxae cap. 27.inquit, potius aguntur, lualia agunt. Aducite tamen quosdam cile actus voluntatis, quos Theologi vocant primo primos, qui tametsi non nisi praeeunte cognitione exorceanti . quia tamen non liberum, sed subitum, ac ne ccssarium rationis iudici uin sequuntur, liberi no sunt, neque in nostra potestate est eos suspendere,quod similiter dicendum est de iis,
quos pucti, & amentes , ac caeteri, quibus rationis usus impeditus est,administrant.Sed & hos aliquid obtinere libertatis nonnulli putant, qua de rc alibi. 3. DiscrimL Tertio , Voluntas est potentia immaterialis in animae substantia insidens:apeetitus sensitiuus est Acultas corporea inhaerens in materia ; quo ni ut voluntas rcflectatur supra suos actus, quia vult se velle ; appetitus vcro sensitiuus non item: quemadmodum de alibi de intellectu, & internis sensibus dicebamus; ille enim conuertere
se supra seipsum potest; hi autem minime; videlicet altioris negotij
cst haec reciprocatio, luam vi , re materiali fieri queat. Luartu L- Quarto,Voluntas,uti diximus,sertur tam in singularia, tu im in sc communia: tam in ea, quae materia vacant, quina quae in materiam sunt demersa appetitus autem sensitiuus in singularia, & materialia tantum odb; patet hoc ex iis, quae ante diisseruimus. Appetitus enim . sensitiuus cum organo corporeo inhaereat,nequit ultra singularit tem,concretionemque materiae sese attollere,sicuti nec imaginatio, quam praeeuntem sequitur. cum assi- Quinto, Voluntas per se , ac naturali ordine mouet appetitum
si men. sensitiuum iuxta illud Geties 4. subter te erit appetitus tuus, de tu ζζὸj ἡ, is dominaberis illius, quod trifariam praestat voluntas ; uno modo in-mou. an. ruentu notitiae sensitiuae , imperando videlicet sensiti interno, Vctuum. ea apprehendat,quae hunc, illumve affectum in appetitu commoue- - re queant, verbi gratia, ut de morte cogitct ad timorem excitan- dum,vel de re iucunda ad cupiditatem.Secundo,imperando inam
diate ipsi appetitui, ut circa obiectum ci propositum eliciat, continuet,cohibe tve actum. Quo pacto vir fortis , ut docet Aristoteles lib. . Eillic. tum se ad sortiter pugnandum cxcitat, appetitui praecipit,vt irascatur.Tametsi appetatus non semper voluntati obtemperat, sed ei interdum renicitur,iuxta illud D. Pauli ad Romanos .Vi- deo aliam legem in membris meis repugnantum legi mentis meae.
Cuius rei causain explicat D.Th. l .p.q. 8 l. art. 3. dc an I . 2.q.9. M t. a. ex Aristotele i. Politicorum c. 3. quia voluntas non dominatur almpetitui despotico,heriisve dominatuscd regali,ac politico , hoc est, non ut serui, tui domini mandata non detrectant, sed ut ciues , quis' nonnunquam renuuncaerti 5,mouet Voluntas, ut quidam volunt,
' appetitum per dest axum quendam,sive redundantiam; cum scilicet ex acrimonia actus voluntatis redundat in appetitu sensitivo consimilis motio circa eandem rem Ob colunctionem,& ordinem,quem
hae duae potentiae inter se habent. Quin veto non solum voluntas appetatum mouet, sed reliquas
488쪽
etiam vires,quae obedire aptae sant, nimirum, quia in omnibus potentiis activis ordinatis,ea, quae uniuersalem finem respicit, excitat eas, quae circa particularcs fines Versantur, ut tam in naturalibus, quam in politicis rebus videre est.Nam corpora coelcslia,quς communem sublunaris mundi conseruationem procurant cient inseriora corpor quorum unumquodque propriae speciei, atque indiuidui tutelam, ac Lalutem quaerit; & Rex , qui in commune totius rcgni bonum incumbit, Dynastas, ac ciuitatum praesectos imperio suo mouet, qui rursum iis, quos sibi subiectos habent, regiminis curam impendunt: obieetiam autem voluntatis est bonum, ac cnis in commune,siue in tota sua amplitudine, quaelibet vero potentia tendit, in aliquod bonum particulare sibi conueniens. Quare voluntatis erit excitare reliquas potentias ad suos actus praeterquam vires ani-Ωμε pet/nia mae vegetantis, quae nostro imperio non subduntur. His adde po- ,. , iis, ici tram motivam, prout actum suum exercet in corde, & arteriis: rimm .. non enim hic motus PVoluntate pendet.Lcge D. Thomam i .part.
Explicantur . nitiones Dolonia tradita a Cice-
Dissoluuntur tria primi articuli argumenta.
V N c primi articuli argumenta diluartius. Ad primum cocella maiori propositione,negada est minor;& ad eius probationem quid dicendum sit, patet ex dictis.Ad secundum admittenda est maior; ad minorem dicendum in homine duplicem esse facultatem motricem: unam organicam inhaerentem musculis,ut progreisii phtebit:alteram spiritalem insidentem in substantia animae, qua anima
corpore abiuncta se ipsam loco mouet. Quidquid vero de priori virtute sentiendum sit quod iam alibi exposuimus,saltem hanc posteriorem constat diuertam elle specie ab ea, quae belluis conuenit, cum spiritale, Sc materiale in specificam naturam conuenire nequeant.ltaque minor propositio falsa est. Ad tertium respondemus illas perturbationum definitiones non elie peripateticas, sed traditas a Clirysippo,ut refert Galen. libr. .de decretis Hippocratis,& Platonis,nec a nobis probari, nisi ita intelligantur,vt,verbi causa, aegritudo, seu tristitia definiatur opinio recens mali praesentis , id cit, affectio animi orta ex apprehensione mali praesentis,&c.Simili torque laetitia opinio recens boni praesentis,id cst, animi affcctio nata ex cognitione praesentis boni,&c. Qua de lege D. Damasc.lib. 2. fidei orthodoxae cap. 22. 3 D. Augustinum libro i .de Ciuit.Dei cap. 8. Quod vero spectat ad ii militudinem inter serpentem, & appetitum , dicimus as limitari appetitum serpenti, quia ut serpens Euae,Eua Adamo peccatum suasit, ita appetitus senstiuus rationem inferiorem ; ratio inferior si perioremo o o et ad vo
489쪽
S IN III. LIB. ARIs T. DE ANIMA.
ad voluptatis consensum pertrahit,quod tamen appetitus non facit adductis rationibus; sid enim intellectricis facultatis est sed quia vehemens illius affectio interdum mentis arcem occupat,essicitque ut intellectus amplectendum esse iudicet, quod ipsi appetitui fratum, iucundu inque estis quidem non rard accidit,ut prout quisque allicitur secundum appetitum,ita de re praesenti iudicet, ut testantur illa Aristotelis vel balib. 3. Ethicorum cap. . Ac viro quidem bono id bonum,quod vere bonum cst improbo,quod occurrit, vid tur: ut corporibus probe aisectis salubria fiant ea, quae re vera sunt eiusnodi; quae autem in morbis sunt,alia. Ex dictis patet non colligi ex praedicta inter appetitum, & serpentem similitudine, appetitum cile vim cognitricem cum appetitus non suadeat repraesentando intelligibiliter obiectum; aut rationes proponendo, sed modo superius explicato.
ARTICULUS V. Dissoluiturprior pars quarti argument agiturque
de admiratione. C c A s r o N E vltimi argumenti eorum , quae primo articulo proposuimus, disterendum a nobis hoc loco crit de admiratione, & risu, quorum saepe in philosophorum scholis fit mentio. Ac quod ad primum attianet; cum admiramur,occurrit obiectum aliquod insolitu,& nouum, seu quasi nouum. Interuenit etiam ignoratio causae ciusdem rei, vel conditionis alicuius,aut circunstantiae ad cam pertinentis: ut cum quis eclypsim Lunae aspicit,neque eius causam tenet; vel cum aliquid supra naturae ordinem fieri videt, ut mortuum reuocari ad viatam. Vnde quae hoc modo fiunt,ab admiratione miracula dicuntur; licet enim a diuina virtute fieri sciamus; tamen persecta diuinae virtutis cognitio, & eius in operando modus, excedit captum nostri intellectus.Tertio datur simul fixio quaedam mentis, id est, fixa, &intenta consideratio talis rei cum suspensu ne animi. Si autem petas in quonam horum proprie admiratio consistat. Respondemus videri consistere in illa fixione mentis connotando suspensionem; licet praeter ignorationem superius explicatam, annexam interdum habeat inquilitionem latentis causae, vel coditionis; aut circunstantiae,quae ad rem spectet,inde enim est iudit philosephia ab admiratione orinna habuisse dicitur, nimirum quia intuiti ont homines cssecta, quorum causas cum nescirent, primam suspenii tantii per cre,dum ciasnodi causas indagarunt, quod non est aliud, quam philosophari,&c. Obiicies tamen non videri obiectu admirationis recte constitui aliquid nouum,& insolitum, quia in Christo Seruatore nostrosuit admiratio: si quidem, i constar ex capite septimo, Matthaei, miratus est
490쪽
est Centurionis fidem;& tamen Christo nihil nouum, occultumve accidere poterat. Huic obiectioni occurrendum,licet Christo secundum alios mo- Ditis ij. dos multiplicis scientiae , quam habebat , non potuerit esse aliquid nouum; potuis te tamen esse secundum scientiam experimentalem, qua id, quod iam ipsi alioqui erat notum , experimcnto comperi bat, atque hoc pacto filii se in eo admirationem.Quem affectum ob id potissimum Christus assi impiit, ut nobis mirandum esse significaret,quod etiam ipse admirabatur tannotauit D. Thomas 3. pari. quaestione is . artic. 8.ex Diuo Augustino i. super Genes contra
His ita constitutis respondendum est ad priorem partem argumenti, cuius gratia haec disputauimus, admirationem neque ad voluntatem,ne lite ad appetitum sensitiuum pertinere, sed ad intellectum,ut ex dictis constat. Neque ossicit quod D. Damas. libr. r. fidei orthodoxae cap. i s. lefiuiit admirationem metum ex imaginatione vehementi,metus vero affectio est appetitus:sumpsit enim eo loco admirationem paulo latius; scuti & Aristotcles A. Ethicorum c. . inti, cani est magnanimum non esse admirabundum; vel dicito admira- agminatis ditionem propterea dici timorem, quia admirans rei nouae,&insolitae cacur metus. magnitudine oppressus consideratione timet,ac res igit,ut D. Thomas I . 2. l. I .art .ait. At dicet aliquis: qui fieri possit, ut qui admiratur, considerationem fugiat; si consideratio plutosophica ab admiratione orta estὶRespondet eodem loco D. Thomas admirabundum restigere in praesenti considerationem iudicatricem,id est, non audere ferre iudicium de eo , cuius admiratione tenetur, quia sententiae suae desectum,& errorem timet; disquirere tamen , & indagare ,Vt postea re inspecta, iudicet, atque hoc modo admirationem
principium esse philosephandi, ut paulo ante diximus.
Quaeri etiam solet,cum admiratio coniuncta habeat ignorantia, Cur adminqui fiat,ut,docente Aristotele primo Rhetor.c. ii. admiratio delectationis causa sit Huic quaestioni respondet D. Thomas i. r.q.3r. μ' - ' art. 8.hisce verbis. Est admiratio desideri si quoddam sciedi: quod in homine cotingit ex hoc, quod videt eis illi,5 ignorat causam ; vel etiam ex hoc,quod causa talis effectus excedit cognitione ut facultatem ipsius,& ideo admiratio est causa delectationis, in quantum habet adiuncta spem consequendi cognitione eius, quod scire desii-derat;& propter hoc omnia admirabilia sunt delectabilia: sicut quae sunt rara,& omnes repraesentationes rerii etiam, quς in se non sunt delectabiles gaudet enim anima in collatione unius ad alterii, quia coserre unu alteri est proprius,& conaturalis actus rationis,ut Philosophus dieit in sua poetica: & propter hoc etia liberari a magnis 1 , se apericulis magis est delectabile, quia est admirabile:ut dicitur in pri- D Th a mi
mo Rethoricoru.Haec D.Thom.qui,ut vides, admiratione costituit ratio pertia
in desiderio ictedi,quod tame sit praminus probauimus; etsi sortassis ver AE t V - 'non multum reserat,hoc ne, an illud dixeris. Iuxta hanc Dahoniae