장음표시 사용
71쪽
6o IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA. numerum fecit; ised implicitam vctustatis philosophiam secutus.
ii Oronaque Pythagoraeortina, qui omnia ad numeros referebant, animae dignitatem,ac vim eo pacto adumbrare voluit. Ctist Plata Vocauit igitur animam numerum,uel quia omnium in se rerumani nΠ- numero, continet,cuiri sit earum lupis, siue imaginibus contigna-mer m V- ta: vel quia sicuti numeri Mathematici inter res naturales dia Gunas ita anima inter formas a materia prorius ab iliatas; & eas, quae ν ei cu- materiae rixae sunt,medium obtinet.Accommodauit etiam animarium. rationem circuli; quia ut circulus in se recurrit, sic anima intelligendosupra scipsam, reuoluta notione reflectitur. Attribuit quo- C h que ei jeni harmoniam vel quod sensus,quibus tanquam internuta' 'his imbis aliis utitur, sensilium rerum consonat uia, quasi musica,Oblectentur: ρ,obis Amst vel pro ter virium potentiarum in ipsa anima ordinem, &I.e. sext. νufo, Vis contentum. Denique animae dissinitionem ex numero motuque mouentZse. composuit, aiens animam cile numerum mouentem se: quia dum Eo . . anima contemplatur, diuia sentit, dum vegetat; mouere se dicitur, D. Th. proptcrea quod operat iunis principium, sons iit; nec aliunde lora. eouir Arist. no sim naouc. itur,ut ea, quae vitae sunt expertia. Verum si Platonis de ani-
. . .... ina sententiae ita te habent, cur eas Aristoteles aliter accepit, ac tam --ἡ is, ν' Ἀλαὐ . icratcr reprct endit Videlicet, Ut D. Thomas primo huius operis u8, se A s. lech. 8. animaduertit, non Platonis sensi , sed primam verborum t. c p. 3- faciem coarguit; ne Philosophorum vulgus Verbis inhaercns, Q. profundum ac reconditum Platonis sensum ignorans,hallucinetur,
putans animum elle re vera numerum , circulum, aut harmoniam. Qui Putone Platonem vero a reprehensione vindicare conantur non solum
'in' ' Platonici, sed nobiles in prinus Peripatetici, ut Theophrastus in li- bris,quibus locos antea ab Aristotele tractatos explicat, cuius Operis meminit Themistius in sua paraphrasi ad primum de anima,cap. 17.ὶ Plii toponus in commentariis capitis tortij, Bellarius lib. a. in Calumniatorem Platonis, Macrobius in somnium Scipionis, cap.
i. Rario pro Quod igitur anima substantia sit, ex eo primum ostendi potest, incrum' , quia ut Diuus Gregorius Nyllenus in disputatione de amnia luculentius edisserit. Quemadmodum qui in mundo consentientem rerum varietatem, & contrariorum discordem pacem, ac concordem litem videt; mox , si apte secum ratiocinetur, statuit vim quandalia cile diuinam per omnes mundi partes commeantem,quq - 't- omnia suo nutu coerceat, e contineat: ita qui in qualibet re Vi- iuenti animaduerterit contrarias qualitates ad concentum rcductas conicinari, dia, repugnantes organorum affectiones, ne se mutuo perimant, rata lege cohaberi, denique tam diuersa munia tanto ordine, consensu administrari ; plane intelliget dari unam aliquam formam, cuius merito ac beneficio haec Omnia persciantur : quae forma accidentaria cile non potcrit, sed substantialis; cum . unius accidentis tanta caicacitas elle nequeat, tanti inave imperii uia in membrorum rei viventis,& contrariarum qualitatum quasi
72쪽
Republica; ea igitur forma non alia erit, quam anima ; siquidem i ni, tenerat. eadem materia plures fornaae substantiales cile non possunt,ut alibi p. -r xi. ostendimus quare patet animam cile substantiam. Secundb, vel in materia rerum viventiu inest aliqua sorma substantialis; vel nulla. Si nulla; duo, praeter alia, loquuntur incommoda. Primum est , cohaerere viribus naturae materiam absque omni forma substantiali.Secundum,aliquam substantiam,nempe compositum, ex accidente & substantia constitui; videlicet ex materia &cx forma accidentaria. Quod si in tali materia, aliqua substantialis sma insit quis non videat ei potius attribuenda elle praestantissima rei viliciatis munia dest, vitales actiones, atque adeo cam formam elle animam. Terti b,Forma est praestantior,quam materia : atqui materia non
est accidens sed substantia, cum sit primum cuiusque si abiectui mergo sorma erit substantia & non accidens, atque adeo anima, quae riua est,erit substantia.Quod vero secundum Academica & Pori pateticam philosophiam ita dicendum iit,patet ex dialogo Platonis de anima, tui inscribitur Phaedon; & ex iis, quae docuit Aristotelestum saepe alibi,tum capite primo huius libri, ubi asseruit anima clieactum primum substantialem. Privatim autem quod anima intellectiva sit substatia, ex eo conuincitur , quia alioqui non pollet extra materiam per se cohaerere, atque adeo non esset immortalis;quod non solum diuinae fidei, sederi uti Philosophiae decreti; repugnat; ut in tractatu de animas parata ex professo ostendemus.
Quod anima neque materia,neque corpussit., his Arist.
EMONsTRATVM a nobis suit animam vile substantiam: proximum est,ut quςnam substantia sitivideamus. Philosophorum nonnulli elementis mundi inhaerentes, cum ultra materiam,& ca,quae sub sciasiis cadunt, mentis aciem efferre non postent,in eo errore versati su riuat, ut praeter materiam & corpus nihil subitantiae dari crederet,qui proinde ani- A s. libra. mam 1 corpore dc materia nullo discrimine separabant. Contra hos πι veri sit tertia concluso communi aliorum auctorum assensu compro-o ιι baia,ac planE vera; Anima neque materia est,neque corpus. Quaei in .' hunc in modii ostenditur, lateria hi generatione, & ortu cuiusque viventis praeit, ut id, quod omnem rei praeparationem suscipit, for-ina voli denuo inducitur: Igitur anima non est materia. Deinde, Materia, cum sit pura potentia, si expers omnis activitatis; nec potest esse principium alicuius actionis : atqui anima est origo de fons operationum vitalium; Igitur anima non est materia. Item Omnia composta naturalia, quae insta lunae globum continentur, Eabent
Rudiores ριι osophi nihil supra eorpi
73쪽
6 IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA.
eandem communem materiam , ut ex reciproca corum commutatione constat; ditiarunt verb sorinis; sed nequeunt in eodem conuenire, de differre; igitur corum materia non est forma. Praeterea, Anima in totum corpus se insinuat, omniaque eius membra pe meat ergo anima non est corpus:alioqui duo corpora viribus naturae simul essent.Rursum,Si anima esset corpus vel ellet corpus coeleste,vel clementum,vel ex elementis mistum: sed nullum ex his est; non est ergo corpus. Probatur minor quia, s estet corpus coeleste, torqueretur in gyrum; si clementum, in superum aut infimum to cum commearet; si mistum vi dominantis clementi cieretur. Quod tamen falsum et se constat, cum videamus animalia ex appetitia, de apprehensione ad varias locorum differentias tendere.Postremδ,ut octauo Physicae Auscultationis libro,cap. . text. 28. Aristoteles docet, omne corporeum mouens se ipsum,duobus constet necesse est: Vno, quod moueat, & non moueatur: Altero, 'uod moueatur, &non moueat:sed animal mouet se,& moues in ipti est anima; quod autem mouetur est corpus:igitur anima non est corpus. Praeter superiora argumcta,alia quoque propria ac peculiaria sunt ad demonstrandam animam intellectivam non esse materiana,nec corpus; sed ea in proximum articulum reiecimus.
ARTICVLVS VI.QHod anima Intesiectiva st θirital se subintia . non
tamen particula diuinae mento. VARTA conclusio sit. Anima intellectiva est spiritus.
sue substantia spiritalis. Haec conclusio est contra multos antiquitatis Philosophos,qui nostrum animum corpus esse dixerunt,ut Zeno ignem; Anaximandcr,Anaximenes, Sc Anaxagoras aerem,eosque sorte Varro secutus est,qui,reserente Lactantio Firmiano libro de opificio Dei, ita scripsit, Anima est aer conceptus ore, deseruesachiis in pulmone, tepefactus in corde,diffusus ti corpus. Hippasus quoque, & Parmenides animam igneam succre : Empedocles sanguinem, Critias ex sanguine & humore compositam.Quos sorte Latinus Poeta imitatur, cum inquit V irrpurpuream vomit ille animam. Corporeum quoque statuerunt humanum animum Cleantes, Chrysippus ac sere omnes Stoicae futtiliae alumni. Et in lege veteri Sadducaei, qui Sadducaeum quendam magistrum secuti neque resurrectionem credebat,neque Angelos, aut spiritus csse. In eundem errorem incidit Apollinaris Alexandrinus, uti refertur libro 1 .hist. π 'Tripartitae cap. 4.dc Tcrtullianus in suo libro de anima,& de carne
74쪽
optatum. Nec enim voluit solam Tertullianus animam esse corpus eo sensit, quo arbitratur D. August. haeres 86. polle eum intelligi. cum Deum appellat corporeum,id est, substantia vere subsistentein&non fictitiain. Nam libro illo de anima capite secudo commemoratis Philosopliis qui animam corpoream faciebant; subiicit, Animam elle corpus facile persuadebunt. Tum Aristotelem 5: peripateticos reprehendit, quod animam incorpoream secerint const wtem,inquit, ex quinta nescio qua substantia. D.T -- - Probatur aute nostra conclusio hunc in modum; Vt unumquod- Probatur c. que operatur, ita est: sed anima intellectiva habet operationes ele- ζω ρ uatas supra naturam & conditionem corporis ac materiae ergo ani- ma intellectitia non est materialis 3c corporea; sed immaterialis substantia,seu spiritus. Probatur minor tum ex parte intellectus, tu ex parte voluntatis. Ex parte intellectus, quia intellectus noster perci- Ex parte in .pit naturas communes, & abstractas a materia singulari: quod vero reluctus materiale est,ut est crassum de limitatum, ita nonnisi singulare corporeum de materiale apprehendit. Item noster intellectus sormat conceptus rerum immaterialium ,ut Dei de substantiarum separatarum percipitque talia obiecta omni dimensione libera, sine figura colore, aliaue corporeae molis, at sectione: hi autem conceptus, materiales non sunt, oriuntur ergo a potentia Sc a forma immateriali: haec est anima intellectiva : igitur anima intellectitia est immaterialis substantia, siue spiritus. Deinde ex parte voluntatis suadetur cadem minor.Nam voluntas studio honestatis res aenat appetitu sensitiuum inhaerentem in materia, eique imperat: hoc aute imperium est altioris potentiae quam corporeanergo Voluntas non est res cor et asentare porea, sed spiritalis. Quod similiter dicendum crit de anima huma- non tamen δna, a qua fluit.Secundd idem confirmatur,quia libere velle dc nolle, ρη γ actus amandi de colendi Deum, sunt sepra sensum de appetitum: at- que adeo manifeste arguunt potentiam alterius ordinis, id est spiritualem spiritualem sormam a qua inanet.Quo patet animam intellectivam, spiritum elle. Corroboratur quoque eadem veritas, Patrum testimonio, ut D. Patra test Ambrosj qui in libro de Noe dc arca est, animum rationalem, si ui-niun quendam csse spiritum;idque probat ex c. i . Genes. Vbi dicitur Deus inspirasse Adamo spiraculum vitae, id est, spiritum corpus vivificantem.Idem asserit D.Dionysiis .capite de diuinis no ininibus D Pisinsappellans animum,intellectualem,sue spiritualem substantiam,vita indesciente praeditam. Idem testantur D. Damascenus lib. a: Fidei P. Damas Orthod. cap. 2.& lib. 3.cap. I 6.D. Augustinus libr. 6. de Trinit. pit. 6.& libr. 1.Retract. cap. 16. D. Gregorius Magnus libr. . dialog. D s cip. s.& lib. 2.Mors. p. 2. D. Gregorius Nazianaenus Apologeti- D.Greet r. co i. D. Gregorius Nysienus in libro de opificio hominis cap. 4. Nisen
de i s.& libr. 1. Philosephiae, ubi ait huius quoque sententiae mille Platonem; quod etiam de eo asserit Plotinus, Ammonius 'de Nu-
75쪽
6 IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA.
De uti r Praeterea idem colligitur tum ex nonnullis sacrae paginae locis, bj quibus aiatina humana spiritus appellatur,ea significatione, quasi i-ε Eleiast D is a corpore distinguitur,ut Ecclesiastae ultimo, Reuertatur pul-
L e. uis in torr. uri suam, 'nde erat,& spiritus redeat ad Deum, qui dedita .l Rom. illum. Et Lucae Σ3.in manus tuas commendo spiritum memn. Et ad Rom. 8. spiritus sanctus testimonium reddit spiritui nostro. Tum EV covcti. ex concilio Lateranensi primo,sub Innocencio tertio,vbi ita scribi - tur, Deus ab initio utramque de nihilo condidit creaturam, corporalem,& spicitualem, Angelicam scilicet & mundanam. Deinde numanam quasi communem,ex spiritu SI corpore constitutam Quod Excap. Fir- resertur extra de summa Trinit. de fide Cath. c. Firmiter credimus. Plaeterea in sexto concilio Constatinopolitano act. i i. dicitur Vcrbum diuinum assimpsiste carnem, animam rationalina atque incorpor Pam. Denique Gratianus 2 Hil st. 3.cap. Quidam autem laς-rctici, rescri inter h. aereses, errorem existimantium animam intellectivam non elle spiritum. Erit tamen, qui contra stiperi is dicta opponat testimoniti Ioan - .nis Theslatonic. Episcopi allerentis animas cile corporeas quod alia sert r. concilium Nicenum quae est septima synodus generalis initio quintae actionis, neque id improbat. De Angelis, inquit ille, de Archangelis , & eorum potestatibus, quibus de nostras animas adiungo,ipsa Catholica Ecclesia sic sentit, esse quidem intelligibiles,
sed non omnino corporis expertes,& inuisibi es, verum tenui corpore praeditos de aerio siue igneo. Et insta,Nemo vel Angelos, vel Dc mones,vel animas dixerit incorporeas. Occurrendo tamen est, sacra sivno duin nihil ibi de Angelorit,aut animaru substantia constituere: sed illius patris dictu eatenus amplecti,quatenus usum imaginum, tua de re disputatio erat,approbabat. Itaque commendat conclusionem videlicet colendas este imagines; rationem autem, qua eam suadebat quia animae& Angeli corporei stant, non curat; in qua Pe DAE Ioannes ille deceptus sitit de in eo maxime , quod Catholicam Ec-ς- - ' elesiam ita sentire pronuntiauit Illud hic etiam aduertendum, erit si unquam D. Basilius, Atha- Id Six anasius,Damascenus, Iethodius, Hieronymus, auctor lib. de Eccle- ' h M siasticis dogmatibus,aliique patres animam rationalem, corpor invocant: id non ita elle accipiendum,quasi velint anima re ipsa cor Pus elle,aut constare corpore,sed ut indicent animam comparatio,is avi a ne Dei, quodammodo faece corporea concretam cite; cum ab illa di corpor/a di- uinς mentis simplicitate de excelletia infinite distet. Quod ed etiam patres faciebant,ut corum amentiam exploderent, qui animam h
manam de Dei substantia progenitam faciebant. Contra quos: sit quinta concluso. Anima intellectiva non est particula diui- Castro lib. inae mentis. Ad intelligentiam huiusce conclusionis sciendum,Carpocratem, ut refert Irenaeus lib. i . aduersus haeresis,cap. 2 . Ite Cer- . donem l asterit Theodoret. in lib. de diuinis decretis. Item Gnosticos, Manichaeos,& Priscillianistas,teste D. Aug. lib. de haeres cap. 6.
76쪽
& o.& D. Hieronymo in epistola ad Marcellinum,in eam incid ille D.Hirrcn. impietatem,ut crederent animum hominis este Dei sit stantia prognatum. Quod videtur etiam sensisse Philo Iudaeus in lib. qui iii- Philo d. scribitur, Quod deterius potiori insidietur. Vbi est Deum corporibus humanis nonnihil de suo numine superne inspirasse. Quo modo,inquit,credibile videtur tam exiguam mentem humanam membranula cerebri ut cordo,haud amplis spatiis inclusim,tantam coe-b,mundique magnitudinem capere, nisi illius diuinae stolicisque animae particulae isset indivisibilisὶPlutarchus vero de quaest. Plato- nicis ita scriptum reliquit , Anima autem mentis particeps secta, non silum Dei opus est verum etiam pars, neque ab eo, sed de eo, & ex eo secta est. Quo etiam allusit ille:
, xuerum Hecternis vitiys animum quoque praegrauat una, . - que alligit humo diui De particulam aurae. Hanc haeresim per te sitis conuictam damnauit concilium Barcha- . rense primum, p. s.& Leo primus epist.' i. cap. 1. Eand vero D. August. in lib. de origine animae, p. 2. x eo coarguit,qAod si animai ellet diuinae mentis particula;vel Deus esset mutabilis,quod a diui- th, i na natura procul abest vel anima cilci expers omnis mutationis;at- D. August. que ira nec deficeret in deterius, nec proficeret in melius, i fic aliquid in semetipsi vel quod no habebat, habere inciperet; vel quod' habebat,irabere desineret: quod est aperte Allum. Eadem stultitiam irridet D. Chrysest.hom. is .in caput 1.Genescos D. Athanasius in P-cb UULhb.de quaest. cap. de anima. Lege quoque, si placet,cius coniuratio' o ris,m.
ARTICVLVS VII. Diluuntur argumenta Secundi arriculi.
V N c argumentis, quae animae definitionem oppugnabant, sitis ciamus. Pro explicatione primi obseruadum est,quod alibi annotauinuis, non partim esse inter Aristotelis enarratores, & criticos quosdam neotericos dil-sdij circa Etymologiam,interpretationemq; nominis Ac Ent L. i primum communis sententia est eis aliter opinetur Franciscus Flo- ridus in apologia contra linguae Latinae calumniatores) Aristotc-dem huius vocabuli inuentorem suille. Sed enim quia illius significatio ac vis aliquantulum obscura est,non defuere qui dicerent excogitatum id ab Aristotele, quas fugae vehiculum, aut inscitiae inuolucrum,non ad enodandam, sed ad inuoluendam latentem anim naturam. A qua tamen calumnia eum vendicat Iulius Scaliger Pe- Scaliger. ripateticae doctrinae egregius assertor, exercitatione 3o8. in Cardanum. Poreb M. Tullius, ut in argumento dicebamus, primo libro Tulliin. Tusculanarum quaestionum vertit continuata motionem,&percn-Con.Com.lib. de Anima. I nem.
77쪽
nem. Videtur enim existimasse Aristotelem more Attico vocabi tum ὀντελέχ α pro αδ acoepisse mutato in m. eοδ λ D:, quod Latinis est continuatum, seu perenne. Verum haec inter- Potitia . prctatio etsi a quibusdam excusetur, ut a Politiano in Miscellaneis cap. I. a plerisque reprehenditur. Nec enim Aristoteles contra d
ctrinae suae placita, animam motionem appellare debuit, quod ei in
Quare dicendum potius animam appellari ab Aristotele em Platone disseruit car iis, quae contra illum
Passiones animi quatenus teperatura corporis ci- tribue a.
χ αν, id est, persectum habitum; siue, ut vertit Hermolaus in paraphrasi Themistij, nouum vocabulum nouo exprimens, persectili biam. Sicut enim materia cns potentia est,ideoque imperfecta ita cconuerso forma rem absoluit, Estque quasi eis ἡ τ λειό sto, id est, habitus, ac possessio persectionis, siue actus persectus. Quo liquet ex eo quod Aristoteles animam sic vocarit, non iccirco ab ea actus primi,aut substantiae rationem exclusille. Immeritoque Plotinum Enn. . lib. a.de essentia animae, hanc definitionem usque adeo contempsisse, ut eam consutatione indignam iudicarit, quod
an ea, anima eντελ appelletur. Nec vero, qui dicit animam essem: tun corporis, negat eam esse immortalem Vt quidam putarunt: cum non oporteat omnem corporis actum ita materiar a/dictum,aslixitaque esse t extra illam cohaerere non valeat. Igitur ad argumentum,negandum, est antecedens, & ad ea, quae primo in cius confirmationem adducuntur,respondendum uti diximus. Ad id, quod ultimo affertur, licendum non omnem actum k-ciuadum csse persectiorem primo; nec omnem si nem propriae naturae excellentia praestare iis, quae ad finem ordinantiata: esto id de ultimo fine absolute,& sine exceptione verum sit, ut libro z. Physicorum exposuimus. Aliam solutionem habes hoc loco apud C p. a. s
Ad secundum, negandi uri est antecedens, & maior syllogitat, quo id probatur,ad cuius priorem confirmationem respondendum ex eo quδd ibi uta temperie animal occidat,recte concludi no polle corpus ab anima in rmari,nisi interim dum congruis ad vitam dis positionibus praeditum fuerit. Verum absurde prorsus, de inepte exco colligi animam esse ipsam primarum qualitatu temperiem: alio qui cum obi aesi, corde animal moriatur , recte etiam intulerint ansemam esse cor. Ad posteriorem confirmationem dicendum animi assectus & perturbationes attribui qualitatu temperaturae,Vt causae disponenti, dc prouocanti. Etenim frigiditas melancholiae, sicuti corpus reddit torpidum ac languidum; ita ad tristitiam inclinat; Scalor flauae bilis, uti corpori ad operandum acrimoniam conseri sic ad iram facilius adducit. Verum isti usinodi actiones aliunde, tanquam a fonte de principali causa , quae non accidens , sed siubilantiae sit, oriuntur. De auctoritate verb eorum Philosephorum, qui alii-
num qualitatum harmoniam sacicbant; nihil curamus. Ex dictis planum
78쪽
planum est, si eorum sententia verbis consonet, quam procul a veritate deflexerint. Lege tamen ii placet corum impugnationem apud Themistium primo huius operis in paraphras, cap. 2 .. dc et q. T. .mist.& D.Thomam lib. 2. contra gent. p.6 . D. Thom. Ad tertium,negandum est antecedens. Cuius probatio facile di- Solut sinet. luetur ab eo, tui dixerit, cognitionem fieri per similitudinem, non quae iam in anima secundum eius naturam necessario existat; sed quae concilietur per species, quarum interuentu anima cognostit. Itaque non oportet animam rebus corporeis eiusdem natur ae conuenientia similem esse, sed habere aptitudinem ad earum imagines actu recipiendas, quibus secundum esse notionale,sue intentionale D. Tho.i. . q. eis similis fiat. Quia vero antiqua: Physiologiae auctores isti usiniodi
rs. M. ita esse ab esse reali non discernebant, in eum errorem lapsi sunt, ut E. i. al iis crederent oportere animam eis quid corporeum, Ut res, quas alin te unde. prehendit. Ad argumenti confirmationem dicendum cum duplexiit tactus,unus quantitatis; alter virtutis,ut in lib.de ortu, & interi- Tactω δε- . exposuimus; priori tactu sola corpora se contingere: posteriori, etiam ea, quae sunt corporis expertia: sue utrumque carcat corpo- L . re, ut cum Angelus Daemonem impresso impetu in aliquem locum
impellit: siue tantum mouens sit incorporeum,ut cum anima intel- 2γε eorum lcctiva per actum voluntatas mouet appetitum inhaerentem como- rerv mmri: siue etiam mouens duntaxat corporeum fit, ut cum corpora sensibilia suo modo dicuntur mouere ad sui tum cognitioncm , tum amorem eandem animam intellectivam. Patet ergo non ex quolibet tactu recte colligi ea, quae se contingunt, cilc corpora; sed ex mutuo tactu quantitatis. Quod ad D. Augustinum attinet, qui credidit in doctrina Aristo- Ammum e telis animum e quinta Cibstantia concretum esse:dicimus haud dii bie oppositum sensuisse Aristotelem, . t ex illius disputatione in primo huius operis libro aducrsus Democritum , Empedoclem , Alc- maeonem, Platonem, de Xenocratem plane constat. Quarc videtur D. Augustinus hanc de Atiitotelico dogmate Osinionem non C ex ipsius Aristotelis sontibus; sed ex Cicerone hausisse, qui primo '
Tuiculanarum quaestionum ita seripsit. Aristoteles longe omnibus, cf. b. Platonem semper excipio, praestans de ingenio de diligentia, climquatuor illa genera principiorum esset complexus,c quibus omnia orirentur, quintam quandam naturam censet cise , o qua sit mens. Probat enim Aristoteles i . lib. de coelo praeter quatuor vulgata ele- .menta esse quintam aliam corporis substaciam iptis clementis prae 'stantiorem, & diuiniorem, e qua lint globi coelestes. Rursisque cap. 2.de genuratione animalium, Pap. 3 .est animam participare cor- quoddam elementis diuinius. Verum Aristoteles neque hoc oco neque alibi sensit animam corpus esse, cum in hoc opere oco disertis verbis oppositaim demonstrarit. Dum ergo animae ς-, a D. Iob. i. . corpus illud attribuir, Vel loquitur de seritentia Platonis, de Aca- AEadbMira
79쪽
58 IN II. LIB. ARIST. DE ANIMA.
corporis ergastulum subiret, corpusculo quodam illustri circunno - sandi ci certe nomine corporis intelligit spiritum vitalem dc ani-π' ρπρ malem, lucit in lib. te respiratione,ac sepe alibi vocat ανεῖμα εμ υ- P ha: ρ- vi avi , , spirixum innatum, cuius ope anima sunctiones corporis in e amis. Mi administrat,ut in libris de ortu, & interitu exposuimus. Vocat au- rsis
tem Aristoteles hoc corpus elementis diuinius , propterea quod ita hae in
nulla elementorum facultas pertingat ad excellentiam operatio- β. - tex. num,quae spirituum ministerio perficiuntur. Ad quartum, concedenda cst maior, neganda minor, & ad eius probationem dicendum, animam rationalem a corpore abiunctam, etsi corpus non insormet; suapte natura cile actum formamque illius,ita ut quoties ipsuin informarit, possit ei habilitatem, vimque conferre ad actiones vitae vice organi administrandas. Circa id autem,quod cx Aristotele citatur, aduerte non constare inter expositores quid Aristoteles eo loco nomine partium significarit. Pnilo- pontis putat intellexisse partes subiectas animae, id est, animam vegetantem S sentientem. Alexander, Simplicius, Dahomas,& alii Io I xlxiorum interpretatio germana est, credunt designasic potentias animae intellectivae, alteruisti m non dubium esse quin earum nonnullae cum ipse 1 corpore abiungi nequeant, quia sunt actus corporis,id est,quia sunt potentiae organicae, dc inhaerentes corpori. Itaque non sentit Aristoteles animam , quae est actus corporis, non posse a corpore separari , aut etiam, quae corpore separari potest,
corporis actum non elle. ρως Ad quintum,concessa maiori negetur minor ad cuius probationem refellendam aduertendit crit organicarii partium nomine duo praeter materiam, hoc loco importari, nimirum certae figurae compositionem cum temperie accommodata, de potentiam, quae pro-t- T organi forma est. Igitur organum priori modo sumptum ant mus. iam V cessit animam prioritate naturae in genere causae dispostiuae,& in qui i im risis,quia sic cst praeparatio neccssaria ad introductionem animae
cevt. in materiam,vt Caietanus aduertit, non autem posteriore consideratione acceptum , quia potentiae ipsus animae non eo pacto ad Corpus orga eam in materia excipiendam praerequiruntur,ut planum est. Et Ve-m vi anima dicatur definiri per corpus organicum, ut per aliquid ,- prius,sat est tam materiam in se , quam ut est affecta organis secundum priorem modum spectatis animam origine antecedere. Nec enim stibiectum, per quod forma definitur, omnibus modis, prius, quini sormam elle oportet. solutio. s. Ad sextum neganda est maior propositio, dicendumque animae definitionem non conuenire Angelo respectu corporis allumpu, tum quia non est actus,seu forma talis corporis, sed tantum motor: CH p quia organa illa eis verae res sint,non tamen sunt vera,propriiq; 2ja his, O g Duo enim ad exigiatur, uti proximὸ annotauimus. Vnum ribis suis est elligies figura cum certa qualitatum proportione: alterum m . ipsae potentiae vitales inhaerentes materiae. Cum igitur haec non
80쪽
cernamur in corporibus, quae Angeli assumunt; nec enim eis tales potentiae inhaerent,quicquid sit de reliquis, quae ad organorum rationem exigunturi,consequens est ut eiusnodi corpora vere ac simpliciter organica dicenda non sint. Vnde neque Angeli in iis vitae munia exercent: siquidem eiusdem est actus,cuius est potentia,docente Aristotele in sib. de somno & vigilia e. et . nec obsbit quod Angeli videatur loqui,incedere, & cibum capere. Possunt enim in his, ullisque id genus spectari quaedam vivetium stinctionibus communia; ut in sermone senus,in incessu motus, in comestione cibi comminutio:alia propria,ut quod eiusmodi sonus edatur per vocalia instrumenta a virtute iis inhaerente, similiterque quod latio administretur a facultate motrici sedem Labente in musculis; & qudd cibi sectio fiat ab eo, in cuius substantiam suapte natura conuerti queat. Quoniam isitur in hisce operationibus, ea, quae viventium propria sunt, Angelis desunt; fit ut simpliciter negari debeat eos in corporibus ali impiis actiones vitae obire , & esse actus corporis organici. Quod praeter alios aduertit Dahomas prima pari. quaest. I i. art. 3. AEgidius in secundo distinct. 8. Gabriel eadein distinct. 8. quaest.prima art. 3 .D. Bonaventura ibidem,Richardus quaest. 1. Maior quaest. unica,Basiolius quaest. Unica art. 3.
AE S T I O. II. Sit de anima quidpiam subsistens, an non.
. Cumenta addi uirendam rei propo sitae veritatem.
Via unumquodque ut producitur ta est ; & ut est, ita operatur: tuo sunt indicia,quibus deprehendimus num 'μμ' aliqua res creata iit subsistens, id est, existens per se, &, ut quod. Vnum est,si producitur per se, id est,per amo- nem sibi propriam,& ut quod. Alterum,si operatur per se eliciendo operationem sibi peculiarem, siue ut quod. Porro autem quia praesens quaestio tam de anima brutorum animantium, quam hominum intelligenda est: in primis quod animae brutorum sint subsistentes, probabit aliquis, ex priori indicio, hunc in ira
dum. In prima rerum creatione brutorum animae fuerunt a Deo t. Argum productae congruenter sitis naturis : sed productae sunt per actio- nem sibi propriam & independentem a materia, atque adeo ut atque