장음표시 사용
231쪽
ΩΜ67. VIII. utrum relatio sec. 1 1s
positione opponuntur : Ergo terminari & terminare eadem oppositione opponuntur : Ergo hoc ipi o quod terminari in relativis est relativum quid seu relative oppositum , hoc ipso & terminare seu ratio exercita terivini est etiam quid relatiuum , seu oppositum relative.
Obiicies primo, si terminus formaliter ut ter- Videau
minans esset quid relatiuum , esset terminans tuν alia per relationem , seu ratione relationis et sed Itindumeia non potest relationis terminus esse terminans ta in sim per relationem et Ergo nec esse potest forma- tionibus. liter ut terminus quid relativum. Probatur ebuctim.
Minor r non potest terminus esse sub ea ratione terminans sub qua est terminabilis : sed sub ea ratione qua relationem dicit est terminabilis : Ergo non potest terminus esse terminans ratione relationis , seu per relationem quam dicit. Maior patet ex terminis. Probaiatur Minor : hoc idem dicit terminus ratione relationis , quod dicit ipsa relatio e sed relatio dicit terminabilitatem seu terminari : Er-so terminus sub ea ratione qua relationem dicit, est terminabilis. Respondeo negando maiorem quam supponit arguens, nec Probat: licet enim hanc concedere soleant plures ex nostris , qui propterea diffiςultatem hanc sub his terminis proponere lolent , an scilicet terminus relationis relationem terminet ratione relationis seu Per relationem , non tamen meo iudicio λmultum rationabiliter illud concedunt 3 tum propter ea quae supra adduximus in praemissis; tum propter rationem ibi ab argaente adductam quae non parum enicaciter probat , tum etiam quia facile aliunde probatur, termina. ri relationem ad relativum quid , non ad ab-E. a soluζum,
232쪽
x io Liber IV. de Pradicamentis.
solutum , absque eo quod cogamur dicere, quod eius terminet terminus Iatione relati O nis siue per relationem quam dicat. Pro quis dico , quod quamuis non terminet terminus ratione relationis quam dicit , adhuc tamen veri ficatur quod terminet ut relativum quid, non ut absolutum , quod quidem , quan
tum ad praesens 1 pectat , ex triplici colligo
capite. Primo quia quamuis non terminet termi in Dus ratione relationis , adhuc tamen forma -
, liter terminat ut id ad quod est relatio , proindeque adhuc terminat ut aliquid relationis sumptae ad modum respicientis , dc consequenter ut quid pertinens ad genus ensis relativi , ad differentiam subiecti ipsius relationis , quod quidem licet ut tale sit aliquid relationis , quia tamen est aliquid illius , non vi respicientis sed potius inhaerentis, PIOP-terea fit quod sit adhuc ut tale quid absolutum , nec pertineat ad genus entis relativi. Secundo hoc idem colligo ex eo quod terminuS , quantumuis nσn intelligatur nec supponatur terminare ratione relationis , quam
intelligatur habere , hoc ipso tamen quod terminat formaliter ut id ad quod aliud, terminat ut aliquid , quod sub ratione terminantis siue ex proprio & primario conceptu termini non habet esse ab alio solutum ; ac proinde cum esse ita ab alio solutum sis de ratione absoluti entis , consequenter fit quod non propterea terminet terminus sub ratione absoluti entis , quamlum uis non supponatur terminare per relationem siue ratione rela . tioni S. Tettio tandem hoe idem colligo ex eo quod terminus ter hoc praecise quod exercet rationem termini terminat cum oppositione ad id quod terminat ; cum per hoc praecise terminet aliud ut sibi oppositum , Sc aliunde
verificari non possit , ut dictum supra , quoa in aliquid
233쪽
yu β. VIII. utrum relatio cte. 221 uliquid opponitur , quin hoc ipso veri ficetur,
quod opponuntur : cum igitur oppositio illa non alia esse possit quam relatiua , cuidenter sequitur, quod quamuis ex parte termini non intelligatur relatio qua terminet , adhuc ta men terminet non sub ratione absoluti entis, sed entis potius reducendi d genus entis Ie- latiui ; eum per hoc praecise quod eXercet rationem termini , exerceat lc rationem entis Ielativa oppositione oppositi. In bur impossibile est, terminum esse formaliter ut talem relatiuum sine relatione : sed hoc ipso quod non terminat ratione relaῖiΟ-nis , est hoc ipso formaliter terminus sine relatione et Ergo hoc ipso quod non terminat ratione relationis , esse non potest formaliter ut talis quid relativum. Maior patet ex terminis. Ῥrobatur Minor hoc ipso quod negas terminus relationem in terminando , est hoc ipso formaliter terminus sine relatione: sed negat relationem in terminando hoc ipso quod non terminat ratione relationis ut Patet ex terminis : Ergo hoc ipso quod non terminat ratione relationis , seu per relationem, est hoc ipso formaὶiter terminus sine Icla-
Resspondeo distingueri do maiorem sic : im- possibile est terminum , esse relatiuum sub Iatione termini sine relatione , vel quam hab 'at seu recipiat , vel quam in alio habitam & receptam terminet , Concedo : sine relatione quam in se habeat & recipiat,
Nego , quod se hoc impossibile ; & sub
eadem distinctione Μinoris Nego consequentiam. Pro quo notandum est , dc quidem serio te diligenter , quod ad hoc ut aliquid dicatur relatiuum , nec sit sine relatione , unuin sufficit ex sequentibu S , puta Gia. vel quod relatio sit aliquid eius , quod aecidit quando dicitur relatiuum per relatio
234쪽
in Liber IV. de Pradicamentis.
aliquid relationis ut relatio est, seu ut exercet rationem respicientis 3 siue enim relatio sit aliquid eius , siue ipsum sit aliquid
relationis , semper ibi inuenitur relatio , de seni per tale quid dici debet quid relativum; cum in utroque sensu ingrediatur relationem,
Iam sic est , quod quamuis terminus , hoc ipso quod non terminat ratione relationis, non possit dici relativus in primo sensu , siue Per hoc quod relatio sit aliquid eius ; ad hoc enim opus esset quod haberet relationem in se receptam ; nihilominus adhuc Verificatur , quod dici possit relativus in secundo sensu , per hoc scilicet quod ipse est aliquid rclarionis, cum ad hoc sufficiat praecise quod terminet, ex eo scilicet quod terminus hoc ipso quod ea is alicuius est terminus, subindeque δc est aliquid illius , quod terminar : Ergo quamuis non habeat terminiis terminare ratione relationis quam habeat , adhuc tamen lassicienter habet unde dicatur relativus , absque eo quod dicatur relativus esse sine relatione , ita absolvi e Io. quendo.
Petebis: quo quomodo se habet albedo ais
esse album , eodem se habet relatio ad re latiuum : sed ex modo quo se habet albedo non potest aliquis denominari albus sine at bedine in ipso recepta : Ergo nec potest aliquid denominari relativum' sine relatione quam habeat receptam. Minor per se patet. Probatur Maior : non alio modo se habet albedo ad sy album , quam per modum eiu S, quo aut per quod fit album : sed pati modo se habet relatio ad relatiuum , ut Patet: Ergo eodem se habet modo relatio ad relatiuum , quo se habet albedo ad esse album oKespondeo negando maiorcm , albedo namque , & sic de caeteris formis absolutis ex modo
235쪽
ς uast. VIII. utrum relatio O c. 213 modo quo se liabet ad ly album non habet esse ex sui natura nexus duorum , nec Nota. duo simul assicere : at vero ex modo quo se habet relatio ad relatiuum habet ex sui natura esse duorum & habet duo assicere.
unum per hoc quod sit aliquid eius , & aliud Puta terminum per hoc quod illum reddit aliquid sui, siue ipsius relationis, ut dictum est supra. Iam sic est quod de natura illius , quod est ita duorum ex sui natura, est quod non
tantum denominet illud in quo recipitur, sed etiam aliud in quo non est receptum Ialias non verificaretur , quod unum manens esset duo rvin , cum esse non possit unum Scindi uisum manens in duobus receptiue , sed solum in uno receptiue bc in utroque de- Nominatiue : qua de causa dicit D. Thomas
expressis terminis in quodlibeto primo art culo secunἐo , quod per solam unionem reisceptam in humanitate & terminatam ad ip- - .sum verbum una fuit facta persona Dei de hominis , subindeque & verbum fuit de nominatum unitum ; ex eo scilicet quod unio est similis forma , siue talis , quae sit ex sui
natura duorum et Ergo ex modo quo se habet relatio ad relatiumn potest terminus dici & denominari relaavus , quanHimuis non habeat relationem in se receptam & consequenter quaru uis non terminet ratione .
relationis ; licet non possit aliquid deno- minati album sine albedine in ipso rece,
obiicies secundo , quod est antecedenter ad relationem esse non potest quid relatiuum : sed terminus se habet antecedente cad relationem : Ergo relationis terminus esse non potest quid relativum. Maior patet exterminis. Probatur Minor o id ex quo aliud, non potest non se habere antecedenter ad illud : sed relationis terminus est id ex quo F. - ι elatio:
236쪽
x 14 Liber IV. de Pradicamentis.
x elatio : Ergo relationis terminus se habet antecedenter ad relationem. Iaior patet similiter ex terminis. Probatur Minor : relativa forma ad differentiam ab inae non potest resultare ni si ex duorum positione , siue eκ duobus positis : sed illa duo non alia sunt quam fundamentum de terminus et Ergo relationis terminus se habet ut id ex quo relatio
Re*ondeo negando minorem , sumpto lytermino , ut in praesenti sumitur . formaliter , siue Pro ut exercet formalitatem termini : sic enim non potest se habere antecedenter ad relationem , neque ut id ex quo relatio ut statim dicam , bene quidem sumptus materialiter , siue pro re quae capax est terminationis dc quae denominatur terminus o sic enim sumptus terminus vere praerequiritur ut antecedens quid ex quo dc ex cuius postione resultet relatio ; non quidem in hoc sensu , ita quod sit ipse terminus causa res ι- tantiae relationis in altero extremo , sed quod sit conditio prae requisita , ut ad fundamentum relationis in altero extremo existens, ipsa resultet relatio. Vnde ad vitianum con- celsa maiori distinguo minorem : sed illa a duo non alia sunt quam fundamentum determinus : sumpto ly termino materialiter, Concedo : sumpto ly termino formaliter de prout exercente formalitatem termini , quo modo sumitur in praeienti Nego. Non ergo terminus formaliter ut talis de sub formalitate terminationis potest se habe . re ad Iclationem ut id ex quo , nec aliquo Nota. modo ant. cedenter ad illam ; cuius ratio est quia impossibile. est quod terminus sub ea formalitate , sub qua relationem ingreditur, de est aliquid relationis , se habeat antecedenter ad relationem , vel ut id ex quo relatio ; alias idem seipsum antecederet dc esset
causa sui lysius : iam sic est quod terminus
237쪽
stus. VIII. utrum relatio sec. 12s
sub ratione & formalitate termini ipsam ingreditur relationem & est aliquid eius ; cum hoc ipso quod totum eius esse est ad terminum , nihil sit assignabile quod eius in prediatur esse respectivum lc sit aliquid eius praeter Ierminum : non ergo terminus sub ratione formali termini seu prout exercet esse id ad quod est relatio potest relationem antecedete modo aliquo , nec esse id ex quo
Instabis : non potest terminus seipsum an
te cedere ut relatiuum formaliter ut terminus est , dc non antecedere formaliter ut terminus ipsam relationem : sed terminus faltem in relationibus non mutuis seiplum antecedit ut relatiuum , formaliter ut terminus est : Ergo in illis saltem ipsam antecedit Ietalionem formaliter ut terminus. Maior per se patet : relatiuum namque coui tituitur tale per relationem , atque ita antecedere aliquid ut relatiuum , est ipsam antecederea elationem , qua habet eme tale quid. Probatur Minore hoc ipso quod de termino ve rificatur quod relativus est, quia Ie Iminat, hoc ipso verificari debet , quod sub forma
litate termini se ipsum antecedit ut relatiuum et atqui saltem in relationibus non mutuis verificatur de termino , quod relativus est quia terminat : Ergo saltem in relationibus non mutuis seipsum antecedit ut re-Jatiuum , formaliter ut terminus est. Maior
pater : ly enim quia est particula caula litaris , subindeque de prioritatis , seu an lecedentiae ; dc ly quia tεrminat, cum significet
terminationem in actu exercito , facit consequcnter sensum formalem siue denotat terminum ibi formalit et sumptum. Probatur Minor : non potest de aliquo verificari relatiuum esse , nisi vel quia relationem habet,vcl quia terminat i sed in relationibu4 non b. I . mazuis
238쪽
xis Liber I V. de Pradicamentis.
mutuis non verificatur de termino quod sit relativus, quia relationem habet, cum hoc proprium sit relationis non mutuae : Ergo 1altem in relationibus non mutuis verificatur de termino , quod relativus est, quia ter
Re pondeo negando minorem ., cuius falsitas abunde colligitur ex dictis supra. Ad probationem vero distinguo maiorem : hoc ipso quod de termino verificatur, quod relativus est quia termihat , hoc ipso verificari debet quod sub formalitate termini seipsum ante Cedit ut relatiuum , sumpto ly quia in sensu transitivo, Concedo : 1i vero fumatur ibi lyruia intransitiue , ut in praesenti sumitur , dcensum faciat intransii iuuin , Nego, quod pro Pterea seipsum antecedat ut relativum sub ratione termini, quamuis in hoc sensu verisia cetur, quod relativus est quia terminat, pro cuius solutionis intelligentia hoc unum est Notandum quod quamuis ly quia dum sensum facit transitiuum , hoc est dum ratio quam afficit est aliud quid ab eo cuius assignatur ratio de causa, inferat tunc antecedentiam atque prioritatem in praefata ratione causali, respectu alterius cuius assignatur ratio:
ubi iamen Iy quia . sensum facit non trah siti auum , sed intransitiuum , hoc est ubi ratio quam afficit non est aliud quid ab eo cuius a
signatur ratio dc causa , non est tunc verum,
quod in eo de quo verificatur ly quia debeat Propterea reperiri prioritas aliqua & antecedentia respectu alterius 3 di ideo quamuis communiter admitti soleat haec pro pomio per quia et Petrus est homo quia est animal rationale , non tamen propterea inferre licet, quod1 etrus ut animal rationale ieipsum antecedat quatenus hominem
Iana sic est quod ly quia in praesenti casu, in quo concedi solet ic debet , quod terminusi elatiuua.
239쪽
guas. VIII. utrum relatio sec. 217
relativus est quia terminat , non assumitur nec assumi potest in sensu transitiuo , sed intra n litiuo tantum ; cum denominatio relativi quam accipit terminus I elationis non mutuae non alia sit a denominatione terminantis, tum quia ratio terminantis formaliter vitalis, est
ratio opposita subindeque & relative opposita , tum Ob alias rationes , quas supra fuse explicuimus : Ergo quamuis in relationibus praecipue non mutuis , dici soleat & debeat de termino , quod relativus est quia terminat, non tamen propterea sequi debet, quod debeat terminus formaliter ut talis seipsum aliqualiter antecedere ut relativum.
Obiicies tertio . hoc ipso quod respectu relationis unius non est terminus rei riuus sed absolutus , nec est hoc ipso rel-Pe tu ullius : sed respectu relationis dissimilituditiis non est terminus relativus sed absolutus : Ergo idem similiter dicendum de ' aliis terminis respectu aliarum relationum. Maior est certissima , cum tune ex formalitate termini non sit terminus relativus , utpote quae communis est uni uoce omnibus terminis. Probatur Minor e terminus relationis dissimilitudinis sumptus ut relativus , sumi- . t ut vi dissimilis et sed non terminat relationem dissimilitudinis sub ratione dissimilis,
sed sub ratione nigri, verbi gratia: Ergo terminus dissimilitudinis non habet terminare formaliter ut relativus. γrsbatur Minor: ra tio sub qua assimilatur terminus dissimilitudinis cum altero extremo esse non potest ratio sub qua terminet e sed sub ratione dis smilis assimilatur terminus dissimilitudinis
eum altero extremo , cum Virumque rationem habeat dissimilis : Ergo terminus relationis dissimiliis dinis non habet terminare sub ratione dissimilis , sed sub ratione nigri vel albi, in qua disconuenit. Ἀ
240쪽
118 raber I V. de Prae icamentis.. Respondeo negando minorem primi & --
Cundi argumenti : ad tertium vero distinguo minorem : sed sub ratione dissimilis ac 1imilatur terminus dissimilitudinis cum altero extremo . sumpta Iy ratione dissimilis quasi in actu signato dc in abstracto , Concedo et sumpta ly ratione dissimilis in actu exercito, ut in praesenti sumitur Nego , quod in tauratione assimiletur terminus relationis dic similitudinis cum altero extremo 3 cuius Ia
ora. tio , & quidem conuincentissima est , quia ratio illa dissimilis quam habet terminus relationis dissimilitudinis , puta nigrum , resub qua dicitur terminare , si sumatur in actu exercito seu prout exercetur respectu alterius , non est praecise ratio dissimilis, sed ratio dissimilis respectu albi , cum tamen ratio dissimilis , quae reperitur in alte- Io ex remo non sit ratio dissimilis respectu albi , sed potius respectu nigri : non igitur assim latur terminus relationis dissimilitudinis cum altero extremo in hoc quo terminat, quamIumuis terminet , aut perminaret
sub ratione dissimilis. biicies mitiλο . simul & instabis contra
doctrinam supra expositam circa formalitatem termini , quam scilicet ostendimus esse qua talem relativam. Si es lar formalitas termini praecise qua talis relatiua , esset aliquid praeter entitatem absolutam termini . saltem, formaliter loquendo : sed non est formalitas termini aliquid praeter entitatem absolutamae rus termini r Ergo non est formalitas ter- mi , i praecise qua talis relativa. Maior pa te ex terminis. Frobatur Ii linor . omne quod est vel est relatio vel absoluta ratio : sed foris mal tas termini qua talis, non est relatio : Ergoso malitas termini est absoluta quaedam ratio, ac proinde non est aliquid praeter emitatem absoluta in ipsius icimini Nator videtur euiden S..