장음표시 사용
131쪽
i i s Liber I V. de Praedicamentis.1ed hoe verum no est nisii quia homo ille risibi iis est non autem lapis : Ergo sectulo omni eo quod non est idem essentialiter cum homine. adhuc in eo reperitur passio, seu risibilitas. M p. negando antecedens in Cutibus namque realibus pallio siue proprietas realiter distinguitur ab eo cuius est pallio , siue ab essentia;eum hae realiter immuItiplicata multiplicetur realiter proprietas, ut patet in anima, eiusq; propriis potentiis; ex quo ulterius infero, quod ipsa in etiam risibile realiter distinguitur ab homine, cum non conueniat homini nisi mediant. aliquo realiter distincto, in quantum scilicet posse ridere praesupponit posse admirari dc posese admirari praesupponit posse cognoscere, siue intellectum, qui quidem est potentia realiter distincta ab anima. ut iam dictum fuit. Neque valet quod respondent hic aliqui , quod potentia nihil addit entitatis supra essentiam, leti solum addit respectam quemdam , adeo ut intellectus in quantum est potentia dicat in recto ipsam et
e gentiam animae cum respectu, ex quo inferunt quod solum propter multiplicationem istorum respectuum manente unitate essentiae, dicam us potentias multiplicari non vera essentiam. Non inquam valet haec responsio: vel enim potentiae dicant nudam essentiam animae, vel nudum M solum respectum ; vel essentiam cum respe ctu et Primum autem dici non potest; cum concedatur multiplicari potentias , non multiplicata essentia: Sed nec secundum dici potest; eum potentia sit principium agendi ; nullus autem respect ussit talis, quin imo sequitur actionem dc inn ID citur ex actione, ut dicit Aristoteles s . Metaphcap.de Relatione. Demum nec tertium dici po3test. quod scilicet potentia dicat essentiam cum respectu , nam praeter quam quod tunc pote tia es et ens per accidens & in nullo poneretur
Praedicamento, cii includeret naturas diu Cris I Praedicamentoru, sequeretur praeterea quod cO
132쪽
virum quantitas di img. 9c. 710
intellectualis siue intellectiva, quia tunc sensus esset: anima est anima cum rei pectu ad intellectionem, quod quidem ut paret, au surdum est. Negandum ergo est praefatum antecedens, ad cuius probationem Nego Μinore in etenim δε- Cluto omni eo, quod non est idem essentialiter cum homine, horno non est risibilis per potentiam proximam δc formalem ridendi de qua est quaestio , cuni haec sola conitituat risibile per modum passionis leu proprietatis, licet pro tunc dicatur risibilis per potentiam remotam , tradicalem, dc subiectivam ipsius risibilitatis quae dicitur passio. Unde ad ultimum distinguo Μino - rem sic: sed hoc verum non est, nisi quia homo ille visibilis est, non autem lapis, risibilitate quae sit pallio de proprietas Nego ; nisi quia . ho ITO
ille est risibilis , id est nisi quia est in potentia. remota , radicali & subiectiva actus ridendi. Concedo : sed exinde nihil ad intentum , cum adhuc stet quod secluso omni eo quod non est idem essentialiter cum homine , risibilitas quae est pallio non competat homini,& sic quod non
sit id uin essentialiter cum hornine. Urgebis et si conferret Deus nudae essentiae acta secundum passionis v. g. nudae ellentiae hominis
actum ridendi , illa haud dubie diceretur foris an aliter ridens : sed quamdiu einentia est in potentia solum remota 5c radicali ridendi, non autem formali de proxima, dici non poteli forma- Iiter ages seu rides: Ergo essemia nuda hominis non est tantu in potentia remota radicali re iubiectiva. sed etia formali & pruxima; proindeque di identificat sibi essen taliter risibilitat E prout
est passio; c sic similiter de aliis proprietatibus. Resp. negando anteccdens, sicut enim si pone M.trix et Deus actu videndi in lapide, non propterea die queretur quod lapis diceretur videns, propterea quod cum non haberet potentiam videndi,
qua esset capax visionis, non habet et per consequens actum illum visionis per modum actus,ed admodum tantummodo qualitatis : ita in. PIOPosito
133쪽
proposito si poneret Deus vel acti ina ridendi vel actum intelligendi in nuda est entia hominis, non propterea diceretur homo intelligens, vel aliud simile agens, proptet ea quod non haberet actum illum homo per modum actus sed totum ad modum qualitatis, ex eo lcilicet quod careret in hoc calu potentia formali dc proxima , quae eit ratio suscipiendi actum in ipsa essentia tanquam in potentia subiectiva , Ialio inquam suscipiendi actum per modum actus. Obiicies 3 . Omne quod habet parte S extra partes dicitur quantu: sed poteli Deus facere quod . habeat substati a partes extra partes per te ipsam& no per aliud luperadditum: Ergo potest Deus facete substantia in seipsa quantam, & non per aliud. Prob. Minor,hoc ipso quod habet substantia partes extra partes sine informa ἰione quan- titatis, habet hoc ipso partes eXtra partes per seipsam: sed potest Deus facere quod substati a noin formata quantitate habeat partes extra partes: Ergo dc poeteli facere qaod habeat partes extra partes per seipsam. Maior conceditur. Prob. Mirinor, calu quo seruaret Deus quantitatem in maianu mea, destructa eiu S informatione, substantia tunc non informata qtaantitate seruaret partes extra partes: sed potest Deus seruare quantita istem in manu mea destructa eius informatione: HErgo de potest Deus facere quod substantia non informata quantitate habeat partes extra partes. Maior videtur certa. Trobatur Otinor. Potest seruare Deus actum primum destructo actu secundo : sed quantitas se habet ad praelaram informationem manus meae, sicut actus primus ad actum secundum: Ergo potest Deus seruare I uantitatem in manu mea , destructa eius in-
Resspondeo negando minorem primi de seseundi argumenti ; sicut eni in non potest Deus facere parietem esse dealbatum, quamdiu non est informatus albedine 1, quin imo hoc implicat in terminis cum esse dealbatum, de sic de
134쪽
In utrum quantitas cte. Orcaeteris denominationibus formalibus , nihil aliud sit, nec aliud sonet, quam esse affectum dc informatum albedine : ita similiter nec potest Deus facere quod habeat substantia paries
extra partes, siue esse extensam non informata quantitate; cum esse ita formaliter extensum sit
effectus formalis, qui quidem non est nec poni potest nisi ex positione formae sub ratione
formae, subindeque ec sub ratione informantis. Vnde ad tertium Nego Maiorem, puta quod casu quo destrueret Deus in manu mea actum illum informationis , quo supponitur lubstantia manus informari a quantitate , haberet de seretiaret tunc substantia manus partes extra par
tes; sicut enim ut in eadem sistamus paritate sicut inquam substantia corporis Christi Domini in Eucharistia , licet habeat praesentem sibi
albedinem hostiae , minime tamen dicitur neu denominatur dealbata. propterea quod non habet albedinem quae dealbat ut informantem. nec consequenter sub ratione formae tribuentis effectum suum formalem dealbationis . sic similiter philosophandum est in praesenti, de dicendum , quod cum extensio hartium non sit minus proprius ec formalis effectus quanti iatis , quam dealbatio ipsius albedinis , cuius signum est , quia huiusmodi extensio inuoluitur in quantitatis definitione, utpote quae definiri solet positioncm habens , ut notauimus supIa Cum D.Thoma, con1equenter fit quod hoc ipso quod non haberet substantia manus quantitam
rem ut in Imantem, nec etiam habere pol set partes extensas seu partes ex IIa pa Ite S.
Instabis r ubicumque datur erit enia quanti tas datur & aliquid 'correspondcns secundum totum toti quantitati, dc secundum partes partibus quantitatis et sed in pIaefato casu seruaretur in manu mea extensa quantitas: Ergc de ibi seruandum cTet aliquid toti cor retrondens quantitati secundum iolum, dc secundum rartes partibus quantitatis: sed tale qti id non aliud - LU A P. II. 1ze
135쪽
xis Liber I V. de Pradicamentis. est assignabile in hoc casu praeter ipsam substan
tiam manus : Ergo in praelato casu, in quo sei-- licet seruaretur quantitas manus non informas corresponderet 1 ubstantia manus toti quantitati secundum totum, dc secundum partes par tibus quantitatis et atqui hoc est habere partes extra partes : Ergo in praefato illo casu haberet adhuc substantia manus partes extra parte S.
ReJondeo concedendo quidem maiorem si Ioqueremur de facto ; illam tamen negando loquendo , ut in praesenti loquimur, de possibili, licet igitur de facto ec regulariter loquendo verum iit quod ubicumque datur extensa
quantitas , debeat dc ibi aliquid dari quod ibi
toti correspondeat quantitati secundum totum,& secundum partes partibus quatitatis; bc ideo videmus quod in lacratissimo Eucharistiae Sacramento ubi anni hi lata eli substantia panis, quae ita correspondebat quantitati , adhuc I manent accidentia quae media quantitate extenduntur , quaeque ei modo praefato corre se pondent bc coexistunt, nihilominus loquendo
de possibili, dc secundum quod a Deo fieri potest non implicat reperiri quantitatem alicubi, absque eo quod aliquid ibi reperiatur,quod ei Praefato correspondeat modo 3 cuius ratio est quia ut notauimus supra cx D. Thoma hoc inter materialia proprium est dc peculiare quantitati, quod possit, teipsa indiuiduari de indiuidualiter distingui ab alia, ex eo icilicet quod ex vario situ, siue cx varia positione partium dustinguitur tussicienter, quae qui de positio est de ipsius ratione, utpote quae definiri solet positi nem habens; cum ergo non implicet poni alic hi quatitatem sine ullo subiecto ex ratione sua .
specifica ut conceditur , nec etiam ex ratione
sua indiuiduali ; ideo nec etiam implicat repeis tiri alicubi quantitatem absque eo quod ali- . quid ibi reperiatur quod debeat ei correspondere dc coexistere; licet verum fit 3c conceden-
dum quod loquendo de facto dc regulariter ubicum
136쪽
ιε'. IV. virum quantitas see. D
ubi cuinque .reperitur quantitas , reperiatur &- extensum subiectum ei correspondens, propterea quod loquendo regulariter & de facto no a est alicubi quantitas nisi ad modum proprietatis rei ultantis , subindeque Sc nisi ad modum formae informantis , quae consequenter alicui tribuit effectum formalem extensi.
Ω nam fuerit mens D. Thoma circa agitatam dincultatem.
Re p. D. Th. fauere haud dubie nostrae sententiae , quod quidem imprimis colligo ex I. p. q. 21. Art. 3. ubi definit quantitatem per hoe quod sit mensura substantiae : Vnde sic arguo mensura simpliciter loquendo est aliud realiter a mensurato,cum inter mensuram dc men suratum detur relatia realis,tertii scilicet generis ἰ sed definiens D. Thomas quantitatem dicit. cmpliciter loquendo , quod sit mensura subiactantiae : Ergo sentit D. Thomas quod quantitas qua substantia est quanta, sit aliud realitera substantia. Hoc idem secundo colligo, ex quodlibeto 7. nrt. Io. ubi habet S. Doctor in argumento sed
contra, quod propter hoc feritotest quod in Sacramento altaris quantitas si sine βubstantia. quiA quantit s per essentiam a subsantia diis
fert : ex quo sic arguo. Hoc iplo quod de quantitate indefinit E sumata verificatur quod per essentiam differt a suta stantia , hoc ipso etiam verificatur de omni quantitate quod accidens sit realiter superadditum ipsi substantiae: cum propositio indefinita .n materia essentiali di necessaria aequi ualeae, uniuersali: sed dicens D. Thomas quod quantitas per essentiam differt a substantia de quanialitate loquitur indefinite sumpta et Ergo semit - D. Thomas quod omnis quantitas sit accidens realiter superadditum ipsi substantiae. Tertio hoc idem colligo hoc argumeto: idem
haud dubie sistit D. Thomas de distinction E a quare
137쪽
quantitatis a substantia, quod sentiit Aristoteles : sed sentiit Aristoteles distingui quantitatem a substantia entitatiue & plusquam for maliter; cum I. ph sic. t tu I s . ct textu I 3. absolute ec sine addito asserat substantiam Sequantitatem esse duo & multa et Ergo te hoc idem sentiit D. Thomas Aristotelis fidelissimus affecta , led dc mirificus illustrator, de quo 1 ci
Vnus sol toti pandit sua lumina mundor
Solem aufer, mundus mox tenebrosus erit.
Vnm Aristotelli monstrat penetralia Thomas: Thomam aufer, mutus restat Aristotelea.
D E QV ANTITATE CONTINUA. An scilicet diuisio quantitatis eantinua in lia
neam, superficiem , is corpinsit esentia ἰου, seu generis in species, o adaquata.
EJondeo assirmative. adeo ut linea,superfi--cies, N. corpus sint & verae & omnes species quantitatis continuae. Ratio autem primae partis est, quia diuersae in genere quantitatis pro prietates non nisi ex diuersis resultant speciebus: iam sic est, quod linea , superficies di corpus diuersas habent in ratione quantitatis pro prietates; linea namque est breuis aut longa; su perficies lata aut stricta 3 corpus vero altum de profunda: Ergo linea superficies de corpus debent diuersas essentialiter species costituere in genere qualitatis , an vero species illae sint atoismae seu infimae, vel sub alternae de in alias diuisibiles species , dicendum puto eas esse species atomas. Quam ui S enim quaelibet illatum sit diuisibilis . hoc tamen soluin est ratione figurae, vi linea in rectam & curua; superficies in quadratam & circularem ἱ dc corpus in Quitum de Pyra
138쪽
Luais. Virum diuisio quantitat. 6 c. I 2s
pyramidale. Vnde cum figura sit accidens quantitatis ad genus qualitatis, non quantitatis pertinens , tales propterea diuisiones non erunt
essentia Ies, sed potius subiecti in accidentia. Iam vero quod praefata diuisio in lineam, superficie & corpus sit ne dum essentialis, sed eti Ladaequata, adeo ut omnes species quantitatis continuae ad tres praefatas reducantur, ex hoc ostenditur quod eum ratio formalis M. essentialis quantitatis in extensiune partium consistat, solum etia penes diuersam partium extensione debent species quantitatis essentialiter constitui di distingui: iam sic est, quod locus, Osus,dctempus de quibus solu dubitari potest non addunt specialem extensionem, sed habet locus eamdem formalit et extensionem superficiei;
motus vero non habet extensionem formaliter
distinctam ab extensione spatii , sicut nec tempus et non ergo constituunt illa tria diuersas quantitatis species ab enumeratis. Quod autem locus eam de prorsus habeat extensionem quam habet superficies,ex eo patet, quod cu non contineat locatu nisi ratione suae superficiei concaua propterea fit quod acci Tentalis sit ei forma liter, ut locus est ex tesio seu diuisii bilitas quam habet secundum profunditatem ut corpus est, de . solum ei conueniat formaliter ut loco extensio& diuisibilitas secundu longitudinem ει latiturua ine, quae est propria exiensio superficiei, si ini-liter ideo lepus extensum est & quantum, quia quantus & extensus est motus cuius est numerus ;& ideo motus est extensu S di quantus, quia . quantum & extensum est spatium , quod permotum pertransitur: Ergo verum quod prius Dices I. contra primam partem quaesiti, quod cum impenetrabilitas sit passio qualitatis, nulla potest esse quantitas continua permanens quae non sit cum altera quantitate impenetrabilis:
iam sic est, quod si duo corpora perfecte plana
coniungantur , superficies terminatiuae utitutaque corporis ad inuicem Penetramur, cum se
139쪽
xis Liber IV. de Pradicament s.
tangant secundum se totas;& idem die de linea continuante partes superficiei : non ergo lineadi superficies sunt verae species quantitatis
Re ponaco, quod cu superficies sit diuisibilis
secundum latitudinem, de ea solum ratione sit quantitas & quanta; sitque indivisibilis se eum dum profunditatem , & secundum eam ratione non sit quantitas, sed solum continuatiuum vel rerminatiuum corporis quati: inde fit, quod obstaret quidem quantitati superficiei, & illius exiesioni & diu sibilitati si illius partes se undii
latitudinem secundu quam est quanta & extensa ad inuicem penetrarentur, bc secudum se totas se tangerent; dc ide de linea si priores partes ipsius lineae tangerent secundum se totas postelliores eiusdem partes, quia id esset non habere partes nec extensione aliquam etiam secundum longitudinem: earum tamen quantitati minim hobitat, quod tangat linea secundum se tota partes superficiei quas continuat , & superficies unius corporis plani superficiem alterius, cum ex ea parte qua ita se tangunt, extensae non sint& quatae . sed in diuisibiles,adeoque & cum hoc stet quod ex ea parte qua extentae sunt& diri
sibiles se minime tangant secundum se tota S. Vrgeburin quantitate non solum aliquae illius partes non debent penetrari cum aliis eiusdem quantitatis partibus, sed nec una quantitas debet penetrari cum altera realiter dc numero di- sincta, ut patet in corpore quanto : sed una superficies non potest aliam luperficiem, siue superficiem alterius corporis tangere , quin eam tangat secundum se totam, 1 ubindeque ec cum ea penetretur : Ergo quantumuis partes superficiei non ita se tangant, adhuc tamen id obstat quantitati superficiei. Resipondeo negando maiorem, si sermo sit de
omni quantitate, siue de quantitate quae secundum aliquam tantum rationem est diuisibilis;
i enim sussicit qcod ea ratione qua diuisibilis e st
140쪽
suas. Virum diuisio quavi tat.=c. I 27
est & extensa , partes illius secundum quas est diuisibilis, non te tangant ad inuicem secundum se totas. Vnde cst hoc speciale corpori quanto , quia se ilicet est species quantitatis ex omni parte diuisibilis, & secundum nullam dimensionem indivisibilis, hoe inquam est ei speciale quod non solum partes illius ad inuicem non penetrentur, sed quod nec ipsum corpus cum altero corpore penetrari possit , aut illud secundum se totum tangere , quia , ut iam dictum fuit, sub nulla ratione talia corpora sunt
in diuisibilia , ut possint secundum se tota ad
inuicem se tangere. Dices 2. contra secundam partem eiusdem
quae siti quantum ad id quod spectat ad locum, uod non possunt multiplicari Se diuersificari Proprietates , non multiplicata de diuersificata essentia specifice; sed ratio me surae quae est Pro-Prietas quatitatis multiplicatur & diuersificatur in loco di superficie : Ergo locus & superficies sunt alia & alia species quantitatis. Probatur Minor: superficies ex sua ratione formali est tantum mensura subiecti in quo est, subinde que& intrinseca ; sed locus sub ratione formali
loci addit esse menturam extrinsecam locari, cum formaliter ut talis addat supra superficiem
continere locatum et Ergo vera Μinor. .
Resyondeo, quod licet proprietates, quae sine respectu & ordine ad aliquid extrinsecti ai cui
naturae conueniunt, non possint specifice mulsi
Plicari no multiplicata & diuersificata essentia;
proprietates tame quae alicui co petunt cum Ordine ad aliquid extrinsecu possunt multiplicari immultiplicata formaliter quoad intrinseca 8cessentialia eius eMntia; cu huiuimodi proprietates non ta commensurentur ei cui competiit, quam extrinseco, in ordine ad quod ei compe tulit: quia ergo in loco esse mensuram extrinseca corporis contenti seu loeati est aliquid eo m- Petens luperficiei, prout ordine dicit ad extrinsecum, puta loca tu,bene Potest in uariata essen-