장음표시 사용
511쪽
mortalitatis genere pro cedat qua
DISPUTATIO PRIMA. De immortalitate, & natura Animae rationalis. ARTICVLVs I. Diuerse philosophorum veterum sententiae circa
animae immo ualitatem. MMORTAL F, quemadmodum & aeternum, bis
nam dici consueuit ; aut quod nulla potestate, etiam diuina, aboleri valet, quo pacto solus Deus ut alias
eius loci interpretationes omittamus in immortalitate habere dicitur primae ad Timoth .c. s. aut quod suaptὰ natura ncquit interire, quamuis per absolutam Dei potestatem deficere pomi, cuiusmodi sunt Angelus, materia prima, & id genus alia. Posterior hic significatus duplicem adhuc comprehendit: nam quae eo modo sunt immortalia, vel substantiae sunt,ut Angeli,coele- ilia corpora,materia prima;Vel accidentia corum peculiaria,ut species intellectiles Angelorum,Solis lumen, relatio creaturae ipsi materiae propria; si substantiae sint, immortalia, aut incorruptibilia per se vocantur; per accidens vero, si sint accidentia, eo quod nullo vlteriori miraculo extinguentur, quam suorum subiectorum abollitione. Pro eo sita vero quaestio de immortali secundo modo, quod substantia sit,intelligi debet. Igitur; ellet ne animus hominis immortalis,an una cum corpore interiret, magno apud veteres studio, & cotentione quaesitum tuit; primusque inter eos, quorum scripta extiterunt, ea de re disputasse dicitur Pherecides, referente Cicer. i ausc. qu. deinde alii in Acade-nua,in Lycaeo, in Stoicorum porticη, Geterisque philosi,phantium gymnasis, dignam videlicet rati controuersiam, in qua hominu ingenia desudarint, cum omnium causi ageretur. Ea enim disputatio est, unde no solum diuini numinis colendi ratio magna ex parte dopen let; sed quae ad summum hominis bonum defini edum,atque ad mores conformandos interest magnopere. Igitur animi immortalitatem asse erunt Pherecides, eiusq; auditor Pythag. Trismegistus, Diogahucydides,Thales Milesius, Zoroastes, Anaxag. Aratus, ploto, Plotinus, Porphirius,Proclus,Numerius, Longinus Platonicus, Theophr. Marc.Tul.&alij,quoslsiga selie,refert Nicolaus tabentinus lio. I .de immortalitate animoru ad Clemente s.c. ii. Eugubinus lib. 9.de perent Philosophia. Fuit tame inter hos discrime. Nam quida animu experte omnis mortalitatis secore: alij no ita ,sed longo post tepore,vel pauid post emori existimariit. Inter quos Stoici
eruditorum animas corpore solutas paulatim debilitari,& perire: sapientum vero usque ad uni aerii conflagratione perseuerare dixeruta Inter
512쪽
Inter alios acerrimus animorum immortalitatis propugnator, & Huitu
vindex fuit Plato,nullusque eam physicis rationibus tam aperte tutatus est,ut constat ex Timaeo, Philebo, Menonz,& libris de Repub. 1 0.D. .
adeo ut iudicia post mortem,poenasque,ac praemia constituerit. Et piat verδ eum nonnulli hac in re veritatis terminos praetergressum suis. se putant,asseruisseque non hominum tantum, sed belluarum quoque animas immortales esse;quem errorem Platoni attribuit, resellatque D.Tho. 2.coni. gent.c.82.Sed ab eo Platonem alienum suisse asserit Bessario c. .lib. 2.contra calumniatorem Platonis,& quidem iure optimo ut nobis videtur) cum Plato in Timaeo disertis verbis assirmet animum brutorum esse mortalem. Animos interitui obnoxios esse, & cum corpore emori putauit uim ad Epicuraeorum grex,quem plurima turbatam Graecorum,quam La- ia ammatinorum secuta est.Atque inter eos Plinius lib. .naturalis hist. c. 1 f. de anima brutorum,de quibus tam multa scripsit, Optime meritus, ut de humana pessimE; cuius immortalitatem acerba mordacitate est insectatus, certus nunc ea de re apud inferos malo suo, infelicique experimento.Illic videat ut iocatur utrum ne aliquis post mortemst doloris sensus aut corpori, aut animae; Vtrum Vanitas sit, post mortis etiam tempora, vitam, immortalitatemque polliceri ; illiediscat, si nihil est, quod animae agant, esse certe inuit , quod
Porri, Galenus in hae quaestione tam varius est, ut cuius fuerit sententiae, non sat liquid , constet. Nam in libro qui, inscribitur; Varia ea d. Quod animi mores corporis temperaturam sequantur, Platonem re leni exagitat, lubd animi immortalitatem defendat. At ver5 in libr. de tremore,& rigore,ait,siquis animam esse dixerit substantiam , quae per se moueri queat, quod utique immortalitatis est argumentum)eum minime deceptum iri .Quapropter alij eum in priori sententia sutile credunt,alij in posteriori .Sed minimc mirandum est dubium suille Galenum de animorum nostrorum immortalitate, cum de ipsa animae natura dubius fuerit,an ne qualitas, qualitatumve temperamentum sit,an potius substantia, quod eius libros euoluenti
ARTICVLVS II. Quid Arisoteles in re proposita iudicarit.
V o D ad Aristotelem attinet, quid de animi immortalitate senserit,controuersum est. Iustinus philosophus,&martyr in sua paraenes. Theodorctus in libr. de natur. homo. Greg.Nys Isin lib. de anima , Origenes in Oper , cui velint
quod inscribitur poοσοφουμέ, ω. D. Greg. Nazianz. in disputatione Arist. mer-
contra Eunomium, Plutarchus in libro de placitis philosophorum 'racap. I. Galen.in has philosophica, Caietanus tertio de anima cap. 2.
513쪽
Pomponatius in filio libro de immortalitate animae, Simon Portius in libello de mente humana, putant animum nostrum caducum, mortalcmque secisse. Eoque magis persuasimi habent ita credidisse Aristotelem,quod Alexander Aphrod. auditor, sic mentem eiusdem Philosophi solitus sit interpretari,ut lib. 3.de anima, & alibi, quem tamen ab hac calumnia liberare nititur Lugubinus lib. 9. de perenni philosophia cap. 2I.& 22. Primum igitur se offert locus ille initio librorum de anima c. r.
text. I 2. ubi amrmat,si.intellectus citra imaginationem non est, co-h.erere per sb non polle,atque extra materia consistere; Quare cum c. 8. lib. 3.text. 3 9. statuat neminem absque phantasmatis ope intelligere,oportercque cum, qui contemplatur, phantasmata speculari; consequens est, ut existimet non poste animum extra corpus est sed una cum eo eXtingui. Secundci,quia pramo de coelo cap. I 1. probat omne genitum esse corruptibile,& quidquid ortum est,aliquando interiturum. Quare cum ponat animum initium habere,ut constat libr. i 2. Metaph. c. 3. text. i 6.eundem aliquando dissoluendum fore arbitratur. Tertio, quia primo Ethicorum cap. 1 o.Solonem coarguit, quod veram hominis felicitatem post morte esse dixerit. Quae reprehensio ea potissimum ratione niti videtur, quod post mortem animus hominis, qui beari possit,non remaneat. Quod etiam apertius confirmat tertio eiusdem operis libro c. 6. dicens post mortem,nec boni quid esse, neque mali,& libro i 1. Mctaph.c. 7.text. 39. cum air,Deo sempiternam conuenire felicitatem , nobis vero non nisi ad breue tempus, tum huius vitae munerc stuimur. Puarta. Quarto, quia cum mundum,hominumque generationes ab aete nitate finxerit, vel dandae client infinitae animae, cum tam n 3. physicae auscultationis libro infinitum negarit, vel locum haberet mi
tis plane pum .gratio Pytha orica alannarum in diuersa corpora succedentium, quod no minus aPeripatetica doctrina abhorrer,Vt alibi os zdimus. lib. i. d. re Postremo, qui 2s animum immortalem secis let, eundem a Deo ner.e. Π r. iaci cari existimas let: quae enim immortalia sunt, scuti aboleri nequeunt,nisi a Deo in nihilum redigantur, ita neque produci valent, nisi diuinitus creentur. At qui d Aristotelem animi creatio latuerit, suadetur,quia cum ipse Deum naturae necessitate agere crediderit, si
a Deo animas creari puta Ilet, alteruisset utique omnes ab aeternosuisse productas; quod eius placitis aduersari ex secundo rgumento ferspicuum est. Itaque videtur Aristoteles animi humani immort
itatem penitus ignoralle. Alii tam cia magni nominis philosophi contra opinantur, alleuerantque Aristotelem nostros animos ab interitu alienos,atque omnis mortalitatis expertes posuit te, ex quorum numero est Theophrastus,qui cum tot annos Aristotelem in Lycaeo deambulantem audierit, credibile Omnano est saepe hac de re cum eo fuisse commentatum, ac quid scari et,cognouisse. Idem censuere Olympiod
514쪽
riis, Ammonius, Philoponus,Simplicius , Avicenna, ut refert Mi- , randula lib. . de examine vanitatis c. 9. Et de Latinis D. Tlio. 2 .contra gentes cap. 9. dc s. phys.lcctione i 2.& ii. Mctaphysicorii in lectione 3.&quod lib. io. qu. 3. art. i. Albertus Magnus tractatu a. de anima c. 2O. SI tractatu s. c. i ψ.AEgydius libr. 3. de anima ad caput . Durandus in 1.dis .i8. qu. 3. Ferrariensiis loco citato contra gentes,
Eugubinus lib. V. te perenni Philosophia , c. i8. aliique e rccentioribus non pauci. Sunt verd apud Aristotelem ad hanc sententiam stabiliendam ex multa, de illustria testimonia. Nam l. de anima cap. . text. 6 s.fc 66. appellat intellectum nostrum diuinum,interitus,& passionis expcr- ttem. In 2. item lib. cap. i . text. ii, ait nihil obstare quominus aliquat partes animae separabiles sint, quia nullius corporis sint actus. Et c. a. text. o. air intellcctiim,qui speculatur, cilc aliud quoddam genus animae a sentiente,& vegetante distinctum, quod perinde, atque perpetuum ab eo, quod occidit, seiungi, separarique possit. Idc inque. assirmat de intellectu agente c. 3 aib. 3. text. 19. Dix crat aut cin text. i . has duas facultates intellectricis animae differcntias cite. Praeterea ia. lib. setaph.cap. . text. 37. scribit nihil prohibere, quominus γdillo luto composto,sorma remaneat. Quod de sela anima humana dictum constat. Rursus; omnis potentia immaterialis, cum sit extra materiae conditionem, vacat intcritu: at intelicetiam immatcrialem esse nanitis in locis assirmat Aristoteles ut i . de partibus animalium cap. I. lib. 3. de anima cap. q.text. .& 6.& i J.& i9. Postremo, lib. i. de generatione animalium c. 3. docet mentem extrinsecus aduenire, hisce verbis, λ πετο. . ταν i. ν μόνον θύραθεν sererm ν - λυτιὴ μονον,μ δε o mi τη Gεργέα , :irti ici stilli κη er ργω, id est, Restat igitur ut mens sola extrinseciis accedat, eaque sola diuina sit; nihil enim cum eius actione communicat actio corporalis. Quibus vo bis significat Aristoteles animum humanum non educi e gremio materiae, sed diuinitus creari, atque adecue immortalem esto. Cuius contrarium ante illa verba, quae nunc citauimus, praemiserat de Qrmis caeterarum animantium, eas videlicet extrinsecus aduenire non poste, quod operationis tantum corporcae sint principia. Nec audiendi sunt, qui susceptae opinionis retinudae studio, hunc O Vt turlocum alio detorquent,& de intellectu agente, id est, de Deo intelligendum arbitramur; cum Aristoteles non de Deo, sed de anima: nec de Diuino , sed de humano intellectu eo loco palam disterat. Quos etia Philoponus scita ratione urget; Qui seri possit,inquiens, ut de Diuina mente illud ab Aristotele dictitim putemus, ct im scribat, non satis hoc adhuc constare, utrum haec vis a caeteris animae facultatibus,& ab ipsa materia abiugi possit Siccine de prima mente loquereturZan non omnibus certum est,hanc aeternam, & omnis
interitus expertem elle λ Haec ille. Tandem si habenda fides cst iis, quae Themistius in paraphras super tertium de anima capite 37.
515쪽
refert; suam de re proposta sententiam diserte expressit Aristoteles in Dialogo,quem scripsit ad Eudemum familiarem sititi,cuius etiam meminit Cicero a .de Diuinat.Plutarchus in vita Dionis, & in consolatoria ad Apollonium, ubi multis rationibus animi nostri in
Hiieiis is Alii denique Afistotelicae doctrinae haud mediocriter studiosi, inbium risise quibus est Scotus in .sent.dist. 3. qu. 2.art. 2. Hemaeus quodlib. I. io μ ν quaest. ii .& lib. t .sent.dist. i. quaest. i. Niphus in opusc. de immori. 7 's M' tiri isti in utramque parte animaduersis rationibus,censent Aristotelem omnino dubium in quaestione sutile, ac modo ad Pre Sile est hane modo ad illam sententiam inclinasse. Nobis videtur eum, etsi HI: i- ά aliquantulum haeserit,magis tamen propendisse in eam partem,quae
initi animii immortale facit.Sed quia videbat se hinc argumentis perii η se. oeri,illo praesertim de animorum infinitudine, perplexa dictora varietate rem obscuraste; vel certe ita disputationu ambage implicui Lirivi ingenia poti iis studiosorum ad inuestigandum excitaret, quam aliquid certum,fixumque relinqueret. R. lonititur Diluemus igitur in gratiam tanti Philosophi ea argumenta, quae Z-z me in eius doctrina animum omnino mortalem faciebant. Ad primum Ddi Upq didendum erit,cum Philosophus asserit nostram mentem non intel-' AI i. ligere absque phantasmatis,non loqui de anima absolute, sed ut est
corpori unitariaeque vero propter eorum concursum instingitur a gumentum illud,quo ex actione intelligendi, etiam in corpore ani- Ad L. mae immortalitas comprobatur,ut in sequentibus fiet apertii. Ad i. omissis aliorum interpretationibus , dicendum eo loco taniam h
beri, iis,quod per motum,& generationem incipit,necessario finem habere; animum vero rationalem non eo pacto gigni. Ad tertium, omnia illa loca intelligenda esse de humana felicitate, de qua erat inter philosophos disputatio, quae cum opes ,& alia externa bona requirat;ab eo separatae animae statu aliena maxime est. - Α- Quartum, quod plus habet dissicultatis, solutum iam est libr. 3.Phys.cap.8.quaest. l .art. s. Ad ultimum dices Aristotelem cognouis μή in μν te anima, intellectivas creari , Deo , neque tamen existimaste eas absque principio extitisse: quia illa tantum statuit necessarib Deum produxit te ex aeternitate, ad quorum siue effectionem, siue praeparationem,nullius causae secundae concursus exigitur. Ad animet verbrationalis in sonem requiritur dispositio acciderium,quam agens naturale inducit; quaeque ipsius animae introdu- istionem,& unionem cum materia attingit.Atque de veterum Philosophorum,deque Aristotelis sententia, dicta sussiciant
516쪽
nimam rationalem immortalem esse naturali lumine demonstratur.
VorO A M siperiori art. ostendimus ex Arist.aliorumque sententia animam rationalem immortalem este, operaepretium erit inuestigare an demostratione aliqua, euidentive ratione eam veritatem aut assecim sint, aut assequi potuerint. Qua de re conclusionem huiuscemodi statuimus. Animae rationalis immortalitas naturali ratione demonstratur.Quae conclusio non aliter suadenda est, quam 'adductis iis argumentis,
quibus plerique Philosephorum, aut etiam Theologorum,ad id institutum usi sunt. Primum sit. Anima rationalis est substantia, per se subsistes,& si ita eri Pritualis.Ergo est immortalis.Consequentia bona est,cum neque ipsi Angeli alio ex capite immortalitatem vendi ni, qu- quod tres illas conditiones in antecedente positas sortiantur. Primam igitur in animam etiam quadrare satis liquet ex iis, quae tum primo Plar scorum cap. 9. q. 9. tum primo de Generatione Cap. q. qu*st. 8-sO ipta 1. ssunt quibus in locis uniuersim probatur in quovis psysico compo- florem. sto,atque adeo in homine formam substantialem inueniri,quae non est alia, quam rationalis, ut quaest. 2i .eiusdem quarti capitis ostensum est.Secunda etiam superitis lib. 2. p. i. q. 2. ex prosei se traditur. Tertia demum nunc est uberiori filo deducenda; ex operatione vi---rgiri delicet atque potentia spiritualibus apud nos repertis.Ex operatione quid iii,hi inc in modum. Actus cognoscendi nonnulli spiritu
les uuit in nobis,hoc est,neque ex materia constantes, neque a materia, subiectove dependentes.Ergo & potentia illos immediate etiaciens spiritualis erit; & consequenter substantia,unde talis potentia manat, erit itidem spiritualis.Vtraque consequentia por se nota est in Philosophia; siquidem, uti D. Dionys. cap. i l .de coelesti Hierarchia
sapienter annotauit, operatio cognitionem potentiae operantis si quitur potentia vero, naturain,hoc est, substantiam, unde esiluxit.
Assumptum igitur probandum restat. Nam actus, & obiectum sibi , ut inuicem proportione respondent,ut si hoc supernaturale existat, si a ri, ut loco , temporeque sit abstrahens, ac denique immateriale; easilem quoque,praerogatiuas obtineat actus, ita postulante natura , quae in omnibus semper consona est cum igitur humana cognitio ad obiecta spiritualia terminari possit,ac seleat,cum item in ea obiecta tendat plerumque,quae nulli singulari cognitioni sunt addici. i, id est,in
uniuersalia nihil enim interest an natura Leonis v. g. quam consideramus huic,aut illi dissicientiae sit contracta; hoc in loco,aut tempore rcperiatur in erit plane talis cognatio spiritualis, atque a materiae tu is Muini conditionibus, quoad fieri possit,immunis; ut quandoquidem Vni- ne hum auersalis existere non potest cum elicitur, in actuque exercito poni- ct iti M. Con.Comm .lib.de Anima. S s S tur,
517쪽
is,ad obiecti saltem indifferentiam sese accommodet, eo pacto, tuo diximus. verum igitur erat propositae rationis assumptum, nimirum dari in nobis ibi ruit alein cognoscendi actuna. Quod rursuin confirmatur obseruatis propriae cognitionis humanae conditionibus, per quas a caeteris materialibus cognitionibus distinguatur. Etenim humana cognitio adeo cst subtilis , ut ad intimas etiam rerum qiudditates,aut penetret,aut penetrare contendat:
adeo sagax,ut quaecumque sunt re ipsa coniuncta diu cinat, diiudicetque quidnam ad earum periincat essentiam: quid ex ea profluat, quid contingenter insit. Elt item adeo potens, ut quae neque sunt, neque elle pollunt,& apud se fingat,& varios modos,atque habiti dines inter ipsa excogitet ut a minimis effectis ad si inunam causam progrediatur discurrendo: ut in se quoque animaduertar,quain ce id, quamque cuidenter obiectum attigerit; vi se ipsam a quacumquere alia, atque aded ab obiecto distinguat,quae est persectissima reflexio,ad quam sensitiva recordatio nequit accedere, cum rem cognis tam in praeterato, concrete solummodo percipiat. ut intel e Praeterca,experii nur elicere nos credendi actris, conicctanssique tui si ta suturum atque etiam praeteritorii recordandi, sine ullo vitς tuen-
οἱ ι,, i dx, pr p gand que fine sed cognitionis solius gratia, veluti cum res
' gestis olim accipimus,cum suturas planetarum coitinctione S,atque oppositus speculamur, aut etiam de Angelis, alis sve entibus Meta-pnysicis disputamus quae omnia loni e remota sunt ab usu sensuum, minimeque ad illos pertinentia. Cum igitur tot, tamque nobiles existant cognitionis humanae conditiones, negari non potest illam supra materiae naturam cminere, proindeque spiritualem esse, quod
Luam inde- Idem vero non minus aperte osteditur inspectis actib. liberis at pen a petendi; adeo enim indepedentes sunt a materia,ut nullum si crea
π α tum aeteris , quod illos possit dirceic impedire, aut promouere, M
a 1.ibua. qnod binc sequitur,neque enicere, Ut aut aliquem exerceamus, aut nullum; quae est libertas ab luta tam a contrarietate, quam a contradictione. Id, quod ideo euenit,quia nullo praeterquam infinito, bono, eoque praesente euidenter, satiari, tranquillarique appetitus valet. Quis autem non videat tantam immunitatem, atque ex lulentiam in actum corporeum competere non posse' Dr- ia Iam ver5 ex potentia spirituali nunc in modum animae spiritu anima stira litas soncluditur. Est in nonis facultas intelligedi spiritualis; crgo ut- subst vitia aqua filiar, cui inexistat, cuius virtute operctur. Antecemis, stra is . ης , e quo solum dubitari posset,probat D. Tl m. tum alibi, tum 1. contra Sent. cap. 9. de ι .p. l. 7s .art. a. ratione ducta ab Aristot. lib. 1. de anima cap. io. text. io . & lib. . cap. 4. & 3. Etenim intellectus percipere valet omnia corpora neque enim villa ratio afferri potest, ciur eorum aliquod ipsus aciem effugiat in oportet igitur illum a natura corporis nudatum esse. Huius consecutionis vis, quae libr. i. de an ira capit. i .quaest.2. astic. 2. latius inculcatur,ex eo nunc breuiter
518쪽
ostenditur. Quia si intellectus non foret omni corporalitate nuda- Int re ἄρ--tus,speciem cuiuslibet corporei obiecti non postet admittere; siquidem materiale organum , in quo resideret, limitatum esset ob suam imperfectionem, ut patet induetione omnium poteriarum sentientium nulla enim illarum alterius speciebus contignari valet, quemadmodum neque eis Hi ad cognitionem, & si fortasse in ipsius or- .gano recipiantur; ergo si uniuersam corpoream naturam intellectus sit percepturus,necessum erit ab omni materia immunem elle; ut eo pacto, cuiuis corporcae entitati percipiendae inueniatur indifferens. Cur autem, ut naturam spiritualem cognoscat, non sit opus ab cacxutum cisse,citato loco explicatur.
Hactenus id solum ostendimus animum nostrum substantiam csse per se subsistentem, atque spiritualem , quod erat primi argumentidia quo ucriamur, antecedens; certa igitur est illa consecutio,
quam superilis secimus; esse illum quoque immortalem. Quapropter non immerito D. August. lib.de immortalitate animae statuit ad eandem immortalitatem demonstrandam,a ratione,id est, spiritualisue operatione siue potentia incipere oportere. Quod ita ulterius confirmatur. Causa materialis in substantiam spiritualem per se s icin influere nequit, ut ipso naturae tumule notum est, quandoquidem a sola causa materiali immaterialis influxus, qui tant in ab 'O- -isi, 'im rituali substantia recipi potest, prodire non potest. Non igitur haec morialem. ab illa existentiain recipiet. Tunc sic; Anima rationatas existentiam non capit a materia, nulla igitur ratione per causas naturales ab ea poterit talis existentia auferri, quod est cile immortalem. Extrema
haec consecutio nota est, cum corruptio aliter non contingat in Q
mis substantialibus, quam per da lucionein ipsarum a materia, aqua pendebant in existendo. Secundum argumentum principale pro huius articuli concluso- tum, is . ne sic habet.Ni nil per se si stens corrumpi potest naturaliter, nisi substantia alia pariter generetur, quemadmodum lare disseritur li. i. de generatione cap. . l. i7. At sorma rationalis per se est subsistens,
Ut superius vidimus lib. 2.de anima cap. i . q. 2.laeque cum ipsius co ruptione conjuncta es le potest alictius substantiae generatio, cum simplex stentitas alioquin si ex inateria,& forma etiam compon
retur,in phy scis compolitionibus, tine exitu procederetur, nullique proinde sit relinquenda materia,que nou generationi sibile . ni valeat; Anima igitur rationalis corrumpi non potest. Confirma- apsetur argumentum , quia anima rationalis per ibiam creationem existentiam capit,vi q. .eius sena libri non ex diuinis tantum literis, Patrumque testimoniis,sed ratione etiam ostenditur,erso a nulla causa naturali destrui potest. Consequctia ex eo vio habet, quia quemadmodum omne corruptibile scia crabile est , tcste Philosopho, ira quidquid sola creatione produci potest , a sola causa creante co rumpi poterit. Ad haec non parti cilicacia argumenta,alia accedunt, quae cui non urgeam omnino, digna tamen sunt, quibus bine
519쪽
moratus quisque in propositae conclusionis assensunt inclinet. Tertium, Est appetitus in homine naturalis ad vitam sempiter-r trum ar- nam; ergo anima saltem immortalis crit. Consequentia probatur, I quia appetitus naturalis non est frustra. Antecedens vero suadetur
prinab ex elicito desiderio,quod unusquisque experitur, non selum diu vivendi ,sed etiam gloriae comparandae. Quam sit autem veli mens ipsum desiderium inde patet,quoniam tantum apud quosdam valuit,vi sibi manus inferrent,quo citius vita immortali potirentur, ut de Cleombroto,scii Theombroto memorat D. Aug.lib. t. de Ciauit. Dei c. in . Is autem Theombrotus, lecto Platonis dialogo, qui Phaedon inscribitur, in quo de immortalitate animae dis utatur, ii dio immortalitatis illico experienda ,ex alto se dedit praecipitem,Vt attestatur Cic. t .Tuscul. quaest. Plura huic assinia exempla, reperies apud Lactantium lib. r. le diu.Inllit.SecundΛ ex assidua, vehementique contectone,atque aemulatione relinquedi sui monumeta,tum conscribendis voluminibus, tum etiam magnificis operibus construendis; hinc cnim Mausolaea, Colossi, pyramides , & columnae, Dari iis ιο- substructionesque aliae prodigiosae. Terub ex humana propensionem perse degendi perpetub in societate, δί communione multorum.Hinc λ--, iit, Vm,' Hra, templaque communia, nimirum dum , pluribus idem deligitur locus ad colendum Deum; Idem iudex controuersiarum; e dem ratio legum, secundum quas vivant. Huc videtur allusiste Sanctus Iob cap. 3 .allis verbis; Nunc enim dormiens scilicet per mo tem silerem Sc sonatio meo requiescerem cum Regibus, & principibus terrae,qui aedificant sibi solitudines, aut cum principibus,&c. D. 7ὴρ . Ex quo loco D. Thom. colligit hominem secundum animam post mortem stibsistere;ibi denaque Caiet. probat Iobum supponere animae immortalitatem, ac loqui secundum statum naturae animae rationalis,seclusa consideratione diuini ordinis,secundum panas, vel D, praemia, quamuis D.Greg.lib. .mor. c. 27. ad eundem locum dicat
Iobum loqui de Angelis beatis, anctisque Ecclesic praedicatoribus, quorum consortium optabat, nisi id originalis culpa prohiberet. Quae interpretatio ad spiritalem potius, quam literalem ut vocant
sensuin referenda est. Quarta Quartum,Non modo certu est,ccssassen,hoc cst,intentam quan-
dam partis rationalis ad res sublimes absque ullo sensuum ulla a plicationem stipernaturaliter dari: sed etiam probabile naturaliter posse aliquando euenire; ut late disputaui inus lib. 3. de anima cap. 8.
q. s. art. 3.nec immerito,siquidem ea vehemes applacatio , etsi ardua ac laboriola , proindeque admodum rara existat, non tamen tantae est eminentiae,ut citra miraculum euenire interdum nequeat; pol
rit ergo naturaliter anima rationalis per se subsistere ; mi ortalis que permanere; quandoquidem unumquodque sicuti ab altero in operando per se non pendet i, ita neque in essendo. Neque vero ut hoc semel moneamus suspecta cuiquam videri debet ca consecutio, tua ex Vna,vel altera operatione animae absque corporis soci tate edi
520쪽
tate edita, illius immunem 2 corpore subsistentiam colligimus, quamuis multas alias vegetandi scilicet, sentiendique actiones abs
que corporis consortio nequeat exercer Enam vero, si semel per breue tempus cohaerere Polle animam extra corpus der hendamus, nulla ratio est cur longiori, atque aded infinito subsistere eam polle denegemus. Quintum,Nullum est in hac vita tantum bonum, quod adepti tandem aliquando non fastidiamus, antumuis illud auide appetia ι Ο uerimus iucundumque ac suaue visum fuerit. Unde ad alia semper mens anhelat, si quod sorte inueniat Obicinum, in quo quiescat: ut sequenti ratione perpendemus. Signum igitur est animae naturam, ac facultates cognoscendi,& desideradi eidem proprias caduca om- nia transcendere,naturaeque dignitate superare quandoquidem eorum nullum inuenitur, quod ipsis tandem non frigeat, ac vilescat. Hinc D. Greg.homil. 26.in Evang. Corporales deliciae,cum non ha- Imminisbentur, desiderium accendunt: habitae vero in fastidium vertuntur; Petrua Da- in cis appetitus placet, experientia displicet, &c- a qua conditione stia, A T loiaste absunt aeterna bona, de quibus illud celebratur; Neque eorum copiam fastidiri, neque famem cruciare. Sextum, Quod superiori aisne est, ex insito nobis beatitudinis Sextum a mira communi appetitu cruitur.Nihil est,quod humanum desiderium satiare possit, eo saltem ex capite, quod sit tandem sinciri habiturum; unde vox illa est Augustini initio consessionum simile desiderium intra se experientis. Fecisti nos Domine ad te,& inquietum est sit mr- cor nostrum donec requiescat in te quod non minus pae,quam vere disseruit etiam cap. 1s Manualis. Quapropter si prAEdictum desi- iis his derium frustra esse non debet; utpote quod nobis natura inseverit; seritis. consequens fit, ut aliqua saltem pars nostri beatitudinem sine ter mino possidere possit; quod absque immortalitate non continget. Septimum, Quoniam naturale est homini secundum Virtutem sutimis M. Viuere quod principium lane conuelleretur,si homo iumenti more interiret.Vnde Augustinus 6. consessionum cap. vltimo. Si animus, inquir ortalis est, Epicurus in animo meo palmam habet. Qia propter ii ab auctore natura: Dco satis ut par est ad moralem vitam sumus instructi, tendum omnino erit animorum immortalitatem naturalem elle, cum alioquin nullus penE inueniretur, qui studiosae
Octauum, ex Dei prouidentia deducitur,illudque luculenta ora- risi urtione prosequitur D. Chrys homil. . de prouidelia Dei, desumpsis- sum. si que videtur ex Ii . capite libri Iob. Etenim in mortali vita studiosi homines frequentius aduersa patiuntur; improbi prospere habent: neccile igitur est aliam superesse immortalem , ubi studiosi ab improbis iusta sorte dividantur; quod citato loco Iob ita habetur. Iste
moritur robustus sanus, diues & selix: alius moritur in amatitudine animae absque ullis opibus;& tamen simul in puluere dormient, & Vermes Operient eos. Ecce obiectionem. Sequitur Iobi responsio.