장음표시 사용
81쪽
diret tir.eci diutius lympha saltam continuabit. Machinulam curioselector duplici principio nitentem habes sat non susticit, videamus quid sequens Propositio ex hoc trincipio nobis adducat.
In tra Cylindri vitrei iii ne, sontem salientis
Abelsini pidissimus An, iste idem cum priore motus principium; quia tamen comptibi sortasse in scenam prodit, utpote crystallineo adornare is palliolo, iterato in lucem datus placebit: Iibqnter autem Aut horis sui fatebitur nomen, neque enim hodierno abs me in ausas effusus partur Annus iam quaditus in decursu est, ex quo in Caesarea Vniuersitate Pragensi a P. Valentino Stanhel Mathei natum Professiore primum quidem discipulis. priuatim in scholis expositus, tum etiam extra puluerem Scholati icum in ampliorem lucem eluctatus, coram illustrissima Eminentissimi Cardinalis ab Harrach Archiepiscopi Pragensis Purpura non erubuit prodire t magno & illius & reliquorum Boemiae Procerum qui tum frequentes Collegium inuiserant gustu & admurmuratione. Hunc ego ut pote affinem meis sontibus bona Patris Valentini pace in Urbis Pragensis pomerijs eductum, mihique inde ab amicis transmissum i noi bis lucem asserere volui: Breuem huius machinulae syntaxin amice lector habe. Esto Cylinder vitrens,intus cauus, superne hemisphaerio ad elegare. tiam si placet, inseriae stabili fundo contra aeris insolentiam obarmatus: E meditullio fundi delicatus ascendat tubulus, qui etiam foras spectet, sic tamen, ut pedibus cylindri non obturbet. Huius occulum erit aliquanto didi ictius, sed laminii modicis foramellis interpuncta conuestitum, sicut solent hortenses amphorae rori spargendo adaptari; Tubulus alter eidem fundo adferruminatus ad subiectum humi vas O . G 1 descen-
82쪽
descendat: utraque autem clauiculam habebit aquae laxandae idone am&fidelem. t Cum igitur, intra vitreum thoc er- gastulum petulantem lymphae radium in sypero' connitente 'spectare voles;prius maehrum euertete opportebit, & per ostiolum A aquam immittere si t pristipo&debito si tui reposta prope osculium B consistat. Infusa aqua machinulam in vas aliquod i aquae plenum mi 'iduni vasis
berystallibi uti pellibus existat immitte
vos mita s quanto molimine aqua in- . Iro coUlusa per Syphonem longioris . crinis G Auep perabit in vas A, tanto impendio aer intro ex vase medio, mr B D syphonem hauriet 'aquaS . t 4 ihilqpe vanissimo se se circumspiciensi ' si percilio in nympha. iii cul/:mpraua ipieceriir, tum enimveron. ceui r9inam di fata sua pei semiscens se mi ponet fastus, & singultiendo in 'inne ςrystalli latus, lacrymabilemiispargcti inbhei Nipritura. Notabit hic porro ingenio's l ictor, varia sonti huic addi posse qrna- Uenta. Puta s.tubulus intro aquam euomens in niodum serpentis, balq- nae, hydrae, Crocod j li&c. adaptetur . hie enim mirum quantum Thaumantidem nympham adornabit. inod si plura fuerint monstra, plures tubulos cum suis clauiculis necesse erit fundo adferruminare.
83쪽
DE FONTIBV3 pHILOSOPHIAE PARS II. 11,
Lympham intra crystalli cylindrici inane,
-int motu vertiginis caelos agentem reprς-i sentare , nullis intelligent ijs in 'ii subsidium vocatis. FIGURA XUII.
Escripta ut prius machina , solum opus erit internum tubulum in sublime produci , & modice in apice incuruum in subiectas latentes rotulas depluere, rotarum enim circumum Iutione corpora assixa in gyrum movebuntur, Sive igitur zodiacum, siue planetas Eec. velis, omnia una circumuolutione cum praefatis rorulis rapientur. Exaggerabis miraculum, si motrices p tentiae spectatorem Iatuerint; fabricam porro rotarum lector suopte Marte non dissicile inueniet. Ego breuitatis memor cogor ad alia promouere stylum. Quod antequam facio, Auctuarii loco fluidam lampadem seu lucernam honori Excellentissimi Mecaenatis mei erigo, perennὰ manaturam obseruantiae & obsequii mei liquidum Arg
Sic autem lucernae nostrae Syntagma habet A B C D est lucernu.la, ex cylindro vitreo supra & infra bene clausa, ut nullibi aer se insinuare possit, in extima superficie est Iamina circumducta, cum tum ficula lucernae Hecaenatis mei idea . Haec incumbit galeae C D N M, in qua est ad summum usque aquar in hanc ex cyjindro descendit canaliculus F H, cui in priori problemate I supra ad E angustissi. mus, ad H laxior & cum plurimis minutis foramine lis ad i in ipsa basi cylindri est adferruminatus canalis alius prorensuSusque ad Κ, per quem aqua ad vas L K , ex C D cylindro defluit per I ad K. est enim basi E F L Κ quasi per modum occulti recipientis, ad - quod
84쪽
quod aqua desuere Possit 3 quod ubi repletum fuerit, aqua per sy-
- I phrinem Istris detraittitur. tu uabit porro tubulum I K cultum epiDi plum habere cid o verbi gratia , ut aqua pro libitu sisti possit: res omnino amaenissima est, mox atque aqua quae in cylinuro est perl denu-: ens in ivas thferius ad K des cendersi, statim alia aqua quae in galea fuit per tubulum E Hincipit exhauriri, & violenthmcylindrum eluctari ascenditque usque ad summam cylindri altitudine radij instar, exhibetque lucernam no flammis sed aquis collucentem & radiantem , Consule figuram . penes quam,
Obserua primδ. quod tubulus Κ , transeat per totam gale
Secundo. quod galea se superne ad C D aperta. Tertio. quod sit intus per Sphiers cauae, ut aquam continere possit. . Quartos aquam infundi per olliolum tubulo H vel Κ. euerse instruis
Quinto. quod aqua debeat esse in lucerna usque ad E orinciolum tubuli.
85쪽
Fonte; 'struere qui ad duplum sui per
Jazi pendiculi ascendat. FIGURA XVIII
' lbenter inuentum hoc sanὶ ingeniosissimum Ioanni Bapti l tae Poti. e Neapolitano sauebo qui lib.Pneum.c. . sic de eo praefatur: ima tab ium Naturaenerestatem exposuissemusnium in inremum meu uisitarea discillima. ferὸ impossibilia te sari a N ιMadonaraessit miliata ribam ullis experientiis peperci,ut potuisse breis
rariperpendicuoa Ioramin maiorearitudine attollersitatae modis a inueniamus , antiquis indictum, Cy inexcultatu π, humanum omnem raptum excedentem , quopactariu et nogris votis Natura me. Vellem Authoris stylo eius fabricam lectoli proponere, nisi typographorum mendis itiata ad manus meas venistet, hic proinde breuiter verbis meis expictam
Aptentur tria receptacula eis de magnitudinis quae altitudine habeant eande ut hic factu rides. Lx Divio prinii ad serruminatus descedat tubulus pedum verbi gratia s C D,ad. lauicula instructus: ab operculo si nil iter alius seum ioo- eriga in re qui ad fastigium rasis pertingens in id modice intromittatur. Ab hoc rursum fastigio in vicinia compar priori deducatur tubu' landum secundi vasis immergatur, operculo firmiter cohariens elum subinde alius opem culo propinqus in vas subiectum 'introducatur, qui propElandum immotus exiitari Tandem ea tertio vase prim aequi distans procedat Syphon in vas subiectum fundo vasis N adserruminatus, qui ut prior non omnino ad fundum pertingat, sicut aquam commodὸ exhaurire possit. Cauendum porro ne ultra perpendiculum B D vas P Odescendat, sed in aequali altitudine cum D, aut erectius constat.
86쪽
sic disposita machina vasa A B, I HM aqua repleantur,syphoni- . mus iste ad T & E clavss. Euocatu-rbs itaque sympham in sublime adduispiam perpendiculi altitudinem,hoe est ad vas F G, sne primo aquam ex A Bdelabi ad D; attolletur igitur aqua ex vase ΙΗ ad 3 o. pedes perpendiculi scialicet altitudinem; sum enim exinani tur vas AB, succedit aer ex G R & huic alipsex G h& hyic tandem ex H Fusque ad so. Hae ratione aqua ad dia midium itineris promora , laxabis clauiculam L & descendet aqua exru per N M ad vas P Ο, coge que aerem illic latentem per tubum K earedi in vas H l, qui maius sp cium occupaturus protrudet aquam iupra so. ad vas F, hoc est nume. rum Ioo. Sic igitur duplici pote tia aqua in sublime coacta ultra situm perpendiculum ascendit. quod erat faciendum.
87쪽
PROBLEMA VII.: i Fontem Construere qui per vim expultri- .cem aquam in altum euehat.
'on minus ingeniosus est sonticulus iste, qui per vim expultricem aquae delabentis aerem loco violenter emouendo, supernas cogit adire Stationes rhic namque continuato perente fluentis aquae allapsu noua subinde incrementa acc. piens, ad tantas cogitur angustias , ut nequidquam reluctantem lympham , per angustum canalem proturbare comis
pellat, si saluam ipse& diutinam habere velit Stationem . Construimus porro machinulam nostram in hunc modum: Fiat vas A B C D habens labium A B, quod in duo receptacula aequalia diaphraemate distinguatur. a fundo vasis E B descendat tubulus i Κ in vas subiectum M N, prope sun dum Κ similiter alius ex vase seu interstitio A E modicum a fornice H remotus in vas subicctum pertingat ad L,ambo adferruminati superne & inferne vasis, ut nihil aeris aut ingredi aut egredi per eos possit. Tertius demum tu lusa fundo interstitii A E ascendat per canalem seu ilabium ad G productus,clauicula ad Fadis . ornatus & firmiter labro cohaerens. In labio A Ba parte A modicum erit foramen aquae infundendae causa, idque apertum semper ut defluenti aquae ex
88쪽
B E, aer succedere piissit, his ita constitutis Sic in praxi procedemus Aperto epistoria toto F, ad P vero claus aquain in vas A B C D sutrumque scilicet loculamen tu in iunde ad summu, iis iam repletis tantisper clauicula E claude, & ad P r laxa, descendet igitur aqua ex E B in vasM N,&aei et ille stabulum e perductu IH copet ad receptaculu Α Ε, qui in angustias redactus aqua superne reperta violente per tubulum
O Griaiata: prius clauicula in propellet, atq; adco kntem causabit
Fontem perenne refluentem fabricare. . . F IGURA XX. S XXI.
Pioblemati huic adnectere placuit, non tamen mole sua augustam, quam genio spectabilem visuque iucundam oppurtunum Principum mensis Auctuarium. Est sonticulus qualem penes intueri licet, qui posteaqam vas summum in aera exiliente unda exinani uerit, euersus, iterum fluit, se semel, sic iterum, sic terti b,sic semper, quo fluxu& refluxu certa diei interualla di horas metitur, fabrica eius est talis. Costruuntur duo vasa aequalia magniatu dinis cuiusuis. extrinsece V. duo mavigna labra referentia, intrinsece utraquia,
diaphragmate pmediu diuisa,quib ins runtur tres tubuli satis longi CBD. E FLG N M. tali pacto ut in Figura videntur aliique duo breuiores Epistomiolis suis instructi aquae saliendae idonei. ad serrumi nantur etiam extremitatibus labrorum columellae tubulos aliquanto prominetes, in euersione machinae ab omni laesionis iniuria sua altitudine defendetes. taliterinque habita machina ad usum eiusdem proceditur.
Sit aqua in diaphragmate A C. aperto ad Alc B. ostiolo suee aqua
89쪽
per C BD ad D diaphragma seu vas inferius, & pellet aerem per tubucium inflexum E FLGad alteruis diaphragma l M, qui aer illic coni
ta aqua, foras pertubulum i Haperto epistomio K expellet, causabi que fonticulum prinarum. In uertatur iam vas, aqua quae Buxerat ex A-Cvase,ad vas inserius D fluet deorsum per inflexum tubum E F Laad vas aere iam plenum 'qua enim iam effluxerat, quq &coget aerem in *ire ad vasis N diaphragma,qui ingressus pellet aquam illic co tentam pertubuli OPorificium foras. Nota quod quando fluet primo ex AC ad E D in serius, quod tubuli P O N R. M elausi esse debeant: Similiter dum fluit per OP foras quod tubulus lΚ H debeat clausus esse. Nota secundo. aquam in Diaphragmate I M. & ON. debere anticipate collocandam esse. Nota Tertio labra eo ampliora esse debere quibus salies aqua recipi posset, post finitu enim L mel sui cuisu in utroque labri s do clauicula erit, per quam subito aquae descensus patere possit, insuperiori scilicet vase ad dia. phragma A C, serrata prius clauicula B,& in alteroad diaphrasema N hoc enim obseruato habebitur clepsydra perene fluens& refluens. Quod si velis ut aquae intra smachinam prosiliant. finge machinulam similem diagrammati apposito,&habebis intentum facillima&expeditissima praxi, a- . - . O qua enim ex Aper canalem A BC defluens, exiuet per C, quam si circum duos axes versatilem effeceris, ex E per canalem EFG foras per ostiolum tenue G eluctabitur. Non habet haec machinula nisi duos incurvos syphones duobus Va 1is ad serruminatos, & duos tubulos D & H, per quos aqua descendens ab aere in vasa ingreditur nec tamen regredi potest. Si fontem tam intra quam extra, aquas iaculantem desideras. sac
90쪽
Per eandem vim expultrice ad duplam Autitudipem aquas in sublime cogere. FIGURA, H,
i Ontis huius origo & principium idem cum antecedente . nisi quod hic potentia intenda. tu ad duplum. Totum itaque in sterium fundatur in eo, quod Vas superius debeat seritia domicilia duo quidem parula, medium vero clausum distingui. inferius vero in duo: oporteatque praeterea duos nouos inseri tubos; l alios quidem qui ex fundo lateralium se-Ptorum in subienum vas deseendant,alios qui prope fastigiu interioris alterius meisdij loeati ag vasit operculum inferioris deducantur ibidem ad serruminati. His ita constitutis in vasa superiora aqua immittatur qui utrinque delapsa per lax ea ostiola A B coget aerem in vasis C D subiectis, per ductus EFGHegredi &illo urgente aquam latentem per Syphunculum I Κ in aera exilire, quet quia duabus urgetur& intenditur potentiis, concitatior in auras vadit quod erat faciendum.
somECTARIVM LSi osculusuperius per quod foras aqua violeteelabitur,samella in hemicyclii arcuata, & minutissimis distincta forami