장음표시 사용
141쪽
118 LUὸν IV. de Pradicamentis.
tia quantitatis, & extensione partiu,competere diuersa ratio mensurs ipsi superficiei sumptae Ee secundum se, bc secundu quod cotinet locatum di ideo Aristoteles quia in hoc capite de quan-ritate, de ea loquitur ut est mensura, etiam enumerauit locu ut distinctaui speciem a superficier
quia vero in s libro Metaphysica, de quantitate
loquitur secundu sua essentialia, dc consequeterin ratione extensionis , cum loeus, Ut diximus non habeat distinctam extensione ab exiesione superficiei, nec etiam ibi locu constituit Aristoteles specie quantitatis distinctam a superficie. Dices 3. contra eamdem secundam quaesiti partem, quantum ad id quod spectat ad tempus
es motu extensio quantitatis continuae in partibus, continuatione, & cotinuatiuis earum consistit: sed motus & tempus distinctas formaliter habent partes, continuatione id cotinuatiua ab iis quae habet spatia seu corpus quod per motu pertransitur: Ergo δc distincta constituere debet'
speciem quatitatis. Probatur Minor partes cor Poris sunt permanentes , & eius continuati ua1unt superficies similiter permanetes: atqui partes motus & teporis sunt transeuntes; dc continuatiua motus sunt mutata esse , continuatiua autem temporis sunt instantia, quae etiam tran seunt: Ergo distinctae sunt partes sicut de distincta continuatia a motus 5c temporis a partibus iplicis corporis, Sc ab eius continuatiuis. Respondeo, hoc quidem conuincere argumen tum quod partes & continuatiua motus & temporis distinguantur materialiter & entitatiue apartibus de cotinuatiuis corporis; cu his realiter permanentibus , illa realiter transeant dc desinant esse: nihilominus distinctio haec non pro P terea facit dist; iactione formale extensionis,cuius ratio est, quia hac stante distinctione adhue
verificatur,quod tanta & non maiorem extensionem transeunte habet motus & tepuS, quantam habet extensione permanentem corpus si
Per quod fit motus .adco ut extensio ec magni
142쪽
Cymast. Utrum diuisio quantitat. Θ c. I 29
tudo motus Ec consequenter temporis exten-1ioni de magnitudini corporis commensuret ut super quod fit, & insuper visaque sit extensio continua, partiti videlicet qui copulatur aliquo termino comuni. dicendum ergo, quod differetia ill* partium quantitatis & illius extensionis Penes permanentiam vel non permanentiam est omnino materialis N accidentalis quanti
tacitae proinde quod insufficiens est ad constituendum species essentialiter distinctas qualitatis. Vnde diuisio illa quantitatis continuae in permanentem & transeuntem non est generis in species, sed est subiecti in accidentia. Urgebis. non solum datur motus localis qui sit Proprie motus & extentus, N. cuius tempus sit numerus secundum prius oc polletius, sed alij
motus ut alteratio dcc. tales sunt atqui isti motus habere non possunt extensionem corporis super quod fiat moIus, nec esse quanta per accidens siue per aliud , puta per quantitatem dc extensionem corporis super quod fiat motus: Ergo tales saltem motus con ζtituent specialem se distinctam speciem quantitatis. Resipondeo negandu minorem; omnis namque motus successivus qui quidem solus qtiatus estti extensus, non habet esse quantus nisi per accidens, id est per aliud diuersimode iam rinam
motus localis de quo ut magis noto locuri sunt Aristoteles de D.Th. quan Ius est, ut dictum fuit supra dc istensus, quia est quantum bc extensa spartu per quod fit talis motus, ac proinde nec habet ut dicimus exiesionem formaliter distilictam ab illo,alij vero motus,ut motus alteratio. mis Sc augmentationis non habent esse quanti& extensi, nisi propter quantitatem extensione& latitudinem itiorum terminora. ac per consequens nec habent extensione formaliter distinetam ab eorum dou extensione: quod si aliquis detur motus successivus ad acquisitionem termini in diuisibilis , id erit propter Iesistentiam ciuitiari j successiue rempore vincendam; at
143쪽
1 so Liber I V. de praedicamentis.
que ita extensio talis motus commensurabitur
extensioni contrari j resistetis,non aute indiuia sibilitati termini ; sicque in omni assignabili motu assignabile etiam est aliquid ad cuius exte-sionem dicatur & sit ille extensus seu uuantus.
V s T I O. V. An quantitas discreta siue numerin munum ens per se. ΡRamittendum I. distingui communiter niti.
merum in numerum numerantem,& numerum numeratum. Numerus numerans dicit ut
ille qui est ratio numera di in intellectu, Vt duo, tria, quatuor ecc. quae quidem sunt ratione S quibus omnem materia numeramuS: hic tamen numerus unitatem non habet nisi rationis,cu non sit nisi in ratione seu intellectu numerame; n merus vero numeratus sunt res ipsae, seu materia qus isti numerationi subiicitur; dc potest iste etiam numerus dupliciter sumi, vel generaliter pro omni multitudine quomodocuque numerabili ab intellectu,subindeque Sc pro ea etiam quae in rebus spiritualibus inuenitur et vel sumi: potest specialiter pro multitudine quantitativa, quae quide ratione quantitatis specialem habet
Iationem mensurs in numerando, ut explicabi mus, quaeque ex speciali etia ratione est numerus; cu alia e contra non ta sint numerus quam
multitudo, propterea quod qui faciunt numerii: Proprie dc in rigore loque do toto differunt numero, cu talia ex eo quod faciunt numeru disia ferant, nec nisi numero differre possint ex eo prsci se quod faciunt numeru; ac proinde cu λ- Ia quantitas hoc per se habeat, quod faciat differre numerice , adeo ut multitudo quae oritur ex diuisione quantitatis continuae non sit conflata nisi eκ solo numero differentibus, ideo talis multitudo quanritatiua ex speciali ratione dicitur nurusrus,subindeque meat Io apposui ini. Inulo,
144쪽
titulo an quantitas discreta ,siue numerus, confundens quantitate discretam cum ipso numero, utpote quae specialiter habet quod sit nu-
me Iu S, cum tamen alia non tam sint numerus quam multitudo numerata. Porro de hoc tau
tum quantitatiuo numero procedit in praesentiti procedere solet quaestio, dum scilicet de ninmero inquiritur, utrum sit unum ens per se;pro certo namque supponitur quod multitudo numerata aliorum quae non sunt quantitate differentia, puta essentiarum , angelorum, spiti tualium &c, dici non possit unum ens per se; trylis namque multitudo vel est sine ordine aliquo, & sic cum speciem non sumat ab aliquo uno, sed sit praeis e collectio plurium non potest per consequens diei unum per se, vel dieit ordinem
quemdam , qualem dicit exercitus, ciuitas ; Sctunc cum ordo ille sit ordo tantum relativus, est adhuc insuffciens ad hanc constitv en da rumultitudinem unum per se, cum relatio formaliter versetur inter plura extrema ut plura sunt, de unitas ordinis sumatur potius a pluralitate, quando tantum est relatiua , de numero ergo quantitativo procedere debet quaesitum , cum de eo inquiritur an sit unum per se; nec immerito : unitas enim ordinis quantitatiui seu ex tensionis in numero non est solum unitas relationis . sed distinctio quantitatum diuisarum
sub una ultima unitate , sub qua caeterae ordinantur & clauduntur , prout induenies in ipsa extensione seu quantitate discreta nouum quemdam mcnsurandi modum , quo scilicet Inensu-. rari potest quantitas continua per ipsam enumerationem partium quantitatis discretae, quae quidem mensurae Sc mensurandi ratio non videtur stare posse in ente quod non est unum per se , ut ostendemus infra. Tramittendtim et . pro declaratione princi . piorum ad quae conclusionis veritas reduci de-Bet , quod haec tria sunt apud omnes receptissi--,subindeque dc vim habitura principii respe-
145쪽
rar Liter I V. de Praedicamentis ctu conclusionis inferendae, puta quod per se r poni sub cert o genere non conuenit nisi emi peν se; quod unum per se ad siserentiam eniti peν accidens stimit Jeciem ab uno i quod una in re
a parte rei forma esse no potest nisi unim per
se. Primo quidem receptissima eli prima illa propositio, quod scilicet per se reponi sub certo genere non conueniat nisi enii per se: cuius ratio est quia eum non reponatur aliquid sub certo genere nisi ratione certa: cuiusda differetiae contrahentis & determinatis genus ad tale
quid consequenter fit, quod hoc ipso quod aliis quid per se reponitur sub certo genere , habe detia per se de certum genus Ec certam differentia. iam sic est, quod hoc non conuenit nisi enti Per se , cum hoc ipso sit ens vere definibile M conse cruenter habes essentiam verὶ unam, quae vere scibilis est utpote medium ad demonstradas protrietates quas tunc vero habet et verum crgo & receptissimum prinuam illud dictum, puta quod per se reponi sub certo genere non conueniat nisi enti per se. Iam vero quantum ad secundum, puta quod unum Per se ad diffe-Ientiam entis per accidens speciem sumat ab uno, insinuat & explieat D. Th. 7. Metaphuect vltima super textum 6o . ubi rationem redden9 distinguendi inter compositionem ex multis quae facit unum simpliciter, dc quae facit unum secundum quid : huim, inquit, diuersitaturatio
est quia compositum quadoque sortitur Jeciem ab aliquo uno, quod est vel forma, ut patet in corpore mixto, vel combositio ut patet in domo; mei ordo ut pa ei in βllaba ct numero, e tunc oportet quod totum compositum sit unum sim
pliciter e quandoque vero compositum Lyeciem sortitur ab et a multitudine partium collecfarum ut patet in aceruo, populo ct aliis huius mores: in talibin totum compositum non ess
num simpliciter seu per se sed solum secundum
quid. Haec D. Th. ex quibus euidenter colligiturens per se ad diriarentiam entis ger accidetis speciem sol iiii ab uno. . Tin.
146쪽
Εuast. V. Virum numerus sit , sec. 7 3 3:
Tandem quod receptissimum sit & verissi- .mum tertium illud , puta quod una in Ie occiparte rei forma esse non possit nisi unius petia, patet euidenter, tum ex propositione supeiori , quia scilicet tunc ilJud ad quod talispertinet forma speciem sortitur ab uno , nimirum ab una forma. tum etiam quia cum for ma quae talis est in re di a parte Iei habeat ei iam in re suum effcchum formalem , & effectus formalis unius formae non sit nisii unum est e formale , ut patet ex terminis , propterea fit quod illud , quod habet in re & a sarte rei fornaam unam , unum etiam tantum habeat esse formale do essentiale, subinde quo dc uniuς sit essentiae , & unum ens per se. Qua de causa qui ibi negant numerum esse unum per se, solent etiam negare habere numerum formam in re & a parte rei, sed hanc puta ultimam unitatem habere solum numerum ut assignabilem abiit tellectu. His orgo tribus praemittis tanquam
certis & ab omnibus concessis principiis , iam Pro quaesiti resolutione, ela conclusionis ad eadem principia reductione sit CONCLvs Io: quantitas discreta , siue quantitatium numerin es unum ens per se. Probatur primo ex primo praemisso PIinci -
pio. Quod per se reponitur sis certo genere est
mnum ens per se ; Ergo quantitati uus numeruS, non potest non esse unum per se. Frobatur consequentia: numerias quantitativus per se reponitur sub genere quantitatis , Ergo hoc ipso quod id quod ita sub certo reponitur genere est ens per se , non potest quanti Latiuus num
merus non esse unum ens per te Probatur an tecedens . quantitatiuus numerus, ut commensurabilis est quantitati continuae, resonituI hoc ipso sub quantitatis genere ; sed per te habet quantitatiuus numerus. quod sit commensurabilis quantitati continuae : Ergo per se reponi-φui sub quantitatis genere. Maior est . uidens π
147쪽
nec enim potest esse commensuratio nisi interca , quae sunt ad minus eiusdem generis in ea ' in quo commensurantur. Probatur Minor et exhaurire & adaequare numerum ipsam quantita tem continuam per iplam partium numeratio 'nem , est escte numerum commensurabilem ipsi quantitati continuae : sed habet per te quan titatiuus numerus exhaurire & adequare quantitatem continuam per ipsam partium numera tionem : Ergo & per se habet quod siit commensurabilis quantitati continuae. Isaior patet eae terminis. Probatur minor : ideo habet numerus exhaurire per ipsam partium numeratio Rem quantitatem continuam, quia habet causari ex continui diuisione sed habet per se di per
se exigit qualitatiuus numeras caulari ex con- tinui diuisione,cum in hoc dicatur quatitatiuus numerus: Ergo & habet per se qualitatiuus numerus exhaurire & adaequare per partium numerationem quantitatem continuam: Erg' per se habet quantitatiuus numerus quod sit com mensurabilis quantitati continuae : Ergo per se Leponitur quantitatiuus numerus sub quantita
tis genere i Ergo hoc ipso quod id, quod per se
reponitur sub certo genere est unum ens per se
quod est primum praemissum principium , ) est
hoc ipso quantitatiuus nil merus unum per se.
Probatur secundo ex secundo praemi sto prin- cipio. Vnum per si ad disserentiam entis per a esidens 'eciem semit ab uno : Ergo quantitatiuus numerus est unum ens per 1e. Probatur consequentia : id a quo speciem sumit quantitatiuus numerus est sinipliciter unum 3 Ergo
hoc ipso quod unum per se speciem sumit ab
uno, est hoc ipso quantitati uuS numerus unum per te. Cons quentia est cui dens. Frobatur an recedeus o unitas ordinis quantitativa est uni. tas simpliciter; sed speciem sumit quanti latiuus numerus ab unitate ordinis quantitatiua; Ergo id a quo speciem sumit quantitatruus numerus in unum simEliciter. Id in or euidens: non. enim.
148쪽
enim exurgit quantitatiuus numerus , nisi ex. pluribus unitatibus quantitatiuis prout clauduntur & ordinantur 1ub una ultima unitate di induunt simul de semel specialem rationem mensurae, in quo consistit unitas ordinis quantitativa. Probatur Maior : ratio mensurae, quam Lumcumque mensuret modo discreto est una simpliciter ; sed unitas ordinis quantitatiua in duit huiusmodi rationem menturae: Ergo uni rus ordinis quantitativa est unitas simpliciter. Minor est certa: dicit enim unitas Ordinis quantitatiua exhaurire seu adaequare modo disere, to , siue partium numeratione ipsam quantita tem continuam. Probatur maior: in diuisibilitas est signum unitatis simpliciter ; sed ratio mensurae, quantumcumque mensuret modo dii creto indivisibilis est sub ratione mensurae; cum ipsa discretio sin diuisio non cadat supra Iati O-nem mensurae , quae una tantum supponitur, sicut & unum mensuratum, sed supra ipsas partes seu partiales quantitates , ex quibus Una. exurgit mensura : Ergo ratio mensurae , quan tum cumque mensuret modo discreto eli una. fimpliciter : Ergo unitas ordinis quantitatiuae quae talem induit rationem mensurae est unitas simpliciter: Ergo id a quo speciem sumit quantitatiuus numerus est unum simpliciter: Ergo
hoc ipso quod ens per se ad differentiam entis per accidens speciem sumit ab uno quod est 1ecundum praemissu in principium ) est hoc ipso
quantitatiuus numerus unum ens per se. Frobatiιr tertio ex tertio praemisso principio. a in re ct a parte rei forma esse non potest nisi unius per se. Ergo quantitatiuus num
rus est unum ens per se. ro;atur consequentia ' assignabilis est in re & a parte rei forma quan ritatiui numeri: Ergo hoc ipso quod una in re forma esse non potest nisi unius per se, est hoc' ipso quantitatiuus numerus unum per se. Congequentia est euidens.Trobatur antecedens forma dicitur talis ex effectu. formali: sed dat ut
149쪽
s 3 6 Liber I V. depradicamentis
parte rei effectus formalis formae quantitatiuinume Ii: Ergo in re di a parte rei assignabilis est ipsius torma Probatur Minor effectus formalis formae quantitatiui numeri est eius claudere determinare unitates ut induentes specialem rationem menturae : hoc enim posito, formaliterponitur bc ipse quantitatiuus numerus , sicut ἀablato tollitur ue led in re & a parte rei habetur talis effectus ; nec enim quaternarius nume Iustransit a parte rei ultra quartam unitatem, alias quaternaIius non esset: Ergo datur a parte rei
effectus formalis laimae quantitatiui numeri et Ergo in re dc a parre rei datur Et ipsa forma quantitatiui numeri: Ergo hoc ipso quod una in re & a parte rei forma esse non potest nisi uniuω
per se quod est tertium praemissum principium , ) est hoc ipso quantitatiuus numeIus unum per se. Soluuntur obiectiones. rideantuν Objicies primo non potest quantitatiuus nu-
alia con- merus esse unum ens pesse ,'dc non distingui cissum, Iealiter a rebus numeratis; sed de iacto non di-fuis me- stinguitur realiter quantilatiuuS numeruS a re-ia insIώ- buS seu quantitatibus numeratis o Ergo nec potiam bio tiest quantitatiuus numerus esse unum ens per mecti Oxti se . Maior est euidens ue cum enim re S siue quantitates numeratae sint ut tales plura entia , non Vnum ens; consequenter fit quod si non distinguatur quantitatiuub numerus a rebuS numeIatis, quod esse non possit unum per sed Probatur Minor: quod se habet ad res numeratas ut en SIationis,seu ens pcr animam ad onS Ieale, non distinguitur ab illis realiter: sed numerus ita se ihabet ad res seu quantitates nume Iata S : Ergo quantitatiuus numerus non habet realiter disini gui a rebus seu quantitatibus numeratis. Masor est euidens: nec enim ens rationis distin
' sui pote II realiter,cim distinctio sicut di unitas,
150쪽
Quas. V. Vtrum xumerus sit sec. 13 et
fit pallio entis , de consequenter talis sit distinctio quale est ens quod distinguitur. Probatur Minor . nullum reale accidens , seu extra animam habet plurificari & augeri per solam comparationem aliquorum ad aliqua , cum comparatio sit opus animae seu intra animam; sed augetur dc plurificatur numerus per solam Comparationem aliquorum ad aliqua : ut si num comparetur ad unum , dicitur dualitas, si
ad duos comparetur, dicitur tunc ternarius numerus : Ergo numerus non potest se habere ad res seu quantitates numeratas ut accidens ream Ic id extra animam , sed solum ut ens per animam ad ens reale.
Respondeo Negando Minorem , quod quidem , praeterquam quod sum cienter colligitur ex dictis supra , potest ulterius infriauari , de quidem medio irrefragabiliter conesudete prodistinctione lolius quantitatiui numeri, dicendo scilicet quod in numeris quantitatiuis se cundum diuisionem de facto deuenitur ad vi-itimum, quia ad unitatem deuenitur; sed in rebus seu quantitatibus annumeratis non potest deueniri ad ultimum ratione quantitatis, pro qua supponunt res numeratae I alias tunc continuum esset ultimate diuisum, quod eit impossibile: Ergo non potest numerus non distingui realiter a rebus numeratis , loquendo denumero quantitatiuo : ad probationem vero in qua dicitur, se habere quantitatiuum numerum ad res numeratas tanquam ad ens rationis seu Per animam ad ens reale , Nego similiter minorem , pro cuius falsitate demoni tranda , hoc argumentum a Lectore notandum velim &POnderandum. Nulla potentia quae prior est naturaliter altera potest ab effectu potentiae posterioris dependere tanquam ab obiecto , vs per se patet, alias esset prior simul 5c posterior : sed potentia sensitiva est prior naturali inter potentia intellectiva ; cum potentia intelis istiua ab ipsa deeendeat , ut habetur primo