장음표시 사용
181쪽
ct wnominia ι aes eum sua manu laesisset. 8 Tandem spatium
definitur, ultra quod si ignis serpat aut exiliat, author non teneatur: nam certi limites statuendi, ne innocens pro nocente mulctetur. Et hac quidem Misaa, quia raro communis ignis ultra quatuor cubitos ascendens alienum agrum petere solet, aut viam publicam quae lata esse consuevit, vel flumen ita transilire, ut in alieno obvia comburat; ideo qui hoc eventu ignem accendit, abselvitur. sed ea de re pismus Mima sequenti: tantum de via publica hoc addam, eam in Gem. definiri, suis eram nosedecim cubitus, de flumine vero
discrepantem esse sententiam: hic flumen ipsum desgnari existimat; alius autem, HS m fis Ufi, rivum irrigationis, sive ὁ quo agros irrigant. Sed conciliatio sequitur: vnn 'da 'ns' isno I r,ue Sas i,fi fin dia ob is =A fp fi 'ns' is 1 fin Ia lix fis, se , secundum eum qui intelligit justum flumen , absolvitur reus, licet nusia sit aqua: secundum eum qui rivum irrigationis intelligit si in eo aquasit,ita, id est, absolvitvrstas in eo non sit aqua, sicus. Digest. li. 47. t. s. l. 9. incendia etiam prohibentur. Izui ades , acervumve flumenti juxta domum positum combus ri vinctas verberatus igni necari jubetur si modosciens prudensque id commiserit. Si vero Osi, id es negligentia : aut noxam sarcire jubetur; autsi minus idoneus sit,levius castigatur. Appelgatione autem aedium omnes decies aedificii continentur.
g. F. Si quis ignem accendat infundo suo, quousque hoc incendium' pe tingere censetur ρ D. Eleazarus flius Azariae inquit, Ita incendium considerant, aes esset ' in medio fundo cori mensura consito; D.Elisor I 6 cubitos assignat ', prostario loci publici , D. Aliba so cubitos
182쪽
requirit; D. Simeon inquit, Omnino qui facit ut incendium sit, omnia
rependet 'pro incendii ratione. Vbi quis metam frumenti incendit, in qua sint instrumenta quae una comflagrant, D. Iudas exigit ut compenset quod in ea continebatur ; at Sapientesstatuunt, ut nihil compenset , quam tritici aut hordei m tam. Si haedus illi a status sit, cui serum et qui una cum eo comburatur ' author tenetur servus illi metae algigatus sit, cui astra hordis qui cum eo comburatur; author liber est. Porro Sapientes D. Iudae assentiuntur, quod incendentem ades concernit; hunc compensare qui quid iis continebatur: quia ita homines in aedibus sua deponere comsueverint.
' Quandoquidem unicuique in fundo suo ignem sumere licet, ignisque in alienum agrum serpens segetes aliaq; comburere potest; quam procul ab alterius possessione ignis excitari debeat , ut culpa non imputetur, quaeritur: adeo ut ναν, transibit incendium, non sit simpliciter transire &pertingere; sed ita aliquo pertingere , ut igne serpente ulterius,crimine Vaces.' R.HOZarus ignem tam remoto a vicini
tui possessione collocandum censet, quam si cum agrum habes qui sementem cori capiat , in medio ignem ruscitares.
Itaque quantitas hujusinodi agri spectanda: quam glossa Salomonis Iarchi describit in Baba Bathra octonariti, folio
183쪽
132 CODICIS PRIMI octavo edit. Constant. circa medium. Ibi e spatio atrii,quod cingens tabernaculum in longitudinem centum cubita, in latitudinem quinquaginta patebat; quantitatem de qua I quimur concludit. quandoquidem atrii spatium, communi consentu crat 'νfiro r)a, locus sarum duarum sementem c piens. Seas tres Continet Epha,quae ejusdem capacitatis est cum Bato: Batos decem capit Corus: ergo corus est scarum triginta; ita ut duas scas quindecies Contineat. Vnde jam .habemus, si ager duarum starum sive qui duarum scarum
semine conseritur quantum erat atrii tabernaculi spatium, Ioo cubit. in longitudinem, & Io in latitudinem patebat: agrum cori sive qui coro conseritur continere septuaginta quinque cubitorum millia. quae in quadraturam disposita in unumquodque latus paulo amplius quam 27o cubita relinquunt : cujus ferme medium ex Eleazari sententia est spatatium quo ab alterius possessione remotus ignis tuto accendi potest, ita ut si forte casu quodam nocumentum inferat, accendens non teneatur. Nec tamen existimandum, hujusmodi agros vulgo conseri; sed ille R. exemplo ostendere voluit, quanto spatio distans ignis, licet damnum det, neminem reum faciat. Alius sedecim cubitorum distantiam sufficere arbitratur: quia ut in praecedentibus dictum fuit, si
ignis viam publicam transiliat, atque aliena comburat, crimen nullum sh; via autem publica sedecim saltem cubitos lata est. ' Verumtamen communis Doctorum sententia a D. Simeone non discedit i qui incendii rationem ac modum controversiamdecidere arbitrabatur. Ardoris vehementiam spectari volebat: exempli gratia, si accensus ignis via ac in do usitato ac vulgari ad viginti tantum cubitos pertingere
posset, quicquid intra hoc spatium combureretur, rependi debebat; sin vento quodam singulari & rarissimo ulterius delatus ignis aliena laesisset, ex ipsius mente damnum compensari non debebat. Quemadmodum autem Iudaei caute
184쪽
C A p. VI. g. 733 in hac materia distinguunt; sic & Romani: uti videre est ff. Ad leg. Aqu. l. 3 o. g. 3. Si quis in stipula uam, velinam
ramburendae ejus causa, ignem immiserit; se ulterius evagatuso progressus ignis, alienam segetem vel vineam laeserit: requiramus, num imperitia ejus, aut negligentia id accidit. nam si die ventos id fecit, culpae reu. s. & paulo post: In eodem criminees. o qui non observavit,ne ignis longius procederet. Alsi omnia,
quae oportuit, observavit, vel subita vis venti longius ignem produxit , caret culpa. Hic dubium occurrit in rebus, quae cum meta comburitur, in meta delitescunt. eas Sapientes compensari nolunt, uti hic legitur: verum Iudaei observant distinctionem adhibendam. Nam Sapientes res istas eximunt , quia earum locus non est meta: itaque de vomere,
falce ac similibus aliis quae illic reponi solent, diversum est
judicium; utpote quum eorum cum ipsa meta eandem esse rationem, Doctori Iudae assentiantur. Haec etiam causa est, cur sub finem hujus constitutionis, quaecunque in aedibus comburuntur compensari, statuitur: quia consuetudo fert, ut quaevis in aedibus asse entur. Caeterum licet cum meta
quae exuritur, res contentae non compensentur; attamen
quia spatium occupant, tantum fiugum rependi volunt, quantum res contentae spatii occupant. Exempli gratia, i Etrus illic sepositus conflagret: is quidem non rcpenditur; sed si meta tritici fuerit, tantum tritici restituendum,quam lecti spatio contineri potuisset, quia totus ille acervus pro tritici meta habetur.' Quum, si servus astans comburatur, reus condemnatur; si servus alligatus comburatur, ab luitur: id ex Iudaeorum mente acceptum nihil absurdi continet. Id enim hordi etiam respectu dicitur: hoc sensu,ut incendiarius tantum propter metam &hoedum alligatum & combustum teneatur, quia servus fugere poterat , si vero hoedus astans
comburatur cum servo illigato, absolvatur: non ratione ac
respectu servi; sed licessi, cujus nomine nihil debeat. Etenim
185쪽
134 CODICII PRIMI regula jurisIudaici omnino in hisce constitutionibus semper ob oculos versari debet, nisi in multas absurdas opiniones incidere velimus: quae hujusmodi est, da mimo)p , tuet secundum quodi us maximum exigit.Quasi dicant, Si quis in peccato quodam plura deliquit,majoris culpae poena sub
Strictara a malliis fabrilibuι dissiliente se dissiliendo damnum
inferente, author tenetur. Si eam
lin lino onustus per locum publicum transeat, linumque in tabernam' irrepens se institoris lucerna eo flagrans aedes incendat s eameli δε- minus tenetur e verum s insilior
lucernam suam foris deposuit, ipse
institor tenetur. D. Iudaου inquit, eum quod ad ' encaeniorum luce nam , bberum esse.
' In originali est ra, qua voce quid significetur docetur in Aruch: ubi R. Nathan hunc locum explicans ait, triano imbram i)fri' i ad Si ad lin dando n)odornm , istae scintilia quae prosiliunt ab inferiori mallii parte, quum tundi errum quod in incude es, vocantur l)m. ergo P Omnino perfracturam vertendum : nam Latini hujuimodi scintillam, qualem deseriabit R.Nathan,proprie frictaram dicunt.Hanc,licet nullam culpam
186쪽
C A P. VI. g. 6. I3Iculpam arguere videatur, Iudaei in incendio authorem oblita
garo tradunt.' Sed sequens Casus minus culpae habere me rito censeatur. Nam omnino fortuitum est,tinuim,quod ubi asino, &c. imponitur in arctum comprimitur, quo minus spatium occupet ideoque facilius gestetur , ante tabernam
quodammodo dissolvi & sese dilatare, vel longitudine sua
protuberare; adeo ut sarcinae pars quaedam protuberans inque tabernam extensa, ibidem a lucerna accendatur; quo deinde fiat ut toto lino conflagrante, aedes institoris flammam concipiant. Sane hujusinodi fortuitum casum Romanorum leges excusarent: utpote quae generatim incendium fortuito tactum absolvant. st. h. 47. t. s. te. I i. Si fortuito in
rendium factumsit,venia indiget: nisi tam lata culpa fuit, ut luxuria aut dolosis proxima. Nec repugnat quod l. 9. qui casu combussit, noxam sarcire jubetur: nam casu ibidem cxponitur negligentia. Etenim triplex differentia hic locum habet: incendium fortuitum est . vel culpa factum , vel denique
consilio patratum.in primogenere damnum non sarcitur,ut
jam probatum; in secundo castigatio & damni restitutio ob tinet; in tertium capitali poena animadvertitur, ut ex Rom. jure ad Misnam quartam probavimus. ' Denique sub finem capitis, R. Iudas producitur,qui institorem e taberna luce nam proferentem, licet hoc modo lini incendendi occasionem in via publica praebeat, in encaeniis culpa Vacare pronuntiat. Idque ad nunc modum exponit Gemara, ut lege praeceptum dicat, lucernam eo die in publico accendere, quo homines videnda videre queant; idque non altius d cem cubitis. alioqui exciri posset, tam alte accendendam lucem ne asini sarcina eo pertingere queat; verum ista s Iemnitate id non licet, ob ea quae distincte videri debent. Quocirca si ea ratione incendium fortuitum contingat,non tenebitur; secundum legem Si mendita, DA. I 8. t. s. qua in
insula vendita eaque combusta venditor absolvitur, si ipsius
187쪽
i36 CODICIs PRIMI respectu incendium fortuitum fiterit.Ibi quidem incendium . sine culpa fieri non posse, initio dicitur: attamen quod peratinet ad damni restitutionem servanda lex quae supra e Dig.
7.tit. 9. producta fuit. Cui consentit l. s. li. . Cod. tit. Σ . Quae fortuitis casibus accidunt, cum praevideri non potuerint ... nulti bonae fideijudicio praefantur Sc l. Contractus, De reg. Iuris: Animalium caseus , mortes, quaeque e culpa accidunt,fugae semiorum qui custodiri nonsolent, rapina, tumultu incendia,aquarum magnitudines, impetuWpraedonum a nullo praestantur.
CAP. VII. g. r. 'Modus duplum rependendis quentior es modo rependendi quadruplum aut quintuplum: quia modus duplum restituendi usitatus es eum in iis ' qua animata sunt,tum in iis quae vitali stiritu earent; at modus rependenai quadruplum erquintuplum noη es in usu , nis in
do. Nam Exodi 22. I. dicitur, Quum quis furatus bovem aut parvam pecudem mactavit aut vendidit eam, sec. ui furatur' a fure, non rependit duplum; nee qui mactat aut vendit furis' ptum , rependit quadruplum aut quintuplum.
' Ex. 22.9. de iis quae alteri concredita sexceptis personis: de plagiariis enim alia citur poena) vel amittuntur, Vel
188쪽
vel intervertuntur, generalis otat regula: quam sequentia ibidem distinctius exponunt. Verba legis, De omni re inte
mersa, de bove, de asino, de parva pecude, de vestimento; de omnire amissa, quum dixerit, illum ipsum esse ad ipsos magistratus et
nito negotium amborum: quem condemnabunt magistratus, rependito duplum proximo tuo. Hinc Talmudici, in omnibus rebus poenam dupli , in selis bubus & parvis pccudibus poenam quadrupli & quintupli obtinere concludunt. nam duplum & quadruplum in eiusdem rei furto exigi potest , pro
diverso furandi modo. Concredita enim, quaecunque sint, duplo rependuntur; at bos & parva pecus si non concredantur, sed surripiantur, bos quintuplo, parva pecus quadruplo compensatur. Nisi istae bestiae etiamnum integrae in furis manibus deprehendantur: eo enim casu duplum sufficit,utilegimus Ex. 22. 4. Quia autem hoc ys. q. asinus etiam commemoratur , nimis a Iudaeis comm. I. coarctari existimo:
quum I & inter se Collata, quaevis pecora intelligenda esse suadeant, quae in pascuis relinqui solent.Haec enim videtur augendi poenam ratio, quod ista animalia furandi occasio semper in promtu sit: quapropter ne, quorum tantus cst usus de necessitas squae altera ratio est, temere & stequenter, quia factu facile sit, furto auferantur vel abducantur, tanta sancita filii mulcta. Ideo enim es s. s. duplum tantum exigitur: quia tale furtum praecaucri potest, puta si alteri pecora non concrctamus. de hoc enim ibi sermo est.Deinde usum& utilitatem istarum bestiarum etiam spectari inde liquet, quod si bos vel ovis &c. adhuc vivi in furis potestate sint, nonnisi ad duplum teneatur =s 4. quandoquidem eo modo dominus nullum damnum in istius pecoris corpore percipit. quare etiam bos quintuplo rependitur: quia ejus usiis major. Haec igitur duplex ratio spectanda. Vnde de similibus simile judicium ferendum est. verumenimvero ut alia loca concilientur, distinguendum autumo inter eum , qui S invitus
189쪽
invitus deprehenditur, & culpam agnoscere cogitur;&eum qui sponte poenitentia ductus culpam fatetur & deprecatur Loe it. c. s. i s. q. ita legitur, Restituet rapinam i am quam ra- ρώπα aut i am rem dolo interversam, aut depositum ipsum quod asinae depositum fuerat: aut ipsam rem amissam quam invenitryC- a. q. aut de quocunque juraverit mendaciter, rependet i uaqu-nti fuerit, ct quintam pussuperaddet ei. Hic mulcta minorio Qngitur, quam EX. 22. Cum tamen furtum ibi t. & ff. cloe scriptum, hic inter alia contineatur. Sed ex aluncta cMPioxione, ad quam arietem afferre dicitur 's. 6. de poeniten-x1 m agente agi, Constarejudico. Quem enim facti poenitet ita coque expiationem quaerit, minus lex condemnat, quam P ct crinacem flarem,qui nonnisi convictus vi ad restitutionem conitur. Quod de poenitentia dixi, e Num. f. 7. magis conficiatur: siiquidein in haec verba Deus loquitur. Si confit buntur qui que peccatum suum quod fecerunt; tum restituens reatum suum quanti est, quintam ejuraver addet ei ; dabitque ei in quem reus est. Vbi initio 1 per Si Commode redditur: que admodum Num. I 2. I . T)pmydrasi, ubi recte Graeci LXX. ἀο πατὴρ ι τῆς ρυων ωεάυρον, dcc. Si later ejus seuendo insuis , &c. Similiter c. s. 's. 7. mirotis confitebuntur. Num. autem S. . conserendum cum Lev. 6. q. quis non videtξ Quod si mutuo sese explicant, ista solius summae cum quinta parte restitutio ad quosvis non pertinebit; sed eos tantum,qui poenitentia ducti sponte aliena bona restituunt. Vnde nulla amplius legum pugna apparet. Hoc addo, LCV. s. . de confitente reo qui sponte sua alteri suum restituit agi, ex eo e iam constare, quod zτη cum quandoque denotare videatur, qui culpam per se agnoseit; demque vox illic codem com-
male inveniatur, dositam rasin, erit autem quum peccato admiso culpam ex se agnoverit. Ita omnino accipiendum c. q. ys. 22.23. si commodum sensum eruere velis.verba haec sunt
de Principe qui errore peccaverit, imo ' quo is, odsi,
190쪽
C A p. VII. g. I. I39ream agnoverit, aut indicatum e uerit peccatum ejus. Quum et fi vertitur per reum esse, non Vero reatumsuum per se agnosere; nullus est locus enunciationi disjunctivae, quam indicat particula is, aui. Etenim reum esse, & rcatum alicui indicari, disjunctive non opponuntur; sed per se sive cx se culpam agnoscere, & ab alio eam indicari ita opponuntur, ut segregativam propositionem constituere queant. Nec He braeis insuetum est , ut Vocabula non tam rem, quam ejus agnitionem & professionem denotent: quod adeo verum,ut
nuda professio, licet rei non quadret, quandoque significetur. exempli gratia, Es c. s8. ρί. 2. parni, volunt, vel delectuntur, hunc habere sensum ac si diceretur, profitentur se delectari, agnovit Chaldaeus, dum verteret, lar tueri, aesi vel nisive deleritirentur. Ideo David Κinachi id enarrans inquit,dduna fibi ala Fbi O , ore, non animo nee opere. Nihil ergo impedit, quo minus Levit. s. q. ubi rei veritas verbis subest, obfi de eo dicatur, cyti verbis ex animo M sponte suum reatum profitetur. Sane Hos s. Is . t se, rei erunt, Chal. reddit iam iuri=,
nsent se reos eqst: & pleriq; Rabbinorum de peccati confessione & agnitione hoc accipiunt. Vt D. Κimchi ad illum
tum suum. Hanc illarum legum conciliationem retinens donec quis convenientiorem ostenderit, pergo. Romanae leges convenienter jam dictis, furtum quoddam duplo,quoddam quadruplo mulctant. Inst. l. . t. i. g. s. Parna manifesti furti, quadrupli est, tam ex servi, quam ex liberipersena; nec manifesti, dupli. Quis fur manifestus , quis nec manifestus, docet Paulus jumconsultus libro sententiarum sub titulo
de furibus. Manifes ius, es, qui in faciendo deprehensus est,
or intra terminos pus loci unde furatus es, comprehensus es, vel antequam ad eum locum quo destinaverat,peret euerit. Nec ma
nifestus eis fur, qui in rapiendo comprehensus non es, sed eum