장음표시 사용
141쪽
liam negat se filium habere ι ideoque smia, filium domus, haeredem fore. Cum filius alicujus etiam domi nascatur; tamen verna filius domus dicitur : quia ipsi proprium est, ut quandiu servus manet, non alio loco sit quam si in familiae istius bonum natus esset, ut speciali ratione domui isti & f
miliae affixus maneat. Ita Ps Io 2.2I. quamvis omnes homines mortem subire teneantur; non tamen omnes, sed certi
ac designati quidam intelliguntur his Davidis verbis, AdsoLυendum filios mortis esca licet, os ramus amp , vicini jam morti, ob adversitatum multitudinem, ut ait D. Κ. Et quum Saul I Sam. 2 o. 3I. Davidem pinse, filium mortis dicit, aliud sane vult, quam aliquando morte exstinguendum : hoc enim omnibus commune est. Pariter cum Servator pios statuit resurrectionis filios, eo aliis non denegatur resurrectio;
sed speciali quadam ratione fidelibus obtingere intelligitur.& revera aliter nos, quam infideles resurgemus. Sane cum Servatori Luc. I 6. 8. οἱ ψὰ Fωων di τουτου , filii hujus seculi, a filiis lucis distinguuntur; quis tam bardus, ut hinc filios lucis hoc seculo jam vivere neget 8 pariter quamvis resurrectionis filii ab aliis distinguantur; nemo reliquos resurrecturos negare poterit. Sed ut isti filii seculi specialem ad secutatum hoc respectum habent; sic &hi resurrectionis filii, ad resurrectionem. Atque ut unde digressi sumus redeamus, , filius resurrectionis merito ex illa significatione opponitur apostatis. Quod etiam alia significatione & respectu a Iudaeorum doctoribus quibusdam fieri potuit: siquidem inter eos reperiuntur qui Vel impiorum resurrectionem negant,vel in ulteriora tempora differunt,quam quidem justi resurgent. Sed de his alias, Deo dante, plosius. Denique . quod leges Romanas attinet, nondum observavi, in iis utit Misina nostra,ad bovis vel alterius quadrupedis intentionem spectari: imo cum injuria & sensus ipsis adimatur, istud dic crimen quod ex intentione petitur potius negligi existi
142쪽
C A P. IV. g. 7. 9 Imem. Si quadrupes , l. I. g. 3. haec occurrunt, Pauperies es damnum sine injuria facientis datum. Nec enim potes animal injuriam fecisse quod sensu caret. De pariete per jumentum in hominem everso sumciunt, quae ad primi capitis Misnam
ut haec dextre accipiantur,observa bovem orphanorum dici, quem orphani possident tutoribus destituti. Sic Bar tenorius, vini nisi od, rho , quibus non sprocurator vel tutor. Etenim Misita quarta pupilli non tenentur nisi coram curatoribus obtestatio de bove petulco facta fuerit. ' Sed ne silequidem addita conditione curatorum coram quibus testatio fiat, cum ista Mima, haec conciliabitur: quia postea per inradit id mo, bovem curatoris, eum intelligunt qui sit omisi, Indis lecto Sose, pupugorum; nisi quod tutoris sit eum emfodire. Sane utut ad certum casum restringi poste videatur; si eorum bos,cum tutores habent,absolute tenetur,ut hic dicitur, qtsi illic Certo demum casu tenebatur Verum illic de completo reatu , ubi ad λυκον & bovis occisoris lapidatio-M 1 nem Bos mulieris, bos' orphanorum, bos' curatorum, bubaim, bossacer, bos peregrini mortui ' cui non sunt haeredes; ecce hi mortis ' reisunt. Doctor Iudas inquit, Bubalus, bos sacer, bos peregrini mortui cui non sunt haeredes a morte absolvuntur: quia dominos non habent.
143쪽
s1 CODICIs PRIMInem tenetur dominus; hic vero quoad pupillos de sola bovis lapidatione agitur. Ita sentit Maimonides de damnis pecu
lus, bo acerior bos mortui extranei cui heredes no unt,s occidit , ecce hic lapidatur: V que μου exercent, fuamvis dominos non habeat. Similiter bos mulieris, o bos orphanorum,o euratorum, quum occiderunt,lapidantur; nes tamen curatores λυκον
persolvunt: quia λύτρον es propitiatio ise visit, surdi, vel δε-
tui ita reatu non tenentur, ut propitiatione egeant. At cum
hic & in Mima peregrinus describatur, cui non sunt haeredes ι an sunt peregrini qui haeredes habeant Z Ita est: nam in hoc casu qui haereditatem spectat,distinguunt peregrinos incos qui religionem suam servaverint, & eos qui proselyti facti fuerint. Alii enim filios religionem Israeliticam prosia tentes vel potius conceptos natosque birio .pra, in religione Israelitica, relinquunt; alii tales superstites non habent.priores nullis quam haeredibus suis bona post mortem cedere
coguntur; posteriorum vero bona occupantis fiunt.λMaimonides in hanc sententiam scribit codice de acquisitione& donatione c. I. scct. q. iue r6 13arro n6 Smni I bid sibi rno 'ad i i)zzaa prodi Gipd SP sues d)n 13, Peregrinus qui moritur nec genuit Israelitam postquam proselytus factus est,non habet haeredes
sed quicuns primus ejus facultates occupatii in acquirit Quanto minus crgo, si ne ipse quidem religionem istam susceperit, haeredes codem illo casu habebit ξ Nonne haec pulchre conveniunt cum lege divina, EX. 22.2I. Peregrino vim nes cito, nec opprimito eum: nam peregrini fusis in terra AEnpti. Et ne haec vcrba detorqueantur, ut fieri solet; notanda S lomonis Iarchi expositio.etin nescit HS m p γ m pDirii uria verborum, gallice, controiter: nec Opprimico cum,
144쪽
C A p. IV. g. 8. 93limrbum facultates eripiendor peregrino, 'So sueo Orfido 'Due rissi Nonn tam, homini qui in ista provincia natus non est ι sed ex alia provincia venit ut ibi habitaret. Ne quis ergo ad eum referat, qui suam religionem deseruit , ut Abrabaniel ac alii nonnulli. ' Sed ad rationem progrediamur, qua
in Gemara utuntur, ad Constitutionis suae confirmationem. Sini uini mei radi τρ) P in Fradue da)ID Iio 'in Pan ur, Tradunt magia
ri, bovem septies repeti, ad includendum bovem mulieris se bovem pupisiorum &c- sensus est, insectione legis, septies bovem commemorari, semel pro se, ut riunt, puta quod lex alioqui non intelligeretur; & praeterea sexies , ad includendos sex boves istos: quo peccantes reatu constringerentur. Sententiae vero R. Iudae ratio in Mima exprimitur.. Leges Romanae quam aequae sint in eos, quibus natura multa denegavit, vide ad finem Munae quartae. iur
consecret ' possessor , non censetu consecratus: si eum mactet, ejus caro ' illicita. . uodsi eum,antequam 'peragatur udicium,consecret possessoriconsecratus censetur: i eum mactet, caro es Brita.
Bos qui hominem ita seriisset, ut moreretur , lapidandus erat ex lege Exod.,2I. 28. itaque educebatur foras ut, quod lege sancitum erat, executioni mandaretur.' Dubium ergo hic oritur. quum res sanctae violari nequcant, an proprietarius suum bovem consecrando liberare possit. Et quia Certum erat, consecratum non posse lapidibus obrui, sed ad altare offerendum; ideo statuitur hujusinodi consecrati
145쪽
94 CODICIs PRIMInem legitimam non censeri. quod omnino sex Iudaeorum mente) sic accipiendum, si lata sententia fuerit; sin minus, sequens membrum quid Iuris sit, expresse definit. Quod de carne ejusmodi bovis non comedenda subjicitur,id recte alii monent ad quamvis pecorum ac bestiarum carnem extendendum, quorum conditio in hujusinodi delicto aequali;
est. Nam Scriptura inquiunt . I, loquitur de eo quod magis consuetum est saepius bos necem cornibus perpetrat,quam caeterae pecudes occidunt. Verum hac de re nonnihil etiam in praecedentibus. Magis attendenda interdicti ratio,quam ita exprimunt alicubi, mi uex Aps PMd 'D Sao myx a d, des indi
lin pn Δροὸ eonsementes tuamus in animo nostro, cfusum De opera scandalum datur, eum abominandum orire=ectaneum esse coram Deo se hominibus; licet errantem suemadmodum bestia quae mente destituitur quanto magis contumacem. Cui rationi in eodeni libro Hinnouch folio 28. admonitio su un
gitur: My Ab nn Q tarn Saa da d dies d1 a lin myur Ursalubrue yren Aps, Et quum advertemus animum nostrum ad hane rem, id nos eo adducet, ut admodum cauti simus in omnibus actionibus no is, adeo ut nunquam opera nostra scandalum exoriatur. Quae notanda de legis illius usu autumavi, quod Seravatoris nostri prae piis sint convenientissima: quemadmota dum cum alibi, tum Mati. 18. 7. Vae homini illi per quem offendiculum evenit. Ita etiam Hiis discipuli, ut Paulus Rom.
I . 13. Adhibete judicium, ut ne tri proponatis quidpiam ad quod impingaei vel ossendat. Caeterum quum bovis occisoris
carne interdicunt, cum designant qui inter latam sententiam Δἴ executioncm mactatur,& bovem tum mactatum illicitum probant e verbis legis,Neque comeditor caro ejus. Quare
enim, inquiunt ,his opus fuisset: quum satis o praecedentibus constaret, boum lapidatum non edendum tac8 Ideo ergo ista verba adduntur, ut interdictum extendatur: quasi dicas,
146쪽
: Ci A P. . IV. g. 9. 9 licet quis lata jam sententia praeVertat executionem; & bovem ad edendum mactet sive Consecratum interea, sive minus i nullum inde fructum Vel emolumentum hac in parte percipiet. Maimonides tamen alia de causa eaque magis generali verba ista addita censet: puta,ut interdiceretur quodvis commodum quo ex ejusmodi bove quis fiui posset: sive edere, sive vendere, sive eo arare moliretur. quae sententia non displicet: siquidem intentio & scopus legis in superioribus annotatus, quemvis fiuctum excludit. ' Secundam Mimae partem probare nequeo. quid hoc enim aliud est, quam legi Daudem facere, ejusque sentcntiam Circumvenire , quod hic permittunt Iudaeorum jurisconsulti 3 Cum Deus,qub nobis significet quam ab omni homicidio abhor reat , bovem etiam lapidari praecipiat, & carne ejus interdicat : an hoc in sensum communem cadere potest, eundem Deum ad situm 'altare tanquam acceptum sacrificium admittere hujusinodi bovem,ut carne etiam ejusdem tanquam gratae victimae vescamur ξ Hinc etiam liquet, quid de eo j dicandum sit, quum in Gemara magistri permittunt ut sinuli casu vendatur; vel si in custodis manu laesit, ad dominum reducatur. Atque illicitam istam c'nsecrationem non in concinne quis prohiberi dixerit Instit. l. a. tit. I. g. 8. Si quis autem authoritatessa quasis crum sibi constituerit aerum non est sed profanum. Sane istiusmodi bovem quis authoritate sua, non Dei, consecraret: imo quin ista consecratio Deo displiceret, nullus dubito. l .
147쪽
nocens stive manseuetus tenetur;
rivata. I I N Io N ' eontinus vero liber es: qui, Ex.i I)Id 21. 36. dicitur , Et non assere verit eum dominus ejus: atqui hie aperiatm fuerat. Doctor Eliezer inquit, Non aliter asser
Quatuor isti hominum ordines, qui bovem a proprietario acceperunt, diversi sunt. Nam primus ac secundus aduobus reliquis differunt, quod nulla merces in illis inter cedat ; quemadmodum in his: primus a secundo, quod ille gratis operam suam impendat; hic gratis commodum percipiat: tertium denique a quarto distinguit diversa mercedis astignatio. hic enim mercede dat; ille accipit. ' Haec sequen tia verba, Si egressus damnum dederit, non habentur in omni bus codicibus: sed quamvis in quibusdam desiderentur, sitis e sequentibus liquet, subaudiri: siquidem nullum damnum, nisi datum sit, praestari debeat. Caeterum hanc Misinae paratem non absolute ab omnibus admitti, ex ultima praecedetis Misinae Gemara constat. Cum vero praestanda culpa dicitur, cave sivcrba Metri ex vulgari sententia accipias hic exigas aequalitatem: nam iis Convenienter quae hic eraecedunt & in stiperioribus explicata sunt,pro bovis conditione diversi,dimidium vel totum damnum praestari volunt. Atq; ne verbis Mosaicae
148쪽
C A P. IV. . '. 9 Mota e Iegis refragari dicatur hic Doctor Meir, Obadia
de Bartenora hoc loco observavit, eum primo de laxi
ri custodia locutum; quasi arctam custodiam proprietarium
excusare, non Vero laxiorem existimasset: cum tamen dixerit supra , vinculo vinxerit o debite concluserit. itaque non video, qui illa distinctione excusari queat: quandoquidem lex Mosis tum demum mulctam illam graviorem exigit in bove convicto , s non asservaverat eum. Itaque vel erravit
Meir: vel quod mallem praestanda culpa, indefinite ab ipso
accipitur. In hanc sententiam: bovem petulcum, si asservatus casu erumpat, damnumque inferat, de toto damno quidem non teneri; tanti tamen , quanti si mansuetus fumet
obligaretur. An haec legis sub finem c. 1i. Exodi sancitae sit
mens ac sententia, anxie disputare nolo: ipsis tamen legis verbis convenientius cxistimo, ut si dominus debite bovem asservaverit, de damno non teneatur. Quod si excipias, se cundum istam expositionem, bovis petulci conditionem fore potiorem, quam bovis mansueti; cum hic de dimidio damno teneatur e respondeo , ex lege de petulco asse aio consequi, nec mansuetum teneri ad damni dimidium, si cu stoditus; & asservatus, forte fortuna elapsus damnum dederit. Unicuique tamen suum judicium liberum esto.' Doctoris Iudae sciatentia a vero alienior videtur,saltem prima fronte : mansuctum bovem, si asservatus Cassiq; elapsus damnum dederit, teneri; petulcum vero non teneri. Verum si bene
verba Mus expendas, nihil dicit, quam legis Mosaicae verba etiam suppeditare videntur; licet ipsa in superioribus aliter in priori membro acceperim & exposuerim. Nam quod lex de bove non petulco statuit, id obtinere censet, sive asservetur, sive relaxetur: & ubi idem R. Iuda petulcum ac convictum liberum pronuntiat, hoc sibi vult, eo cini qui hic proponitur, si nempe bos asservatus erumpat, dominum do damno nulla parte teneri; quia lex inquit, Si non asservaverit
149쪽
y8 CODICis PRIMI eum..Quo in membro p ratori, authori assentior; non umro in priori: uti Jam dictum est. ε Ad ea iquae de custodia hujus bovis dicuntur ovoco il emara Verba esum. nn mim, requiratur custidia excessens, idis . aina & diligens : laxior enim non siifficit. ' Demque R. Eliezer cespitasve cultro quo boves Jugulabant, trustodiam perficiendam judicabat. Quam sententiam male udicat Rabba cum ex illis verbis, ct non asservaveris eum, desumpsisse; acs Eliezeci 1sta verba
sonuissent,od ei inm i, psam,tteramnetarc custodeta opussit,ideoque occidatur. Vt caetera mittam,derare illi Rabbae sese opia ponit Abarus, cuJus haec verba in Gemara citantur, m misi Simi um: im fum nra ) P vrdi, lim ibi farn ,m 1παν με'unt mn His,Algur hincsequitur uad Commatis Π.Et non operuerit illum, tiam exponendum , rterum ne huic verculo opussit. AA dicissimiliter etiam hoc accipiendum 8 Tamen votus traditio ita haber St eum scilicet puteum debite operuerit,
posteaque in eum bosset asinus incidens moriasur, liber est do minus.l Libertamen non esset, si eum replere & obmurare ac occludere debuisset. Itaque melius Abaerus, Eliezerem ad traditionem D. Nathanis respexisse judicat, qui sic locutus
canem domis , nec erigat quassatam salam domi suae 8 Earnserincitur, Deut. 22. 8. Ne imponas reatumsanguinis domui tuae. Pariter bovem: mupctaine medio tollendum aut mavit. Quatenus secundo Missiae membro reus peragitur dominus, si quadrupedem non rite asservaverit; convenien tia docentur cum leg. I. g. F. ti. Si quadrupes. Si eanis eum d reretur ab aliquo asteritate sua evaserit , se alicis damnum driderit : s contineri frmius ab alio poteris, vel Der eum locum
induci non debuit, haec actio cessabit, O tenebitur qui canem 1 nebat. Prius vero membrum, quo damnum rependi praeci pitur, licet quadrupes alteri commodata aliove modo tr
150쪽
dita fiterit se congruit ultimis verbis leg 8. sit. Ad AD. Idem juris es mulionem impetum mularum non retinentem culpae nomine teneri Gajus dixerat) inpersona ejus, qui impetum equi quo vehebatur,propter imperitiam vel infirmitatem retinere non poterit. Agitur de bestiis quae hominibus nocent, quod ab iis qui utuntur non retineantur. Vbi mulio quivis, proprietarius non est; nec omnis equo vectus, equi minus: attamen ex hac lege tenentur. Similiter in Mi sita qui pecus ad tempus a proprietario accepit, de dato a pecore damno tenetur. Etiamsi enim in hac Iudaica constitu
tione,quis teneatur,dominus ne an commodatarius &C.non
exprimatur; tamen ex inimonide de damnis pecvn. c. q. sect. q. fatis constat, quis reusconstituatur. Vbi enim casum nostrum proposuisset, subjicit, vim Irin op)Ri dfi, Si iaserit, te netur c u.Custodis nomine veniunt omnes quorum in primo membro Mima meminit, secundo enim membro etiam de proprietario agitur: I quemadmodum Maimonidae antecedentia verba edocent, quibus iidem illi recensentur.