장음표시 사용
151쪽
i in in pu rem stur e vacca, quarta vero damni pars e fartu.
Non quivis foetus denotatur; sed abortu vitiatus: nam in sequentibus agitur de damno rependendo, quod abortu in hoc foetu datum fuerit. Nec etiam ullo modo ad rem faceret , de foetu quidpiam addere , nisi abortus spectaretur. Sed eo si collimemus, ' merito duplicem casum proponi Judicabimus. Nam aut constat vaccam antequam a bove la
derctur abortum fecista , quo casu foetus nullo modo compensatur; aut, postquam bos seriisset, vaccam abortum s cisse constat, quo casu dubium non est, quin bos foetus re- seectu in dimidium, vel solidum teneatur, prout Vel mam metus vel cornupeta fuerit. quamvis Mima mansuetum s lummodo spectet ac consideret,unde quid de cornupeta statuendum e superioribus liquet. Ideo inquit, damni dimidium quoad vaccam compensatur: mansuetus enim in totum damnum non tenetur. Verum saepe contingit, ut quo tempore serierit bos, in incerto sit; adeoque ignoretur an quoad foetum, qui obiit vel laesus sit, teneatur: hoc enim ex illa temporis observatione dependet. Itaque hac in re bipartium tur : cum enim si foetus e laesa vacca sensisset incommodum, bos teneretur ;sn minus, innocens haberetur: loco dimidii, quadrantem exigunt. Idque ex illa R. Somcosi sententia qua pronuntiarit, Pp,n pN a lamo pnu, Rem pecuniariam, qua in dubium trahitur, dividunt. emus haec mens, in iis quae pecuniam & facultates tantum spectant,si oriatur de facto controversia, anxie probationes non exigi: sed dimidium huic vendicari, qui actor est; cum alias totum obtineret. Itaque cum hoc casii, si de facto certo constaret, actor dimidium tantum obtineret; Mima quartam partem jam assignata
quia factum incertum est. ' Postea docetur quid juris sit, si
152쪽
C A P. V. g. I. Io Ivacca ipsa bovem ferierit & foetum suum ediderit: ubi de foetu compensando non quaeritur; sed unde pretium, quod
solvendum est, desumi debeat: an e vaccae valore; an vero foetus etiam in rationem Veniat. si exempli gratia, vaccae va-Ior ad damnum compensandum non sufficiat ; vel vacca
amissa sit, aut perierit. Ideo distinctio proponitur. vel enim bove feriit postquam peperisset vitulum; quod ubi liquet,ut
Iudaei observant, vituli pretium nullo modo ad compensandum damnum bovi illatum concurrere constat: aut feriit antequam peperisset; qui casus si indubius sit, quum e vaccae pretio satisfieri nequit, ad dimidium usque dati in bove damni, vituli pretium arripitur. quia cum in vulva esset dum vacca feriret, veluti vaccae corpus censebatur.' Verum si de tempore disceptetur, ex illo pronuntiato R. Somcosi de . quo in superioribus in ubi e vacca compensari debito modo jactura nequit, ad vitulum remittitur actor: ut inde quartam damni partem rccipiat; qui alioqui mediam partem ibi r cuperaret, si vaccam feriisse antequam peperisset,judicibus innotesceret. Sed fundamentum illud a Somcoso jactum,a Iudaeorum quamplurimis magistris non approbatur: ideo . que hic commune quoddam dictum locum habere contendunt , i)ues raranu . ut ab alio quid exigit, ei incumabit probatio. Quo non admittunt, ut quod in dubium ocatatur, bipartito dividatur ; sed actori probandi necessitatem imponunt. Vnde in proposito casu, quartam jactiirae par-.tem a vitulo exigi nolunt; sed si probari queat , foetum in vulva fuisse cum vacca feriret, dimidiam partem pro more
exigi permittunt: & si illud probari non possit, ad nullam,
ne quidem minimam partem teneri vitulum concedunt. Αὐeoque fundamentum suum magistri extollunt, ut in Gemata id hoc epitheto ornent, I a bria natansigne axioma in sed eis. Sic etiam leges Romanae exigunt ut judex probata s quatur,De officio Praes. l. Illicitas,j.VGitIS.'ae spuminciae
153쪽
Ioa CO DICI s' PRIMria sequatur, quod convenit, eum, ex fide eorum quae Hobantur. Atque hujus rei in se cxemplum nobis praebet A. Gellius Nodi. Att. l. I . c. 2. Petebatur inquit, apud mepecunia, quae dicebatur data numerataque, ροι petebat neque tabulis neque iesibus id factam docebat, ese argumentiae a odum exurbus nitebat vir,sed eum constabat vιrum esse me bonum,i notaque orexpertae fidei, o vitae inculpatissimaeo multaque se id ria exempla probitatis ceritatrique φων expromebantur. istam autem. unde petebatur, hominem esse non bonae fidei, vitaque turpi ct sordida, convictumque vulgo in me actu, plenumque esse per Harum cir udum ostendebatur. Subjungit tamen Gellius se magnorum etiam virorum autoritate induci non potuisse,ut judicium ferret, deficieme probatione. Improbata ergo illa Sonicosi sentcntia, ut in re dubia Mus dimidium actori addiceretur, quod totum,i si veritas, constaret, obtineret.
quum ostin sine venia in aream
patrisfamilias a figulo ligatas amgit pecu patrisfamilias et his tiberes: quo pecus sis iaritur, okarum possessor tenetur. at quum imtutit cum venia, possessor areae t ne ur. Si quis fructus suos inpat is-DAratinae aream sine venia in ferat, quos drinae pecus patrisfamiliarcomedas; his obre es, ora sis' la datur, mum possessor tenetur. at s intulerit cum venis, possessor
154쪽
' Merito ollarum proprietarius tenetur,qui alterius fumdum ingressiis damni occasonom praebuit. quorsum alte rius limites transgreditur Ideo autem culpa tenetur,ut G mara annotat, quia non impetrata Venia res suas intulit. Nam alioqui non teneretur : ut concludit Gemara. Imo
contra, loci dominus condemnatur, si ollae illatae ipsius pecore conterantur & conculcentur. Sed hic exurgit dubium: s enim post datam veniam, eae dominus ollarum damnum praestare debet; annon vice versa istarum dominus damnum, per eas pecori illatum rependere tenetur Attamen figulus post impetratam ingrediendi veniam omnino absolvitur. Imo etiam areae possessor sub finem sequentis Mimae absolvitur, donec in se cautionem receperit. Haec tria cohaerere non videntur. Itaque Gemara postquam innocentiam figuli,cui inferendi concessa venia, asseruisset, de istis repugnantiis haec subjungit, Di i ira inuex b)ap 6, fimina ba diap νna Unfra Pan, a )n vn uera rid a n=Ud of Fn,6 induebam liuex Sapin uis iuetra 'inb imis firmio: diueis Si Pan firmn 1 3a mi fora, C in es 8ssc.potior conditio patrisfa-
niamὶ in se non recipit cautionem. Verum dicam, At se ungitur, 'uum intulit cum venia,possessor areae tenetur. Haec procedunt secundum magistros: qui a mant, I vum absolute etiam loquiatur, omnino in se cautionem recipit. Atqui iterum ait Ribbi, In istis omnibus non tenetur,donec is se paterfamilias cautionem re optat. Verumenimvero principium se sinis es ipsinu Ribbi; m
dium es Magistrorum. E quibus liquet, Rabbi Iudae, qui Mis
nas collegit, primam & ultimam opinionem tribui; medio loco collocatam Magistris ascribi. Ideoque subjicit D. Zera, 1i Mn sueti mpo in manυ it luendum: qui hoc docuit, alterumion docuit. Raba tamen censet, omnia e placito sapientum
155쪽
xo CODICIS. PRIMI dicit &quod de cautionis cura suscipienda dicitur, secundum Milnae verba esse accommodandum, & pertinere ad quemvis patremfamilias cujus Venia res in aream suam in feruntur. Porro quum fiuctuum proprietarius ejus jacturae
reus peragitur, quam paterfamilias in pecore suo fiuctibus laeso passus est; magistri distinctionem adhibent, quam Rabiverbis concise proponit Gemara, plab DF Ra dpuenire Afi , n fuehis fis db dio finxosenion, Non tradunt magistri, quae hic de reatu dicuntur,) nisi quum illis fiuctibus pecus) lubri frumis labitur; verum si comedat splusquam par esst, liber es s
ctuum dominus. ae es ratio' Poterat pecus non comedere. Iumentum aliquod, vel minus animes,exempli gratia canis, si ex illatis fiuctibus tantum voret . ut inde male habeat; --ctuum proprietarium , licet sine patrisfamilias venia intraverit, absolvunt: quia totum damnum ex illa canis voracitate exortum. at si fiuctibus horariis ut cerasis, cornis, aliisve pavimentum reddatur lubricum, atque hac occasione jumen tum lapsum laedatur; fiuctuum dominum tenori censent:
quia tota culpa in ipse solo deprehenditur. Nec hic ex illorum sententia, subsistendum; sed de similibus similiter vel analogico judicandum. Itaque ibidem de alio cassi simili,
ωm; u) a a ni o bis, ni et, At dicam, taui sevitum jumentum obdormiat ' Rabus inquit, Sequenda tua constitutio traditionis exoticae, quicunque costicat venenum lethferum coram jumento proximi, liber est a condemnatione humana; sed tenetur Judicio. caelesti. Solvitur dubium prolata traditione de vepeno lethi-fico, vel concludendo a majori ad minus; vel a specie ad genus. Si enim is non teneatur qui venenum pecudi objecit, quanto minus, si cibum vel pabulum aliquod, quo sopiaturi vel si quis edulium venenatum objiciens non peragatur reus, sane nec si alia eduliorum genera praebeat, quibus p cus praeter modum Vescens domino acrtempus inutile rud-
156쪽
C A P. V. g. 2. datur, vel moriatur nam avo Tesmud. ut Chaldaeis mora etiam sonat. Atque haec est verborum istorum mens, cum inquiunt, d)nmuria '1 MQv fila marino do de is iuend M,
nobis est,rauin etiam ob venenum lethferum,quodsectam non est ut cibussit, reus tantum est in judicio coelesi. Velsi mavis dicam. venenum etiam lethferum esse in ancipitum genere quae sunts
eius. Hic duplex argumentum est,quorum prius ita enarra tur in additamentis, lin cis rivo on opa stant, si in 'MI FS 1 α βψ n nitri 3 d est ποῦ lv rava, dI ab ordo et, uia non docuit
nos de reliquis fluctibus, ad extendendum sumsit venenum i thau, quasi duas, quamvis absolute exterminet ex hoc mundo, nihilo serius author in humano judicio absolvitur. Posteriori argumento qui procedatur ut intelligamus, consideranda vox firmaesi, quae hic adhibetur: de hac ita S. Iarchi, iam ad oma, Iuno do fidi iis)nue, Herba quae ad cibum creata est,sed est v
nenum mortiferum jumento. Ideo in versione voce anceps usus fui, quia de eo dicitur quod cum prodest, tum etiam nocet: his alimentum est;illis detrimentum & venenum. Est enim ano in Hiphil Talmudicis significante dilatare. nam illa latum& differentem usum habet, & a se invicem longissime ditastantem. Itaque a m Iudaei quidam rimo, pagos deducunt, quod laxior & latior ibi sit habitatio. Sed ad rem ipsam.
Quum is qui in alterius aream aliquid importavit, quo damnum infertur, condemnatur; id jure fieri omnino censendum est: quandoquidem qui in publica via, quae tamen omnium est, hujusmodi occasionem damni praebet, damni teneturiuti edocet totus titulus, De his qui effuderint vel dejecerint. ubi observanda verba leg. I. g. 2. Parvi autem intem
esse debet, utrum publiem locussit, an vero privatus: dummodo per eum vulgo iter fiat. Quibus verbis edictum Praetoris cu-Jus initio mentionem fecerat, extendit. Quid ergo de iis statuendum locis, ubi nullum tibi iter conceditur
157쪽
ANNOTATIONE s. ''' Hic casus satis perspicuus est: sed in Gemara alius ad modum dubius profertur, de quo ex sententia Doctoris Tarphonis respondetur, ipsius admissa hypothesi. 1 in tria oo' ad osi Non ma 1 nfi dipnn 'io fiat suo a no mad Sia 'imb n , Introduxerit quis bovem suum in aream patrisfamitias ab que ejus venia, atque aliunde ingressus alius priorem bovem fiariati dominus bovis non tenetur: at si cum venia introduxerit. tenetur. In hac ipsa quaestionis decisione dubia quaedam se persunt. Quum enim diciturann , tenetur, dubium est quis teneri dicatur: ad bovis tamen Ledentis proprietarium hoc retuli, quia sic ibidem subjungitur. Nno 1fue ax o se rudi Isra a atini nido uexa modi ' o Da avni an Da, χρον innocens. se quis remi annon liber es Dei dominus, ct rein loci dominine Nequaquam. quaeritur an bovis dominus liber, an reus sit. Vc
158쪽
si inquiunt) qui ibi vult, Cum venia ' es quid, Abiaque --nia' Sant qui ita dicant, Ua constitutio ex cujus mente es' Do- curis Tarphonu: qui ait, Alia est i us cornu conditio in area laesi tibi totum damnum ejus nomine praestatur. Illi, quum dicitur, Cum venia, idem esiae, Cornu in area laesi: ideos totum damnum rependitur; at quum dicitur, Ab que venia, idem es ac, Cornu in
loco publico, er nonnisi damni Amidium praestitur. Mens haec est, in illo seperiori Casu non quaeri, an quis omnino liber
sit, an vero totius damni teneatur; sed an totum, an vero dimidium rependere teneatur: adeo ut Non sit liber ab altero
damni dimidio; avo, reus totius. deinde id juris hic servari, quod in cornu,si bos cornu seriat in loco privato ipsius laesi: vel in loco publico. itaque veniam illam spectari posse inter duos boum proprietarios, quorum arca,in qua damnum datatur, non sit. Idque in hunc modum, Si tuus S meus bos'Tietii aream ingrediatur, & meus ibi tuum,quem absque domitani areae consensu introduxisti, cornu feriat; ego non teneor: quia cum absque venia tuum introduxeris, ille locus non
censetur tuus ullo modo; sed communis nobis, in quo nihil plus Juris quam ego habeas. itaque nihil solvo , nisi quod deberem si bos meus in loco publico damnum intulisset, id est, dimidium. at si impetrata venia introduxeris bovem, de toto damno teneor r quia idem est ac si bos meus in ipsius laesi ditione damnum dedisset, siquidem venia & permissus patrisfamilias effecit, quemadmodum Tarphon censeo ut locus ille quodammodo tuus sit, saltem ipso usu. Quocirca. O 2 licet
159쪽
io 8 CODICIs PRIMI licet venia ista a patrefamilias petenda sit,)us tamen in causa nostia immutat, atque ad nostii utrumque Certa quadam ratione refertur. Sed cum in posteriori loco legitur, Sunt qui ita dicant f merito quaeri posset, an haec verba causam
dubiam non relinquant: siquidem alii secus sentire ex istaphrasi videntur. Verum in libro Halichoth Olam quem latine versum, jam consulere potes) bene observatur, ista phrasi
inGemara communem sententiam notari. Infra Hae Sei P stiman, Accepimus, ubicunque in Gemara occurrit, Sunt
qui dicant, ita esse ipsem constitutionem. ubi etiam improbatur alterius Doctoris sententia,qui secus autumabat. Ad sequet tia' Isaac Gabaeus e G emara annotat,dpa 'puer' nub GF-o .
Idem jus in caeteris servatur; sed viam remumpsit: id est, hoc exemplum in similibus sequendum , quod in patre & filio
patrisfamilias proponitur : ideo autem hoc potius quam aliud iniimptum fuisse, quia Misita viam rei, sive eam rem quae veluti per viam plerumque incedit, id est, quae plerumque vel magis frequenter contingit, in exemplum sumere solet. Factum est hujusmodi, Cum bos alienus aream alicujus viri ingressus, ubi pabulum forte conspicit in fovea &depresta ac excavato loco , eo se demittit & viri istius patrem aut filium opprimit. Tales enim boves esse qui id facere soleant,notat Maimonides. Salomon Iarchi tamen hoc secus accipit, puta Sisi ilas, famiae rabis: Dim tam , quum videns viriditatem , ides, herbam ad ora. putei, accedit ad voscendum , or incidit. Existimat Gemara de bove convicto, qui pabulum ita quaerens saepius in foveam incidere soleat,
sermonem esse: quia alioqui ad λυκον non teneretur. Morte
vero hujusmodi bove assiciendum negant, peto sue duem adriquia ad eum casum non collimavit. Vbi vero subjicitur, areae dominum teneri, si alter cum permissu pecus introduxerit, id non refertur ad proxime praecedentia; sed ad remotiora,
si eum seriat bos patrisfamilias, vel canis mordeat, scilicet
160쪽
C A P. V. g. 4. 'o' hospitis bovem. Hoc liquet ex collatione hujus Mimae cum praecedenti. ' Sed licet areae possessor teneri dicatur de datamno,quod a pecore suo insertur alterius pecori quod admiserat: Ribbi teneri negat. Ribbi est Doctor Iudas: &observant Maimonides & Butenorius, ra constitutionem veneonsuetudinem obtinere ex mente Ribbri ut sciamus quid in hac
erepantia sequendum sit. Quin ex jure Romano teneatur, qui iumento m alterius fundum immisso ibi damnum dedit, dubitare nos non sinit lex Si quadrupes , & similes aliae. Sed vice versa ut hic etiam proponitur) an si damnum ibi patiatur, actionem in dominum habet i Hoc videtur, si modo quod illic ageret, habuerit. Ita enim seb finem tituli.
Si quadrupes. Agaseo eum in tabernam equum deduceret, mu- Iam equus olfecit. mula calcem resecit, o cruΥ agasonistegit. eonsulebatur,possetne eum domino mula agi, quod ea pauperiems
Si bos eomparem saum intemdens , mulierem ita feriat, ut ejus fartus expelgantur ι dominus pretium fartuum solvere non ten tur. Si homo proximum suum intendens , ita mulierem percutiat,
ut fartus ejiciantum' fetuum protium solvit. uiser tuum pretium suisit' imant mulierem ', quam ii valuerit antequam peperisset, is quanti valeaipostpartum. Excipit D. Sim. f Gamalielis, Si ita fit,postquam muli repeperit ' ρ flantior est. Sed aestimant natos,