장음표시 사용
291쪽
Σ o CODICIS PRIMItia. atqui Deus Levit. s. s. quintam cum sorte proprietatio reddendam sancit. Nec .est in affiXo D, Cum dicitur, D 3, da
bit isiud, quo ista sententia defendi queat: quandoquidem
cum praecedunt nomina diversi generis, masculinum ut diagnius ad utrumque praecedens referri non est inusitatum. Quis non videt ultima verba , et cfus est dato istud dcc. ad utrumque referri, puta ad summam principalem, & quintam ejus partem quae addenda crat i Hoc modo Iudaei solent, vel scrupulose coarctare leges;vel dilatare ubi commodum videtur. ' Evestigio tamen , licet interdictum praecedens illo commate statuminent, Vel palliciat; totum revocant, dum ipsi ira Da niueo raptum reddi concedunt,quo is proprietario restituat. Quemadmodum Na)rniueo , legatus coetus dicitur qui legem publico nomine in coetu praelegit,uel co cionatur, aut etiam sacerdotis munere in benedicendo si in
gitur, uti notis ad Benjaminem docui; sic etiam fieri potest, ut 'a niueo vel praesidem senatus qui senatorum nomine multa dicit agitque; vel senatus & curiae statorem notet, quo in citandis personis aliisque ministeriis senatus uti consuevit, modo publico senatorum nomine sua negotia peragat. Α tamen hoc loco r a est delegatus per ipsum senatum, quo raptum accipiat, postea proprietario reddendum. Id cum aliunde liqueat, tum etiam notis Iosephi Karo ad Cho- schen Misclipat confirmatur, qui num. 367. lit. a scribit, a niuea, fio ista basi prona do fim ibissen)ba Ia ida' of Ri cm , rauod
mero dicit R. Iacob in Choschen Misclipatὶ Similiter po Mquam consiluit senatus recuperatorem, huic raptor reddit, laberes; id ibi in Missa legitur, Sedi e tradit recuperatori senatus.
Hinc satis apparet eundem esse recuperatorem senatus cumco,quem senatus ad eam rem recuperatorem constituit. Κaro enim Rabbi Iacobi sententiam in Misim aliis tantum verbis exprimi affirmat. Hunc 'a niueo per quandam similitudianem recuperatorem dici posse existimo: quia hic de privatis rebus
292쪽
C A p. IX. g. s. 2 rrebus per injuriam extortis ex delegatione cognoscebat; ita
ille imbo a senatu delegabatur, quo raptum reciperet, quod sine rei cognitione fieri non poterat. Non errabit forte,qui e Cicerone Coactorem dixerit: cujus erat numos cogere &exigere; quod illi nila competebat. Caeterum ubi Misinae author, aliique recentiores id raptori permittunt, ut huic coactori solvat,cum ipsum prodrietarium omnino competilandum antea decernant; non satis cohaeret. Idcirco priori decreto convenientius in Gemara hoc posterius restringitur: l) -nvin1 p pSon Ppp-, Si expensae sortem excedant, sortem cum ejus quinta parte Senatui rearit.Nam si mina consumenda esset in itinere, quo minutiam proprietario redderet; nonne multo aequius ut alicui solveret debitum , qui minori sumtu proprietario id restituere alia quadam ratione posset ξ Ideo Scriptura sacra nihil definit: tantum summam cum quinta parte restituendam docet; si sponte reus suam culpam agnoscat & deprecetur. Romanae leges poenitentiae statum hac in re non considerant; sed actionem
qua proprietarius rem suam persequitur. atque istam poenam exigunt, cujus supra facta mentio. Imo si quis rem suam se putaret rapere, duplum saltem rependere debebat. Inst. l. q. t. 2. Circa medium , Sin autem aliena res si squam suam putabat) pois restitutionem ejus, etiam aestimationem ejusdem rei praestare. 'uod non olum in mobilibus rebus, quae rapi possunt, Constitutiones obtinere censuerunt; sed etiam in invasionibus, quae circa res soli fiunt, ut ex hac causa ab omni rapina homines ab ineant. i i
Si resiluit illi sortem, nec addidit ' quintam , vel huic ille sortem
gratificatus , non etiam quintam
gratificatu os vel gratificatuου es
293쪽
CIs PRIUIutramque excepto minori quam '
. quod minuto in i a sorte aequivaleat: Etam sequi non tenetur. Si sol sit illi quintam , nec restituit se rem ; velhuic iisse quintam grati catus es, sed ummam gratis tuae non est; vel utramque gratificatus es,' excepto minuti valore ex ipsa sorte: tum itum sequi tenetur.
' Quintam a Deo praeceptam non tanto rigore Gigunt, quam rem surreptam: quasi Verba Levit. 6. F. Ei csus est dato illud, nori ad proximum, Muintam ejus seuperaddito ei; sed remotius de restituendo rapto praeceptum pertinerent. unde haec distinctio eorum ortum ducit. Si rapto domi, minutum
desit, quod adhuc debeatur, in longinquis locis propriet rium quaerendum docent; quinta rapti pars si solvenda re stet, quamvis isto minuto major, proficiscendi molestiam
raptori remittunt. Illa tamen verba e Levit. producta ad utrumq; membrum praecedens spectare, series ostendit. Hac de causa Ebraei qui legem in Graecum sermonem transtulerunt, viri summi, legisque peritissimi, quum sententiam illam utrumque respicere cognoscerent, istud relativum V in 1 3 non expresserunt, ne quis alterutrum tantum intelligi existimaret; verum ellipsi sua, non alio quam ad praeceden- tia reserendam voculam, significarunt dum verterent, m ἰών, Arω retari, cujus es, ei dabit. Quod antea dixi jam con- .firmo, pronomen masculinum vocibus ita quandoque am-gi , ut nomini masculino & foeminino respondeat, quia ma- .sculinum dignius est. Gen. 2. I9. Omnem Desiam agri omnemque volucrem caeli adduxisset ad Adamum ut videret qui vocaret
294쪽
C A P. IX. g. s. 2 3 'eum. , bestia Ebraeis foeminini est generis, qu), volucris, in stulini: hisce subjungitur i, , eum: ubi affixumi masculinum:
adhibetur, quod utrumque nomen praecedens respicit. P riter Levit. s. s. ta in uam dabit illud, cum remotius infra trifi,
ipsum raptum in sua sorte, sive quanti est ; tum proximum
svo nn, quintam, Complexu suo ambit. Cum haec ita se habeant , quid causae cur in ipsa sorte ad proprietarium ipsum
deferenda ultimam usque minutiam non prietermittant; quintam vero minutia majorem quovis loco & cuivis par rio rependi sinunt 8' Propterea licet in ipsa sorte reddenda dei , minutum nondum solutum, ad iter suscipiendum, quo
dominum adeas, obligare contendant; at ni in MonymD,minus valore minuti non obligare docent: ut si cui tota summa quam rapuit, excepto isto minutulo, remisia sit, ad iter non teneatur. Id sibi volunt haec verba, Ille gratificatus es utramque excepto minimo, quod pol , minuto in i a sorte nondum . . aequivalet; hic istam sequi non tenetur. Quasi dicatur, defectiis minoris in rapto valoris,quam porat,non obligat. At si ipsum duint, adhuc debeas, ut ipsum Noprietarium adeas necesse
est. Nimirum si dei P , minutum in sorte sive ipsa summa rei rapta, non in addenda quinta quae tota non obligat, desideretur: vel quod eo excepto reliquam sortem solveris; vel etiam, si alter totam ista portiuncula excepta remiserit. Romani in siis legibus non ita κυμινοπυθm: ideoque non est, quod parallelam distinctionem in rapto ad dominum perferendo anxie investigemus. Hoc solum subjiciam, quemadmodum in superioribus Deum Levit. s. de fatente reo ultro-ν que culpam Geprecante agere docui, ideoque non cuj usvis rapti poenam ac mulctam ibidem exprimi; sed in genere nisi sponte fateatur, si non extendendam, saltem aequandam esse furti poenae, rationi videri consentaneum : simile etiam in Corpore Canonico haberi j udicium. Causa Iq. q. F. C. I . CX Aug. ubi extare putant) producunt Canonistae: Parnale es H 1 occulte '
295쪽
1 4 CODICIS PRIMI occulte auferre: multo majoris pama es visibiliter eripere. Micnicos Doctores in alia potius distinctione occupari praesti tisset, qua raptoris testibus convicti; re sponte culpam agnoscentis, mulctas esse diversas ostenderetur.
ver,donee sors reddatur minor va
lore ' minuti. Ita se res habet e depositum sit, sive ' mutuum veraptum, aut ' cum flaudavit proximum sium, aut rem perditam invenit de qua mentituae est: ρ' ravit, ecce is solvit sortem cu quinta orsacrificium reatus. duum proprietarim2 Vbi eis ' depositum meum; depositarim2 ei resondet, Amissum est: proprietarius) Adyuro te; restondet illi, Amen: se testes
contra eum tectantur , eum istud
consim spe. tum rependit sortem. Sis sponte fatetur sortem, qui
tam Cr reatum rependit. TATIONE s.
' Evenire potest ut, qui sortem ipsam in rapto resudit, quintam cujus ob falsum juramentum reus est retinere cupiens , hanc inquam se solvisse peieret.Hoc casti istam quintam ip si esortem fieri ac censeri tradunt: quo fit ut legi Lerit. 6. convenienter, non solum quintam istam, ubi peccatum agnoscitur sed etiam istius quintae quintam debeat. Etenim
296쪽
C A P. IX. g. 7. 2 SEtenim pedurus , illa lege , quod perjuxio sibi ex alienis
bonis retinere voluit, restituere jubetur ; atque praeterica quinta pars squam magistri quartam esse Volunt,& cum quatuor rapti &c. partibus quintam censeri putant) exigitur: unde consequitur, si quintam alienae rei perjurio detinere moliatur, ut illam quintam, quippe alteri debitam, restituere; quintamque istius quintae, quippe ordinariam mulctam,
superaddere teneatur. ' Ver enimvero, ne ista res in infinitum abeat, cautionem adjecerunt, qua ubi quinta mulctae loco addenda minor minuto evaderet; licet de ea pejeraverit , ipsa tantum postularetur. Vbi non postum quin Maimonidae sphalma annorum , cumque Talnaudistarum authoritate refellam.Hic in commentariis ad lisiarioth,exemplo hanc exceptionem explicat: quod hujusmodi est. Ra- puerit quis quatuor denarios, hic solvere quinque tenetur:
si ergo postquam quatuor persolvit, de quinto pejeret;quintum denarium & quartam Cus partem debebit: si denuo soluto jam denario, de quarta parte pejeret; insuper quartam debebit: si ulterius soluta ista quarta, de quarta falso juret, nonnisi quartam istam selvere tenebitur; quia minuti valore sive domi minor est hic quartam pro quinta in lege expressa exigit.) denarium vocat vi: ita R. Nathan in Aruch im void 'ns, drachma se denarius non disserunt. Δ in siclo facro quatuor esse denarios alicit. At quid ista ergo sibi volunt 3 an quarta pars quartae partis, sive decimasexta pars denarii sive
dimidii sicli communis , minoris cst valoris quam minutum sive dum Zatqui hoc Maim. assirmare videtur. In praecedcntiabus cum de moneta ageretur, minutum esse octavam a ripartem ostensum fuit. illarus aute oboli est quadrans: ut ibiadem annotatum. oboli quadrans duos chalcos sive vulgares Iercolos cum dimidio ferme aut praecise continet. Decim
sexta denarii pars sub posteriori templo ferme quatuor chalcis sive aereolis valebat: & minutum ne quidem ad dimidii
297쪽
146 CODICIs PRIMI chalci valorem ascendebat. Quis itaque numum vel ves rem quatuor chalcorum minuto superari affirmabit, si modo ad rem attendat Z Itaque ut magis de errore constet,glossam
S. Iarchi ad pag. r. f. io. Codicis Cerithouth aoiciendam duxi, quam ex initio Κiddouschin & Gemara Cerithouthaliisque locis deprompsit. Ita legitur, Ud ii 'uint tui ain U d vridi s A iro p orip pNPNp uo zvzv lv v la Iz)ρν tran)βrio D nn Dd si ni dxv,1 renue, Obolus duos simi obolos continet smi obolus duo αμάργα; ἀμαυον duosserme teruncios; teruncius duos parvos aereolos aereolus duo minuta, quorum sunt triginta duo in obolo, quam vocem ut notiorem latius accipio pro tresse; obolo vero e tressi cum dimidio qui es denarii
quadrans, insunt minuta quadraginta octo. Hinc quae nuper de numismatibus, iterumque hoc loco affirmavi confirmantur, materiaque alioqui dubia Cortior redditur: nec dubito quin loca aliquam multa hinc lucem nancisci queant, cum omnia ad denarium quartam sacri sicli partem revocentur.
In sequentibus plerique Codices quaedam antesve depositum sit, legunt: hoc modo, In depositor quemadmodum dicitur
Levit. 6. a.) Sive depositum sit &c. ut hoc orationis membrotantum ex professo depositum expendatur ; reliquae vero species solum producantur, quia in illo testimonio,unde deposituna hac ratione restituendum probatur,una occurrunt. Verum cur secundum hanc lectionem is, aut, cante imp depositum insereretur quandoquidem in textu sacro non hobetur. ' Majoris momenti est interpretum diversitas in ena ratione verborum, )rni , positio manus. Obadia de Bari nora reddit os ibo, mutuum; ubi quis mutuum sibi concessum
postea se accepisse negat,& mendacium juramento stabilire
conatur. expositionemque istam proferens etiam Abrabaniel, designari numorum mutuationem; rationem innuit quare haec manus positio dicatur : 'ν Ιβ π)n d)Pz3nd , qui numisic ponuntur de manu in manum. qui alteri pecuniam mutuat. plerum-
298쪽
plerumque manu sua in alterius manum illam transfert: unde per svior illam mutuationem signari, istimant. Aben-Εzra vero secus: ut qui arbitretur designari mar o odi, sim o, societatem, qua quis manum suam cum altero componit. Quod sequitur Cl.Iunius: qui& Icr.so. Is .dare manum dare enim in
sacris literis cope pro ponere usurpatur de societate 5 juncto foedere accipiendum censet: quae expositio e Gal. 2. 9. Syriaco,ubi voces eaedem, confirmatur.Et sane quum ex ipsa depositi conditione, hac in parte satis constare possit quid in mutuata pecunia servari oporteat; aliud quid per 'i rni denotari facile crediderim. nimirum casum hunc proponit legislator , quum post initam societatem, communia bona
ita curantur, ut unus sociorum ea, eorumve partem, intervertat. id si postea a se factum pejeret, eodem modo uti in reliquis satisfacere hic jubetur. Porro pis in eo quod se uitur, tymν rspis , rustravit proximum suum, quid proprie significare videatur, a quibusdam annotatum. Meam ut sententiam proferam, generale esse vocabulum autumo mere significans, quoquo modo oppressio fiat: tamen quandoque vi alterius bona, vel personas ctiam detinere notat.
atque hoc sibi voluit D. K. in radicum libroli qui inter Z uela hoc discrimen non statuit, quasi illud fraudare esset, hoc vero vi rapere; sed quod illud vi retinere, hoc vero per vim rapere quod nondum habes denotet. Vnde fit ut pis nonnunquam ad mercedem, quae a locatore pervim contra justitiam detinetur,relatum videamus. Quemadmodum Deut. 24. Iq. rao proer sue, Ne vi retineas quod es mercenarii pauperis dcc. sed clarius Mal.3. s. 'i,dio vo 3p , contra vi detine res mercedem mercenarii. nde ad locum Levit. in hac Misna prolatum notat S. I. 'm fio, es merces mercenarii. quasi diceret, hoc pra est mercedem mercenarii in juste retinere;
quod ubi fieri negatur & quidem cum pedurio; si culpa
deinde agnoscatur, reum ad quintam etiam superaddendam
299쪽
1 3 CODICIs PRIMIdam obligat. Et cum ab aliis injustitiae speciebus haec disti guatur, non repugno, quin S.I. sententia approbetur. Contingit autem in hoc casu ut fiam concurrat. nam qui alteri mercedem postulanti, se non daturum respondet,posteaque citatus se dedisse jurat; vi & fraude alterum opprimit: licet id totum voce pis proprie non denotetur. sicuti in aliis injusti
tiae speciebus ariunctis liquet:quibus passim Daus in perjurio
1ubsequente accidit;quum tamen fraus reliquis vocibus proprie non exprimatur.Negare tamen nolim fraudandi notionem specialiter aliquando in hac voce reperiri: sed loca quae id omnino suadeant nondum reperi; licet satis concinne diversis locis illam quadrare agnoscam. Quapropter cum Iudaeos quosdam ita sentire deprehendam, & quia cui merces detinetur mercede Daudari non inconcinne dicetur ; Ira dandi verbum usurpavi: praesertim cum de eo agatur, Cui statis deinde conjungitur. Itaque Abrabaniel, is pii animna ,per vim scilicet oppresserit) aut quod deceperit eum in computatione sua: adeo ut pm utrumque denotare existim
verit. Quod ad com. I 4.c.3. Lucae attinet, ubi C ta a Ll uoccurrit pro πυφου πῆε; non necesse Videtur ut omnino ab opprimendi significatu recedamus. Συκρφαύειν satis late accipitur: adeoq; quovis modo bona extorquere, etiam sub latiori notione continetur.Hinc π.φαν α in genere de muliere mala, quae ita alios injuria asscit ut vitam miserri mam, id est,gravem poenam mereatur,dici videtur in Aristo phanis Pluto: ubi act. q. se. q. quum anus conquella dixillet vitam miserrimam ago, respondet Chorus, τί δειὸν, ηπου sc συE'ν ταις γαυms, ηοθοὶ
Ouid in ρ num forte se tu scophantria inter mulieres ero pAd quem locum scholia Graeca, ἀγκb ovis, Num etiam tu inter mulieres flagitiosa es ' Hic sycophaim
300쪽
C A P. IX. p. 249triam& valde pravam ac improbam i gradum istum poenae gravitas ostendit) cande esse vides. Origine quidem sua vox
' reo φανται strictius accipitur, atque ad accusatores designandos qui temere accusant usurpatur: unde Scholia Graeca in
eundem authorem eandemq; comoediam id nomen πις οπωσοῦν μάτu ἐγκαλῆ ν, 1μ qui quocunque modo temere ac sine causaccusent, attribui docet. Verum haec in verbis Iohannis apud Lucam locum non habent: milites potius sine judicio forensi rapiunt ac spoliant,quam ut accusandi onus suscipiant. Sed media signincatio, qua nec temere accusantes, nec quivis improbi dc injurii; verum vafritie ac dolosis actionibus opprimentes & laedentes significantur , fatis commode in illo Lucae paragrapho admittitur. Nam ut Scholia Gr. inact. I. sc. I. observant, inde vox ista profluxit, quod cum ex Attico agro ficus exportare non liceret, quidam sagacitate quadam iis qui exportarent deprehensis,ad magistratum eos
phantae , utpote ficus prodentes ac indicantes. Inde ergo hoc notamen invaluit dr promonavit ad omnes vastos o versipellis. Ita que vel haec fuit Iohannis mens, Vos milites, neminem vexetis ; neque spolietis: id est, neque molestias verbis vel verberibus exhibete ; neque aliis bona sua eripite. vel ita ut priori membro aperta vis; posteriori conjuncta Daus ac dolus prohibeatur. quemadmodum p cujus conjugato ve bo hic Syrus utitur) a Chaldaeo alicubi per ' Πλfalsitatem, .- primitur : licet D. K. Daudis ac falsitatis non meminerit. ρ Quum pes urio in recensitis factis crimen suum hic reus aggravavit, ex lege Dei eum ad haec praestanda,quorum meminit Misinae author, obligari fatemur. Verum addendum, quemadmodum jam antea observatum fuit, quod eadem
lex nos monitos Voluit, pos=, quum reatum agnoverit: nam sultro culpam deprecatum non Venire peccatumque sponte. Ii fate-