장음표시 사용
91쪽
o CODICIs PRIMI quentis optime convenit edimimPraetoris,quod extat iis initium iit.3. Vnde in eum locum quo vulgo iter fiet, vel in quo consistetur, dejectam, vel usum quid erit: quantum ex ea re damnum datum, factumve erit; in eum, qui habitaverit, in duplumjudicium dabo. Vbi bene Accursius monet, verba ita construenda: in eum qui ibi inhabitaverit unde dejectum ιelosusum quid erit in eum locum,erc. Videantur insuper caetera Praetoris verba quae ad rem faciunt; sed brevitati studens . praetermitto, locum indicasse contentus. i a g. 2.
au' . . u . compensaretenetur. ANNOTATIONES.
' Saepe fit ut spinae similiaque amputentur,VItraque Comaringantur, & cum haec, tum illa loco quodam seponantur, abjiciantur,& occulto ctiam loco a conspectu nostro remo Vcantur. Hic eorum author reus peragitur, si quem ita spinarum aculeis, vel vitri fragmine laedi contingat. Modo,ut Hebraei observant, loco publico occultata laedant: etenim siquis ejus odi in fundo proprio seponat,quamvis alius laeda
rba a te S 3 o fim friua idue 3 o roo a', ni si antiqui seponebant smin is vitru sua in agris suis, idque ad trium palmorum profundita-
92쪽
C A P. III. f. 2. I funditatem, ne vomerem remorarentur. θfagister Sesath ista in ignem projiciebat: Raba vero in Tigrin abiciebat. Nam id operam dabant, ne sua culpa alius laederetur: quod plerique se facturos judicabant, si illa etiam in fundo suo collocarent ac seponerent. ' Quum ergo in si quentibus legitur,cum tene ri qui suam sepem c spinis confecit, si inde praetereuntes damnum patiantur; id hac conditione obtinet, si rami in tota
cum publicum excrescentes praetereuntem laedant: quan
doquidem ni id fiat, hac in parte nemini in suo fundo leges praescribi possitnt. In quam sententiam haec addit Gemarat fidis In Yfi nidi, finxo ,fin f, orern Saf n, in f,6 1ro fue i ni, ,Δ' '
puer a P es o β γ a So μ' r i)fo 'es firβ 2 di I, Dixit D. Iohan nes, Id nonnis de excrescente sipedocuerunt; non vero de ea quae praeci se intra limites continetur. αuae ratio, quare hoc casu liber
sit st Re*ondit Magister Aha filius M. I ae, ciuia non es conse
ludostiorum hominis, uis eparietibus affricent. Sane si nihil quod nocere potest cxcrescat, ipse qui ad sepem propius accedit , sibi acceptum incommodum imputet. At si sepessitis quidem limitibus non egrediens,postea decidat in viam vel aream publicam, aliud judicium est: tum enim non spe
ctatur cviusmodi antea fuerit; sed qui se jam habeat. Nisi quod ad idoneam & debitam structuram praecedentem ibi attendi, judicem ex eo quod R. Iona Tob f. Abrahami ad
Maimonidae verba annotat; quae leguntur C. I3. Constitutionum de damnis pecuniariis. a)yn )i ima sue es, si eum loquitur de pariete) non exstruxit debito modo, tenetur. Quae posteriori Misinae membro proponuntur, ita se habent, inuemadmodum ut cum Vlpiano loquar) s laqueos eo loriposuisses, quo in ponendi non haberes , o pecus vicini in eos laqueos me disset. st. ad i. Aquit. l. 29. Sive enim laqueo, sive spinis vel ruderibus damnum in loco alieno vel publico detur, eodem res recidit. Quid vero hic iuris sit, videre est loco citato.
93쪽
in locum publicum essen ad ' Mium , ita ut iis damnum patiatur alim ; hujus damnum praestare tens tura Cr quicunque primus ista capit, ' acquirit. D. Simeons Gamalielis inquit, Omnes in loco publico aliquid inquinantes,damnum compensare tenentureo quicunquestriamus hujusemodi intercipit, ea iacquirit. uiserem in locum publicum essundi adeo ut eo damnum patiatur alius, hujuου damnum compensare tenetur. ANNOTATIONES.
. Proprie ad os, id est,ut in fimum redigantur ad agros stercorandos: sicuti glossa enarrat, Di γ a1 Dpdν Pyd 3IT D mri ymo latue, Ut putresant framen se palea se in fimum redigantur ad recorandos agros se νineta. secundum illud Plinii LI7. c. s. Cato, ercus unde fatis menta,lupinum,paleari fabalia, ac frondes iligna quem que, supple, capiendas. R Ne autem hu)usinodi rebus loca publica inquinarentur, occupantis esse voluerunt: sic enim ruer pud PaI 1Nin p, mulctarunt Magistri ipsos conspurcantes; ut loquitur R. Isac Gabaeus.Imo etiamsi nonnunquam stercus foras efferre liceat,si damnum
datum si, tenentur authores. Ita G cmara,wsm 1 infodiatin 1pud est ora suo a Spuer, , Omnes quibus veniam dederunt ut ita in loco publico aliquid inquinent; s noceant, tenentura Atque ea de re non inconcinne etiam accipi posset, quod Iegimus Dig. l. 9. t.3. leg. I. g. 2. Semper ea loca, per qua vulgo
iter siet fieri, eandem Iecuritatem debent habere. Qui enim
94쪽
C A p III. g. g. 43 In vel per loca publica quid defert,ne damnum detur cavere debet. i g. q.
dus in priorem . prior de secundi 'i- ione tenetur '.
Ita ut tamen in pedes stare & consistere possit: quod Gemara sic effert, mr 6Si 'imsi 1, dido, cum flare poterat se non
setis, vel ut alius loquitur, 'inx, Si dido lia , modo flare potuerit. Id est, Ino fibi erimn Ua 3si Sira sono pr)n v finpim rada, Me pacto bilitur Missa, quum tamdiu cunctatus eis inter eadendum ut erigeresi epotuerit; nec tamensese erexit. Aliqui Doctores pronunciant , i 1 fio viam, coactus fuit, ideoque absolvitur. φ Αdditur in Gemara alius casus , quem his verbis proponunt, )avd SP 1 Immo uenu di si didi Sm Ddn-d3 1po
trianorum, qui alius pos alium incedunt, primus impingat, se secundus in priorem procidat, terti que in secundum ; primus de secundi damnis tenetur inimiliter secundus tenetur de damnis iretis. quodsi propter primum ceciderunt, primus omnium damna praestare deberis Si vero alius ali m monuerunt, absolvum tur. Tandem in Gemara explicatur, quid sit, propter primum cadere: Cum variare judicia possint,an primus in causa fuerit. Duae ergo proponuntur sententiae, rnon ue)D id, quando cadere quis dicatur propter primum. Pp ns sto anyi,nm mmndi 'vis )at an frue d)m1μ , et Magister Papa inquit, 'uumprimus alterius viam praecidit instar Morticino Magister dia . FE Zebid
n duorum figulorum, qui alterpos alterum incedunt, prior ' imia
95쪽
44 CODICI s NILI MIZebidait, instar sipionis eaeuaris. Sensus est, illum existima re, quod primus ille, si de damno teneatur, adeo viam ob struxerit,ac si cadaver transverse per viam Jacuisset sui glos. sa exponit:) hunc vero tantum impedimentum non exigere , sed ei sufficere, si primus ille se caeci instar habuerit, qui in sua caecitate scipionem adhibens, eum palpando ita per viam extendat, ut alius impingat. Qua utraque sententaria ille tum demum teneri Judicatur, si eatenus secundo &tertio labc ndi occasionem dederit, ut cum alterutro, id est, morticino vel scipione per Viam extense quadantenus conferri queat. Cum hac Mima S posteriori casu conferri posta sit Alpheni responsum lib. Dig.9. t. a. leg. y 2. g. In elisor ubi de duobus plaustris quae mulae in clivo ducebant. Posterius plaustrum a priorepere sum, retro redierat,espuerum cujusdam obtriverat.dominin pueri conse leba cum quo se agere oporteret. Resondi, in causa jus esse positum. id est, eXponente Accursio, ut illi teneatur qui causem mortis praebuit. Vti in superemtibus tres homines in exemplum proferuntur, quorum te tius & secundus laedantur; sic producta lege , duo plaustra cum puero Producuntur, ita ut prius plaustrum sit totius
damni occasio. Quis vero causam Praebuisse Cens tur, cum
plaustrum in plaustrum, S hoc plaustrum in puerum ceci est, videatur dicta lege: ubi cum distinctione respondetur. Vn n. mana tra rar
se alter tignum suum , huym amphora ad alterim tignum stan tur, alter liber est quia cum huic, tum illi incedere ' licet. Si tignum gestanspraecedat, se amphora oriranssequatur, a hora ad lignum
stacta,rignum gestans liber e f. ais
96쪽
tignum gestans restiterit, tenetur: sin amphora gestanti dixerit, Comsistes tiber es. Si praecedat amphoram portans or tignum gestans s
quatur, acta ad lignum amphora, hie solvere tenetur. at si amphoram portans restiterit, alter liber eis: sin tignum gestanti dixerit, Con iste; ille tenetur. Similiter, ubi hic incedit' cum lucerna sua; alter vero cum lino suo.
Quasi dicat, non est quod hic illum accuset, quandoquidem per viam 5 loca publica gradi licet: seipsum accuset, quod cum amphora lua impegerit. Hanc exceptionem, quod cuique incedere liceat, in Gemara ad alium casum ridiculum 1atis remote extendunt; puta, si quis uxorem inconcubitu laedat: quem tamen teneri Concludunt. Sed hujusinodi nugas praetereamus : nullam enim utilitatem habent, nisi quod Iuckeorum magnam Caecitatem prodant: ut
pote qui ejusmodi casus tanta & tam operosa curiositate definiunt ; interim de praecipuis religionis capitibus securi. Caeterum incedens cum lucerna , hic assimilatur illi qui tignum gestabat; S linum ferens, illi qui amphoram portabat: adeo ut in dato damno, illorum aura ac leges hic similitcr obtineant. Porro cum videamus datum casu damnum etiam praestari, distinguendum, prout exempla superiora in Mima nostra exigunt,inter fortuitum Casum ubi culpa non est; & cum cui se quis exponit: ut si tignum gestans restiterit & sequentem amphoram fortuito fregerit. Sane in fortuito casu diversitatem magnam agnoscunt Romanorum
jurisconsulti. Nam si casus plane N omnino sit fortuitus,
97쪽
ς , C DICII PRIMI locum habet illud Dig. l. o. t. s. l. Iulianus. Nee adventitii casus computandisiunt. Quum vero culpa accedit, secus I quuntur: ut Dig. l. I9. t. a. leg. II. g. I. videre est. ubi casus fortuitus incendii proponitur. Si hoc in locatione convenit, Ignem ne habeto, se habuit; tenebitur etiamsi fortuitis casus admisit incendium: quia non debuit ignem habere. Vnde generaliter jurisperitorum nonnemo concludit, Culpa praecedens casum fortuitum, vel quando quis casui fortuito se commiserit. facit ut ex casu quoque qsis teneatur, non alueri
Iam antea annotavimus , Misitas aliquando verborum quorundam defectis laborare, sive verba quaedam ad sentcntiam pcrficiendam esse supplenda: quod his verbis efferre solent, monnmen prurn , t Misena de ficiendo deficit. Hujus. modi defectum hoc loco agnoscit Gemara: quandoquidem si currens eum qui pedetentim incedit laedat, Iudaeorum lcge tenetur; in hac vero Mima absolvitur. Vnde liquet
destinis 3 Ex eo quod δα προἰ, Aut s ambo eurrant, liberi sunt. Ecce denuo quorsum mihi jam ista adduntur Z Cum si unus cum
rui se alter incedat, ille laedens absolvatur; an de duobus cumrentibus quaeritur ' Etenim si cum unus pedetentim incedit, ab altero currente impune laedatur , nec ullam in est rum actionem habeat; quanto minus habebit, si currens a
98쪽
currente laedatur3 Ergo posterius membrum ex illa sententia & mente vacaret. Hinc patet in priori membro, No 2 ina, in vesperasabbathi, aliaque similia addenda fuisse, in hanc sententiam: cum pridie sabbathi & diei festi currens laedit, eum non teneri; quia ad omnia praeparanda in diem festum, cursum & festinationem laudant. Vt haec sit completa
thorum aut festorum ulterum pridie istorum dierum s innod ιν inter soles, id est, ora ei l)I, inter duas vesteras auis ambo eum rant reliquis anni diebus . ambo Ddentes liberisunt. At si his diebus unus currens alterum pedetentim incedentem laedat, tenetur: quia da du irae a recepto more diversum facit. sin ambo currant, ambo a consueto eundi more abeunt: ideoque licet laedant, non tenentur, I
g, 7 aeui ligna dens in loco privato , alterum in loco publico Ddit; vel findens in loco publico, Ddit iuloco privato; vel denique findens in loco privato, Ddit in loco priva
to alterius, is tenetur. ANNOTATIONES.
Non omnino Iudaicum hoc statutum cum iis congruit, . quae ex Paulo jurisconsulto proferuntur E. Ad l. Aq. l. 3I. Quanquam enim casus idem non sit,analogice tamen inde secus judicandum videtur de casu in Mima praesenti prolato. Illius verba sunt, Si putator ex arbore ramum cum dejiceret, vel machinarius, hominem praetereuntem occiderit; ita tenetur,s is in publicum decidat, nec ille proclamavit, ut casus
9ψ evitari tu . Sed Mucius etiam dixit, si in privato idem
99쪽
8 CODICIs PRIMI accidisset,pos de culpa agi. . . . I uodsi nullum iter erit; dolum duntaxat praestare debet; ne immittat in eum , quem viderit transeuntem. Nam culpa ab eo exigenda non est; cum diminare non potuerit, an per eum locum aliquis transiturus sit. ι 'n
Si e Aobus bobus innocentibus alter alterum vitiaverit; in au
a 'inacia ciICci 'tarda nn vitiet ι quod ad residuum nr abatis cimaN 'a ni pra prolatur totum damnum: Finnocte: pra 'an da nitiis: ma 's, convictam; quoad residuum,
teris e duobus hominibus alter alia Is C ta prann za ci CP rerum vitiavit; in residuo, totum trana cines cinsa cim cina damnum compensetur. Si homo heia
, praestatur totum damnum. n cis nares Na P 'an Ouum homo bestiam innocentem,
residuum, praestat damnum totum: 's innocens' hominem , ex residuo praefatur damni dimidium. D. Alisa inqui etiam quum innocens magis vitiavit hominem quoad residuum praestatur damnum totum.
100쪽
Quo haec distinctius p rcipiantur,in memoriam ea revocandrsunt, quae C. I. g. q. nota 8. dicta fuere. Siquidem haec Mima ex illa compentationis diversitate dependet, qua nonnunquam damni dimidium, quandoq; totum damnum compensatur. Iam cepe contingit, ut animalia sese mutuo laedant: sane eo casu damnum damno , ubi pecora paritcruci convicta, v mansueta censentur, opponendum; nec ulterius quid exigendum omnes Iudaei fatentur: nimirum si solae bestiae laedantur. Verumenimvero in isto mutuo damno sepissime aliud alio majus esse deprchendas : tum id quod excedit, residuum, sive auctarium, vel damni exuperantia illis dicitur. In quo residuo eadem illa seperior distinctio redit: siquidem pro animalium conditione diversa, totum istud residuum; vel ejus solummodo dimidium compensandum venit. Idque eadem lege, qua satisfactio exigitur,si animal unum ita laedat alterum, ut vicissim nullum detrimentum patiatur. sicuti enim si bos non petulcus alterum Cor nu feriat, dimidium damni debet; pariter cum vicissim ab eodem minus damnum patitur, in auctario quo alterum in gis laesit, dimidium rependit: quoniam damnum damno, quatenus aequalia sunt, Jam pensatum censetur. Quum vero animal laedens non vicissim laesum, de toto damno tenetur; si vicissim laedatur, relicto eo in quo conuemunt, de toto residuo, sive exuperantia, qua alterum magis hest, tenetur. In
similibus simile judicium esto,& caeteri casus patescent. Verum hic nullo modo praetereundum , quod Maimonides Cod. de dam. pecuniariis sub finem c. s. exemplo edocet: puta, in auctario damni compen do simul attente expendendum , quid in damno aequali cui auctarium accedit utraque pars debeat. idque in debito ex auctario promananti considerandum, quatenus mutuum debitum superat. G Exem-