장음표시 사용
501쪽
Io IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
Ad -- Η Theologis 1iostrae aetatis defendunt. Nimirum requiri actum cuiusuis appetitus iudicativam notitiam ; Ad actum quidem volunt uari am. Us notitiam iiitellectus; ad actum appctitus sensitivi notitiam sen-i.RM. o. siis interiai. Quod probatur primo, quia nullus onantiad appetitus aliquod obiectum appetit, ni si ei appareat conueniens ; nec refugit, nisi appareat repugnans : sed ut ita appareat,non sat est apprehendi ipsum,& cius conuenientiam,aut repugnantaam: sed oportet, ut de ipsa convcnientia,repugnantiave iudicium seratur; ergo nullus datur actus appetitus absque notitia iudicativa. Maior probatur, quia alioqui sequeretur tam conuenientia appetitui, quam eidem repugnantia aeque appetibilia esse,cum omnia indiscriminatim,vi appetibilia apprehendi queant, siue re vera sint,sive non .Rursus ostcnditur eadem maior propositio,quia cum quis anceps est, ac dubius de re aliqua facienda,ut de prosectione in patriam, saepe efformat apud
se hasce propositiones appreheni tuas Bonum est proficisci Non est
bonum prolicisci, & tamcn nulla earum sat cst, ut iter arripiat, vel omnino decernat non ire.Hoc aute non aliunde prouenit, nisi quia
sola rei apprehensio non sufficit; sed requiritur allensias, quo intellectus assentiatur,iudicetque id, quod ut bonum apprehendit, re vera bonii esse,siue talis assensis verus sit,sive salsus, quod hoc loco vocamus apparere bonum ergo &c. a. Ratio. Secund5, idcm cxco okenditur, quia experientia est bruta animantia nunc moueri ad obiecta,quorum habent simplices notitias, nunc non moueri,ut patet in equo,qui ad potandam aquam, quam videt, non sertur,nisi cum sitit:cum igitur appetitus sensitiuus naturaliter non libere scquatur cognitionem sensuum:utique videtur
id non ab alia cause proficisci, quam quia sola obiecti apprehelisio
non sat est ad appetitum mouendum, sed requiritur iudicium, quores apprehensa c5ueniens aestimetur quod iudicium,quia non semper adest, sit inde ut appetitus sensitiuus non semper in reni obi
3. Rario. Tertio, idem stabilitur auctoritate Aristotelis hoc in libro cap. 3. text. is . ubi ita scripsit. Cum opinamur,id est, iudicamus aliquid malum esse,atque terribile, continuo perturbamur: similiter& cum opinamur quidpiam esse tale,ut in illo sit confidendum; at cum imaginamur talia, id est,cum absque iudicio apprehendimus,perinde a ficimur atque ii in pictura eadem spectaremus.Praeterea eodem lib.
cap.9. text. 46. docet appetitum non moueri ab intellectu contemplante, sed practico; quia ille niliri amplectendum,aut declinandum praecipit, ut hic. Videtur ergo philosophus sentire ad obeundas almpetitus actiones non sat elle notitiam apprehensuam sed necessatio' auescativam requiri.
502쪽
C A P. XIII. Q VAE S TI O IIII. ARTICVLVS III. Oraque pars controuersiae probabilis censetur, rei que
Surr Rro Rinus duabus sententiis, nc utra nobis improbabilis, aut Peripateticae doctrinae rei Pgnans videtur. Quare utriusquc argumenta dilucinus , ut quam quisque magis probarit,de cndat. Ad primum ex is, qua: AI i. a iiDpro affirmativa parte attulimus,respondendum erit, abiectu forma- ι-tra Sion.
le appetitus,in quod actu appetitus se iv, non et Ic honum quodlibet modo; sed bonum, quod tale csse iudicatur. Ad secundum con- Aa, cessa maiori propnsitione,neganda est minor, dicendumque licet in brutis animalibus non detur compositio,aut diuisio; dari tamen iudicia senstiua compositionis,& diuisionis vicem subeuntia, quibus iudicant obiecta sensibus apprehensa ucunda elle, aut noxia, pro c-
quenda, aut declinanda ut docet D.Thom. .pari qua l. 8 3. art. .&de veritate quaestione 2 . articul. 2. Non conficiunt autem bruta
Propositiones, in Praedicta iudicia efformant, quia non iudicant ex inquisition aut collatione,ut homines : scd solo natura: ductu, atque instinctu. Ad tertium dicendum est etiam motus primo pri- Adj. mos voluntatis exerceri praeeunte iudicio,non tamen libero,sed subito,ac sine ulla deliberatione tam formali quam variuali. Quae tamen deliberatio necessaria est, ut in eiusmodi actionibus peccati l bes inueniri queat. Ad quartum responderi, ibi et tot cile iudicia, Ad . quot motus digitorum, sed quoniam ea celerrimc fiant iccirco a nobis non dis riai. Quod equidem licet mirum videatur, non tamen a vetitate alienum existimari debet. Neque enim negandum est eum,qui scribit diuersas cista re diuersorum characi rum conceptiones,quibus quam literam,quove modo desineare dc beat, apprehendit. Quare pari ratione poterunt simul ab eodem diuersa iu- dicta efformai Ad primum vero eorum, quae pro altera sententia adducta sitiat, Asi. arum respondendum eriti,ut obiectum appareat bonum,non esse opus iu- sient Wia D. diciaria notitia, sed susscere apprehendi obiectum vestitum coi gruenti bonitate. Verum quia non omnia iiii, praedita bonitate aeque apprehenduntur, inde cile quod non omnia aeqnc appetimus, aut declinamus,sed nonnunquam dubi j haeremus.Ad secundum ad- Adi. milia experietia, licendum id non prouenire ex eo, quδd nece iaciast iudicatoria notitia, sed quia cum animal satiatum est,uel ita male caffectum, ut aquam, aut cibum sistidiat,non apprehendit estim, potumve,ut quidpiam sibi iucundum,aut conueniens. Ad Aristotclem s.
ver5 dicendum,eum priori quidem loco nihil aliud voluisse, qu in
nos interdum non commoueri rebus,quas imaginamur, quia sinulantelligimus eas non ita se habere, sicuti a nobis imaginatione 'eringuntur; quemadmodum cum res pictas videmus, quia scimus
503쪽
ηρ: IN III. LIB. ARIs T. DE ANIMA.
cas solam rerum similitudinem . non res ipsas aspectui exhibere, ideo ex corum intuitu nec ad metum , nec ad spem, aliumve eius. modi affectum concitamur. Posteriori autem loco egisse de sola motione, luae fit imperio intellectus,non de ea, quae requiritur adciendam voluntatem proponendo illi obiecti conuenientiam, aut repugnantiam;illa enim necessarid ab intellectu practico proficisciatur,haec non item.
AESTIO V. Vtrui ad animantium motum vis dirigens, im
pellens,& exequens concurrat; nec ne.
Disceptatio quisionu in partem negativam.
V o D ad motus animantium non concurrat in primis vis dirigens,quae in homine ratio; in brutis imaginatio est; probatur primum, quia constat nonnullos sio nooppretios e lecto surgere;& huc illuc oberrare,quorum tamen motus non potest ratione dirigi, cum ratio in somno ligata sit. Item appetitus Iensitiuus potest in nobis citra regimen rationis, solo interni sensus ductu motum essiceremon est igitur ad id necent. Ratio. saria facultas intellectus diligentis. Probatur assumptum , quia interni sensus non sunt in homine deterioris notae, quam in brutis animantibus; in his autem sussicit imaginatio ad dirigendum
Non is vim Quod autem facultas impellens, id est,appetitus no effciat mo- tum in homine probatur,quia,ut superius ex Aristotele primo po- Πρς ιες , liticorum cap. . commonuimus, intellectus,seu ratio imperat irasci- et ri'. bili,& concut scibili politico principatui, eo quod appetitus sens-tiuus habet aliquid sibi proprium, quo rationis imperio obniti pos-st.Quare si ad morum neces Iaria esset actio appetitus; sequeretur non semper ad imperium voluntatis cieri membra, sed interdum inhiberi motum appetitu reluctante;quod tamen aduersatur & experientiae , & Aristoteli eodem loco assirmanti corporis membra quoad motum obsequi rationi despotice,id est, more seruorum,qui sacultatem non habent in re aliqua resistendi imperio praecipien- ris; cum nihil proprii iuris obtineant. Item i perfectae animantes, ut vermes,& lumbrici di i lecti, ac sine corde, proindeque sine infit xu appetitus,qui in corde residet, obeunt arbitrarios motus; ergo eosdem obibunt etiam reliqua animalia sne praedicto influxu, praesertim cum ea, quae excellentioris naturae sunt,paucioribus Egeanti adminiculis ad operandum. Rursus,Imaginatio de cuius vi, & essi-
504쪽
citate tam multa ab auctoribus prodita sunt, videtur posse per se
membra ciere; cum sola imago rei interius obiecta corpus varie permutet. Non igitur imaginationis munus tantummodo est ad motum dirigere , sed etiam motum ipsum citra appetitus consortium,& coe scientiam administrare. Quod ad vim executricem motus attinet, non distingui illam ab appetitu videtur ex eo concludi, quia superuacaneum est diuer- is, is,.sam aliam ad percipiendum motum facultatem inducere; tum quia a Itario. si motus esset actio tantum imperata ab appetitia, non vero elicita; cum actus imperati aliquando praeueniat appetita , nonnunquam motus animalis appetitum anteuerteret,quod non ita est.Item quia natura semper facit optimum,quod potest; melios verδ est ac praestantius motum animalis elici i facultate animalis, qualis est appetitus,quam a potentia vitali tantum, cuiusmodi soret quaecunque alia virtus motiva. Postr δ,quia haec videtur esse expressa senten- 3tia A risto t.hoc in lib. cap. 7.text. q.& toto sere ca. i O.Vbi de princia pio essiciente motus localis animalium disquirens, concludit esse appetitum: quod etiam praestat eo libro, quem de motu animalium conscripsit.
altera imperante. R o explicatione huii iste controuersiae obseruandum est ex D.Thoma opusculo 31.de motu cordis, in animantibus duplicem esse vim motricem, nam natur ua metur
lem; aliam animalem. Naturalis dicitur ea, quae solo G.tronis, naturae impetu agit; nec antecedentem apprehenso- merica. nem requirit, cuiusmodi est vis pulsatilis, quae cor dilatationis, &constrictionis motu ciet,& arterias pulsat, habύtque in corde originem. Animalis est, quae praeeuntem notitiam sequitur, eiusque m tus arbitrarius vocari constreuit. Secundo,animaduertendum est eorum, quae animali motu con- se citantur,tria elle genera. In primo continentur , quae solo tactu, degustu pollent,mouenturque duntaxat intra se, diducendo, & con- - - ὸidi, trahendo intus membra,cum alioqui secundum se tota stabili sede Primum. vitam degant, ut conchylia. Haec autem plantarum motum, quae terrae fixis haerent radicibus, parum excedunt; ita ut inter animalia,& plantas , quasi medium obtineant. Secundum genus est eorum, quae vim senstricem perfectam habent, nec selum praesentia, quae tactii explorant,sed etiam absentia dignoscunt. Sed enim ex iis quaedam solo naturae instinctii operantur, nec praestituunt sibi finem suae actionis, aut motus; videlicet belluae: alia contra delectu agunt,& ex fine,quem sibi proponunt,operantur nimiru homines,ia . . r Qqq 3 qui V;
505쪽
ρ IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
qui ut inter caetera animantia principatum liabent , ita nobiliorem motum subeunt, & in tertio atque eminentiori corporum vivet tium gradu consistunt. Porro,non quaerimus hoc loco de naturali motu, sed de arbit rio; nec vero de hoc ipse uniuersim, sed de motu progressionis, de quo etiam in extrema huius libri parte disseruit Aristoteles. i.Cρ rus Sit prima conclusio. Ad motum progressionis concurrit vis dirigcias quae in hominibus ratio cit, in caeteris animantibus imagina-
tio. Haec conclusio est Aristotelis hoc in libro cap text. i 6.oc cap. cont---.IO.textu 8.D.Thom. eodein loco. Avicennae 6. Naturalium. Sua- ς p. 33.
detur autem, quia progressio instituta fuit a natura ad conuenientia inuestiganda,& declinanda aduersa, quod praestari nequaquam poterit, nisi detur vis aliqua repraesentans istiusinodi obiecta appetitui, ipsimque pro re nata in hanc,aut illam partem inflectens: praei sertim cum appetitus ex sie indiscriminatim se habeat ad hoc, inludve prosequendum, aut vitandum : haec autem vis est ratio, vel imaginatio. a. Conetas secunda conclusio. Appetitus concurrit ad motum progressonis,Vt causa agens,ac per modum imperantis Haec etiam est Aristotelis hoc in libr.c. io.text. I 2.& Avicennae 7.naturalium.D.Thomae Opasculo 3. c. .&lib. 2. contra Gent.c. 82. Ferrariensis ibidem, Malloria. Probatur verd ratione, quia cam progressio sit, uti diximus, ad quaerenda salutaria,& declinanda aduersa tensu cognita; ad appetitum vero pertineat affectus amoris ut fugae talium rerum, cor sentaneum est ut motus,quo ad eas tenditur, ab appetitu coefficiatur & imperetur. Hoc tamen interest, quoad hanc motionem inter homines,& belluas; quod appetitus belluarum no mouetur ab alio superiori appetitia,hominum verb moueatur; nimirum a Voluntare. Ideoque appetitus sensitiuus in homine habet se uti coelum in se rius,quod superioris vertigine circumuoluitur.
tus membrisiosarentem. Hanc vim Haivus re
Devi executrici motus. E R T i A conclusio. Praeter appetitum, danda est virens
inaedam inhaerens membris, quae motum proxime exequatur.Hanc in ratio comprobat, quia cum lanctiones . ab appetente virtutς clicitae, eique propriae, immanentes sint, motus vero progressionis sit actio trannens nocellario praeter appetitum constituenda erit alia virtus membris insita; quae t lis motus administra i t.Differre vero istiusmodi virtutem, non definitione tantium, sed etiam re ab appetitia liquet prunum ex disti: ctione organi; hic enim in corde sedem habet, illa in mustulis toto eorpore extensis. secundo, quia cum in substantiis separatis sis cultas mouens ab earum appcti tu intellectivo realiter dissideat, ut
506쪽
secundo de coelo cap. s.quaest. 7. ottendimus, multo maiori iure in rebus materia praeditis distinguetrir,cum minimὸ conueniat, ut quae in rebus corporeis unita sunt,in incorporeis, & excellentioris naturaeon multitudinem dcgcnerent. Itaque actio virtutis motum cxequentis eo pacto ab appetitu dependet, i no ab eo tanquam a propriain adaequata eius causa eliciatur; sed imperetur, ad cu sere modum,quo voluntas appetitum sensitiuum in nobis concitat,quae se in eum motionem, dominiumque exercet, ut nihilomin4s appetitus suum actum ab se immediate promat eo tame disclimine, quddmembra ad motum perficiendum rationi ,& Voluntati despotice M.mI ad. obseruiunt; appetitus autem ad obiecti siti fugam, vel Prosecutio- Dtice assenem non nisi politice,& ciuiliter obtemperat; ut fuit a nobis sit
rius declaratum. Quaeret tamen aliquis utrum cum appetitus motricem sacultatem concitat, praestet id per aliquam praeuiam actionem in ea recero si ρει- ptam,ad quam deinde motio virtutis cosequatur,an aliter Respon-co qua GJ demus non requiri talem actionem, quae actum facultatis mouet
' L, λὰ D ,Vt quidpiarn ab eo Astinctum praecat, scd appetitum, ut agens
uniuersalius, concurrere una cum virtute mouente, ut cum causa
particulari, atque ita edi motum ab utraque causa per virum, eun- mdgmque impulsam i duabus causis proscctum. ab una, ut uniuersali, de imperante,ab altera,vt a particulari, ac priuatim eliciente. Quo θ - λοῦ etiam pacto intellectus voluntatem; voluntas appetitum insci - iri in par-
rem mouere consueuit. ricularem.
Existit etiam hoc loco dubitatio,num praedicta facultas motum
active excquatur. Diuus Thomas secundo contra Gentes capite 82. docet eam non tam eiiicienter, quam dispositive ad motum cocur rere; quia videlicet membra praeparat,redditque apta,& obedientia ad excipiendum motum, ue efficit appetitus, & prima parte quae- stione 7 1.art. s. ait actum huiusce virtutis non esse mouere,sed in ueri .In eandem sententiam descendit Ferrariensis loco citato contra Gentes,& quaest. i 8. huius libri; sed ea nobis min s placo, pro- Virtute mo-pterea quod facultas exequens motum censetur a philosephisin- ρομή -λοὶ ter animales potentias, ut constat ex doctrina Aristotelis libr. r. hu
stribuit in vegetantem,sentientem, appetentem,loco mouentem,&intelligentem; at omnis animalis facultas simpliciter est potentia activa,cym ad animales functiones obeudas detur. Quapropter vis motum exequens simpliciter existimanda est active concurrere admotum, praesertim cum ad illum recipiendum videantur membra aliunde iam apte disposita, videlicet ex compositione , & temperie aliarum qualitatum,quibus constant. Alioqui dixerint etiam in o panis sensuum, praeter ipsas vires sensiti uas, dari peculiares iacultates a figura,& temperamento diuersas, quibus organa ad sensiones recipiendas apta reddantur, quod tamen a communibus philosophantium placitis omnino abhorret. Deriuatur
507쪽
ήss IN III. LIB. ARIST DE ANIMA.
Vnde derive Deriuatur autem isth c vis motum exequens ut primo de gene- vis e ratione ex Hippocraticae scivitae cori sensu ostendimus remote quia m
dem a corde tanquam a sonte omnium virium, ac sianctionum,quae animantibus conueniunt,proxime autem a cerebro: ius rei vel illud est argumentum,quod inde mouentes nerui ortum habet. Item quia obstructa eiusmodi via confestim cessat membrorum motio, obstupescente toto corpore. Non probauimus tamen loco citato Medicoram sententiam arbitrantium nullam animalem vim fix), stabiliter in membris haerore;vt potentia videndi in oculo, mouendi in musculis; sed omnes influentes esse, ac per modum cuiusdam irradiationis , cerebro illabi,& nunc subtrahi, nunc redire mec praeter bunc quasi commeantem radium aliam dari innatam facultatem ad sentiendum, vel mouendum; quod placitum quoniam alibi ex pro sesso consutauimus, non est cur iterum in eo improbando im- ..,
Lua duo να- Quod vero ad organum motus spectat, omissis cotrouersis, adsurrat vir uertendum ex Galeno lib. 2. de usu partium,& Vc alio lib. 2.cap. 2. m a I idori eum motus instrumentum duas requiri conditiones, Vnam' sensu polleati aliam ut impulsum edat, quarum neutra sine altera potest consistere; Z quoniam ad mouendum necessaria est firmitas, de consistentia, ad sentiendum vero mollitudo Vnde ea quae praedi ra sunt,uel nullum vel nimis hebetem, & obtusum sensum gerunt excogitauit solers natura rationem,qua utraque mirifice coagmentaret : coniunxit enim ligamentum , quod aliquantulum est durius cum neruo, qui mollior est;& Vtrumque,id est,tigamentum,ac ne uum in minutas partes quasi secuit,& carne,neruis, arteriisque in M ficu ρε ε plicvit quiet coaceruatio musculus dicitur; atque hic I philosephis,&r' s se tra litur instrumentu virtutis motiuae,quod tam late in antia V hiantium eorporibus diffunditur,quam latE patent membra,quet Marbitrarium motam subeundum idonea sunt. Membra, ut Sed nequibit motoria facultas hoc uti instrumento, nisi id coim qμ- - I mus qualitatibus imbutum sit, quarum deserui interdum membrari μῆ ''i '' exares uni, imotuque omni destituuntur opus etiam est,Vt membra. e. perenni animalium spirituum asiluxu foveantur. Cuius rei illud, praeter alia, indicium habetur,qudd in animi deliquio,& timore venementi corpus sustinere nequimus, animali spiritu, qui membra A me sei' sulciebat, ex toto corpore ad cerebrum confluente. Quod etiam in causa est,ut qui in gyrum aguntur,subito concidant,atque interdum sopiantur: quia nimirum spiritus per neruos recta deducendus ci culari illo flexu a neruorum initiis aberrans alio
508쪽
C A P. XIII. Q U AE S T I Ο ARTICVLVS III I.
Occurritur argumentis initio propositis.
V p E R E s T nunc primi articuli argumentis responde- Adi. ii με re. Ad primam parte eius, quod initio proposuimus, dicendii licet in somno iudicii libertate careamus,non impediri tamen nobis actionem intellectus, & imperfecta quaedam iussicia; cum planum sit multos inter dormiendum uni uc salia concipere,& disputare; non requiritur verδ ad motum ut cumque a nobis exercenati iudicij, aut rationis libertas, ut ecia in ebriis,& phreneticis videre est. Ad secundam eiusdem arsumenti partem Adi. respondendum licet appetitus sensitiuus imperate voluntate,& racione dirigente nequeat membrorum motum inhibere : aut sec is, quam voluntati placeat,inflectere; posse tamen intellectu aliud cogitante,ac non iubente voluntate,corporis inebra indeliberato motu ciere,ut saepe accidit.Non proinde tamen concursum illaru superiorum sacultatum superuacaneum esse,cum ad motionem deliberatam necessarius sit. Nec vero in homine de inferioris appetitus diditate quidquam detrahit,qudd non per se,ac vi sua tantum mem-ris motionem inferat. Etenim ut Caietanus prima parte quaest. 8 r. l. 3. annotauit: licet in nobis natura sensitiva nobilitatem capitis, quam in belluis habet, non obtineat: copensatur ei tamen ea iactitra propter coniunctionem, & commercium cum ratione, & appetitu intellectivo; perficitur namque,& attollitur id,quod est inserius vi V k icinitate sublimioris, quamuis subsit; quod tam in iis, quae ad mores iamitis urpertinent,quis in politicis conspiculi est,siquidem perfectius ope- ινι sub osurantur virtutes, ut obedientes charitati,quὶm Glae; nobiliusque est pcrior m. regi assistere,quam villae regimen tenere. Ex dictis collige nihil repugnare,quominus ij,qui somno oppressi cursitant, interdit absque intellectricis potentiae influxu sola imaginatione,& appetitu motricem vim excitante, progressionis motum administrct cum id etiam vigilantibus seequenter eueniat. Secundum verb argumentum solues dicendo ad prima eius par- Ad i. rarium tem,licet appetitus quoad alios actus politice rationi obediat,quoad membrorum tamen motionem,non nisi despotice obteperare.Haec nobis solutio placet, non quae cocedit rationem, & voluntatem immediate,ac sine interuetu appetitus nacbra ciere. Ad secundam nul- .lum animal quantumuis minutum, atque imperfectum loco moueri sine influxu appetitus,& imaginationis; nec ullum este, quod his.ce facultatibus natura sua orbatum sit: licet imperfecta non eas habeam certa corporis parte definitas,ut alibi diximus. Vnde est quddlacertae,vermes,aliaque eiusnodi post disiectionem Viuuiar, ac nam his. uentur, quia etiam divisa imaginatione,& appetitum in partib. reti- sinatione monent.Tametsi fatendii sit Aristotele,cum proximis capitib. te motu ueri.
egit,de eo tantum vel ptaecipue saltem dii ruis te, qui perfectis ani-Con.Comm.lib.de Anima. R r r manti
509쪽
98 IN III. LIB. ARIST. DE ANIMA.
Ad 3- mantibus conuenit. Ad tertiam negandum est quod assiimit, licendumque imaginationem non per se, sed interuentu appetitus,cui tristia,aut laeta,horrida,aut iucunda obiicit,humores concitare,& sanguino, ac spiritus mouere: sicque varie corpus assicere.Lege D.Th
Ai t. atione Vltimum argumentu diluitur inficiando non distingui vim mo- Lete .ria in ' tus executitiam ab appetitu ; Ad primam vero aduersariae partis ra- qua Hom-tionem negandum est actione, tua membris motus imperatur,praei-Adi. re appetitui. Ad secundam,naturam facere optimii,quod potest, sed nec fuisse conueniens, nec potuisse motum clici tantummodo a facultate appetente ob cas rationes,quas circa tertiam conclusionem adduximus. Praeterea motum progressivum animalium re vera ab animali virtute proficisci,cum non misi appetitu imperante, & concurrente efficiatur. Nec virtutem motitiam membris insitam ad sa- cultates vitales attinere, sed potius ad animales, quarum ministra est. Di n. m./i Ad tertiam, Aristoteleto vocasse appetitum vim mouente,non quod Maad anima cum a facultate motus executrici non putaret distinguendum, cumi p locis a nobis superius citatis appetitum, & vam motivam uti diue μέμο- ta animantium facultates numerarit ; sed quia re vera appetitus cst etiam potentia mouens, ut ex dictis constat. Hactenus disceptatum de anima,quatenus corporis constricta nexu,& colubernio add cta, ad functiones exercendas suas,illius operam emendicat, deinceps de eadem scribemus eo iam vinculo exoluta, & de separata separatam instituemus tractationem. Praestet utinam propitium Numen, ut quemadmodum de coniuncta anima , quali quali potuimus industria,opus confecimus, & de separata dicturi gradum addimus vlteriorei sic solutus aliquando Ecorpore, cui conuinctus nunc
animus est, in statum euadat liberiorem, ubi soli Deo insolubili iam nexu adstrictus,& ab humanis longissimo abiunctus interuallo,vitam auspicetur iucundissimam,&possideat beatissimam.
510쪽
VON I A M .aristoteles libris si perioribus nihil de animas L separata disseruit, de qua multa, ac gratues quaestiones inter P i,et eoisil ver autur, quarum explicatis,fst imulentia non minus necessaria, quam iucuda est. opera pretium duximus eam di putritionem in pro tuus pere, licti Lust sit ku- enim consideratio eorum,quae ad anima praecise .ut extra corpu/ est oectat. Astaphsici potius quam P0 Alogisse, ut in primi libri prooemio commonuim 1, quia tamen lotentia de anima sine hoc quis Uupplemento absolutionem suam adipsi non poterat , Si lasses in libris primae Philosophia apud
Aristoteleni Ommentario haec non adeo opportunum locum habet stiusmodi tractationem supersero lib/ispotius attexere, quam illuc re cerasullaimus. Neque vero eas qiuaestiones distulabimu/: quae ad utrumque animae satum, Daristionis, videlicet, atque informationis indifferenter e tant, quales illae. An rationales animae sint sub tentcii An a Deo creentur ' siqui sunt huiusnodi cum ad caput primum tib.a. im operis sint pertractata. Porro huiusce tractationis obieethm, mater a die, quam subieriti im vocavi Huim attributionis,in promptu est,mmidiu anima rationalissecundumseparabili. ci-t ρη sub tutem a corpore spectata, quam veluti Prmalem ratione caetera quide pecu- ψ/μφ'
Larci scientia de si is Iabieetis non asi int,fusupponunt. t vero ccmunis omnisi Metaph ica ad qua praesens tractatio potissimum re retur, ut pau-lio superius dixi mim,tum sibi, tum alas in eo pro licit .Qπ' 'ciuest. Ut prima sequenti di utatione separabilitatem ue anima demonstremus. Passo verocis se olerari absit corpore. Nec mirum si quadam ex parte positiva no se
passo mo talem e se oporteat cum eiu sub .ectum ex parte rationis firmis Iis, hoc Vt Farationi , prauattulisit ut exsequentib. intelligetur. Iam tractauo in sex vi tui.rtiones diuiditur. Prima animae naturam propius attivgri .cum D stributio. in ea de immortalitate istinitioneq. ipsius ab altys subjici 1 separatis dis ratur. Secunda modii existendi ex ra corpus declarat,reliqua dei's.qua ad operatione explicandam referuntur. Ita . tertia de potent 's cognoscentibu . earumque speciebu- ,2 habiti disceptat. Quarta deam ipsi cognoscem di, Ouinta de obicio cognitionis. Sexta de motione ad locum. Rrr a