Cursus philosophicus Thomisticus. Vbi conclusiones singulae ex principiis tribus expositis ... authore p. f. Alexandro Piny ordinis ff. Prædicatorum ... Tomus primus quintus

151쪽

138 Liber IV. de Pradicamentis.

posteriorum : Ergo potentia sensitiva non de- pendet ab effectu potentiae intellectivae ili quam ab obiecto : Sed ens rationis dc Per animam est quasi effectus potentiae intellectivae , numeruS vero quantitatiuus est de obiecto potentiae sensi liuae, cum sit sensibi Ie commune , ut dicitur secundo de anima ; Zc cuius signum est , quod circa numerum decipitur sensus 3 Vide mus enim quod aliquando in una re videntur duae: Ergo numerus ille quantitatiuus esse non potest ens Iationis , nec se habere ad Ies se aquanti tales numeratas ut ens per animam adens reale.

Unde ad tertium Nego etiam Minorem, quod scilicer per solam comparationem aliquo Iu ad aliqua augeatur ic plurificetur numerus quantitativus , ut euidenter colligi potest ex ratione supra adducta,& annotata in qua ostensam fuit numerum quantitatiuum praeuium esse ad effectum potentiae intellectivae ; ad quod addo , Miri quod ad id non potest sola sussicere compara tio inteli .ctus , ad quod requiritur realis alicuius diuisio : iam sic est quod ut exurgat vel plurificetur quantitatiuus numeruS , requirituae realis alicuius diuisio , quantitatis scilicet continuae ; cum numerus quantata tuus seu quantitas dilereta habeat ut talis estia mensura quanistitatis continuae , seu exhaurire dc adaequare quantitatem cominuam per ipsam partium nri

me rationem,quod quidem non ita haberet, nisi simul haberet causari ex diuisione quantitatis continuae : Ergo falsum est plurificari Zc augeri

quantitatiuum numerum ex sola comparatione aliquorum ad aliqua subindeque de falsum quod se habeat ad res numeratas ut ens ratio nis ad ens reale , vel quod sit realiter indistinctus a rebus numeratis. Instabis res siue quantitates numeratae. sunt forni aliter numeratae per numerum : Ergo non

est numerus realiter distinctus a quantitalibus numeratis: Probatur conseDentia : causa for-

- malis Divati oti by Cooste

152쪽

V utrum memerm si/ 'sanalis non differt realiter a suo formali ei e-cta , cum sit formalis effectus ipsam et forma communicata ; sed hoc ipso quod res seu quantitates numeratae sunt formaliter numeratae per numerum, est ipse numerus formalis causa rerum numeratarum, ut patet e X terminis : Ergo

hoc ipso quod res seu quantitates numeratae sunt formaliter numeratae per numerum non est hoc ipso numerus realiter distinctus a quan- titatibus numeratis. Re*omleo Negando conseqRentiam ad cuius probationem diti inguo Maiorem : caula fot malis non differt rc aliter a suo formali effectu quantum ad id quod importat e rictus iocinalis in recto , Concedo : non differt ab effectu suo formali quantum ad tu craOd importat talis effectus in obliquo Nego ; vel, quod in idem redit , non distinguitur ab effectu suo formati, prout essectus ,1upponit pratai se pro eo quod , a causa ponitur, Concedo ; prout enfectus inuoluit te id in quo ponitur Nego occoncessa minori distinguo similiter cosequens. Pro quo dico quod sicut albedo quae dicitur causa formalis respectu hominis albi non habet distingui ab effectu suo formali , siue ab homine albo pro effectu quem ponit in homi ne , cum effectus sumptus pro eo quod ponit Sese eundum id quod dicit in recto ut ipsa albedo ; cum quo tamen stat quod adhuc realiter distinguatur ab homine in quo elfectu In ponit , & qui importatur in obliquo a tali effectu formali. eum iit id cui communicatur albedo: ita similiter philolophandum in praesenti , Μ dicendum quod quamuis numerus non distin

guatur a rebus numeratis pro effectu suo seci

quantum ad effectum quem in ipsis ponit, cum sit talis effectus in recto sumptus ipIem et nam erus ex quo dicuntur formaliter numeratae,

hoc tamen non impedit, quin ab ipsis rebus seu quantitatibus quae sunt subiectum talis numeri adhue realiter distinguatur quod est dι-

stingui a suo effectu formali non quisem quia

153쪽

tum ad effectum quem ponit . sed quantum ast . id in quo ponit effectum siue non quidem quantum ad id quod importat effectu scin Iecto, bene tamen quantum ad id quod importat in obliquo seu quantum ad ipsas quantitates denominatas per numerum.

Obiicies hemndo, par est ratio quantum ad esse num per se de numero quantitativo, seu quantitatiuum , ac d c quocumque alio nume- Io . Puta essentiarum vel angelorum e sed numerus essentia Ium vel angelorum non habet esse unum ens per se, ut supponitur ev praemisess: Ergo neque quantitari uus numerus. Probatur Maior r in tantum quantitatiuus numerus est unum ens per se , in quantum Iealiter distinguitura quantitaribus numeratis, quae vitales sunt plura entia ue sed par est ratio de di- sinctione numeri essentiarum verbi gratia, ab essentiis numeratis , ac de distinctione quantitatiui numeri a quantitatibus numeratis: Ergo & par est ratio de uno & de altero quantum ad esse unum per se. Probatur ininθr. non minus dicuntur essentiae numeratae per nume-

um , quam quantitaIcs ; sed quia quantitates

sunt numeratae per numerum, dicitur quantitatiuus numerus distingui a quantitatibus numeratis 3 cum ly per causalitatem denotet, de consequenter distinctionem inter ea inter quae exercetur ;Ergo par est ratio de distinctione nu, meri essentiarum, & quantitatum. Respondeo negando paritatem maioris : etenim quantitatiuus numerus, ex eo quod quan titatiuus est , siue causatus ex diuisione quantitatis continus, induit hoc ipso rationem mensurae respectu quantitatis continuae , in quantum scilicet habet hoc ipso Per partium numerationem exhaurire ipsam quantitatem continuam ; ea quo quidem euidenter infertur esse quantitatiuum numeru sub genere quantitatis,

subindeque & ens per se; tum quia ut dictu fuit supra in probanda conclusione non potest esse commensuratio nisi inter ea, quae sinit ad mi-

154쪽

nus eluidem generis in eo, in quo commensu-xantur tum quia hoc ipso quod habet ita mensurare & exhaurire quantitatem continuam per Partium numerationem, habet talem facere aggregationem, ut sit in ea proprie & rigorose loquendo additio et nius ad ali , subindeque dc

extensio, quae quidem est dς genere quantita- tis : Iam sic est quod illa ratio & doctrina non

currit in alio numero qui non est quantitativus, qualis est numerus essentiarum vel angelo Ium, Ut per se patet; Ergo quamuis eia parte numeri numerantis numeremus te angelos dcessentias sicut quantitates, non tamen est par racio de uno

dc de altero, quantum ad esse unum ens Per se. Vnde Ad probationem Nego minorem, quod scilicet sit par ratio de distinctione numeri esse

tiarum verbi gratia ab estentiis numeratis , ac de distinctione quantitatiui numeri a quantitatibus numeratis; tum quia quantitatiuus numerus habet distingui a quantitatibus numeratis ex ipsa ratione mensurae qua indair, quaeq3 peculiaris est ipsi quatitatiuo numero; in quantum scilicet iplae quantitates partiales numeratae hoc ipso quod tales diuilae de diuisibiles

sunt, cum tamen ipse numerus sub ratione mensurae , quam tum cumque mensuret modo

discreto est omnino indivisibilis , cum ipsa di Dcretio siue diuisio non cadat supra ratione mensurae, quae una tantum supponitur sicut dc unum menturatum , sed cadat potius supra ipsas pamtes seu partiales quantitates ex quibus una exurgit mensura ; tum quia ipse quantitatiuus . numerus habet quod cadat sub obiecto potentiae sensitivae; cuius quidem signum in eo supra insinuauimus , quod circa quantitatiuum numerum decipitur sensus, dum scilicet in re una . videntur aliquando duae ; adeoque dc habet quod antecedat ipsam intellectus operationem sub ratione numeri r Iam sic est quod ideo non distinguitur numerus in aliis et ebus, Puta essen

155쪽

Liber IV. da Pradicamentis. tiis vel angelis , quia non habet esse talis nisi

per actum intellectus comparantem dc ordinanis tam plates angelos sub unis ultimo , tanquam sub una ultima unitate, quae claudat multitudinem. non ergo par est ratio quantum ad distinctionem a numeratis , de numero effemiarum vel angelorum, ac de quantitatiao numero. Unde ad ultimum Nego Μinorem praeelse, samptam, bc ut sonat in terminis. Non enim per hoc praecise distinguitur quantitatiuus nume rus a quantitatibus numeratis, quia haec nume Xantur per numerum; cum etiam sex trant cendentia numerentur per senarium numerum, nec tamen propterea ab eo realiter distinguantur,

eum se habeant ad illum ut transcendent aliter supelius ad inferius, inter quae esse non potest essentialis nec consequenter realis distinctio; Non ergo praecise per hoc distinguimus quant

latiuum numerum a quantitatibus numeratis, quia per illum numerantur,sed quia numerantur per illum ut induentem rationem mensurae respectu quantitatis continuae, consequenter

per illum ut in diuisibile de quid unum sub tali

ratione, cum tamen ipsae quantitates numeratae

diuisibiles sint be diuisae; vel etiam quia numerantur per illum antecedenter ad actum inte, lectus, ut dictum fuit supra, ex quo fit quod ille

non sit tantum ens rationis, nec cisnsequenter,

quod solum ratione distinguatur, sed realiter: quae quidem duo, cum applicari non possint supra numerandi modum , quo numerantur aliae res puta essentiae vel angeli pra numerum , se quitur per consequens non posse ex numerandi modo concludi rationem parem de numero quantitativo ac de quouis alio numero, quan eum ad praefatam distinctionem numeri a rebus

numeratis.

Instabis : Non minus exurgit quantitatiuus numerus ex mera pluralitate, quam quiuis alius in

156쪽

suast. V. virum numerus sit θα.

excludere unum per se. Ergo dc excludit quantitatiuus numerus unum siue unitatem perte , sicut dc alij numeri. Minor per se patet.Proba -- tur Maior e sola diuisione quanti ratis exurgit quantitatiuus . numerus ; sed diuisio facit ex Propria ratione pluralitatem: Ergo ex sola pi Talitate exurgit quantitatiuus num Ius. MI nor per se patet. Probatur Maior . sola diuisi ne quantitatis exurgit multitudo in quantitatibus , sed multitudo in quantitatibus est ipse quantitatiuus numerus : Ergo sola diuisione quantitatis , omnia alia seclusa forma exurgit

quantitatiuus numerus.

Respondeo Negando Maiorem; cuius quidem falsitas abunde colligitur ex dictis lupra : ad ,

Probationem vero Nego Maiorem : licet enim quantitatiuus numerus eκurgat de constituatucenicienter ex ipsa diuisione activa quantitatis continuae 3 dc secum afferat diuisionem passiuam ; Haec tamen passiua diuisio seu multiplicitas quantitatum adhuc solum materialiter se habet ad ipsam rationem formalem quantita liui numeri, non autem formaliter dc constitutive; cuius ratio est quia huiusmodi diuisio solum faeit solutionem continui, unde dc potest in infinitum fieri, vel sine termino ; iam sic est quod petit numerus quantitatiuus ex propria quid ditate, quod determinate sat diuisio resub certa mensura ; cum sub ratione quantitatiui numeri partes ordinet sub certa de determi nata mensura , induatque rationem specialis

mensurae quantitativae : Ergo non ex sola diuisione nec consequenter ex mera pluralitate exurgit Sc constituitur quantitatiuus nume- ἔus.

Vnde ad tertium Nego Μinorem , quod scilicet multitudo in quantitatibus praecise sum - Pra sit ipse quantitatiuus numerus et multitudo namque ut talis abstrahit a finita vel infinita , sine aeque reperitur siue fine de termino, ac dum ccstum habet terminum dc est sub cer-

157쪽

rι4 Liber I V. de praedicamentis.

to fine determinata : Iam sic est quod non ita abstrahit nec abstiahere potest quantitatiuus numerus , ut per se patet , & ut colligitur ex ratione in hac solutione supra exposita ; falsum est igitur quod multitudo inquantitatibus sit hoc ipso dc praecise sumpta ipse quantitatiuus numerus. Porro ex hac solutione notandum velim notabrie discrimen quod reperitur inter quantitatiuum n merum , & quem uis alium numerum , pula essentiarum vel angelorum et talis namque numerus essentiarum cum non induat ratio nem certae alicuius & determinatae menturae. ratione cuius exigat esse sub certo termino determinatus, propterea fit quod quantum est ex se sit tantummodo multitudo , non aute numeruS cum non petat ex se certas de determinatas partes ordinatas sub una ultima unitate , adeo ut non nisi per intellectum numeranistem habeat esse certus atque determinatus nommerus ; ex quo ulterius sequitur esse non posse talem numerum reale quoddam accidens quod sit unum per se : econtra vero cum

oppositum dici debeat de ipso quantitatiuo numero ob rationem oppositam , eo quod scilicet habeat de exigat induere specialem rationem mensurae, sequitur etiam de sequi debet esse huiusmodi quantitatiuum numeis rum unum ens per se,ad differentiam cuiusuis

alietius numeri.

Obiicies tertio : si esset quantitatiuus numerus unum ens per se , esset unum unitate accidentis : sed non potest esse unum per se unitate accidentis et Ergo nec esse potest unum ens per se. Maior per se patet, cum sit hoc ipso numerus ille de genere quantitatis quae est accidens. Probatur Jumor runum per se accidens esse non potest in plu- Iibus numero subiectis , etiam partialibus e sed numerus est in pluribus numero subiectis. Ergo non potest esse numerus unum per se unitaru

158쪽

vnitate accidentis. sinor per se patet. Probatur aior , impossibile est , aliquid esse entitatiue diuisum a seipio ; sed si unum accidens esset in pluribus numero subiectis, est et tunc entitat tu Ediuisum a seipso; cum sit accidens secundum entitatem in subiectis, e subiecta tunc supponantur diuisa : Ergo non potest unum per se accidens esse in pluribus numero subiectis, etiam partialibus. Rupondeo negando minorem , est enim numerus species quantitatis s cum veram habeat extensionem, Zc diuisibilitatem dc vere ei competat descriptio quantitatis, cum sit diuisibilis in ea qua in unt; habeatque specialem exten- sonem & essentialiter distinctam ab omni alia

quantitate, utpote cuius parte S non copulantur aliquo termino communi, scuri artes quantitatis continuae ; ad probationem vero distinguo maiorem : unum per se accidens non potest esse in pluribus numero subiectis, si sit unum unitate formae Concedo : si autem sit per se num unitate vel compositionis vel oram is Nego ; Et concessa minori distinguo sint liter conlequens uepro quo notanduin est, S: quidem EX D. Th. 7 . Metaph. lect. et t. quod cum ea sint per se simpliciter, seu per se unum. quae sumunt speetem ab uno ad differentiam corum quae solum sunt unum secundum quid, vs accIuus, quae . non ab uno speciem tumunt, sed a multitudine Partium collactarum ; & ex eodem D. Thonia ibidem sortiantur ab uno, quae sortiuntur vel ab una forma, vel ab una compositione, vcl ab uno ordine , consequenter fit, quod inter entia quae sunt unum per se alia sint quae talia dicuntur ab unitate formae, ut corpus mi Attian; alia ab unitate compositionis, ut domus; dc alia ab unitate ordinis,ut sillaba te numerus : Iam sic est quod unum unitate ordinis plura petit partialia subiecta, cum ex horum ordinatione exurgat. Ergo

quamvis in intelligibile sit quod unum per se accidens quod est unum unitate formae, v g una

159쪽

ios Liber I V. depradicamentis,

albedo esse possit in pluribus numero subiectis

etiam partialibus , non tamcn idem dicendum de numero qui est unum unitate ordinis ; tum quia non est unum sicut albedo unitate simplicitatis , led unitate ordinatae aggregationis , in qua quidem plura inuoluuntur partialia subiecta; tum quia sicut albedo non est haec, nec coo

sequenter una nisi quia est in hoc singulari subiecto , ita nec est numerus hic nec consequen

ter unus nisi quia est in his pluribus quae ordinat subiectis. Addo quod ex quo non omnia entia per se

eandem unitatem ει perseitatem habere debet; sed maiorem dc maximam habet Deus, quia est simplicissimus dc actus purus, ac proinde est ma gis unus de per se, quam Angelus ; dc Angelus maiorem unitatem dc perscitatem habet quam composita substantialia materialia; dc haec maiorem quam quantitas continua ; dc infimam unitatem ac perseitatem habet quantitas dii creta, siue quantitatiuus numerus, cuius partes non copulantur aliquo termino communi, habent tamen unitatem Ac perseitatem ordinis, propte-- Iea fit, minus requiri ad unitatem quatitatis di Dcretae,eiusque perseitatem. quam ad persei talem dc unitatem quantitatis continuae vel alterius accidentis quod unum dicitur unitate formae; ac proinde tum ad unitatem te perseitatem istius requiratur unitas 3c singularitas subiecti, sequitur per consequens stare posse unitatem dc perseitatem quantitatis discretae cum pluralitate partialium subicctorum. Instabis : ideo ergo quantitatiuus numerus est unum per se , quia speciem sumit ab uno ordine; sed speciem sumere ab uno Θrdine non sum cit ad unitatem peris : Ergo non est ex

praefata doctrina quantitatiuus numerus unum per se. Probatur Minor Numerus qui quantita tiuus non est habet: hanc unitatem ordinis; cum habeat suas partes numeratas dc consequenteroidinatas sub una ultima unitate; sed numerus

160쪽

γιυ. V. virum numerus si unum per se. 14

qui quantitatiuus non est non propterea est unum per se , ut supponitur : Ergo 1 peciem sumere ab uno ordine non sufficit ad unitatern P er se. Resspondeo negando minarem , cuius falsitas abunde colligitur ex praefata solutione ue ad Probationem vero distinguo maiorςm : Nume. rus qui quantitatiuus non est habet hanc unitatem ordinis , eo modo quo habet numerus quantitativus , ita ut hanc habeat per se i hparte rei Nego Maiorem ; habet lianc uni ratem ordinis longe diuerso modo, per aliud scilicet,& beneficio intellectus numerantis Concedo ; Vota & concessa minori Nego consequentia in ; pro quo dico quod, cum solus quant latiuus numerus utpote causatus ex diuisione continui ha bet per se, bc hoc ipso quod talis rationem mensurae specialis, exhauriendo scilicet & adaequando per partium numerationem ipsam quantitatem continuam, consequenter fit, quod cum ad huiusmodi rationem mensurae per se etiam requiratur quod sint partes sub certo termino seu sub una ultima unitate ordinatae Scdeterminatae, solus etiam quantitatiuus numerus habeat per se hanc unitatem ordinis, adeoque di ille solus speciem lortiatur ab uno; unde ulterius sequitur quod solus quantilatiuus numerus habeat esse unum per se ; non autem

alij qui quantitatiui non sunt, utpote qui non

induentes praelatam rationem mensurae nou habent etiam per se & a parte rei hanc Uita tem ordinis , 1ed tantum beneficio intellectus, unde nec speciem sortiuntur ab uno , sed po- 'tius a multitudine partium collectarum, quae quidem multitudo , cum deinde terminat actum intellectus comparantem , ordinantem .dc numerantem induit hoc ipso rationem numeri.

Obiicies ultimo omne ens per se petit a

parte rei determinatam, forinam , non illam tantum , quae duo libito potest ei tribui ab G a in